Bombardement
Op 17 mei 1940 gaat een groot deel van het oude centrum van Middelburg in vlammen op. Is er op die dag sprake van een luchtbombardement, een beschieting of een combinatie van beide?
![]()
Terreurbombardement
J.J. van der Weel meent in zijn boek Opeens was alles anders. Oorlogsjaren in Middelburg 1940-1944 (pagina 167) op juridische gronden dat het om een terreurbombardement gaat: Mijn conclusie kan geen andere zijn dan dat het bombardement een terreurbombardement was.
M. Sanderse schrijft in zijn boekje Middelburg 1940-1945 (pagina 10):
Op 17 mei 1940 werd het vonnis over Middelburg voltrokken. ’s Middags om ongeveer 1 uur verscheen een eskader Heinkel 111-bommenwerpers boven de stad, dat een massa brand- en brisantbommen uitwierp.
Systematische verwoesting
Deze auteurs gaan er dus van uit dat de Duitse invallers bewust de hoofdstad van de provincie hebben verwoest om het verzet te breken. Sanderse zegt het zelfs met zoveel woorden (pagina 10):
![]()
Dat een deel van Nederland nog niet had gecapituleerd, strookte niet met de plannen van het Duitse opperbevel. Er werd dan ook besloten dat Middelburg hetzelfde lot zou moeten ondergaan als Rotterdam.
Ook L.W. de Bree meent in zijn Zeeland 40-45 (deel 1, pagina 143) dat de Duitsers een bijna systematische verwoesting van de stadskern met vliegtuigbommen en artilleriegranaten nastreven.
Ooggetuige
Een ooggetuige, die toen 10 jaar oud was en vanaf Noord-Beveland het strijdtoneel kon overzien, verklaart Stuka’s (duikbommenwerpers) te hebben gezien, die hoog vlogen en daarna recht naar beneden doken. In zijn herinnering gaat het om een stuk of vier vliegtuigen. Dat moeten echter vliegtuigen geweest zijn die de stellingen bij de Sloedam hebben bestookt.
Feit
![]()
Feit is dat de Luftwaffe inderdaad de stad bestookt heeft. Een formatie Heinkel 111’s van KG 4 (bommenwerpereskader) heeft omstreeks 13.30 uur bommen op Middelburg afgeworpen. Maar om hoeveel vliegtuigen gaat het en wat voor bommen hebben zij precies afgeworpen?
Niet zo waarschijnlijk
Het is niet zo waarschijnlijk dat er veel zware bommen zijn gegooid. Het is ook niet waarschijnlijk dat er grote aantallen vliegtuigen zijn ingezet. De Heinkel 111 was een standaardbommenwerper van de Luftwaffe.
Uit een explosievenonderzoek, uitgevoerd door het Zeeuws Archief, blijkt dat er op diverse locaties (onder meer de Loskade en de Maisbaai) brisantbommen zijn gevonden.
![]()
Brandbommetjes
Het is echter veeleer waarschijnlijk dat de stad (ook) is bestookt met kleine "brandbommetjes", de zogenaamde thermiet B1E brandbom van ongeveer 35 centimeter lengte. Deze bommen, die ook in Rotterdam door de Duitsers gebruikt zijn, spatten niet uit elkaar, maar bevatten een kern, die gloeiend heet wordt. Als ze afgeworpen worden, komen ze niet verder dan dakgoot of zolder. Vandaar branden ze zich echter een weg door het gebouw, dat vervolgens in brand vliegt. Dit wordt gestaafd door ooggetuigenverklaringen die bevestigen dat de huizen in Middelburg van bovenaf in brand zijn gevlogen.
Vliegtuigbommen, die brand veroorzaken, dus.
... en geschutvuur
Maar bovenal ook geschutvuur. Om 10.30 uur spat de eerste granaat in de Lange Delft uiteen. Er zullen er vele volgen.
En gaat het daarbij alleen om Duitse granaten of is ook sprake van friendly fire?
Bekend is dat een Franse torpedobootjager, snel en zigzaggend op de Westerschelde varend (om luchtaanvallen te ontwijken) vanaf 11.30 uur zo’n drie kwartier op de Duitsers bij de Sloedam heeft geschoten. Afzwaaiers kunnen heel gemakkelijk op Middelburg zijn terecht gekomen. Dat geldt ook voor de Franse artillerie die vanuit Zeeuws-Vlaanderen op de Sloedam heeft geschoten.
Terugtocht
De Fransen trekken zich naar Vlissingen terug en schepen zich daar in. Op de terugtocht sneuvelt generaal Deslaurens. Ook het Nederlandse militaire en burgerlijke bestuur gaan naar de overkant. De strijd in Zeeuws-Vlaanderen wordt nog voortgezet tot 30 mei. En dan is ook het laatste stukje Nederland bezet.
![]()
Aard van het bombardement
Is het bombardement van Middelburg op 17 mei 1940 nu een terreurbombardement op een open, onverdedigde stad? Of is er sprake van een tactisch bombardement?
Aanvalsdoel
Aangezien zich zowel Franse als Nederlandse militairen in Middelburg bevinden, wordt de stad een aanvalsdoel voor de Duitsers. Zij kunnen bovendien op dat moment heel goed denken dat de verdediging van de Sloedam vanuit hoge punten (zoals de Lange Jan) in Middelburg wordt geleid.
Van een bewust terreurbombardement lijkt dus geen sprake te zijn. Middelburg komt door de oorlogshandelingen in de vuurlinie te liggen.
![]()
Stadsbrand
Er zijn, vanwege de evacuatie, heel weinig mensen in de stad aanwezig die kunnen helpen met bluswerkzaamheden. Het is droog weer in de meidagen van 1940. En de verschillende brandhaarden slaan over, waardoor één grote stadsbrand ontstaat, die voor een aanwakkerende wind zorgt. Er is geen redden aan: de binnenstad gaat in vlammen op…
De uitwerking is verschrikkelijk: meer dan 600 zakenpanden en woningen in het centrum van Middelburg worden volledig verwoest. Aangezien veel inwoners de stad tijdig hebben verlaten, komen "slechts" 22 personen om het leven. De verwoesting van de stad is qua maat en schaal echter zeker te vergelijken met die van Rotterdam drie dagen eerder.
[ Bericht 18% gewijzigd door Internetheld op 03-05-2010 16:39:53 ]