R.k. kerk in VS moffelde vele seksuele schandalen

De rooms-katholieke kerk in de VS wordt geteisterd door schandalen rond pedofiele priesters. Dat kost handen vol geld. Heel voorzichtig wordt opheffing van het celibaat overwogen.

De rooms-katholieke kerk in de VS begint zich meer en meer zorgen te maken over de prijs die zij moet betalen voor het wegmoffelen van een pijnlijk onderwerp: seksueel misbruik door priesters. Deze week ging het aartsbisdom Boston akkoord met een schadevergoeding van mogelijk liefst 30 miljoen dollar aan de slachtoffers van een pedofiele priester. De zaak is voor tal van bisdommen in de VS aanleiding naarstig op zoek te gaan naar hun vuile was.

De kerk in Boston had eerder al 10 miljoen dollar betaald om andere aanklachten tegen de priester, John Geoghan, te schikken. Sommige deskundigen voorspellen dat de totale rekening die het bisdom voor diens misstappen gepresenteerd krijgt, mogelijk 100 miljoen dollar zal belopen.

De 66-jarige priester werd onlangs tot tien jaar gevangenis veroordeeld wegens aanranding van een minderjarige. Het schokkendste was dat de kerkleiding al ruim twintig jaar op de hoogte was van de klachten, maar dat de priester desalniettemin steeds een nieuwe parochie kreeg toegewezen.

Pas in 1995, na een stroom nieuwe klachten, kreeg de priester het verbod om met minderjarigen te werken. De zaak had toen zo'n omvang aangenomen - vermoed wordt dat hij zich aan 130 kinderen heeft vergrepen - dat kardinaal Law van Boston zelf naar Rome ging om de paus te vragen Geoghan uit het ambt te zetten.

De affaire in Boston is volgens sommige critici illustratief voor de reactie van de kerk op klachten over seksueel wangedrag van priesters. Volgens ex-priester Eugene Kennedy reageerde de kerk net als de top van het failliete Enron: 'Ontkennen, uitstellen, wegveinzen en jezelf bedotten met de gedachte dat alles in orde is.'

Het beleid van de kerk was aanklachten tegen priesters in alle stilte te behandelen. De slachtoffers kregen vaak een schadevergoeding aangeboden onder voorwaarde dat de zaak buiten de publicteit zou blijven.

Volgens specialisten betaalt de kerk nu de rekening voor die geheimzinnigdoenerij. Doordat de klachten geheim werden gehouden, kreeg de kerk geen zicht op de omvang van het probleem en konden de betrokken priesters soms weer ongestoord hun gang gaan in nieuwe parochies. Volgens Peter Schuck, die rechten doceert aan Yale, loopt de kerk het gevaar dat zij juridisch verantwoordelijk zal worden gesteld voor het 'opzettelijk verdoezelen' van seksueel misbruik.

Een juridisch specialist van de kerk, pastoor Thomas Doyle, waarschuwde de kerkleiding midden jaren tachtig al dat de kerk openhartiger moest zijn over de problemen. Hij voorspelde dat de kerk de komende tien jaar ruim een miljard dollar zou betalen aan schadevergoedingen voor misbruikte parochianen. De kerk deed volgens hem nauwelijks iets met zijn aanbevelingen.

Volgens een organisatie voor slachtoffers van pedofiele priesters in Chicago heeft de kerk sinds die tijd ongeveer 800 miljoen dollar aan smartengeld uitgekeerd, maar de kerk ontkent dat. Naar zeggen van Mark Chopko, juridisch raadsman van de Amerikaanse bisschoppenconferentie, gaat het om een bedrag van 250 tot 300 miljoen dollar.

Het staat wel vast dat de gewone gelovigen zich zorgen beginnen te maken over de druk die de toenemende stroom schadeclaims op de financiën van de kerk legt. In Boston hoopt de kerk de kosten deels te kunnen verhalen op de verzekering. De rest moet komen uit de verkoop van onroerend goed dat de kerk heeft en uit vrijwillige bijdragen van rijke parochianen. Sommige kerkleden vinden dat het bisdom te makkelijk met hun geld omspringt. Mary Jo Bane, een onderminister uit de regering-Clinton, wil dat de kerk eerst openheid van zaken geeft, alvorens de parochianen te vragen om extra bijdragen. Ze had vooral kritiek op de opmerking van kardinaal Law dat de verzekering voor de kosten zou opdraaien. 'Is dat een pedofielenverzekering soms?', vroeg zij zich af.

Uit vrees voor nieuwe schadeclaims heeft de kerk in Californië enkele priesters op non-actief gesteld. Andere bisdommen gaven namen van verdachten aan de autoriteiten.

Hoe serieus de kerk de zaak nu neemt, blijkt wel uit het feit dat het huisblad van het aartsbisdom Boston dit weekeinde in een speciaal nummer over seksueel misbruik in de kerk voorzichtig pleitte voor opheffing van het celibaat. 'Zouden we minder van dit soort schandalen hebben, als het celibaat vrijwillig zou zijn?'

Copyright: de Volkskrant

Schandalig!