Wetenschap en Technologie in het nieuws

06-08-2010

Diepzee vol geheimen

Conclusie na tien jaar onderzoek: de oceanen zijn nog grotendeels onontdekt

Uitgebreide website van de Census of Marine Life.

De Census of Marine Life publiceerde deze week in PLoS ONE een overzicht van alle bekende diersoorten in de oceanen, het resultaat van tien jaar werk. De lijst is indrukwekkend, met vele tienduizenden soorten. Maar eigenlijk weten we nog steeds maar bar weinig; de onderzoekers verwachten dat er voor elke bekend zeedier nog vier ontdekt moeten worden. Vooral de diepzee is nog grotendeels een mysterie. Noorderlicht presenteert een overzicht van wat er zoal schuil gaat in deze uitgestrekte ijskoude duisternis.

(Noorderlicht)

12-08-2010

'Autisme te zien op hersenscan'

AMSTERDAM - Het is mogelijk om met behulp van een hersenscan vast te stellen of iemand autisme heeft. Dat beweren Britse wetenschappers in een nieuwe studie.

© ANP
De onderzoekers van het King’s College in Londen hebben een computerprogramma ontwikkeld dat tekenen van autisme kan herkennen op een hersenscan.

De methode leidt in 90 procent van alle gevallen tot een juiste diagnose. Dat schrijven de wetenschappers in The Journal of Neuroscience.

Blote oog

Kenmerken van autisme zijn met het blote oog niet te zien op hersenscans. “Maar de computer kan aan de hand van een scan razendsnel vaststellen of iemand autisme heeft”, verklaart onderzoeker Declan Murphy op BBC News. “Ook al ziet het brein van die persoon er op het eerste gezicht heel normaal uit.”

Op dit moment wordt de diagnose autisme nog gesteld door experts die een inschatting maken op basis van het gedrag van mensen en hun scores bij verschillende testen.


Proefpersonen

Het onderzoek van de Britse wetenschappers werd uitgevoerd met 40 proefpersonen. Bij de helft van de deelnemers aan het experiment was de diagnose autisme al gesteld op de traditionele manier.

Van alle deelnemers aan het onderzoek werd een hersenscan gemaakt. Vervolgens slaagde het door de onderzoekers ontwikkelde computerprogramma er in om bij 90 procent van alle proefpersonen succesvol te bepalen of ze autisme hadden of niet.

© NU.nl/Dennis Rijnvis

(nu.nl)

12-08-2010

Wetenschappers ontwikkelen hersenchip

Onderzoekers uit Calgary hebben een microchip gemaakt die met hersencellen kan communiceren en patiënten met Alzheimer en Parkinson kan helpen .

Een team van de universiteit van Calgary, Canada dat geleid wordt door Naweed Syed heeft uitgevonden hoe het de zogenaamde neurochip kan laten communiceren met hersencellen van dieren.



"We zijn nog nooit in staat geweest om subtiele activiteit van hersencellen zoals nu vast te leggen. Dit is eigenlijk de laatste limiet", zo vertelde Syed op dinsdag.

De nieuwe technologie die ontwikkeld is samen met het National Research Council en nog deze maand gepubliceerd wordt in het blad Biomedical Microdevices, verbetert de vorige chip van Syeds team uit 2004 die hersencellen van slakken in de gaten hield. Deze konden toen al in de gaten gehouden worden, omdat de slakhersencellen groter zijn en makkelijker om te manipuleren. Daarnaast kunnen hersencellen van slakken zich vermenigvuldigen.

De nieuwe neurochip is in staat om elektrische en chemische 'gesprekken' tussen hersencellen waar te nemen en subtiele activiteit in het brein op te vangen. Zodra wetenschappers eenmaal toegang hebben tot deze gebieden, kunnen medicijnen accurater en sneller worden toegediend.

De komende maanden begint het team met het testen van het toedienen van medicijnen via de siliconen chip. Dit gebeurt door de chip in hersencellen te leggen die verwijderd zijn uit een epilepsiepatiënt.

De onderzoekers hopen daarnaast dat de chip op een dag mensen in staat stelt om een robotarm of -been te besturen, iets wat op dit moment alleen nog in de films kan. "Ik weet niet zeker of ik die bionische hybrid nog ga zien, je weet wel, dat hele Terminator-idee, maar we gaan er zeker aan werken", aldus onderzoeker Collin Luk.

Bron: CBC News,

(techzine.n)

13-08-2010

Wetenschappelijke samenwerking met Hong Kong

Wetenschappers uit Nederland en Hong Kong gaan samenwerken op het gebied van wiskunde, scheikunde, astronomie en computerkunde. Daartoe hebben de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) en een vergelijkbare organisatie in Hong Kong donderdag een overeenkomst gesloten.

Volgens NWO is het belangrijk dat excellente wetenschappers uit Hong Kong in contact komen met hun collega's in Nederland. ,,Ze moeten een relatie opbouwen, zodat ze samen kunnen zoeken naar antwoorden op complexe onderzoeksvragen. De wetenschappers kunnen elkaar op de hoogte brengen van nog niet gepubliceerde onderzoeksresultaten, zodat ze uiteindelijk samen tot eminent wetenschappelijk werk komen'', aldus Louis Vertegaal, sectiedirecteur van NWO.

NWO en het Research Grants Council (RGC) van Hong Kong stellen acht reisbeurzen beschikbaar en geld voor vier workshops, waarvan er twee in Nederland worden gehouden en twee in Hong Kong. Wetenschappers hebben tot 30 november de tijd om een onderzoeksvoorstel in te dienen. De metropool Hong Kong, met ongeveer 7,5 miljoen inwoners, zoekt in toenemende mate samenwerking met westerse landen.

(depers.nl)

20-08-2010

'Nieuwe borstel maakt tandpasta overbodig'

AMSTERDAM - Canadese wetenschappers hebben een elektrische tandenborstel ontwikkeld die tandpasta overbodig maakt.

© Inertia Stock
De tandenborstel is ontworpen door onderzoekers van de Universiteit van Saskatchewan en werkt volledig op zonne-energie. Het apparaat heeft een zonnepaneel dat via een draad elektronen naar het bovenste deel van de borstel transportreert.

De elektronen reageren met het zuur in het speeksel van de poetser en zorgen voor een chemische reactie die tandplak en bacteriën afbreekt. Tandpasta wordt hierdoor in theorie overbodig, zo meldt nieuwssite Physorg.com.

Tandvleesontsteking

Bij experimenten in het laboratorium slaagden de wetenschappers er in om met de chemische reactie uit de tandenborstel verschillende bacteriële cellen uit te roeien, die tandvleesontsteking veroorzaken.

De tandenborstel zal binnenkort worden getest door 120 proefpersonen. Het Japanse bedrijf Shiken wil het apparaat vervolgens op de markt brengen onder de naam Soladey-J3X.


Rekenmachine

De elektrische tandenborstel hoeft niet lang in de zon te liggen om op te laden. Het apparaat heeft ongeveer evenveel licht nodig als een rekenmachine die op zonne-energie werkt.

© NU.nl/Dennis Rijnvis

(nu.nl)

26-08-2010

Enkel molecuul superscherp in beeld

Is aftasten het nieuwe kristalliseren?
De vraag komt in elke scheikundeklas wel een keer langs:“kun je zo’n molecuul niet zien dan? Onder een supersterke microscoop misschien?” Scheikundeleraren hadden geen keus en moesten altijd ontkennend antwoorden. Maar nu niet meer. Twee onderzoekslabs presenteerden kort na elkaar hun methoden om één enkel molecuul haarscherp in beeld te brengen. Door voorzichtig af te tasten benaderden zij de scherpte van de zeer tijdrovende kristallografische structuurbepaling.


De eerste pasfoto van een pentaceenmolecuul. Afbeelding: © Science magazine

Zwitserse onderzoekers van IBM waren ietsjes eerder met hun ontdekking, die ze overigens deelden met hun Utrechtse collega’s van het Deybe Nano-instituut. Ze maakten vorig jaar goede sier met hun nog ietwat korrelige plaatje van pentaceen in het wetenschappelijke tijdschrift Science. Het plaatje ontstond door één enkel molecuul af te tasten met een AFM-naald. Tot zover niks nieuws. Maar doordat ze een koolstofmonooxide molecuul aan de punt van de naald hingen, maten de onderzoekers meer dan alleen de hoogte van het molecuul.

Het quantummechanische Pauli-effect begon ook een rol te spelen. Dat is het principe dat twee elektronen nooit tegelijk op één plaats kunnen zijn. Als de elektronen van het CO-molecuul in de buurt komen van de elektronen van het pentaceen, stoten die elkaar af. Alle elektronen zijn namelijk negatief geladen, en net als twee magneetjes die je met de min-pool tegen elkaar probeert te houden, stoten die elkaar af. Daarmee maakten ze de eerste ‘foto’ van één los molecuul. In het Engelstalige filmpje hieronder leggen ze het nog eens uit:

Dit is revolutionair, omdat het ze nu zelfs lukte in het platte molecuul te kijken. En wat bleek? Het klassieke bol-en stokmodel dat in de scheikunde al jaren gebruikelijk is als theoretisch hulpmiddel, lijkt dichter bij de werkelijkheid te liggen dan het bolvullende model dat tot voor kort nog als realistischer werd beschouwd. Begin deze maand presenteerden ze een nieuwe doorbraak in hun onderzoek. Het lukte om een onbekend molecuul mede door deze methode te identificeren.

Nog scherper
Duitse onderzoekers van het Forschungszentrum Jülich deden daar nog een schepje bovenop. Zij verkregen een nog iets betere resolutie door niet een CO-molecuul, maar twee deuteriumatomen aan de punt van hun STM-tastnaald te hangen. De STM-methode tast niet alleen, maar meet ook de geleiding van kleine elektrische stroompjes door het monster heen. Bij de meting gebeurde echter iets geks met het Pauli-effect, dat niet voorkwam bij de gebruikelijke koolstof-naald.

Normaal gesproken wordt de geleiding door het monster (in dit geval het molecuul PTCDA) exponentieel groter als de naald het monster nadert. Logisch, want dan wordt de afstand die het stroompje door de lucht moet afleggen, kleiner. Kleine verschillen in stroom worden dan moeilijk te meten. Maar in dit experiment steeg de geleiding maar een klein beetje, en zakte soms zelfs iets in. De onderzoekers leggen uit dat het Pauli-effect in dit geval een ander eindresultaat heeft. De elektronen van het deuterium ‘duwen’ de elektronen van het PTCDA in een andere baan rond hun kern. Daardoor komt er ruimte voor de deuterium-elektronen om nog dichter bij het PTCDA te komen en kan de deuterium-naald dus nauwkeuriger te meten.


Bovenaan het beeld van een gewone STM-tastmicroscoop. In het midden het beeld van de Duitse groep en onderaan de molecuulformule van PTCDA. Afbeelding: © Forschungszentrum Jülich

.Nuttig?
De plaatjes komen aardig dicht in de buurt van de kristallografische plaatjes die de gouden standaard vormen. Maar in tegenstelling tot die methode, die heel tijdrovend kan zijn, is deze meting in een dagje gepiept.

Voor kleine moleculen is het verschil nog niet zo groot, maar met eiwitten zou dit veel kunnen schelen. “Eiwitkristallografie laat je de driedimensionale stuctuur van een molecuul bepalen. Het is een krachtige methode, maar werkt helaas niet voor alle eiwitten. Het zou geweldig zijn als we met deze nieuwe STM-methode die lastige eiwitten kunnen onderzoeken”, aldus promovendus eiwitkristallografie Willem Jan Waterreus van de Universteit Leiden.

Voorlopig werkt de STM-methode alleen voor platte, kleine moleculen. Eiwitten daarentegen zijn bolletjes en bovendien een stuk groter. Zelf denken de onderzoekers dat het kan. Waterreus denkt echter dat het zo’n vaart niet zal lopen: “Ik denk dat het nog wel even zal duren voordat het zover is. De ervaring leert dat het werken met eiwitten erg lastig kan zijn.”

De methode is volgens natuurkundig professor Jan Ruitenbeek wellicht dan ook nuttiger voor het identificeren van moleculen. De makers van de methode gaan daar nu ook het eerst op inzetten. Uit de geleiding van de STM-stroompjes zou namelijk theoretisch ook te bepalen moeten zijn, over welk atoom het binnen een molecuul gaat.



De atomaire-krachtmicroscoop uit 1986 behoort tot een nieuwe generatie van microscopen. Gerd Binning en Heinrich Rohrer inspireerden zich op hun scanning tunneling microscoop, waarvoor ze datzelfde jaar de Nobelprijs kregen. Een scanning tunneling microscoop (STM) ‘kijkt’ niet naar een object maar tast, als een blinde met blindenstok, het voorwerp af. Het centrale deel van de microscoop is de probe waarmee een voorwerp wordt afgetast. Het puntje van deze probe, de tip, is zo scherp dat het in één enkel atoom eindigt. Omdat er altijd een kleine elektrische stroom tussen de probe en het af te beelden voorwerp moet lopen, blijven ook de toepassingen van STM beperkt tot het aftasten van elektrisch geleidende oppervlakken.

Atomaire-krachtmicroscopie (AFM) combineert een uiterst sterke vergroting met de mogelijkheid om in vloeistof te meten. De probe is geen geleidende naald, maar een minuscuul hefboompje, met erop een scherpe tip (A). De tip drukt op het oppervlak en de bladveer buigt door. De doorbuiging is het gevolg van de afstotende kracht tussen probe en object. Die kracht treedt op wanneer de afstand tussen object en probe zodanig klein wordt gemaakt dat de elektronenbanen van de atomen elkaar overlappen. Wanneer de tip over het preparaat beweegt, volgt daaruit heel precies het hoogteprofiel van een object. Deze beweging wordt geregistreerd door een laserstraal die vanaf het hefboompje terugkaatst naar een detector (B). Door deze beweging in een raster uit te voeren kan de computer punt voor punt een beeld opbouwen. Dat zien de onderzoekers gebeuren op een monitor

(Kennislink)

30-08-2010

Nieuwe 3D-beelden kan je aanraken



Japanse onderzoekers hebben een 3D-televisie uitgevonden die je toelaat zwevende beelden aan te raken. De tv werkt met een camera die de bewegingen van de vingers registreert, en de beelden daaraan kan aanpassen. Gebruikers kunnen zo voorwerpen uitrekken of erin knijpen, zegt Norio Nakamura van het National Institute of Advanced Industrial Science and Technology.

Toepassingen
De uitvinders zien alvast mogelijke toepassingen bij simulaties van chirurgische ingrepen of videospelletjes, waarbij gamers dan het gevoel krijgen wapens of sportmateriaal vast te houden. "Deze technologie kan ook dienen voor een virtueel museum waarbij bezoekers, onder wie mensen met visuele handicaps, hun handen kunnen leggen op kostbare objecten waar je normaal niet mag aankomen," zegt Nakamura. (sam)

(HLN)

30-08-2010

Plastic organel in menselijke cellen

Nijmeegse wetenschappers hebben een plastic nanobolletje met enzymen door een cel laten opnemen. Het kunstmatige organel bleef daar niet alleen intact, ook de enzymen die erin zaten konden stoffen uit het cytoplasma omzetten. Uiteindelijk hopen de wetenschappers hiermee ziekten te verhelpen die veroorzaakt worden door een tekort aan bepaalde enzymen. Ze publiceerden hier deze week over in het tijdschrift Angewandte Chemie.

Eigenlijk zijn cellen net huisjes. Ze bestaan uit afgesloten kamertjes met allemaal een eigen functie. Sommige compartimenten zorgen voor eiwitproductie, afbraak of bescherming. Die laatste functie hebben Nijmeegse wetenschappers nu van de natuur nagebootst.

Het experiment
Ze bouwden een compartimentje op nanoschaal (114 nm), van polymeren die zelf een bolletje vormen. Aan de buitenkant steken daar signaaleiwitten uit, die ervoor zorgden dat de bolletjes door menselijke cellen werden opgenomen. Eenmaal in de cellen werden de bolletjes niet opgeruimd, maar bleven de plastic organellen meerdere dagen intact. Puur het ontsnappen aan de cellulaire vuilniswagen was echter nog niet genoeg voor de wetenschappers.

De kunstmatige organellen zijn uiteindelijk bedoeld om medicijnmoleculen ín de cel te laten werken. Veel ziekten worden veroorzaakt doordat enzymen in de cellen van het lichaam niet goed werken. Als medicijn kan het enzym worden aangevuld, waardoor de cel weer beter kan functioneren. Helaas werkt dat niet zo lang. Cellen breken namelijk continu eiwitten (en dus ook enzymen) af. Door de enzymen in te pakken in een plastic nanocontainertje zouden ze beschermd worden tegen afbraak, terwijl ze hun werk nog wel goed kunnen doen.


De polymeren vormen zelf een bolletje, omdat de waterafstotende delen naar elkaar toe trekken. Ook vangen ze zo automatisch wat water met daarin de functionele enzymen in het midden. Afbeelding: © Stijn van Dongen, Radboud Universiteit

.Om dit te testen, vulden ze de bolletjes met een in onderzoek veelgebruikt enzym uit mierikswortel, Horse Radish Peroxidase (HRP). Dit eiwit kan in de aanwezigheid van genoeg waterstofperoxide het stofje TMB oxideren zodat dit helderblauw van kleur wordt. Ook kunnen die moleculen gemakkelijk door het nanocontainertje bij de enzymen komen, omdat de container een beetje poreus is. Zo kun je heel makkelijk zien of het enzym ook in de nanocontaintertjes in de cellen werkte. En dat bleek te lukken.
Op dit filmpje (helaas niet in kleur) zijn menselijke cellen te zien die de nanobolletjes hebben opgenomen.

De ‘diamantjes’ die je ziet verschijnen, zijn kristallen van geoxideerd TMB. Er wordt als het ware zoveel TMB geproduceerd, dat het als neerslag in de oplossing zichtbaar wordt.

En dan?
De weg naar het ziekenhuis is nog lang, maar chemicus prof. Jan van Hest zegt dat deze benadering zeer veel mogelijkheden biedt om op celniveau processen te bestuderen en te beïnvloeden. “We kijken in onze groep naar de oplossingen die de natuur heeft ontwikkeld en proberen die zo goed mogelijk met nanotechnologie te imiteren. Met succes.”

Bron:
Cellular Integration of an Enzyme-Loaded Polymersome Nanoreactor
Stijn F. M. van Dongen,Wouter P.R. Verdurmen e.a. Angewandte Chemie.

(Kennislink)

02-09-2010

We staan op het punt te bewijzen dat het universum geen schepper nodig heeft"



Natuurkundige wetten laten toe dat een heelal zichzelf uit het niets creëert beweert Stephen Hawking in nieuw boek"Omwille van de wet van de zwaartekracht heeft het universum zichzelf weten te scheppen, uit het niets. De spontane schepping is de reden waarom al het andere bestaat, waarom het universum bestaat, waarom wij bestaan". Volgens Stephen Hawking staan we op het punt om de M-theorie of de "Theorie van alles" te ontdekken.

Het universum had om te ontstaan geen God nodig, zo zegt de Britse astrofysicus Stephen Hawking in een nieuw te verschijnen boek waarvan de krant The Times donderdag uittreksels heeft gepubliceerd.

"Heeft het universum een schepper nodig? Neen", antwoordt de beroemdste Britse wetenschapper. "De hand van God was niet nodig voor de creatie van het heelal, want dit heeft zichzelf gevormd, volledig logisch volgens de wetten van de fysica", aldus Hawking.

"Universum wist zichzelf te scheppen uit het niets"
"Omwille van de wet van de zwaartekracht heeft het universum zichzelf weten te scheppen, uit het niets. Die spontane schepping is de reden waarom al het andere bestaat, waarom het universum bestaat, waarom wij bestaan".

"Het is dus niet nodig God in te roepen om het universum te activeren", besluit Hawking, die daarmee breekt met zijn eerdere visie. Die luidde dat het beschouwen van God als de Schepper van de kosmos niet vloekte met de wetenschap.

De theorie van alles is een (nog niet bestaande) theorie die de verschillende fundamentele theorieën in de natuurkunde met elkaar verenigt. Zo'n theorie zou alle elementaire deeltjes en de fundamentele natuurkrachten in één model samenbrengen. Dit model zou dan hebben gegolden in de allereerste minieme fractie van een seconde na de oerknal. Einstein trachtte in zijn laatste levensjaren al een unificatie van alle natuurwetten te bereiken.

Het op 9 september te verschijnen nieuwe boek "The Grand Design" haalt de theorie van Isaac Newton onderuit die zegt dat het universum zonder de hand Gods niet had kunnen ontstaan. (afp/mvl)

HLN)

02-9-2010

'Niet-drinker éérder dood dan alcoholist'



AMSTERDAM - Geheelonthouders sterven gemiddeld eerder dan mensen die wel af en toe een drankje drinken. Sterker nog, de sterftecijfers van niet-drinkers zijn zelfs hoger dan die van alcoholverslaafden.

Dat blijkt uit nieuw Amerikaans wetenschappelijk onderzoek, meldt Time Magazine dinsdag. De cijfers vormen onderdeel van het langdurige onderzoek onder de titel Alcoholism: Clinical and Experimental Research. De sterftecijfers van de afgelopen 20 jaar werden hiervoor onder de loep genomen.

Sociale controle
Mensen die gemiddeld drie alcoholische consumpties per dag drinken – en dan met name rode wijn - doen het het best. Zij zijn volgens dit onderzoek het gezondst bezig. Het stimuleert de bloedsomloop en is goed voor het hart. Daarnaast is het goed voor het sociale leven. Immers, vrienden en familie kunnen aan de bel trekken als je teveel drinkt, verklaren de onderzoekers.

Stress
Maar hoe kan het toch dat geheelonthouders gemiddeld korter leven? Mensen die niet drinken, bevinden zich vaak in de lagere sociale klasse, luidt de verklaring. Ze hebben minder geld te besteden en ondervinden meer stress door hun banen en de opvoeding van hun kinderen. Daardoor drinken ze minder, maar zijn ze wel gevoeliger voor stress en ziektes die het leven uiteindelijk bekorten.

Maar een nog belangrijkere reden is dat alcohol zorgt voor 'sociaal samenzijn': lekker naar de kroeg en drinken met vrienden. En dit is essentieel voor een goede lichaam en geest, stellen de onderzoekers. Niet-drinkers zijn bovendien gevoeliger voor depressie omdat ze de feestjes overslaan.

Waarschuwing
Waar het onderzoek nog geen antwoord op heeft, is waarom de grote risico's op leverproblemen en kanker - waar drinkers mee te maken krijgen - niet terugkomen in de gemiddeld lage sterftecijfers onder de 'heavy users'. De onderzoekers waarschuwen daarom wel: 'Geniet, maar drink met mate'.

(Volkskrant)

03-09-2010

Wetenschappers werken aan onzichtbare kleren



Australische wetenschappers zijn op weg om onzichtbare kleren te maken. Licht kan zo gemanipuleerd worden dat het objecten onzichtbaar maakt, zegt doctoraatsstudent Alessandro Tuniz van de afdeling Fotonica en Optische Wetenschap van de universiteit van Sydney.

Brekingsindex
De theorie draait rond de brekingsindex, de snelheid waarmee licht door een substantie gaat. Metamaterialen absorberen licht. Metaal reflecteert licht en glas vertraagt het, dat is wat het licht zichtbaar maakt. Hoe dikker het materiaal, hoe meer licht het absorbeert. Tuniz werkt nu aan onzichtbare draden door vezels te verkleinen tot een nanoschaal, waarbij ze toch hun interne structuur behouden. "De onzichtbaarheid wordt gerealiseerd door de brekingsindex van de metamateriaalvezels gelijk te krijgen met de omgeving," zegt Tuniz aan news.com.au.

Golflengte
Tuniz en zijn collega's hebben vezels gemaakt die 100 microns dik zijn, maar om onzichtbare draden te hebben, moeten ze nog 100 keer kleiner. Indien ze daarin slagen, zal het metamateriaal enkel onzichtbaar zijn in licht met een bepaalde golflengte. Zo zullen de draden bv. 'verdwijnen' in rood licht, maar nog steeds zichtbaar zijn in groen. (sam)

(HLN)

05-09-2010

Oerrund blijkt superieur en wordt dus teruggefokt

AMSTERDAM - Nederlandse wetenschappers en natuurbeheerders willen het in de 17de eeuw uitgestorven oerrund, de kolossale wilde voorvader van het moderne rund, terugfokken. Het oerrund zou de ideale herbivoor zijn om de ‘nieuwe oernatuur’ van de Ecologische Hoofdstructuur en het Europese Natura 2000 te begrazen en te voorkomen dat die dichtgroeit.

De huidige grote grazers, zoals Schotse hooglanders, Galloways en Heckrunderen, zijn daarvoor minder geschikt, stellen de initiatiefnemers, de Nijmeegse Stichting Taurus – die met eigen kuddes natuurlijke begrazing verzorgt op terreinen van Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten – en wetenschappers van Wageningen Universiteit, Universiteit Utrecht en diverse buitenlandse instellingen.

Zo hebben Schotse hooglanders een zwak kuddeverband, waardoor ze gebieden niet intensief genoeg begrazen. Galloways (van origine vleesrunderen) zijn niet ‘zelfredzaam’ doordat hun kalveren bij de geboorte te groot zijn, wat geregeld tot problemen leidt. En Heckrunderen zijn vaak te agressief voor het publiek, en daarmee ongeschikt voor openbaar toegankelijke natuurgebieden.

Oerrund 2.0
Een ‘Oerrund 2.0’ zou al die nadelen niet hebben, zeggen Ronald Goderie en Henri Kerkdijk van Stichting Taurus. Het oerrund was een grote herbivoor die zowel gras, boombast als twijgen at. Hij leefde in kuddeverband en was, met een schofthoogte van 1,80 meter en forse hoorns, een imposante verschijning. ‘Een ideale icoon voor de nieuwe Europese oernatuur’, aldus Goderie en Kerkdijk.

De initiatiefnemers denken het oerrund te laten herleven via een combinatie van moleculaire genetica en klassieke foktechnieken. Dna van het oerrund wordt uit oude botten gehaald en vergeleken met het genoom van het moderne rund, dat in 2008 compleet in kaart is gebracht.

De geschiktste runderrassen worden ingezet voor het fokprogramma dat het oerrund via terugkruisingen zal reconstrueren. De initiatiefnemers verwachten veel van primitieve Zuid-Europese rassen als de Italiaanse Maremmana en de Spaanse Pajuna en Limia, grote dieren die zich al eeuwen in half wilde staat handhaven.

Kalfjes
Afgelopen voorjaar zijn de eerste kalfjes geboren, onder meer kruisingsproducten van Maremmana en Pajuna. Vorige week zijn in natuurgebied Keent bij Grave hooglanders en Maremmana-koeien geïnsemineerd met Spaans Limia-sperma.

Het oerrund echt laten herleven is overigens onmogelijk, zegt Johan van Arendonk, hoogleraar Fokkerij en Genetica in Wageningen en adviseur van het project. ‘Je kunt een uitgestorven diersoort nooit volledig terugkrijgen. Hooguit iets dat het dier benadert.’

(Volkskrant)

09-09-2010

Schrijven dokters binnenkort ook muziek voor?



Schotse onderzoekers gaan onderzoeken of het voorschrijven van een bepaalde soort muziek patiënten met veel pijn of een zware depressie ook kan helpen. De onderzoekers, verbonden aan Caldeonian University in Glasgow, hopen een computerprogramma te kunnen schrijven om muziektherapie op maat van de individuele patiënt voor te kunnen schrijven.

Dat gaat een pak verder dan de huidige bevindingen over muziektherapie zoals 'snelle muziek verbetert je humeur' of 'trage muziek kalmeert'.

Uitgebreide analyse
Daarom zullen de onderzoekers zowel de melodie, als het ritme en de teksten in verschillende composities analyseren. "De emotie in muziek ontstaat door een combinatie van factoren. Toon, structuur en technische aspecten spelen een rol, net als teksten en subjectieve factoren, zoals de locatie of je humeur toen je het nummer voor het eerst hoorde", legt geluidstechnicus Don Knox uit. "Wij gaan nagaan welke factor welke rol speelt, en hoe ze elkaar beïnvloeden."

Emotionele ordening
Het team hoopt ook muziek te catalogeren op emotie. Een groep vrijwilligers heeft digitale opnames als gelinkt aan emoties, de wetenschappers hebben die muziek al uitgebreid geanalyseerd.

"Als het mogelijk wordt om muziek te organiseren en doorzoeken op basis van emotionele inhoud, dan kunnen we een computerprogramma schrijven dat de beste muziek voor een bepaalde patiënt selecteert", klinkt het.

Fijnere opdeling
Sommige onlinemuziekwinkels catalogeren muziek al als 'gelukkig' of 'verdrietig', maar de Schotten willen veel fijner gaan. "Wij willen meer categorieën, minder ruime categoriën en vooral een stevige wetenschappelijke basis. Daarmee zal veel meer mogelijk zijn", aldus Knox. (edp)

(HLN)

09-09-2010

Wetenschappers vinden trekstraal uit

WASHINGTON - Trekstralen of ‘tractor beams’, energiestralen die objecten kunnen verplaatsen, zijn niets nieuws voor sciene-fictions fans. Maar nu bestaan ze echt, althans voor heel kleine objecten.



Onderzoekers van de Australian National University hebben een apparaat gebouwd dat kleine objecten anderhalve meter kan verplaatsen door er alleen maar een lichtstraal op de richten.

Laserstraal

Het apparaat werkt door een holle laserstraal door kleine glasdeeltjes te schijnen. De lucht om het deeltje wordt warm, maar het middelste gedeelte van de straal blijft koud.

Wanneer het deeltje de warme rand van de laser aanraakt, wordt hij terug in het midden gestuiterd, waardoor hij netjes op zijn plek kan blijven.

Volgens onderzoeker Andrei Rhode van de Universiteit, werkt de methode ook over afstanden langer dan anderhalve meter. “We konden niet verder testen dan anderhalve meter, omdat onze laser niet verder reikte”, aldus Rhode tegen de Amerikaanse nieuwszender FOX News.

Nut

Omdat de techniek warmte nodig heeft om werken, kan de trekstraal niet in de ruimte gebruikt worden, zoals bijvoorbeeld in Star Trek. Maar hier op Aarde zijn er genoeg mogelijkheden voor de trekstraal.

“De laser kan bijvoorbeeld gebruikt worden om extreem schadelijke chemicaliën te verplaatsen”, vertelt Rhode. “Een soort microscopische reageerbuis.”

(Telegraaf)

14-09-2010

Hoe volwassen is jouw brein?

Vijf minuten in de scanner geeft wetenschappers een idee van je 'hersenleeftijd'

Wetenschappers kunnen aan een korte hersenscan zien hoe volwassen je brein ongeveer is. Hoewel de techniek nog niet nauwkeurig genoeg is om ontwikkelingsstoornissen al op te kunnen sporen, hopen de onderzoekers wel dat dit er in de toekomst van gaat komen.

Achttien Amerikaanse wetenschappers kwamen eraan te pas om een methode te vinden waarmee een hersenscanner je kan vertellen of je brein, voor jouw leeftijd, de ‘normale leeftijd’ heeft en zich dus juist heeft ontwikkeld. Uiteindelijk hopen de onderzoekers hiermee stoornissen die zich juist kenmerken door abnormale ontwikkeling – zoals schizofrenie en autisme – al op vroege leeftijd op te kunnen sporen. Vandaag publiceren ze hierover in het prestigieuze vakblad Science.

Het geheim zit hem in de korte-afstandsverbindingen tussen verschillende hersengebiedjes. Kleine kinderen hebben hier heel veel van, maar als je opgroeit en je brein rijpt, worden alle verbindingen die je niet gebruikt ‘weggesnoeid’. Wat overblijft tegen de tijd dat je volwassen bent, is een brein dat efficiënter werkt, omdat alleen die verbindingen in stand zijn gebleven die je ook echt nodig hebt.


De onderzoekers gebruikten een functional connectivity magnetic resonance imaging scanner (fcMRI). Deze werkt, net als een ‘gewone’ fMRI-scanner, door te meten naar welke delen van het brein meer zuurstofrijk bloed gaat. Het verschil is dat een fcMRI extra goed is in het zien van de verbindingen (de groene en oranjerode lijnen) tussen de hersengebiedjes (de bolletjes), terwijl een ‘gewone’ fMRI juist de activiteit binnen een gebiedje toont. Afbeelding: © Science / AAAS

Een meetlat voor hersenvolwassenheid
Het achttienkoppige team legde van 238 normaal ontwikkelende vrijwilligers, allemaal tussen de zeven en dertig jaar oud, vast hoe hun brein eruitzag. Met die resultaten maakten de wetenschappers een soort meetlat, waarmee ze de hersenen van een groep nieuwe vrijwilligers konden vergelijken. Ondanks dat geen enkel brein natuurlijk precies hetzelfde is, werkte hun ‘meetlat’ vrij goed: hij kon voor 55 procent de variatie tussen de breinen verklaren als verschillen in rijpheid en volwassenheid. Lang geen perfecte score, maar gezien de enorme individuele diversiteit in onze hersenen toch een flinke prestatie.

Die individuele verschillen maken het vooralsnog wel moeilijk om de wens van de onderzoekers te vervullen en met behulp van de ontwikkelingsscans stoornissen als autisme en schizofrenie op te sporen. Voordat het echt zover is, moet eerst de meetlat verbeterd worden. Dat kan misschien met betere apparatuur, of door nog veel meer vrijwilligers te scannen om zo de natuurlijke variatie tussen de individuele hersenen nauwkeuriger in beeld te brengen.

Bron
Dosenbach et al, Prediction of Individual Brain Maturity Using fMRI. Science (10 september 2010), pagina 1358 – 1361.

(Kennisink)

20-09-2010

Wetenschappers ontdekken 'Homer Simpson-gen'

Onderzoekers hebben een gen ontdekt dat de intelligentie van muizen aantast. Als het gen is uitgeschakeld zijn de muizen aanzienlijk slimmer en minder vergeetachtig. De wetenschappers spreken van een 'Homer Simpson-gen'.


Homer Simpson is niet de slimste mens

Dat meldt het Duitse weekblad Der Spiegel.

Het is nog onduidelijk welke gevolgen het uitschakelen van het gen RGS14, genoemd naar de niet bijster intelligente vader van cartoonheld Bart Simpson, heeft.

Droom
Of het uitschakelen van het Homer Simpson-gen ook positieve gevolgen heeft voor mensen is nog onduidelijk. Het bestaan van het gen is al veertien jaar bekend, maar dit effect nog niet. Het gen regelt diverse signaaloverdrachten in de hersenen die worden geassocieerd met leren en het geheugen.

Het gen zit in de CA2 regio, onderdeel van de hippocampus, die regio speelt een belangrijke rol bij het vormen van nieuwe herinneringen. De CA2 regio heeft echter geen rol in het samenstellen van het langetermijngeheugen.

Intelligentie
John Hepler van de Emory Universiteit in de Amerikaanse stad Atlanta hebben nu onderzoek gedaan naar het Homer Simpson-gen bij muizen. De knaagdieren hadden ineens een stabieler lange-termijngeheugen.

De onderzoekers beschrijven hun onderzoeksresultaten in het tijdschrift Proceedings van de Nationale Academie van Wetenschap van Amerika.

Door Maartje Willems

(Elsevier)

24-09-2010

Einstein had gelijk: hoe hoger je staat, hoe sneller de tijd tikt



Wie op de bovenste verdieping van een wolkenkrabber leeft, wordt sneller ouder dan iemand in een bungalow. Het gaat natuurlijk slechts om extreem kleine verschillen, maar onderzoekers hebben bewezen dat Albert Einstein gelijk had.

Einstein stelde al in een theorie dat een klok sneller tikt naarmate ze zich verder van de grond bevindt. Hoewel dat gegeven al jaren geaccepteerd wordt, kan het tijdsverschil nu voor het eerst met opmerkelijke accuraatheid gemeten worden. Met de meest exacte klokken ter wereld ontdekten ze dat de tijd al sneller tikt door simpelweg de trap op te lopen.

Het gaat afhankelijk van de hoogte echter maar om miljoensten en miljardsten van een seconde op basis van een mensenleven. Volgens de onderzoekers tikken de klokken op hoogte sneller, omdat ze minder beïnvloed worden door de zwaartekracht. Het principe werkt evenwel niet in vliegtuigen omdat die zich voorwaarts bewegen. (gb)

(HLN)

24-09-2010

Carnaval der misverstanden



Het leven is onvoorspelbaar en vaak teleurstellend. Om ons daar tegen te wapenen en om het allemaal draaglijk te maken, koesteren we heel veel heerlijke illusies. De leukste elf op een rijtje.

1. ‘Mijn kind heeft nu eenmaal puberhersenen’

U bent er inmiddels wel mee vertrouwd: deskundigen die in praatprogramma’s uitgebreid komen vertellen dat het puberbrein echt ‘anders’ is, en dan plechtig concluderen dat het daarom geen wonder is dat pubers zich zo onaangepast en onaangenaam gedragen, totdat hun brein ‘volgroeid’ is. Dergelijke theorieën werden drie jaar geleden plotseling populair, tijdens de discussie over onderwijsvernieuwing. Toen zouden neurologen (aangevoerd door hoogleraar Jelle Jolles) wel even laten zien dat dat verfoeide ‘nieuwe leren’, met veel zelfstandig werken, helemaal niks was voor pubers. Dat klopt, het nieuwe leren is inderdaad een ramp. Maar ligt dat aan het onvolgroeide brein? Het is vast een hele troost voor ouders die elk dag een hysterisch reagerende, puisterige puber te vreten moeten geven, maar ‘puberbrein’ is niet meer dan een modieus maatschappelijk excuus. Wie goed naar dat brein kijkt, en duizenden breinen middelt, zal vast wel een of ander verschil vinden. Maar is dat daarmee het probleem? Slechts een op de vijf tieners ondergaat tijdens de tienerjaren een periode waarin hij of zij zich verward en diep ongelukkig voelt. Verreweg de meesten noemen zichzelf gelukkig en hebben een goede relatie met hun ouders. Dat zijn westerse cijfers: elders op aarde is het aantal puberale probleemgevallen nog lager. En daarmee keren we terug bij een momenteel niet-modieuze conclusie: ‘puberen’ is grotendeels een cultureel verschijnsel – waarschijnlijk deels veroorzaakt door imitatie, deels doordat ouders dergelijk gedrag uitlokken en verergeren door de reële problemen van hun kinderen op te vatten als ‘puberen’. Dat is ook om wild van te worden.

2. ‘Ik behandel mijn kinderen allemaal hetzelfde’

Ja toch? U houdt toch van allemaal even veel? Misschien is dat zo, maar ondertussen maken ouders wel degelijk onderscheid. Vader én moeder geven stiekem de voorkeur aan een aantrekkelijk kind. Dat krijgt meer aandacht, en minder straf, dan zijn lelijke broertje of zusje. Daarnaast zijn vaders onbewust aardiger voor kinderen die op hen lijken. (Wellicht omdat niet-gelijkende kinderen van een andere vent kunnen zijn?) Voor moeders speelt gelijkenis geen rol (ze wéét dat ze de moeder is) maar die geven weer duidelijk de voorkeur aan kinderen die hetzelfde karakter als zij hebben. Aldus de Utrechtse psychologe Marianne Heijkoop, die in februari hierop promoveerde.

3. ‘Leren brengt je hogerop!’

Ja, dat denken ouders vaak. Dat je kind door goed te leren, door hoge cijfers te halen, maatschappelijk carrière kan maken. Klinkt logisch. Maar vergeet het maar. De Nijmeegse sociologe Nicole Tieben worstelde zich een jaar geleden door de levengeschiedenissen van 7.500 mensen, geboren tussen 1914 en 1985, en constateerde dat onderwijs wel iets heeft bijgedragen aan vermenging van de lagere sociale regionen (te vinden in vmbo-havo) maar dat het vwo (en zijn voorgangers) al een eeuw lang een onoverkomelijk bolwerk is van de kinderen der hoger opgeleiden. Kinderen uit ‘mindere’ milieus die vanwege hun intelligentie toegelaten zouden kunnen worden, kiezen toch voor de havo, of ze redden het uiteindelijk niet of, als ze het vwo tóch afmaken, kiezen ze veel te vaak voor het hbo in plaats van de universiteit. Wie voor een dubbeltje geboren is, wordt op school nooit een kwartje.

4. ’k Heb geloof ik een midlifecrisis…’

De term midlifecrisis had aanvankelijk iets zeer sjieks. Hij komt namelijk uit de kunstsociologie. In 1965 beweerde de kunstcriticus Elliott Jacques dat je het leven van grote kunstenaars in drieën kon delen: een zeer productieve, creatieve vroege fase, een vergelijkbare ‘late bloei’ – maar daartussenin, wanneer ze zo tussen de 40 en 50 jaar oud zijn, zouden ze een artistiek magere, door twijfel gedomineerde ‘midlifecrisis’ doormaken. Alleen grote kunstenaars, uiteraard – maar dat is een rekbaar begrip gebleken. Sinds een jaar of dertig maakt elke vent een dergelijke donkere periode door, gekenmerkt door (ahum) existentiële twijfels omtrent de zin van zijn bestaan. Deze onvermijdelijke crisis zou gepaard gaan met lichte depressies (verzopen in de drank) dan wel euforische buien waarbij ze leren broeken en bloemetjesoverhemden gaan dragen, en een versleten Harley aanschaffen. Of hun vrouw inruilen voor een strakker model.

Onvermijdelijk. Denkt men. Maar er is niet veel (vooral geduldig) onderzoek voor nodig om aan te tonen dat a) dergelijke uitspattingen net zo vaak voorkomen bij dertigers en vijftigers, ofwel dat b) slechts een op de vijf à tien van de veertigers zich op een gegeven moment zo gedraagt, en b) dat verreweg de meeste veertigers hun leven juist zeer positief ervaren en helemaal niks geks doen.

5. ‘Dat heb ik verdrongen!’

Iedereen weet waar dat idee vandaan komt: Freud. Die beweerde dat de spontane uitlatingen en gedragingen van zijn cliënten (om maar te zwijgen van hun dromen) allerlei nare, ‘verdrongen’ herinneringen en verlangens verrieden, die hij dan vervolgens reconstrueerde (waarna menige cliënt weigerde om zijn ‘verklaring’ te aanvaarden – maar dat had Freud wel voorzien). Stapels onderzoek laten zien dat dit helaas niet waar is. Verdringing bestaat niet. Mensen die traumatische ervaringen hebben doorstaan (oorlogen, rampen, incest) kunnen zich dat meestal goed (vaak maar ál te goed) herinneren.

Ook de beroemde tweede hypothese van Freud, dat men dergelijke ervaringen moet ‘herbeleven’ om er overheen te komen, ligt inmiddels op de vuilnishoop der wetenschap. U hoeft er niet over te praten, sterker nog: het vaak ophalen van een traumatische herinnering kan het leren leven met de ervaring verstoren.

6. ‘Mijn eerste ingeving is altijd de beste!’

De emotie is altijd sneller dan het verstand. Vandaar dat we vaak het advies krijgen om eerst even na te denken, om eerst tot tien te tellen, alvorens te reageren. En tegelijkertijd koesteren we de gedachte dat de intuïtie, de eerste ingeving, de beste is. De populariteit van deze overtuiging wordt waarschijnlijk veroorzaakt door ons selectieve geheugen: als we bij een tentamen een eerste, ‘impulsief’ gegeven antwoord naderhand corrigeren, en we doen dat per abuis van goed naar fout (en we ontdekken dat later), dan onthouden we een dergelijke blunder veel beter dan wanneer we een impulsief fout antwoord naderhand ‘goed’ verbeteren. De ‘goede’ intuïtie maakt zo meer indruk dan de foute. Maar is de eerste ingeving echt beter of niet? Onderzoekers die stapels tentamens van studenten doorploegden om de daarin aangebrachte correcties na te vlooien, kwamen tot de conclusie dat tweederde van de veranderingen verbeteringen zijn; eenderde is fout. De eerste ingeving zit er dus vaak naast. Overigens is het wel zo (zoals psycholoog Ap Dijksterhuis vaststelde) dat mensen achteraf tevredener zijn over een impulsieve aankoop dan over een aankoop waar ze lang over hebben staan dubben.

7. Ik doe aan zelfont­plooiing!

Meditatie, mindfulness, de goeroe van de maand – de media doen er alles aan om u ervan te doordringen dat u uw ware potentie nog niet hebt bereikt. Dat u nog een heleboel ‘persoonlijke groei’ kunt doormaken. En bij dat soort zwevend gezwam hoort de mythe dat we maar 10 procent van onze grijze massa gebruiken. Een opmerking die keihard aantoont dat er géén verband is tussen de populariteit van een opinie en haar absurditeit. De herkomst van dit verhaal moet waarschijnlijk gezocht worden bij de grote Amerikaanse psycholoog William James. Die heeft in een interview ooit gezegd dat de gemiddelde mens maar 10 procent van zijn intellectuele vermogens gebruikt. Hij zei dus heel wat anders – maar napraters maakten daar ‘hersenen’ van, en speculeerden dat in het zogenaamd stille deel uw spirituele en bovennatuurlijke gaven verborgen zitten. Er is uiteraard geen enkel deel van uw hersenen dat de chirurg straffeloos, zonder kwalijke gevolgen, weg kan snijden. Maar gebruiken we, zoals James lekker sarrend opmerkte, onze intellectuele vermogens niet optimaal? Mogelijk. Om daar achter te komen, zult u toch echt iets anders moeten doen dan op een matje gaan zitten en uw ogen sluiten. Mediteren is immers hetzelfde als een dutje doen. Een moeilijk boek lezen, bijvoorbeeld. Maar daar heeft u natuurlijk geen tijd voor. De tv wacht!

8. ‘Ik kan best twee dingen tegelijk!’

Multitasken heet dat. Het wonderlijke vermogen van met name de jeugd van tegenwoordig om meerdere dingen tegelijk te doen, en dan vooral huiswerk maken in combinatie met surfen en msn’en. Ouders die hun kinderen deze drie dingen zagen doen, hoefden zich volgens de multimediagoeroes geen zorgen te maken: de moderne techniek had volgens hen een nieuwe mens geschapen. Helaas. Mensen kunnen maar één ding (goed) tegelijk. Afgelopen zomer publiceerde Paul Kirschner, onderwijspsycholoog aan de open Universiteit, een onderzoek naar de cijferlijsten van scholieren die (bij wijze van multitask-maat) actief waren op Facebook. Dergelijke kletskousen scoorden voor hun tentamens gemiddeld ruim één punt lager dan andere scholieren.

9. ‘Ik ben eigenlijk best wel bijzonder!’

Driekwart van de automobilisten vindt dat ze beter rijden dan de gemiddelde automobilist. Dat betekent dat minimaal een kwart van de automobilisten zichzelf zwaar overschat. Net zo denkt driekwart van de studenten dat ze bovengemiddeld zijn, en denkt driekwart van de Nederlanders dat ze bovengemiddeld grappig zijn. Uit het Humor-onderzoek 2010 (dat verder geen enkele pretentie heeft) blijkt dat we ons gevoel voor humor gemiddeld een 7,2 geven. De leukste bekende Nederlander, Ruben Nicolai, kreeg ook een 7,2; Paul de Leeuw een magere 6,5. Overigens denkt honderd procent van de deelnemers aan talentenshows dat ze talent hebben. Daar ziet u de elite der zelfoverschatters.

10. ‘Ik ben zo groen bezig!’

Biologische producten zijn momenteel anderhalf tot twee keer zo duur als gewone producten. Gevolg: slechts een op de dertig consumenten koopt wel eens iets ‘groens’. En dat nauwelijks uit overtuiging. Als ‘groene’ producten nog eens 10 procent duurder zouden worden, zou het overgrote deel van die ‘groene’ consumenten ze verder links laten liggen. En de niet-groene consument, die heeft er überhaupt geen trek in: als ‘groene ‘producten even duur zouden worden als gewone, zou de grote meerderheid er nog steeds niks van kopen. Misschien maar goed ook, want onderzoek laat zien dat ‘groene’ consumenten onuitstaanbaar zijn. Ze vinden zichzelf net iets ‘beter’ dan de rest, en zijn daardoor egoïstischer en asocialer. Hetzelfde effect doet zich overigens ook voor bij mensen die zichzelf een ‘slachtoffer’ vinden. Omdat ze zo zielig zijn, menen ze meer rechten te hebben dan anderen, met als gevolg dat zelfbenoemde ‘slachtoffers’ asocialer en minder hulpvaardig zijn.

11. ‘Ik ben de baas!’

Helaas. Hersenonderzoek laat zien dat ruim voordat uw eigen ‘ik’ zogenaamd een besluit neemt, de betreffende actie al onbewust door uw brein is afgesproken en voorbereid. Daarna brengt uw brein uw ‘ik’ op de hoogte, dat uit pure onwetendheid denkt dat het de actie zelf heeft verzonnen. Als, door een of andere stoornis of ingreep, uw brein iets volkomen onlogisch beslist, verzint uw taalcentrum in een flits een ‘logische’ reden die uw ‘ik’ vervolgens vol overtuiging uitdraagt. Uw ‘Ik’ heeft niets te vertellen.

(depers.nl)

24-09-2010

Ook lezers Nature wantrouwen wetenschappers


Een van de grafieken uit het onderzoek van Nature

AMSTERDAM - Zelfs wetenschappelijk onderlegde burgers hebben, enkele onderwerpen uitgezonderd, niet heel veel vertrouwen in wat wetenschappers zeggen over alles van stamcellen tot grieppandemieën. Dat blijkt uit een enquete onder 21 duizend lezers van Nature en Scientific American, in opdracht van beide bladen, die donderdag is vrijgegeven. De ondervraging gebeurde zowel in de VS als daarbuiten en online.

Uit de enquete komt naar voren dat wetenschappers wel als de betrouwbaarste bron worden gezien van infornatie over wetenschappelijke, medische of technische kwesties. Daarnaast worden ook vrienden en bekenden genoemd als goeie bronnen, niet-gouvernementele organisaties en actiegroepen. Journalisten, bedrijven, bestuurders en kerkleiders worden niet erg betrouwbaar tot ronduit ongeloofwaardig gevonden.

Aanzienlijk vertrouwen
Op een schaal van 1 tot en met 5 scoren wetenschappers met een 4 aanzienlijk vertrouwen. Dat geldt echter voor lang niet alle onderwerpen. Weinig twijfel is er aan wat ze zeggen over evolutie, duurzame energie en het heelal. Maar onderwerpen als stamcellen, kankeroorzaken en remedies, kernenergie, klimaatverandering krijgen minder vertrouwen. Ronduit laag is het vertrouwen in wat wetenschappers beweren over genetisch gemanipuleerde gewassen, bestrijdingsmiddelen, antidepressiva en griep.

Uit de online ondervraging blijkt ook dat bijna de helft er van overtuigd is dat kernenergie moet worden uitgebannen; tweederde van de Europeese respondenten zegt zich ongemakkelijk te voelen bij de risico's van kernenergie. Een kwart denkt dat nanotechnologie te weinig in de weg wordt gelegd; 28 procent van de Amerikanen en 23 procent Europeanen ziet serieuze risico's aan nanotech. Ruim eenvijfde is tegen dierproeven, net als eenvijfde tegen genetisch gemanipuleerde gewassen is. In Amerika is 13 procent ronduit tegen, in Europa 23 procent. Minder dan tien procent van de respondenten is tegen het gebruik van embryo´s voor onderzoek.

Grieppandemieën
Amerikanen hebben wel veel vaker vertrouwen in de uitspraken van wetenschappers over grieppandemieën dan Europeanen; bijna 70 procent zegt die ter harte te nemen, tegen 31 procent hier. Volgens de enqueteurs waren Europese media veel negatiever over de griepcampagnes van bijvoorbeeld de WHO dan de Amerikaanse.

Respondenten in Frankrijk, Japan en Australië hebben de meeste twijfels over een menselijke oorzaak voor klimaatverandering. Wel geven velen aan dat ze het afgelopen jaar meer in die richting zijn opgeschoven.

Aan de enquete deden 21 duizend vrijwilligers van beide bladen mee. Een op de vijf van hen had een academische opleiding. Door het vrijwillige karakter van de poll zijn de uitkomsten niet representatief voor opinies en opvattingen in de bevolking in het algemeen, waarcshuwen ook de onderzoekers.

(Volkskrant)

27-09-2010

VN stellen contactpersoon voor buitenlands leven aan



B-H-V is nog niet gesplitst en de Palestijnse staat zal niet voor morgen zijn, maar interplanetair zit de mensheid wél op schema: de Verenigde Naties willen een wetenschapper aanstellen als contactpersoon voor het geval we buitenaards leven op de koffie krijgen.

De keuze van de VN voor de functie viel op Mazlan Othman, een bij het grote publiek zo goed als onbekende Maleisische astrofysica. Othman is momenteel het hoofd van het 'bureau voor buitenaardse zaken' van de VN, het Office for Outer Space Affairs (Unoosa). Volgende week moet de Maleisische haar nieuwe functie bespreken tijdens een wetenschappelijke conferentie in het Britse Buckinghamshire.

"Aannemelijker dan ooit"
In het vergadercentrum van de Royal Society moet Othman aan de afgevaardigden uitleggen hoe de recente ontdekking van honderden planeten rond andere sterren het vinden van buitenaards leven aannemelijker maakt dan ooit tevoren. Dat betekent ook dat de Verenigde Naties de respons van de mensheid op elk 'first contact' moeten kunnen coördineren.

In een meeting met collega's verklaarde Othman: "De voortdurende zoektocht naar tekenen van buitenaards leven, door verschillende instellingen, bevat onze hoop dat de mensheid op een dag buitenaardse levensvormen zal ontdekken. Als het zover komt, moeten we een gecoördineerde respons klaar hebben die rekening houdt met alle gevoeligheden omtrent die materie. De VN bieden een mechanisme dat geknipt is voor zo'n rol."

Signalen
Professor Richard Crowther van de UK Space Agency, een expert in ruimtebestuur en -problematiek, toont zich alvast zeer opgetogen over de keuze voor Othman. "Ze is zonder enige twijfel dé persoon die op zo'n niveau een klare kijk kan behouden."

Crowther gaat er echter van uit dat onze eerste contacten met buitenaards leven eerder radio- of lichtsignalen van een verre planeet zullen zijn dan wezens die op aarde landen. En, zo geeft hij aan, zelfs als we die 'aliens' in levende lijve ontmoeten, zullen het wellicht eerder microbes dan intelligente wezens zijn. (hlnsydney/tw)

(HLN)

27-09-2010

NASA brengt luchtvervuiling in de wereld in kaart



Bron: NASA
Wetenschappers proberen al lang de luchtvervuiling te meten, maar tot nu toe was het niet mogelijk dat accuraat te berekenen. NASA heeft met de hulp van satellieten de verdeling van de luchtvervuiling in de wereld in kaart gebracht.

De kaart zal een belangrijk instrument worden voor wetenschappers die het optreden van vroegtijdige sterfte onderzoeken. In de ontwikkelingslanden worden bijvoorbeeld toestellen gebruikt om de aanwezigheid van deeltjes van maximaal 2,5 micrometer in diameter vast te stellen. Die deeltjes zijn al klein genoeg om in de longen verstrikt te raken en astma en bronchitis te veroorzaken.

Op veel plaatsen in ontwikkelingslanden is het echter niet mogelijk om de luchtkwaliteit accuraat te meten. Met satellieten van NASA brachten twee onderzoekers de verdeling van de luchtvervuiling over de wereld in kaart. Kleine stofdeeltjes in de lucht zijn op sommige plaatsen van natuurlijke oorsprong. In gebieden met een hoge bevolkingsdichtheid, zoals in het oosten van China, is de luchtvervuiling het hoogst. Dat heeft te maken met het gebruik van fossiele brandstoffen. (gb)

(HLN)

quote:

Op maandag 27 september 2010 07:30 schreef ExperimentalFrentalMental het volgende:
27-09-2010

VN stellen contactpersoon voor buitenlands leven aan

[ afbeelding ]

B-H-V is nog niet gesplitst en de Palestijnse staat zal niet voor morgen zijn, maar interplanetair zit de mensheid wél op schema: de Verenigde Naties willen een wetenschapper aanstellen als contactpersoon voor het geval we buitenaards leven op de koffie krijgen.

De keuze van de VN voor de functie viel op Mazlan Othman, een bij het grote publiek zo goed als onbekende Maleisische astrofysica. Othman is momenteel het hoofd van het 'bureau voor buitenaardse zaken' van de VN, het Office for Outer Space Affairs (Unoosa). Volgende week moet de Maleisische haar nieuwe functie bespreken tijdens een wetenschappelijke conferentie in het Britse Buckinghamshire.

"Aannemelijker dan ooit"
In het vergadercentrum van de Royal Society moet Othman aan de afgevaardigden uitleggen hoe de recente ontdekking van honderden planeten rond andere sterren het vinden van buitenaards leven aannemelijker maakt dan ooit tevoren. Dat betekent ook dat de Verenigde Naties de respons van de mensheid op elk 'first contact' moeten kunnen coördineren.

In een meeting met collega's verklaarde Othman: "De voortdurende zoektocht naar tekenen van buitenaards leven, door verschillende instellingen, bevat onze hoop dat de mensheid op een dag buitenaardse levensvormen zal ontdekken. Als het zover komt, moeten we een gecoördineerde respons klaar hebben die rekening houdt met alle gevoeligheden omtrent die materie. De VN bieden een mechanisme dat geknipt is voor zo'n rol."

Signalen
Professor Richard Crowther van de UK Space Agency, een expert in ruimtebestuur en -problematiek, toont zich alvast zeer opgetogen over de keuze voor Othman. "Ze is zonder enige twijfel dé persoon die op zo'n niveau een klare kijk kan behouden."

Crowther gaat er echter van uit dat onze eerste contacten met buitenaards leven eerder radio- of lichtsignalen van een verre planeet zullen zijn dan wezens die op aarde landen. En, zo geeft hij aan, zelfs als we die 'aliens' in levende lijve ontmoeten, zullen het wellicht eerder microbes dan intelligente wezens zijn. (hlnsydney/tw)

(HLN)

28-09-2010

VN: "Geen ambassadeur voor buitenaardse wezens"

Het ruimtevaartbureau van de Verenigde Naties, Unoosa, ontkent dat er binnenkort een ambassadeur wordt benoemd voor het geval er contact is met buitenaardse wezens. Zondag had de Sunday Times gemeld dat de VN zich opmaken om iemand te benoemen die, zo er contact is met E.T., de eerste zal zijn om dit te doen. Die eer zou de directrice van de Unoosa te beurt vallen. Als hoofd van de in Wenen zetelende Unoosa verwees de Maleisische astrofysicaspecialiste Mazlan Othman het bericht naar het rijk der fabelen. "Het artikel van de Sunday Times is absurd", zegt Othman. "De opdracht van het bureau voor ruimtevaartaangelegenheden is door de Algemene Vergadering omschreven en er is geen project om de huidige opdracht te wijzigen." (afp/lpb)

(HLN)

30-09-2010

Rusland gaat hotel in de ruimte bouwen



Een comfortabel hotel voor ruimtetoeristen dat begin 2016 opent. Dat ambitieuze plan van het Russische bedrijf Orbital Technologies werd aangekondigd door Sergueï Kostenko, directeur van de initiatiefnemende maatschappij.

"De eerste module van het ruimtehotel kan misschien in 2012-2013 klaar zijn. De uitzetting in de ruimte is voor eind 2015 of begin 2016", verklaarde Kostenko aan het Russische persagentschap RIA-Novosti.

Vier cabines vooer zeven personen
Die eerste module zal een volume van 20 kubieke meter hebben, voorzien zijn van vier cabines en tot zeven personen kunnen huisvesten. Russische Soyoes-raketten zullen de toeristen naar het hotel brengen, dat de naam Commercieel Ruimtevaartstation (CSS) zal dragen. De voeding zal via Progress cargovessels aangevoerd worden.

"Het interieur van het CSS zal in niets gelijken op dat van het ISS: het hotel moet comfortabel zijn. De bezoeker zal er de Aarde kunnen observeren door grote patrijspoorten", aldus Kostenko nog.

Investeerders
Het project is ontwikkeld in samenwerking met de Russische ruimtevaartconstructeur Energia en zal gefinancierd worden door Russische en Amerikaanse investeerders. Een exacte kostprijs is niet bekend. "Een zaak van honderden miljoenen dollars", gaf Kostenko mee. (afp/tw)

(HLN)

29-09-2010

Zoekmachine vindt overeenkomsten in melodieën

UTRECHT - Wetenschapper Peter van Kranenburg van de Universiteit Utrecht heeft een zoekmachine ontwikkeld die overeenkomsten kan vinden tussen melodieën.

© ANP
De onderzoeker schreef de software om verwantschappen te vinden tussen Nederlandse volksliederen. Hij promoveert maandag 4 oktober op zijn werk.

Van oude volksliederen bestaan vaak tientallen varianten. Dat komt doordat de melodieën eeuwenlang van generatie op generatie zijn doorgegeven. Het Meertens Instituut in Amsterdam beheert een grote collectie liedjes die de eerder dit jaar overleden volkskundige en radiomaker Ate Doornbosch had verzameld.

Meer dan vijfduizend van deze wijsjes zijn omgezet in notenschrift. De zoekmachine van Van Kranenburg maakt het mogelijk te bepalen welke melodieën dezelfde oorsprong hebben, ook als zij op sommige plekken verschillen in toonhoogte, ritme of maatsoort.

© ANP

(nu.nl)

30-09-2010

'Oppervlak van aarde verschuift noordwaarts'

AMSTERDAM – Het oppervlak van de aarde verschuift heel langzaam in noordelijke richting. Dat blijkt uit een nieuwe analyse van gegevens van satellieten.

Het aardoppervlak beweegt ieder jaar ongeveer 0,88 millimeter in de richting van de Noordpool. Die verschuiving wordt veroorzaakt door de veranderingen in de watermassa op aarde.

Dat melden wetenschappers van het NASA Jet Propulsion Laboratory en de TU Delft in het wetenschappelijk tijdschrift Nature Geoscience.

Vooral het smelten van gletsjers sinds het einde van de laatste IJstijd draagt bij aan de beweging van het aardoppervlak.


IJskappen

Doordat gletsjers aan massa verliezen, neemt het gewicht van de ijskappen af en komt het land onder het ijs iets omhoog. Als gevolg daarvan beweegt de buitenste schil van de aarde heel langzaam naar het noorden ten opzichte van het massacentrum van de aarde, zo blijkt uit verschillende rekenmodellen.

“De nieuwe schatting van de verschuiving is aanzienlijk groter dan de verschuivingen die eerdere modellen suggereerden”, verklaart hoofdonderzoeker Xiaoping Wu op Livescience.com

“De verplaatsing van het centrum van de aarde zal ons dagelijks leven niet beïnvloeden. Het is een beweging van minder dan een millimeter per jaar. Pas als het een centimeter zou zijn, zouden we een groot aantal veranderingen zien”, aldus Wu.


GPS

De wetenschappers verzamelden voor hun model verschillende gegevens over de zwaartekracht op aarde, het aardoppervlak en de massa van de oceanen. Daarbij maakten ze gebruik van satellieten en het GPS-systeem.

Een mogelijk gevolg van de verschuiving van het aardoppervlak is wel dat er veranderingen ontstaan in metingen waarmee we wetenschappers bewegingen van satellieten in kaart brengen.

“Satellieten die rond de aarde bewegen verzamelen informatie vanuit de ruimte, maar onze meetinstrumenten staan op aarde. De verschuiving van het aardoppervlak beïnvloed dus de metingen van de bewegingen van satellieten", verklaart Wu.

© NU.nl/Dennis Rijnvis

(nu.nl)