Postmodern relativisme.

quote:

Op dinsdag 8 september 2009 23:27 schreef TNA het volgende:
Komt een christen aan met zulke praatjes.

quote:

"Faced with such opposition and the pressure it brings, postmodernism is a form of intellectual pacifism that, at the end of the day, recommends backgammon while the barbarians are at the gate. It is the easy, cowardly way out that removes the pressure to engage alternative conceptual schemes, to be different, to risk ridicule, to take a stand outside the gate. (...) However comforting it may be, postmodernism is the cure that kills the patient, the military strategy that concedes defeat before the first shot is fired, the ideology that undermines its own claims to allegiance. And it is an immoral, coward's way out that is not worthy of a movement born out of the martyrs' blood." - J.P. Moreland

quote:

Op woensdag 9 september 2009 00:08 schreef cerror het volgende:
Ah, de TS heeft de topics van Bassos gezien.

quote:

Op woensdag 9 september 2009 12:02 schreef Iblis het volgende:

[..]

Nee, het is relativisme dat erkent dat er bepaalde uitgangspunten zijn die onverenigbaar zijn. Teneinde absolutisme te kunnen funderen moet je überhaupt een grond vinden waarop een ‘zeker weten’ te bouwen is.

De vraag is of zo’n grond, behalve de tautologische uitspraken van de logica betreft, bestaat.

Descartes heeft hard gezocht naar zo’n grond, en alhoewel hij meende die te vinden, kan die poging niet geslaagd genoemd worden. Zolang je dus die grond niet hebt, blijft een (morele of godsdienstige) overtuiging altijd een gevolg van bepaalde aannames die je doet.

Binnen de wiskunde zou je zoiets een axioma noemen. Je neemt bijvoorbeeld aan dat gegeven een lijn l en een punt α dat niet op die lijn ligt, er slechts één lijn is die door α gaat en l niet doorsnijdt. Of je neemt aan dat er géén lijn is. Of je neemt aan dat er vele lijnen zijn. Wat je ook aanneemt, je komt op een consistent denkraam uit.

Wie heeft er nu gelijk? Kun je dat uitvechten? Waar ligt je basis om te claimen dat het ene axioma wel waar is en de andere axiomata dat niet zijn? Nergens, voor zover ik dat kan uitduiden. Zo zijn er nog wel meer axiomata die inwisselbaar zijn en waar elke variant een consistent systeem levert.

Wetenschappers hebben vanwege het gesoebat en geneuzel dat dit oplevert een criterium gevonden: Bedenk iets wat iemand anders kan herhalen. Als je dat kunt, dan hoor je bij de club.

Het is bekend dat anekdotische waarheden hiermee buiten de boot vallen. Er zijn genoeg mensen die op basis van hun persoonlijke ervaring (of die van hun moeder) een waarheidsclaim doen. Die uiteindelijk de norm bij de persoonlijke beleving leggen. Dat kan ook, maar als persoon A dat doet, en persoon B heeft geen manier om die beleving ook te ervaren, dan is het de menselijke natuur eigen dat B verwaten genoeg is om A doorgaans niet op zijn of haar woord te geloven. De erkenning echter dat de rol van A en B volledig inwisselbaar is leidt tot de uitspraak ‘jij hebt jouw waarheid, ik de mijne’, en inderdaad zolang je niet dezelfde uitgangspunten deelt zal dat zo zijn.

Het pleit voor de absolutist valt alleen te beslechten als hij op een of andere manier kan aandragen dat er een vertrekpunt is dat absoluut waar is. En wel zo dwingend waar dat je je niet kunt voorstellen dat het niet waar is. Zo ongelooflijk overduidelijk noodzakelijk waar dat de ontkenning ervan absurd zou zijn.

Tot nu toe is de beste poging een bepaalde Goddelijke openbaring. De waarheid wordt in God gefundeerd, in Zijn woord, al dan niet aan Zijn profeet geopenbaard. Het behoeft, als je naar de geschiedenis kijkt, geen betoog dat zulke waarheden nooit dwingend zijn geweest, anders hadden we niet de veelheid aan stromingen, onderstromingen nevenstromingen en tegenstromingen gehad in elke wereldgodsdienst.

Nu rest ons echter, wat nu te doen met discussies? Als je toegeeft dat jouw waarheid niet absoluut is, kun je dan nog wel met goed fatsoen anderen veroordelen die vanuit hún standpunt redeneren? Of ben je dan in principe gewoon onredelijk?

Ten eerste valt op te merken dat op zich niet tegen de onwaarheid van het relativistische standpunt ingaat, alleen dat dit mogelijk een onfortuinlijk gevolg is. Ten tweede, de kritiek gaat alleen op als je aanneemt dat het opleggen van jouw normen en waarden een – absolutistisch gezien – taboe is. Maar een relativist die dat niet onderschrijft bezondigt zich (vanuit zijn standpunt) nergens aan. De voorwaarden waaronder die oplegging kan plaatsvinden daar kun je dan over debatteren, bijvoorbeeld door middel van democratie.

De absolutist echter, indien hij gelijk geeft (en dat gelooft menig absolutist), dat zijn standaarden absoluut zijn, verwerft daarmee in feite het recht het juiste te doen. Vanuit de relativist gezien is dat een persoonlijke opvatting, vanuit de absolutist gezien is dat een absolute opvatting die hij in zijn persoon uitdraagt.

Dat lijkt me een veel gevaarlijker standpunt. Waar het de relativist verweten wordt dat het hele universum om hem draait, is dat verwijt eigenlijk alleen terecht aan de absolutist. Immers, die valt samen met een relativist die zijn eigen waarden tot in het uiterste doorvoert.

En daar heb je het: de absolutist is niets anders dan een doorgeschoten relativist die het eigen perspectief uit het oog verloren is. Zijn grootste ergernis, de relativist die zijn eigen waarheid creëert, is hij dus in feite zelf.

De democratische politiek is overigens een mooi voorbeeld van een pragmatisch vorm van relativisme. Niemand weet wat de ‘ware’ politiek is. Vanuit een absolutistisch standpunt is een dictatuur prima te verdedigen (mits de dictator volgens de waarheid handelt, maar als je dat aan de dictator zelf vraagt zal hij dit natuurlijk niet ontkennen). Maar zolang niemand dit weet en iedereen dit erkent, krijg je een bloeiende politiek.

quote:

Op woensdag 9 september 2009 12:47 schreef Iblis het volgende:

[..]

Behalve dat er op geen zinnige manier een uitspraak te doen valt over het bestaan van de waarheid. Zelfs het begrip waarheid als iets transcedents neerzetten is al een absolutistische zet die rechtvaardiging behoeft die er niet is.

Dat er iets is als ‘waarheid’ in zo’n zin is net zomin zonneklaar als dat er iets is als ‘de volmaakte cirkel’.

Je had je discussiepartners misschien intellectuele luiheid kunnen verwijten, door geen moeite te willen doen zich te verplaatsen in jouw standpunt en het zo af te doen, maar door het zelf, met deze topictitel te koppelen aan ‘postmodern relativisme’ kies je er zelf voor het te koppelen aan een filosofische positie.

Jij duidt ‘jij hebt jouw waarheid, ik heb mijn waarheid’ als ontkenning van het waarheidsbegrip überhaupt, terwijl een pluralistisch waarheidsbegrip natuurlijk ook nog mogelijk is.
[..]

quote:

Op woensdag 9 september 2009 13:40 schreef Iblis het volgende:

[..]

Hangt een beetje van de context af. Een wiskundige uitspraak is waar als deze consistent is met de axiomata, een empirische is waar voor zover deze klopt met het waargenomene. Dat kloppen zelf is echter waar het probleem ligt. Experimenten proberen dat kloppen te bewerkstelligen.

quote:

Op woensdag 9 september 2009 13:40 schreef Iblis het volgende:
Als het gaat om ethische of esthetische opvattingen gaat denk ik dat waarheid niet zo’n goed begrip meer is, alhoewel je het als een consensusopvatting zou kunnen opvatten. Een Platonische, transcendente betekenis zou ik er in ieder geval niet aanhangen.

Een uitspraak ‘doodstraf is onethisch’ als waar, alhoewel ik daar in de praktijk wel mee kan leven, vind ik eigenlijk een beetje een moeizame opvatting. Eigenlijk kom je daar weer dat zo’n uitspraak alleen zinnig is binnen een bepaald refrentiekader van ethische grondslagen. En die grondslagen zelf die kan ik niet ‘waar’ of ‘onwaar’ noemen.

quote:

Op woensdag 9 september 2009 13:55 schreef Iblis het volgende:

[..]

Daar speelt een combinatie van overeenkomst en consensus een rol. Voor een deel is geschiedenis natuurlijk onvolledig en wordt het ingevuld met (plausibele) theorieën.

quote:

Op woensdag 9 september 2009 13:55 schreef Iblis het volgende:
Misschien moet je je klacht dan toch even duidelijk maken. Want uiteindelijk heeft het niet met postmodern relativisme van doen en niet met een waarheidsidee, terwijl het eerste prominent in de titel staat, en het tweede in je OP naar voren komt.

quote:

Op woensdag 9 september 2009 14:07 schreef Iblis het volgende:

[..]

In die opvatting van waarheid die ik net schetste, ja. Maar het correspondeert uiteindelijk alleen met een beeld van de geschiedenis dat wij hebben, niet met iets transcendents.

De geschiedenis zelf bestaat niet meer. Je kunt er niet mee experimenteren. In het huidige consensusbeeld m.b.t. geschiedenis is Caesar de Rubicon over gestoken, dus, ja.