Joost Roosendaal, historicus aan de Nijmeegse Radbout Universiteit, heeft dit moment aangegrepen om zijn onderzoek te presenteren met zijn visie op het vergissingsbombardement. Bekend is dat de piloten op weg waren naar de Duitse stad Gotha, om een vliegtuigfabriek plat te gooien. Door slecht weer en fanatieke Duitse tegenstand wisten de piloten Gotha niet te bereiken. Op de terugweg naar Engeland zochten ze een ander doel. De officiële lezing van de geallieerd was dat ze Nijmegen ten onrechte aanzagen voor de Duitse stad Kleef. De waarheid is nooit helemaal boven tafel gekomen. Zo zouden Arnhem, Nijmegen en Deventer op dezelfde dag zijn gebombardeerd. De Waalbrug bij Nijmegen (een strategisch doel) bleef intact. De vliegtuigen zouden laag hebben gevlogen en daardoor wel degelijk goed zicht hebben gehad op wat ze bombardeerden. En het gebied rondom het spooremplacement in de binnenstad is het zwaarst getroffen. Enkele weken daarna zouden in België en Frankrijk ook burgerdoelen bewust zijn gebombardeerd, ter voorbereiding van D-Day: 6 juni 1944.
quote:Hier de link naar het onderzoek van Joost RosendaalBombardement op Nijmegen was opzet
Door onze correspondent
Vandaag 14:03
Laatst gewijzigd
Vandaag 14:04
Enschede, 23 febr. Amerikaanse vliegers hebben bij het bombardement op 22 februari 1944 Nijmegen niet verwisseld voor de Duitse steden Goch of Kleef. Van een vergissingsbombardement, zoals jarenlang werd aangenomen, is geen sprake geweest.
Dat stelt Joost Rosendaal, historicus aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Hij presenteerde gisteren, op de dag van de herdenking, zijn boek over het bombardement, Nijmegen ’44. Verwoest, verdriet en verwerking. Bij het bombardement kwamen meer dan 760 mensen om het leven.
Uit zijn onderzoek blijkt dat twaalf Amerikaanse vliegers – op weg naar het Duitse Gotha, maar ze moesten omkeren – een spoorwegemplacement als gelegenheidsdoel hadden gekozen. Dat het om Nijmegen ging, was niet bij alle vliegers duidelijk. Dat Nijmegen niet in Duitsland ligt, hadden ze ook niet allemaal door. De bommen kwamen te vroeg, nog vóór het emplacement, naar beneden.
Rosendaal vindt dat de term „vergissingsbombardement” geen recht doet aan de situatie en de nabestaanden. „Daarmee bagatelliseer je wat er is gebeurd.” De Amerikaanse generaal Hodges noemde het meteen al „at least a faux pas” en Cornelis Moolenbergh, marineattaché namens Nederlandse regering in Londen, sprak destijds van „een grote flater”, aldus Rosendaal.
Burgemeester Thom de Graaf van Nijmegen zegt: „Dit bombardement – een van de drie grootste rampen in Nederland van de vorige eeuw – had vermeden kunnen worden.”
NRC NEXT
Nog een paar interessante links:
De tragiek - en de zwarte ironie - zit als zo vaak in de details: de Amerikaanse bemanning bestond uit jonge mannen, jongens nog, van rond de 20 jaar (20!!), jongens rechtstreeks afkomstig uit het verre Amerika, zonder noemenswaardige topografische kennis van Nederland (wie kan het ze kwalijk nemen?) ... 20 jaar en 800 doden op hun geweten, burgers nota bene van een bondgenoot. Een dik half jaar later, in september 1944, kwamen precies dezelfde jongens opnieuw naar Nijmegen, ditmaal bij de gevechten om de bevrijding van de stad.
Afijn.
Na de luchtaanval
Het verdriet stortte neer op de stad,
hartuithakkend verdriet om het hart
en de ziel en de tijd van de stad; vuur
sprak in tongen over de zeven honderden
en tegen de verslagenen na de bijlslag
'Nu is jullie tijd niet meer bij jullie'.
Leeg vlogen de drakenwagens verder
van onze vrienden; rouwend grijs en geel
na de luchtaanval, viel het licht neer,
voorgoed gedoofd leek 't, verstomden.
H.H. ter Balkt
Het is natuurlijk een feit dat de Duitsers hebben geprobeerd het bombardement op Nijmegen (en andere steden) te gebruiken voor propagandadoeleinden. Na de oorlog was het bovendien niet gangbaar om kritiek te hebben op de landen die ons bevrijd hebben. Die twee factoren zullen er ongetwijfeld toe hebben bijgedragen dat deze ramp nooit de aandacht heeft gekregen die andere gebeurtenissen in WOII hebben gekregen. De impact op Nijmegen is echter enorm geweest, zeker in combinatie met de status als frontstad niet veel later. Wie door het centrum van de stad loopt, ziet nog altijd de gaten.
Ik meen van de presentatie te hebben onthouden dat nergens in Nederland zoveel mensen om het leven zijn gekomen door oorlogsgeweld als in Nijmegen, maar ik kan mijn aantekeningen van die lezing niet meer vinden. Hopelijk leidt dit onderzoek in ieder geval ook tot een iets bredere bekendheid van het leed dat hier geleden is. Dank je wel voor het openen van dit topic.
Boeiend onderwerp.
quote:Ik vind dat je hier wel gelijk in hebt, alleen vinden veel mensen (slachtoffers en nabestaanden) de term vergissingsbombardement niet juist en soms zelfs kwetsend. En ik persoonlijk denk ook dat het een bewuste strategische actie was (na het afblazen van het oorspronkelijke doel diep in Duitsland), die door diverse redenen (slecht weer, chaos in de lucht, jonge onervaren vliegers etc.) veel meer slachtoffers heeft geëist dan bedoeld.Op dinsdag 24 februari 2009 09:01 schreef jpjedi het volgende:
Triest triest tries en meer kan ik er niet van maken eigenlijk. [...] De schuldvraag vind ik niet zo bijster interessant eigenlijk. Spoorweg knooppunten waren in heel bezet Europa een geprefereerd doel om de bekende redenen en dat men dan wellicht overmoedig dit denkt mee te pakken na een mislukte raid op Gotha.
quote:Op maandag 23 februari 2009 22:15 schreef Dwersdriever het volgende:
Het is natuurlijk een feit dat de Duitsers hebben geprobeerd het bombardement op Nijmegen (en andere steden) te gebruiken voor propagandadoeleinden. Na de oorlog was het bovendien niet gangbaar om kritiek te hebben op de landen die ons bevrijd hebben.
Gelukkig heeft de Nijmeegse bevolking zich nooit tegen de geallieerde gekeerd, hoe graag de NSB-Burgemeester dat toentertijd ook heeft gewild (en toe aangezet).
Het blijft een interessant onderwerp en één van de zwartste dagen van Nederland in oorlogstijd; die lang niet de aandacht heeft gehad die zij verdiend. We denken vaak aan Rotterdam bij zulke verliezen, en terecht, maar hier is bijna het zelfde aantal slachtoffers gevallen ... alleen was het ditmaal niet de vijand en dat zorgde voor een moeizame verwerking; daar waar Rotterdam aan icoon werd.
quote:Ik denk dat ook wel meespeelt dat het bombardement op Rotterdam een grote rol speelde in de nederlandse capitulatie, en de bombardementen door de geallieerden wel regelmatig (en vaak ook op kleinere schaal) voorkwamen. Daarnaast is Rotterdam in de 20e eeuw nou eenmaal een grotere / belangrijkere stad voor Nederland geweest dan Nijmegen.Op dinsdag 24 februari 2009 09:37 schreef Keepvogel het volgende:
Het blijft een interessant onderwerp en één van de zwartste dagen van Nederland in oorlogstijd; die lang niet de aandacht heeft gehad die zij verdiend. We denken vaak aan Rotterdam bij zulke verliezen, en terecht, maar hier is bijna het zelfde aantal slachtoffers gevallen ... alleen was het ditmaal niet de vijand en dat zorgde voor een moeizame verwerking; daar waar Rotterdam aan icoon werd.
Ik heb een tijdje terug op Nostalgienet hier wel een hoop beelden van gezien. Erg indrukwekkend.
quote:Ik was er gisteren bij (bedankt voor de tip nog!)Op woensdag 25 februari 2009 18:55 schreef Dwersdriever het volgende:
In twee dagen tijd zijn er al vijfhonderd exemplaren van het boek van Rosendaal verkocht, meldt de Gelderlander vanmorgen. Op dinsdag 3 maart geeft hij een toelichting op zijn boek en onderzoek in debatcentrum Lux. Dat begint om 19.30 uur. Toegang is gratis, maar er moet wel gereserveerd worden via 0900 5894636
En wat mij het meest verbaasde tijdens deze toelichting was het feit dat, in de herinnering van vele Nijmegenaren, tijdens het bombardement de hele binnen (en vooral beneden-) stad is verwoest, terwijl dit niet het geval was. Er was veel verwoest tijdens het bombardement, maar de maanden daarna (september/november) toen Nijmegen frontstad werd, is er meer verloren gegaan en zijn er ook meer mensen omgekomen.
Vreemd hoe gemakkelijk bepaalde herinneringen zo vervlochten kunnen raken.
Verder was het een mooi duidelijk verhaal, waarin duidelijk naar voren kwam dat het geen vergissing was (wat vaak geroepen is; dat Nijmegen en Arnhem verwisseld waren voor Gogh en Kleve, dat kan wat mij betreft naar het rijk der fabelen - veel van de piloten wisten direct na terugkomst te vertellen dat ze hun bommen op Nijmegen (of Arnhem, Enschede of Deventer) hebben gelost). Maar er was zeker ook geen opzet om Nijmegen te bombarderen; het is een blunder geweest, waarna (door een samenloop van omstandigheden) het een enorme impact heeft gehad op de stad.
quote:Klinkt alsof hij ruwweg dezelfde presentatie heeft gegeven als enkele maanden geleden voor Numaga. Vond het toen ook al een prima lezing ondersteund door bewegende beelden, veel foto's en kaarten. De oorlogsmaanden in Nijmegen waren zwaar en chaotisch, wat wellicht heeft bijgedragen aan de verkeerde herinneringen. Een oudoom van mij vertelde vroeger ongeveer het juiste verhaal, maar hij was dan ook niet geëvacueerd in de maanden dat Nijmegen frontstad was. Dit in tegenstelling tot andere familieleden.Op woensdag 4 maart 2009 11:38 schreef Keepvogel het volgende:
[..]
Ik was er gisteren bij (bedankt voor de tip nog!)
En wat mij het meest verbaasde tijdens deze toelichting was het feit dat, in de herinnering van vele Nijmegenaren, tijdens het bombardement de hele binnen (en vooral beneden-) stad is verwoest, terwijl dit niet het geval was. Er was veel verwoest tijdens het bombardement, maar de maanden daarna (september/november) toen Nijmegen frontstad werd, is er meer verloren gegaan en zijn er ook meer mensen omgekomen.
Vreemd hoe gemakkelijk bepaalde herinneringen zo vervlochten kunnen raken.
Verder was het een mooi duidelijk verhaal, waarin duidelijk naar voren kwam dat het geen vergissing was (wat vaak geroepen is; dat Nijmegen en Arnhem verwisseld waren voor Gogh en Kleve, dat kan wat mij betreft naar het rijk der fabelen - veel van de piloten wisten direct na terugkomst te vertellen dat ze hun bommen op Nijmegen (of Arnhem, Enschede of Deventer) hebben gelost). Maar er was zeker ook geen opzet om Nijmegen te bombarderen; het is een blunder geweest, waarna (door een samenloop van omstandigheden) het een enorme impact heeft gehad op de stad.