WGR Werk, Geldzaken, Recht en de Beurs
Hier kun je alles kwijt over sollicitaties, werksituaties, belastingen, (handelen op) de beurs, hypotheken, beleggingen en salarissen, arbeidscontracten of geschillen met je (huis)baas. Alles over werk, geldzaken en recht dus.
In de wetenschapsfilosofie bestaan er grofweg twee belangrijke benaderingen:
Deductie en inductie.
Deductie betekent het opstellen van 'algemene wetten' obv het analyseren van de realiteit. Deduceren is dus niet zomaar een idee vanuit het niets opstellen, wat natuurlijk helemaal niet kan omdat een ongeletterde geest als een onbeschreven blad is. Maar waar het in deductie om gaat, is dat men de waarnemingen koppelt aan menselijke ratio en op basis daarvan probeert wetenschappelijke feiten te herleiden.
In gewone mensentaal: Ik kijk naar buiten en zie dat het regent. Regen maakt dingen nat en mijn auto staat buiten, ik deduceer dat mijn auto altijd nat wordt als hij buiten in de regen staat.
Grafieken, cijfers en expirimenten gebruik ik hierbij geenszins. Ik analyseer slechts wat ik zie en gebruik mijn hersens om te beredeneren hoe oorzaak en gevolg zich verhouden.
Deduceren is dus het voorspellen van gevolgen door te analyseren welke oorzaken onvermijdelijk een gevolg zullen krijgen.
Inductie is een andere methode welke in de wetenschap ook van groot belang is.
Inductivisme is het verzamelen van zoveel mogelijk bewijsstukken om een opgestelde theorie aan te tonen. Zonder theorie geen wetenschap, maar voor de inductivist is het noodzakelijk om onomstotelijk bewijs te vinden. Voor een inductivist is het dus onvoldoende om te stellen dat mijn auto in de regen staat, en daaruit de deduceren dat de regen mijn auto nat zal maken.
Nu begrijp ik dat er in theorie een factor mogelijk is waardoor mijn auto droog blijft (mits je veel fantasie hebt), maar als je zo gaat denken wordt je stapeldol en vervreemdt je van de realiteit.
Maar is inductivisme dan onzin? Nee, absoluut niet. Inductivisme is zeer nuttig in bijv. de wiskunde, natuurkunde en scheikunde. Als ik bereken welke baan de planeet Mars maakt, zal ik mijn theorie vervolgens wel moeten staven met cijfers. Mars, Aarde en alle materie ertussen zijn levenloos en hebben geen mening; hierdoor zijn zij, mits je juist rekent, enorm voorspelbaar in die zin dat een juiste formule uit kan rekenen welke baan de planeet Mars zal maken.
Het verschil tussen inductie en deductie is dat deductivisten vanuit een basisopvatting verder filosoferen en voorspellen; de inductivist staat zichzelf dat niet toe en blijft zijn berekeningen corrigeren met nieuwe berekeningen.
Welke methode is goed, en welke niet?
Het antwoord is geen eenzijdig ja of nee. In mijn ogen kun je grofweg stellen dat inductie enorm geschikt is voor de levenloze wereld, de natuurwetenschappers als Fysici, Chemici en wiskundigen. Zij bestuderen cijfermatige, abstracte modellen en passen die terecht toe op levenloze verschijnselen in de wereld om hen heen.
Maar als het om menswetenschappen (filosofie, geschiedenis, psychologie, filologie en economie) gaat, is deze methode onjuist. Welke wetenschapper durft te stellen dat de geschiedenis te voorspellen is aan de hand van een wiskundig model? De baan van Mars is dat zeker, maar is het ook te voorspellen wie over 10 jaar de president van Amerika is? Welke kleren in de mode zijn? Hoeveel mensen AIDS hebben?
Je moet wel God zijn om dat te kunnen weten. Zoveel kennis kan geen enkele ziel vergaren omdat het gaat over miljarden individuen met elk een eigen psyche en voorkeur. Inductie is dus zeer geschikt voor natuurwetenschappen over de levenloze natuur, voor menswetenschappen over de levende natuur is het totaal onbruikbaar.
Wat heeft dit met economie te maken?
Welnu, in de economie is er sprake van een methodenstrijd tussen de neoklassieke economen (Keynes, maar ook Milton Friedman) enerzijds en de Oostenrijkers (en wat klassieke economen als Bastiat) anderzijds. De neoklassieken analyseren recente cijfers, stellen tabellen op en induceren vervolgens de werkelijkheid tot economische wetenschap. De Oostenrijkse school gaat er daarentegen vanuit, dat economie in feite slechts een studie van het menselijk handelen is. Daaruit volgt dat we niet meer kunnen, dan een handvol wetmatigheden opstellen welke altijd van toepassing zijn op het menselijk handelen.
Deze methode wordt door de Oostenrijkse school ook wel praxeologie genoemd; anders dan de psychologie draait het de praxeologen slechts om het analyseren van algemene wetmatigheden, geldend voor (vrijwel) alle mensen in een omgeving van schaarste. Economie wordt hier dus niet benaderd door cijfers te interpreteren, maar in beginsel door obv een theorie over het menselijk handelen vast te stellen hoe individuen in een economie reageren op prikkels van buitenaf.
Wat betekent dit in de praktijk? Simpelweg betekent het dat een neoklassiek econoom de jaarcijfers van het CBP zal gebruiken om te bewijzen dat beleid A werkt, simpelweg omdat de cijfers het aantonen.
De Oostenrijkse deductivist zal echter kunnen stellen dat dat onjuist is. Hij kan bijv. stellen dat er welliswaar nu groei of daling is in de economie, maar dat de verklaring daarvoor kan zijn dat de groei tijdelijk van aard is, komt door fout cijfermateriaal of dat deze ontwikkeling ten koste gaat van een buitenlandse (Oostenrijkers verwerpen het onderscheid tussen micro, meso en macro-economie).
Wie heeft er volgens U gelijk? Ik ben zelf voorstander van de Oostenrijkse school.
Deductie is niet zomaar wat ophoesten uit de achterhoek van het brein; het is juist het besef dat wij niet zoveel kunnen weten als simpele ziel en hooguit slechts een handjevol axioma's kunnen opstellen over het menselijk handelen. Deze zijn kwalitaitief van aard; we mogen er vanuit gaan dat ze gelden en dus mogen wij van daaruit een economische theorie opbouwen.
Nu wil dat niet zeggen dat Oostenrijkers de realiteit vergeten zijn. Juist de Oostenrijkers hebben zich altijd kritisch opgesteld met analyses omtrent de economie. De economische crisis nu, maar ook die van de jaren '30 werden met de methode van de praxeologie voorspeld. Niet tot op het jaartal nauwkeurig, niet als een Nostradamus, maar puur door te filosoferen obv geldende axomia's. De ondergang van het socialisme werd eveneens aangekondigd, bijna 70 jaar voor de val van de Berlijnse muur.
Jongens om rekening mee te houden dus, die gekke provinciale Oostenrijkers.
Deductie en inductie.
Deductie betekent het opstellen van 'algemene wetten' obv het analyseren van de realiteit. Deduceren is dus niet zomaar een idee vanuit het niets opstellen, wat natuurlijk helemaal niet kan omdat een ongeletterde geest als een onbeschreven blad is. Maar waar het in deductie om gaat, is dat men de waarnemingen koppelt aan menselijke ratio en op basis daarvan probeert wetenschappelijke feiten te herleiden.
In gewone mensentaal: Ik kijk naar buiten en zie dat het regent. Regen maakt dingen nat en mijn auto staat buiten, ik deduceer dat mijn auto altijd nat wordt als hij buiten in de regen staat.
Grafieken, cijfers en expirimenten gebruik ik hierbij geenszins. Ik analyseer slechts wat ik zie en gebruik mijn hersens om te beredeneren hoe oorzaak en gevolg zich verhouden.
Deduceren is dus het voorspellen van gevolgen door te analyseren welke oorzaken onvermijdelijk een gevolg zullen krijgen.
Inductie is een andere methode welke in de wetenschap ook van groot belang is.
Inductivisme is het verzamelen van zoveel mogelijk bewijsstukken om een opgestelde theorie aan te tonen. Zonder theorie geen wetenschap, maar voor de inductivist is het noodzakelijk om onomstotelijk bewijs te vinden. Voor een inductivist is het dus onvoldoende om te stellen dat mijn auto in de regen staat, en daaruit de deduceren dat de regen mijn auto nat zal maken.
Nu begrijp ik dat er in theorie een factor mogelijk is waardoor mijn auto droog blijft (mits je veel fantasie hebt), maar als je zo gaat denken wordt je stapeldol en vervreemdt je van de realiteit.
Maar is inductivisme dan onzin? Nee, absoluut niet. Inductivisme is zeer nuttig in bijv. de wiskunde, natuurkunde en scheikunde. Als ik bereken welke baan de planeet Mars maakt, zal ik mijn theorie vervolgens wel moeten staven met cijfers. Mars, Aarde en alle materie ertussen zijn levenloos en hebben geen mening; hierdoor zijn zij, mits je juist rekent, enorm voorspelbaar in die zin dat een juiste formule uit kan rekenen welke baan de planeet Mars zal maken.
Het verschil tussen inductie en deductie is dat deductivisten vanuit een basisopvatting verder filosoferen en voorspellen; de inductivist staat zichzelf dat niet toe en blijft zijn berekeningen corrigeren met nieuwe berekeningen.
Welke methode is goed, en welke niet?
Het antwoord is geen eenzijdig ja of nee. In mijn ogen kun je grofweg stellen dat inductie enorm geschikt is voor de levenloze wereld, de natuurwetenschappers als Fysici, Chemici en wiskundigen. Zij bestuderen cijfermatige, abstracte modellen en passen die terecht toe op levenloze verschijnselen in de wereld om hen heen.
Maar als het om menswetenschappen (filosofie, geschiedenis, psychologie, filologie en economie) gaat, is deze methode onjuist. Welke wetenschapper durft te stellen dat de geschiedenis te voorspellen is aan de hand van een wiskundig model? De baan van Mars is dat zeker, maar is het ook te voorspellen wie over 10 jaar de president van Amerika is? Welke kleren in de mode zijn? Hoeveel mensen AIDS hebben?
Je moet wel God zijn om dat te kunnen weten. Zoveel kennis kan geen enkele ziel vergaren omdat het gaat over miljarden individuen met elk een eigen psyche en voorkeur. Inductie is dus zeer geschikt voor natuurwetenschappen over de levenloze natuur, voor menswetenschappen over de levende natuur is het totaal onbruikbaar.
Wat heeft dit met economie te maken?
Welnu, in de economie is er sprake van een methodenstrijd tussen de neoklassieke economen (Keynes, maar ook Milton Friedman) enerzijds en de Oostenrijkers (en wat klassieke economen als Bastiat) anderzijds. De neoklassieken analyseren recente cijfers, stellen tabellen op en induceren vervolgens de werkelijkheid tot economische wetenschap. De Oostenrijkse school gaat er daarentegen vanuit, dat economie in feite slechts een studie van het menselijk handelen is. Daaruit volgt dat we niet meer kunnen, dan een handvol wetmatigheden opstellen welke altijd van toepassing zijn op het menselijk handelen.
Deze methode wordt door de Oostenrijkse school ook wel praxeologie genoemd; anders dan de psychologie draait het de praxeologen slechts om het analyseren van algemene wetmatigheden, geldend voor (vrijwel) alle mensen in een omgeving van schaarste. Economie wordt hier dus niet benaderd door cijfers te interpreteren, maar in beginsel door obv een theorie over het menselijk handelen vast te stellen hoe individuen in een economie reageren op prikkels van buitenaf.
Wat betekent dit in de praktijk? Simpelweg betekent het dat een neoklassiek econoom de jaarcijfers van het CBP zal gebruiken om te bewijzen dat beleid A werkt, simpelweg omdat de cijfers het aantonen.
De Oostenrijkse deductivist zal echter kunnen stellen dat dat onjuist is. Hij kan bijv. stellen dat er welliswaar nu groei of daling is in de economie, maar dat de verklaring daarvoor kan zijn dat de groei tijdelijk van aard is, komt door fout cijfermateriaal of dat deze ontwikkeling ten koste gaat van een buitenlandse (Oostenrijkers verwerpen het onderscheid tussen micro, meso en macro-economie).
Wie heeft er volgens U gelijk? Ik ben zelf voorstander van de Oostenrijkse school.
Deductie is niet zomaar wat ophoesten uit de achterhoek van het brein; het is juist het besef dat wij niet zoveel kunnen weten als simpele ziel en hooguit slechts een handjevol axioma's kunnen opstellen over het menselijk handelen. Deze zijn kwalitaitief van aard; we mogen er vanuit gaan dat ze gelden en dus mogen wij van daaruit een economische theorie opbouwen.
Nu wil dat niet zeggen dat Oostenrijkers de realiteit vergeten zijn. Juist de Oostenrijkers hebben zich altijd kritisch opgesteld met analyses omtrent de economie. De economische crisis nu, maar ook die van de jaren '30 werden met de methode van de praxeologie voorspeld. Niet tot op het jaartal nauwkeurig, niet als een Nostradamus, maar puur door te filosoferen obv geldende axomia's. De ondergang van het socialisme werd eveneens aangekondigd, bijna 70 jaar voor de val van de Berlijnse muur.
Jongens om rekening mee te houden dus, die gekke provinciale Oostenrijkers.
Ik kan niet zoveel met deze vraag... je zegt het zelf al:
En dit verhaal over Oostenrijkers enzo, zonder kop en staart, maakt het moeilijk om te reageren....
Iedere propositie vergt een eigen aanpak, en soms is deductie beter, soms inductie.quote:Het antwoord is geen eenzijdig ja of nee.
En dit verhaal over Oostenrijkers enzo, zonder kop en staart, maakt het moeilijk om te reageren....
De discussie, inductie versus deductie staat in de economische historie bekend als de Methodenstreit, en die werd vrijwel geheel gevoerd tussen de economen Menger en Schmoller. Het dispuut tussen beide heren liep zeer hoog op, het verhaal gaat dat zij elkaar ooit eens tegen kwamen op vakantie en dat er meteen een felle discussie losbrandde tussen beide, dit tot groot ongenoegen van de mede-vakantiegangers.
Eigenlijk is mijn standpunt vrij simpel samen te vatten:quote:Op vrijdag 3 april 2009 23:29 schreef DumDaDum het volgende:
Ik kan niet zoveel met deze vraag... je zegt het zelf al:
[..]
Iedere propositie vergt een eigen aanpak, en soms is deductie beter, soms inductie.
En dit verhaal over Oostenrijkers enzo, zonder kop en staart, maakt het moeilijk om te reageren....
-inductie is geschikt voor fysische, levenloze wetenschappen: natuurkunde, scheikunde en wiskunde.
-deductie is geschikt voor metafysische, levende (mens)wetenschappen: biologie, filosofie, filologie, geschiedenis, psychologie en economie.
Kan Darwin zijn evolutieleer wiskundig berekenen en aantonen? Nee, hij kan hem slechts logisch beredeneren op basis van zijn jarenlange observaties in de natuur. Kon Freud zijn psycho-analyse vatten in tabellen en cijfers? Nee, hij kon slechts menselijk gedrag observeren en deduceren wat volgens hem goede verklaringen waren voor het handelen van volwassen mensen.
Het opvallende is dus, dat economie ook een menswetenschap is, want hij gaat over levende individuen. Toch gebruiken neoklassieke economen inductie en wiskunde voor hun theorie. Maar is economie dan gelijk te schakelen met natuurkunde, scheikunde en wiskunde? Natuurlijk niet; het is een menswetenschap.
Met die zin heb ik wat moeite :-)quote:Deductie betekent het opstellen van 'algemene wetten' obv het analyseren van de realiteit.
Ik denk dat beide benaderingen in samenhang toegepast moeten worden. Immers, beiden moeten leiden tot dezelfde wetenschappelijke kennis, en de ene benadering kan fungeren als toets op de uitkomst van de andere.
Overigens ben ik ook een 'oostenrijker', en zo anti-keynes en consorten als het maar zijn kan :-)
Je hebt gelijk als je stelt dat beiden nuttig zijn. Ik ben ook helemaal niet tegen het gebruik van tabellen en cijfers (een typisch vooroordeel dat heerst) maar het gaat erom dat een grafiekje van de AEX bijv. helemaal geen hol zegt als je niet weet hoe de vork in de steel zit. Een deductieve theorie is noodzakelijk om van daaruit cijfermateriaal te kunnen beoordelen.quote:Op zaterdag 4 april 2009 09:27 schreef Potjebier het volgende:
[..]
Met die zin heb ik wat moeite :-)
Ik denk dat beide benaderingen in samenhang toegepast moeten worden. Immers, beiden moeten leiden tot dezelfde wetenschappelijke kennis, en de ene benadering kan fungeren als toets op de uitkomst van de andere.
Overigens ben ik ook een 'oostenrijker', en zo anti-keynes en consorten als het maar zijn kan :-)
Maargoed, dat hoef ik je als 'Austrian' niet te vertellen
Het valt me op dat er steeds meer animo voor komt, en dat wordt nog eens hoog tijd ook.
|
|
