Accountants en DNB rol van signaalfunctie verzaakt

De Nederlandsche Bank en in-en externe accountants gaan hun contact intensiveren. In plaats van een formeel jaarlijks samenzijn, zal er twee keer per jaar worden overlegd over trends, en vooral over potentiële risico’s bij financiële instellingen. Daarenboven worden er sessies georganiseerd waar specifieke zaken worden behandeld.

Accountants zijn tot dusver buiten schot gebleven als medeverantwoordelijke voor de kredietcrisis . Zelf stellen ze dat het hier geen ‘boekhoudcrisis’ betreft , zoals ten tijde van Enron, Worldcom en Parmalat. De jaarverslagen van banken staan de afgelopen twee jaar niet ter discussie, zo voeren ze als argument aan.

Accountants hebben echter een bredere plicht dan enkel het controleren van de cijfertjes. Die rol wordt door accountants zelf niet ontkend, want achter de schermen zouden ze zich de afgelopen jaren intensief hebben ingespannen om de banken intern te waarschuwen voor de risico’s die ze namen.
Helaas hadden externe belanghebbenden als beleggers daar weinig aan. Accountants hadden ook in het openbaar aan de bel moeten trekken. Immers, met hun handtekening geven ze de verklaring af dat het jaarverslag een getrouw beeld geeft. Dit geldt dus ook voor de risicoparagraaf waarin de onderneming moet aangeven waar de gevaren zitten en of deze zijn toegenomen. Op dit punt schoten de jaarverslagen van banken ernstig tekort.

Dat DNB en de accountants hun overleg nu verdiepen, wijst erop dat er veel reden is om in ieder geval intern vroegtijdig en uitvoeriger te waarschuwen. Er is kennelijk een crisis voor nodig om dit in te zien, want tot nu was dit onderhoud in de woorden van KPMGpartner Dick Korf ‘een archaïsch geheel waarbij de toezichthouder ons vragen stelde over zaken die twee jaar geleden speelden’.

Accountants wijzen er graag op dat hun signaalfunctie niet overdreven moet worden, omdat ze om juridische redenen in hun handelen worden beperkt. Maar het is van tweeën een. Of de accountants zijn niet de aangewezen beroepsgroep om toezichthouders en gebruikers van jaarverslagen op potentiële risico’s te wijzen, of ze hebben hun plicht tot op heden verzaakt. In dat laatste geval kan dan wel degelijk ook van een boekhoudcrisis worden gesproken.

www.fd.nl pag 7, 27-11-09

[ Bericht 0% gewijzigd door ikweethetookniet op 27-11-2009 15:53:41 ]

Rechter moet naar DNB kijken

DNB-president Wellink wil de aansprakelijkheid van toezichthouders beperken (FD 20 november). Hij meent dat het effect van ingrepen te onvoorspelbaar is. Juist volgens deze redenering moet DNB worden beoordeeld op het uitvoeren van eigen doelstellingen. DNB heeft zichzelf, middels de ECB, 2% geldontwaarding per jaar ten doel gesteld door een beoogde jaarlijkse schuldgroei van 4,5%. In de periode 1999-2008 is dit slechts één jaar gebeurd: het gemiddelde lag ruim boven 7%. De te lage rente heeft risicogedrag (leverage) sterk aangemoedigd. Zo is de grootste schuld van Nederlanders, de hypotheekschuld, ten opzichte van het bbp verviervoudigd in de laatste tien jaar. De te lage korte rente heeft via een overvloed aan liquiditeit geresulteerd in een prijshausse van vooral aandelen en vastgoed.
De uitvoering van kerntaken (handhaven prijsstabiliteit en een gezond financieel stelsel) is niet succesvol gebleken. Met meerdere failliete en genationaliseerde banken is het tijd voor rekenschap. Deze komt niet van de bankpresident zelf, noch van zijn RvC. Er moet een ingang zijn om de centrale bank aan te spreken op haar functioneren: het lijkt logisch dat een rechter zich hierover zou moeten kunnen buigen.


Mike Smulders, consultant Finance & Performance Management, Rotterdam

DNB zelf rechter

DNB oefent het zogenaamde prudentiële toezicht uit, houdt toezicht op onder meer de liquiditeit en solvabiliteit van instellingen. Dit toezicht is ‘principal based’ in tegenstelling tot ‘rule based’-toezicht zoals dat in sommige andere landen wordt toegepast.

Het prudentiële toezicht wordt daarenboven door DNB uitgevoerd op een zeer afstandelijke wijze. Leidende gedachte hierbij is dat de toezichthouder nooit onderdeel moet worden van het probleem bij de onder toezicht staande instelling. Concreet betekent dit dat de onder toezicht staande instelling met vragen om guidance niet bij DNB terecht kan. Er wordt hooguit verwezen naar de wet en de beleidsregels.

Op die manier kan DNB inderdaad nooit verweten worden gedurende de rit een verkeerde ingreep te hebben gedaan, maar uiteindelijk vloog de DSB-wagen toch uit de bocht. Dit mag DNB zichzelf aanrekenen . Het uitgangspunt dat DNB nooit onderdeel mag uitmaken van een probleem omdat DNB zelf tussentijds heeft ingegrepen, geeft blijk van een verouderde taakopvatting. DNB houdt namelijk toezicht en de rechterlijke macht toetst in het geval van een rechtszaak achteraf of dat wel of niet goed is gegaan. Door tussen vergunningverlening en noodregeling niet daadwerkelijk en rigoureus bij te sturen, speelt DNB zelf voor rechter door zich buiten het probleem te houden

Feitelijk betekent dit dat DNB tijdens het toezicht te weinig toevoegt aan de wet en de door haar zelf gemaakte en gepubliceerde beleidsregels. Dat is te betreuren, omdat bij DNB veel ervaring en expertise aanwezig is, waarmee instellingen geholpen kunnen worden om zich aan de wet en de beleidsregels te houden. Door die ervaring en expertise kunnen fouten worden voorkomen.


Mr. Jop Fellinger, advocaat te Amsterdam