quote:Er is dus een biografie verschenen over Otto Frank (geschreven door Carol Anne Lee die in 1998 ook een zeer gedetailleerd en boeiende biografie over Anne Frank heeft gepubliceerd Pluk rozen op aarde en vergeet mij niet, Anne Frank 1929-1945 ),waarin een aantal onthullende feiten worden gepresenteerd met daaraan vastgeknoopt een nogal dubieuze maar wel intrigerende conclusie over wie de familie Frank verraden heeft. In dit artikel merkt Hans Westra naar mijn idee terecht op dat het eigenlijk niet zo interessant is wie de verrader was. Dat deze persoon tot nu toe geen gezicht had, was misschien ook wel goed. Dat er van Anne Frank zou moeten worden afgebleven omdat zij is uitgegroeid tot een icoon vind ik echter een rare stelling. Voor historici blijft het natuurlijk altijd boeiend om de 'feiten' te achterhalen, daarnaast zie ik ook niet in waarom dit iets zou afdoen aan de kracht van het verhaal, en het dagboek van Anne Frank. Maar als er mensen zijn die daar een andere mening over hebben dan hoor ik die graag.
Anne Frank herontdekt: geen detail blijft onbelicht
Van onze verslaggever Sander van Walsum
Het is goed dat de persoon Otto Frank meer reliëf krijgt in de biografie van Carol Anne Lee, vindt Hans Westra van de Anne Frank Stichting, maar niet dat de verraders namen en rugnummers krijgen. Alleen een open einde stemt tot nadenken.Voor Anne Frank was er vooral leven na de dood. En dat leven staat al een jaar of vijftig in het teken van medemenselijkheid en andere universele deugden. Anne is, met andere woorden, een icoon. Een symbool voor het goede. En daar blijf je van af.
Voormalig nazi-jager Simon Wiesenthal toonde zich dan ook niet ingenomen met de onthutsende bevindingen van Carol Ann Lee, de biografe van Otto Frank. Zij stelde vast dat de vader van Anne gedurende de bezetting handel heeft gedreven met de Duitse Wehrmacht en dubieuze contacten onderhield met de NSB'er Tonny Ahlers. Wiesenthal was deze week niet tot een reactie op deze feiten te verleiden. Voor hem zijn Anne en haar familie heilig. En in onthullingen die daar twijfel over zaaien, stelt hij geen enkel belang.
Volgens David Barnouw van het Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie (NIOD) kenmerkt deze reflex de achterdocht tegen retoucheringen in het beeld van de familie Frank. "Dat het mensen waren die konden falen, gaat er bij velen nog steeds niet in. Men is vaak meer gehecht aan de symboolfunctie van Anne dan in de ontnuchterende werkelijkheid."
De verdienste van Lee's boek is volgens Hans Westra, directeur van de Anne Frank Stichting, dat Otto Frank er eindelijk enig profiel door krijgt. "Tot dusverre figureerde hij als een soort Messias in het collectief bewustzijn. Al wat menselijk was, leek hem vreemd. Daarom hadden mensen uit zijn omgeving soms een hekel aan hem." In de biografie worden zijn angst en vertwijfeling zichtbaar, en blijkt Otto Frank kwetsbaar en chantabel.
Interessant is wel wat deze nieuwe 'feiten' (de theorie van Carol Ann Lee is niet onomstotelijk bewezen maargoed..) precies betekenen? Het is natuurlijk bevreemdingwekkend dat Otto Frank blijkbaar na de oorlog contact heeft gehad met de vermoedelijke verrader en zelfs brieven heeft geschreven om voor deze man te pleiten. Doet dat iets af aan het beeld dat er bestaat van Otto Frank, namelijk dat het een zeer rechtschapen en integer man was, of bevestigen deze feiten dit beeld slechts? Maakt het Otto Frank meer mens in plaats van icoon/symbool?
quote:Nouja, Frank wist neem ik aan niet dat die Ahlers de verrader was geweest, anders had hij van zijn lang zal ze leven niet voor hem gepleit natuurlijk..
Op zondag 17 maart 2002 18:37 schreef RaisinGirl het volgende:
Dat er van Anne Frank zou moeten worden afgebleven omdat zij is uitgegroeid tot een icoon vind ik echter een rare stelling. Voor historici blijft het natuurlijk altijd boeiend om de 'feiten' te achterhalen, daarnaast zie ik ook niet in waarom dit iets zou afdoen aan de kracht van het verhaal, en het dagboek van Anne Frank.Mee eens
dat Otto Frank blijkbaar na de oorlog contact heeft gehad met de vermoedelijke verrader en zelfs brieven heeft geschreven om voor deze man te pleiten. Doet dat iets af aan het beeld dat er bestaat van Otto Frank, namelijk dat het een zeer rechtschapen en integer man was, of bevestigen deze feiten dit beeld slechts? Maakt het Otto Frank meer mens in plaats van icoon/symbool?
En over die contacten met de nazi's: er was vorige week op TV (in Zembla geloof ik) een reportage hierover, met o.a. die Westra en ook een (achter-?)neef van de familie. Hierin werd gezegd dat contacten met de bezetter tijdens de oorlog niet zo 'besmet' waren als dat ze na de oorlog werden. Toen was het ineens volstrekt fout om ook maar het geringste contact te hebben gehad met Duitsers, ook als dat contact Nederland verder helemaal niet had benadeeld (denk aan het belachelijk maken van moffenliefjes)
Maar tijdens de oorlog dacht iedereen alleen maar aan overleven en aan het enigszins overeind houden van je bedrijf, zo ook Frank. Klinkt mij geloofwaardig en logisch in de oren, dus voor mij doet het helemaal niets af aan het beeld dat we tot nu toe van hem hadden.
quote:Hmm, het lijkt me toch, aangezien Otto Frank een vrij snuggere man was, dat de mogelijkheid vast wel eens in zijn gedachten is geweest. Het klinkt natuurlijk op zich vrij logisch allemaal. Daarnaast wist Otto Frank natuurlijk ook dat het hier sowieso niet ging om een erg 'frisse' meneer. Het zegt natuurlijk wel iets over Otto Frank, maar wat mij betreft in positieve zin, dat hij toch voor deze man heeft gepleit. Door die Carol Ann Lee wordt echter ook gesuggereerd dat Otto dit onder dwang, chantage, van die Ahlers heeft gedaan..
Op zondag 17 maart 2002 18:44 schreef Fogerty het volgende:Nouja, Frank wist neem ik aan niet dat die Ahlers de verrader was geweest, anders had hij van zijn lang zal ze leven niet voor hem gepleit natuurlijk..
quote:Ik heb die reportage ook gezien. Het komt op mij ook allemaal heel begrijpelijk over, ik zie ook niet welke andere conclusie je uit dit verhaal zou moeten trekken behalve dat Otto Frank op zijn manier probeerde zijn gezin te beschermen.
Maar tijdens de oorlog dacht iedereen alleen maar aan overleven en aan het enigszins overeind houden van je bedrijf, zo ook Frank. Klinkt mij geloofwaardig en logisch in de oren, dus voor mij doet het helemaal niets af aan het beeld dat we tot nu toe van hem hadden.
quote:Ik denk het ook. En daarmee blijft voor mij het beeld van Frank als een integere en rechtschapen man prima overeind.
Op zondag 17 maart 2002 18:56 schreef RaisinGirl het volgende:
Door die Carol Ann Lee wordt echter ook gesuggereerd dat Otto dit onder dwang, chantage, van die Ahlers heeft gedaan..Klopt ja, en toen ze dat op TV zeiden begreep ik eerst niet waar Ahlers hem dan mee zou kunnen chanteren. Maar hij heeft hem kennelijk gechanteerd met het feit dat Frank tijdens de oorlog zaken met de Duitsers had gedaan, iets wat na de oorlog niet bepaald gewaardeerd werd
Frank stond sowieso al zwak vanwege zijn duitse nationaliteit, en probeerde natuurlijk wanhopig zijn bedrijfje weer enigszins op te bouwen. De informatie van Ahlers had zijn zaak de genadeklap kunnen geven.Als het inderdaad zo is (wat die mevrouw suggereert, maar wat we nooit zeker zullen weten), dan was die gast echt een klootzak
Ik heb die reportage ook gezien. Het komt op mij ook allemaal heel begrijpelijk over, ik zie ook niet welke andere conclusie je uit dit verhaal zou moeten trekken behalve dat Otto Frank op zijn manier probeerde zijn gezin te beschermen.
quote:Otto Frank is bijna een soort stereotype van wat een vader is of hoort te zijn. Niet alleen vanwege zijn integriteit, maar ook door hoe hij met zijn gezin (en dan met name met Anne natuurlijk) is omgegaan. In mijn ogen dan.
Op zondag 17 maart 2002 19:02 schreef Fogerty het volgende:[..]
Ik denk het ook. En daarmee blijft voor mij het beeld van Frank als een integere en rechtschapen man prima overeind.
Familie: Ahlers verraadde Anne
De familie van Anne Frank en de andere onderduikers in het Achterhuis zijn in 1944 'zonder twijfel' aangegeven door de NSB'er Tonny Ahlers. Dat zeggen een zoon en de broer van de vermeende verrader (die in 2000 overleed). Zij bevestigen de conclusies waarmee de biografe van Otto Frank, Carol Ann Lee, vorige week opzien baarde.
De zoon van Tonny Ahlers zegt omstreeks 1952 getuige te zijn geweest van een telefoongesprek waarin zijn vader onder andere het volgende over de familie Frank opmerkte: 'Ik heb ze in het Achterhuis gekregen, maar ik heb ze er ook weer uitgeholpen.'
Tonny Ahlers zou tegen betaling over de verblijfplaats van de familie Frank hebben gezwegen, maar stelde in augustus 1944 geen prijs meer op dit arrangement en gaf de onderduikers in het Achterhuis alsnog aan.
Tonny Ahlers zou, aldus diens broer Cas, het fatale telefoontje over de bestemming van het Achterhuis hebben gepleegd, en zich de huisraad hebben toegeëigend. Daarin liet hij ook zijn familie delen.
Ahlers' broer zegt in het bezit te zijn van een kandelaar die ooit de familie Frank zou hebben toebehoord. Volgens zijn zoon was Ahlers trots op zijn betrekkelijke weelde tijdens de Duitse bezetting. 'Hoe vaak heb ik dat vroeger niet moeten horen: niemand had in die tijd te vreten, behalve wij.'
De familie van wijlen Tonny Ahlers is er eveneens van overtuigd dat Otto Frank en Ahlers ook na de oorlog nog contact met elkaar onderhielden. Daarbij zou Frank in een chantabele positie hebben verkeerd - wellicht omdat zijn bedrijf tijdens de bezetting relaties met de Duitse Wehrmacht had onderhouden.
Cas Ahlers heeft, naar eigen zeggen, in de jaren zestig een brief gezien waarin Otto Frank vanuit Basel bevestigde 'dat hij goederen had verzonden'.
In familiekring maakte Ahlers vaak gewag van zijn contacten met Otto Frank. Hij omschreef deze als zakelijk. Terzelfdertijd koesterde hij wrok tegenover Frank en hekelde hij diens moralisme.
Ahlers was meestentijds werkloos, maar kon zich - aldus zijn zoon - een tamelijk luxueuze levensstijl veroorloven. Ter verklaring verwees hij meer dan eens naar 'de uitkering op directeurs niveau' die hij zou genieten. In 1980, het jaar waarin Otto Frank overleed, zou deze bron van inkomsten echter zijn komen te vervallen. Ahlers zegde zijn oude bankrekening op, en vroeg zijn dochter een nieuwe rekening voor hem te openen. Hij verruilde een riant appartement voor 'een arbeiderswoninkje'.
--------------------------------------
Niet te geloven, wat een verhaal
Het idee dat Ahlers de verrader was, lijkt me wel aannemelijk. Hij had geldproblemen toen het Achterhuis verraden werd. Het verraad gebeurde door iemand die bekend was bij de SD en het pand aan de Prinsengracht kende. Ook na de oorlog had hij nog contact met Otto. Otto was goed chantabel door zijn Duitse achtergrond in combinatie met de handelsbanden met de Duiters.
Toch kan ik me voorstellen dat het NIOD hem niet definitief als verrader aan kan stempelen. Tijdens de grote inbraak was er minimaal één iemand in de buurt van het Achterhuis die ook bij de arrestatie aanwezig was. Die kan het ook geweest zijn. Verder staat in het boek dat heel wat mensen wisten dat er onderduikers zaten, of het minimaal vermoedden.
Jammer dat de dader niet gevonden is, al is het lang geleden. Het boek (tot nu toe) valt me eigenlijk nog mee. Er was wel wat opschudding over, maar de 'foute' contacten van Otto Frank vind ik tot nu tot nog wel meevallen eigenlijk.
quote:Klinkt als sensatiezucht en een poging het boek 'aan de man te brengen' om het zo'n beladen titel mee te geven. Het hele verhaal over die contacten is erg opgeklopt naar mijn idee. Ik vraag me af of het echt nodig was om dit in een aparte biografie over Otto Frank te melden: ze had dit alles ook gewoon kunnen opnemen in haar biografie over Anne Frank.
Op maandag 9 februari 2004 08:45 schreef YPPY het volgende:
Het gaat meer over de periode na de oorlog en de mogelijke verrader. Maar niettemin interessant om te lezen.
quote:De titel is inderdaad mooi om extra boeken te verkopen. Zo vreselijk heftig en verborgen was het allemaal niet. Alleen over de briefuitwisseling met Ahlers ben ik wel benieuwd wat er nu werkelijk gebeurd is.
Op dinsdag 10 februari 2004 19:59 schreef RaisinGirl het volgende:[..]
Klinkt als sensatiezucht en een poging het boek 'aan de man te brengen' om het zo'n beladen titel mee te geven. Het hele verhaal over die contacten is erg opgeklopt naar mijn idee. Ik vraag me af of het echt nodig was om dit in een aparte biografie over Otto Frank te melden: ze had dit alles ook gewoon kunnen opnemen in haar biografie over Anne Frank.
Ik denk denk niet dat het had gepast in een biografie over Anne Frank. Zeker niet het gedeelte over na de oorlog en de vertaling en verkoop van het dagboek. Al had dat gedeelte wat mij betreft korter gemogen.