quote:
'Probleem Ajax dieper en complexer'
Door MAARTEN WIJFFELS & CHRIS VAN NIJNATTEN
AMSTERDAM - Marco van Basten heeft tijd gekregen om dingen te leren. Volgend jaar zal ‘het’ gebeuren met Ajax. ,,We moeten nu voorkomen dat kernspelers vertrekken.’’
Ajax kan in de laatste drie duels van het seizoen nog voorronde Champions League halen. Maar voor de supporters is dit een mislukt seizoen. Algemeen directeur Rik van den Boog spreekt van een mislukt seizoen qua resultaat, maar niet qua leertraject. Hoe ziet u het?
Marco van Basten: ,,Hetzelfde als Rik.’’
Kan een trainer van Ajax zich wel een leertraject permitteren?
,,Tot nu toe wel. Klaarblijkelijk. En het is ook niet nieuw zoals het gaat. Ajax is al sinds 2004 geen kampioen meer geworden. Als je het analyseert, zie je een vrij complex probleem. Iedere trainer is hier min of meer tegen hetzelfde aangelopen. De laatste jaren raakt Ajax elk jaar éénderde deel van het elftal kwijt aan het buitenland. Met nieuwe mensen op kernposities begin je elke zomer opnieuw. Dat heeft tijd nodig, of je dat nou wilt of niet. Van Basten heeft voor 34 miljoen euro geïnvesteerd, hoor je dan. Ja, maar er is ook voor 35 miljoen vertrokken.’’
U sprak bij uw start anders niet in termen van ‘tijd nodig’ en ‘leerjaar’.
,,Nee, dat klopt. We hebben ingespeeld op het enthousiasme dat je overal bespeurde. Je hoopt toch dat het sneller gaat. Maar dat is niet de realiteit gebleken. Onze opdracht voor deze zomer is glashelder: we moeten nu eens voorkomen dat er weer kernspelers vertrekken. En wellicht kunnen we zelf één of twee gerichte aankopen doen.’’
Welke hypotheek legt dit seizoen zonder titel op het volgende?
,,De druk zal alleen maar toenemen. Dat is duidelijk. Dat is inherent aan topsport. Hoe langer succes op zich laat wachten, hoe moeilijker het wordt.’’
Als u naar uzelf kijkt; is in uw eerste jaar als clubtrainer duidelijk geworden dat u niet kunt uitgaan van wat u zelf als speler hebt meegemaakt en belangrijk vond?
,,Ja. Spelers van nu zitten anders in elkaar. In teamverband gaan ze anders met elkaar om dan wij vijftien, twintig jaar geleden. Met meer beleefdheid lijkt het wel. Als wij vroeger op de training zelf partijtjes mochten kiezen, koos je degene met wie je dacht te gaan winnen, ongeacht of het een klootzak was of je vriendje. Nu kiezen spelers hun vriendjes. We hebben net nog de beelden van PSV - Ajax teruggekeken. Dan zie je dat er in de eerste helft vrij goed wordt gevoetbald. Door lullige momentjes kom je 3-1 achter en dan zie je geen reactie ontstaan van: we pakken het initiatief weer terug. We zetten met z’n allen de schouders eronder. Dat is een mentale kwestie. Je moet dan als team net wat meer oorlog voeren. Aan dit soort dingen heb ik moeten wennen, zoals spelers omgekeerd ook aan dingen van ons.’’
Het beeld van dit Ajax is dat het aan hiërarchie ontbreekt in het elftal. In hoeverre moet een trainer die hiërarchie laten ontstaan door consistente keuzes te maken? Onder u heeft Ajax al vijf aanvoerders gehad en twee keepers.
,,We streven er echt wel naar duidelijkheid te scheppen. We willen komen tot een vaste ploeg, zodat er vanzelf een hiërarchie ontstaat. Maar we doen niet alles goed. Daarnaast hebben we ontegenzeggelijk te maken gehad met veel blessures. Huntelaar viel als aanvoerder geblesseerd weg. Stekelenburg daarna ook. Veel afwezigen op het middenveld. Én je zit met het gegeven dat leiderstypes doorgaans de jongens zijn die al jaren bij een club rondlopen. NEC heeft Pothuizen op het veld en in de kleedkamer, NAC heeft Penders en AZ heeft Schaars. Op veel meer namen kom ik niet in de eredivisie. Van de jongens die bij ons in de as kunnen spelen, loopt alleen Gabri al meerdere jaren bij de club rond. En hij is geen speler die zich verbaal laat gelden.’’
Welke aanknopingspunten ziet u zodat het straks beter zal gaan?
,,We hebben ook goede wedstrijden gespeeld, waarin we als team compact speelden, controle hadden over de wedstrijd, vlot scoorden en defensief niet kwetsbaar waren. Maar een oplawaai zoals tegen PSV geeft wel weer een knak. Je kunt best verliezen, maar niet met zo’n grote uitslag.’’
Zou dit seizoen ook aanleiding kunnen zijn om wijzigingen aan te brengen in de technische staf. Dat je in de staf doorselecteert, zoals dat ook in een spelergroep doorgaans gebeurt?
,,Dat is iets waar we zeker naar kijken en serieus over praten. In hoeverre zijn we met de huidige staf in staat processen optimaal te beïnvloeden? Zo is iedereen en alles een punt van aandacht.’’
Waarin moet u zelf verbeteren? Bij AT5 zei u deze week: ik ben niet de meest sociale Henk.
,,Ik ben aangesteld om duidelijkheid te brengen en ervoor te zorgen dat alle spelers worden bereikt en bediend. Dat beïnvloeden van spelers moet nog beter. We zijn niet in staat gebleken om, als staf en spelersgroep samen, een constant seizoen te draaien. Maar je moet oppassen dat je ook weer niet te negatief gaat doen. Als je het hebt over warmte en sociale aandacht, dan zit je met Rob Witschge en John van ’t Schip prima naast mij.''
,,Ik ben afstandelijker. In principe compenseren zij mij op díe punten al voldoende. En je kunt ondertussen een rijtje opsommen hoor, van trainers die de laatste tien jaar geen kampioen zijn geworden met Ajax: Wouters, Adriaanse, Blind, Ten Cate, Koster. Dan heb je het over jong, oud, ervaren, onervaren. Het bevestigt mij in wat ik eerder al stelde: dat het probleem van de club dieper ligt en complexer is.’’
Krijgt u wel voldoende tegengas binnen Ajax?
,,Ik praat met veel mensen over hoe ik beter kan worden als trainer. Ik sta open voor kritiek. Dat beeld hebben mensen lang niet altijd van mij, maar het is wel zo. Binnen Ajax krijg ik genoeg feedback en buitenshuis voer ik ook fantastische gesprekken. Van Van den Boog leer ik een hoop over managen.’’
Onvrede bij het publiek leidde dit seizoen tot het pannenkoekincident waar wij veel om hebben gelachen. U hopelijk ook. Maar wat dacht u toen die supporter ‘pannenkoek’ riep? U leek eerst verbijsterd.
,,Weet je wat ik dacht? Wat nou zo dom is in deze, is dat wij als Ajacieden elkáár gaan uitmaken voor iets. Het scheldwoord zelf vond ik ook ludiek, maar toch geef je voer aan alles wat niet-Ajax is in Nederland. Qua originaliteit zijn we weer eens een stuk vindingrijker dan de rest, maar je geeft de rest wel weer een stok om mee te slaan.''
,,En dat wordt gretig gedaan. In elk stadion hoor je spreekkoren met pannenkoek erin. Er worden complete spandoeken aan gewijd. Daar heeft die jongen niet bij nagedacht. Geeft niet.’’
AZ heeft ook een jonge selectie. Waarin liggen zij voor op Ajax?
,,De kern bij AZ is al een tijd bij elkaar. Met dezelfde trainer. Toch had zelfs AZ vorig jaar een heel moeilijk jaar. Met die negatieve ervaring hebben ze dit seizoen hun voordeel gedaan. Knap. Wij moeten bij Ajax met z’n allen ook beter zien te worden van dit seizoen. Als het goed is zijn onze jonge spelers nu meer over zichzelf te weten gekomen. Over wat het vraagt om individueel steeds weer een topprestatie te kunnen leveren. Dat gaat ook over banale zaken. Welk slaapritme past bij mij? Wat heb ik aan eten en drinken nodig? Dat is voor elke prof de eerste tijd een zoektocht.’’
Is AZ een beter team dan Ajax?
,,Zeer zeker. Omdat ze simpelweg meer punten hebben dan wij. Dat is toch de eerste graadmeter. Als het verschil in punten zo groot is als nu, kan het niet anders dan dat voetbalzaken binnen het team van AZ beter zijn geregeld. Dan heb je het over samenspel, zowel in verdedigend als aanvallend opzicht. Over balbezit, kansen creëren en niet kwetsbaar zijn achterin.’’
Het streven is dus om het elftal deze zomer bij elkaar te houden. Luis Suarez zegt dat hij blijft, tenzij de absolute top zich meldt. Meent hij dat?
,,Hij meent het. Luis heeft dat vorige week ook aan ons zo aangegeven. Eerder sprak ik al met zijn zaakwaarnemer. Luis heeft het naar zijn zin bij Ajax en ik denk dat het voor hem als 22-jarige ook goed is om nog even te blijven. Hoe je het wendt of keert: dit blijft een mooie club met mogelijkheden. Bovendien zitten we een jaar voor het WK. Dan wil je zeker zijn van je plek.''
,,Los daarvan: het is ook zo dat veel spelers contracten hebben met bepalingen over welke clubs wel en geen positieverbetering zijn ten opzichte van Ajax. Die contracten hebben ze niet voor niets getekend. Als wij het niet willen, gaan spelers niet weg. Ze zullen mij moeten overtuigen. Met Huntelaar is dat in het najaar gebeurd. Die wilde niet bijtekenen en zou anders komende zomer transfervrij de deur zijn uitgelopen.’’
Jullie houden spelers momenteel voor dat er een route Wesley Sneijder en een route Ryan Babel van Ajax richting het buitenland loopt.
,,Je praat daar af en toe zo over, ja. Kijk hoe het gaat met die twee. Babel ging al kort na zijn doorbraak bij Ajax naar Liverpool. Hij zit daar met grote regelmaat op de bank en dat is niet wat je wilt als jonge twintiger. Ik vind het niet slim hoe hij het heeft gedaan. We hebben het nu trouwens over Babel, maar in algemene zin gesproken zijn er veel meer voorbeelden.''
,,Met Sneijder ging het heel anders. Die heeft eerst vijf jaar meegedraaid in de A-selectie van Ajax en een hoop meegemaakt in de eredivisie. Debuteren en omhoog geschreven worden. Daarna uitgefloten worden. Verliezen en winnen. Hij vertrok als een speler die zich in Nederland volledig had bewezen. In Madrid is Sneijder over het algemeen basisspeler en dáár kom je voor.''
,,Ze zijn nogal haastig tegenwoordig. Willen die grote competitie meemaken en wel zo snel mogelijk. Terwijl je bij wijze van spreken ook twee jaar langer kunt wachten met de stap. Zodat je in die grote competitie meteen veel speelt. Geld verdien je ondertussen toch wel. Ik hoop van mijn spelers dat zij en hun begeleiders aan carrièreplanning doen. Mits je fit blijft, duurt een profcarrière tegenwoordig van je 16de tot je 34ste. Als je vanaf je 24ste acht jaar lang in Engeland of Spanje meedraait, maak je genoeg mee. En verdien je genoeg geld voor de rest van je leven.’’
Wat was uw eigen plan met Sulejmani, die voor 16 miljoen moest worden gehaald van Heerenveen?
,,Hij zou vanaf links erg belangrijk voor Ajax zijn. Dat was het plan. Bij Heerenveen heeft hij laten zien dat hij links aan de buitenkant kan spelen, maar ook meer naar binnen. In beide rollen was hij een speler die makkelijk scoorde.’’
Bij Heerenveen bewoog hij om een ervaren aanspeelpunt, Gerald Sibon, heen. Is dat mede een verklaring waarom Sulejmani het nog niet heeft laten zien?
,,Sibon is een ander type dan Dario Cvitanich of Huntelaar, maar ze zijn allen wel échte centrumspitsen. Ik denk niet dat het met de spits te maken heeft dat Sulejmani een minder seizoen heeft. We moeten er niet al te moeilijk over doen. Sneijder, Van der Vaart en Van Persie kenden ook hun moeilijkheden toen ze 20 jaar waren. Het is in elk geval niet zo dat Sulejmani te veel in het nachtleven zou zitten. Die geluiden bereikten mij op een gegeven moment. Ik heb het daarom nagevraagd, maar dat blijkt niet te kloppen. Zoiets gaat alleen wel tegen die jongen werken.’’
Is het plan met hem nu bijgesteld?
,,Nee. Ik denk dat hij volgend jaar steeds beter zal functioneren. Hij is uit de provincie naar Amsterdam gekomen. Woont samen in één huis met Darko Bodul, ook een jonge jongen. Werkelijk álles is nieuw geweest voor hem. Belangrijk is: hij is een liefhebber, een goede voetballer en hij wil slagen. Het komt wel goed met hem.’’
Is een club trainen zo leuk als u vooraf dacht dat het zou zijn?
,,Qua organisatie en qua mogelijkheden heb ik het bij Ajax goed naar mijn zin. Qua resultaten moet ik af en toe doorbijten. Die doen zo nu en dan ontzettend pijn. Dan is het een kwestie van adem inhouden.’’
Had u zondag in Eindhoven nog zo te keer willen gaan als zeven maanden geleden op de persconferentie na de 5-2 nederlaag in Heerenveen?
,,Nee. Het is gebleken dat het niet beter wordt als ik dat doe. Het is niet zinvol.’’