Martinus Jan Smeets (Arnhem, 11 januari 1947) is een Nederlandse radio- en televisiepresentator, (sport)journalist en publicist voor de NOS.
Biografie
Mart Smeets is sinds 1974 verbonden aan Studio Sport als verslaggever en presentator en sinds 2002 in vaste dienst van de NOS. Hij doet al jaren vanuit Frankrijk verslag van de Ronde van Frankrijk. Hij doet tevens verslag van diverse schaatsevenementen, schrijft wekelijkse columns, o.a. voor Sportweek, Trouw, Haarlems Dagblad en VARA TV Magazine, en presenteert op vrijdag en zaterdag het nachtelijke muziekprogramma For the record op Radio 2. Hij presenteert het programma al bijna 15 jaar. Van For The Record werd verwacht dat het na 4 september 2006 van de radio zou verdwijnen, maar wegens vele protesten haalde Radio 2 het weer terug.
Voordat hij presentator werd, was hij journalist voor verschillende kranten en tijdschriften, onder meer bij de Volkskrant en Trouw. Hij begon bij De Tijd, dat toen nog een dagblad was. Nog eerder was hij basketballer bij Levi's uit Haarlem. Ook stond hij op de spelerslijst bij zes oefeninterlands in Duitsland.
Over zijn werk en zijn passies (o.a. muziek en eten) schrijft hij boeken met losse verhalen, waarin hij op een persoonlijke wijze weergeeft wat hij van bepaalde zaken vindt. Hij woont in Haarlem en heeft twee kinderen, dochter Nynke en zoon Tjerk Smeets. Beide kinderen zijn sportief actief: Nynke speelt softbal en Tjerk is Nederlands honkbalinternational.
Mart Smeets wordt alom geliefd en verguisd. Velen roemen hem om zijn liefde voor de sport en de manier waarop hij een verband weet te leggen tussen sport en de mooie dingen des levens, zoals wijn, muziek of lekker eten. Dat laatste komt onder meer tot uiting in het programma De Avondetappe, dat Smeets tijdens de Ronde van Frankrijk presenteert.
Er zijn ook critici die vinden dat Smeets wel erg veel zelfliefde bezit en soms aanmatigend overkomt. Ook wordt gesteld dat hij graag koketteert met de bijzondere relaties die hij met sommige van zijn gasten onderhoudt. Een verwijt was ook dat hij in zijn programma De Avondetappe in de zomer van 2005 terugblikte op de Ronde van Frankrijk van 1980, terwijl hij enkele maanden daarvoor een boek over deze Ronde had uitgebracht. Hij zou zijn eigen programma als reclame gebruiken voor het boek. De uitzending van de laatste etappe werd daarbij regelmatig onderbroken voor interviews met mannen uit de Ronde van Frankrijk van 1980, iets wat hem en de NOS op kritiek kwam te staan.
Een ander verwijt is dat Smeets te relativerend is ten aanzien van doping. Dit terwijl Smeets jarenlang mogelijk zeer close met verschillende wielrenners is geweest en zich altijd heeft opgesteld als 'lid van de tourkaravaan". De opstelling van Smeets wordt door critici gezien als hypocriet nu de wielersport gebukt gaat onder dopingschandalen, o.a. van oud wielrenners die bekennen vroeger doping te hebben gebruikt. Smeets zelf gaat ervan uit dat het grote publiek niet erg geïnteresseerd is in het hele dopingvraagstuk.
Zelf uitte hij in 1984 in een interview met Ischa Meijer kritiek op één van de bazen bij Studio Sport, wat hem op een schorsing kwam te staan. Deze werd al snel weer opgeheven.
Smeets heeft een aantal vaste uitdrukkingen. Die gebruikt hij soms zo vaak, dat ze op den duur clichés worden, niet in de laatste plaats doordat anderen ze overnemen. Voorbeelden zijn de volgende uitdrukkingen:
"Met het bord op schoot" was een nieuwe uitdrukking in circa 1997. Doordat (met name) Smeets dit gebruikte als referentie aan Studio Sport op zondagavond 19.00 uur, werd het een bekend gezegde.
"Met de billen (samen-)geknepen" is nu een term die voor elk interessant sportmoment wordt gebruikt.
"In de boeken" als term voor een wereldrecord wordt vaak gebruikt. Maar Smeets gebruikt de term voor elke prestatie, voor elk sportfeit ("haar negende plaats staat in de boeken").
"Even boodschappen doen" als hij, meestal tijdens een verslag van een lang evenement als een schaatswedstrijd, een reclame moet aankondigen.
"We" wordt telkens met benadrukte ironie uitgesproken als Smeets te spreken komt over de Nederlandse sporters als vertegenwoordigers van "ons", het Nederlandse volk: "WE hebben het niet goed gedaan deze Tour de France, want WE hebben geen enkele etappe weten te winnen"
"De Tour wacht op niemand", bij elk incident waardoor een renner spreekwoordelijk uit de wedstrijd dreigt te vallen komt Smeets met de wijsheid dat dit incident het peloton niet zal brengen tot een algehele of tijdelijke stop van de etappe.
"Hij rijdt zich het snot voor de ogen"
"De huiskamervraag", wanneer er een vraag wordt gesteld (meestal over een feit) waar niet meteen antwoord op wordt gegeven.
Ten tijde van de 7-jarige hegemonie van Lance Armstrong in de Tour de France sprak Smeets steevast van de 'doei-ik-ga-vast-etappe' wanneer Armstrong aan de voet van de laatste col een splijtende demarrage plaatste.
Wanneer Armstrong demarreerde in zo'n bovengenoemde etappe: "Kijk, daar gaat 'ie, tik tik tik tik." Refererend aan het lichte verzet (het "koffiemolentje") waarmee de Amerikaan reed.
"Met twee vingers in de neus", met groot gemak, bijvoorbeeld wanneer iemand met overmacht wint.
"De achterkant van het gelijk", als de achterkant van het peloton in beeld wordt gebracht.
"Rechtdoor naar school en kantoor"
"Mevrouw Van Zetten uit Tiel"
"Hier zetten we (nu) een streep onder", als er door wordt gegaan met een volgende afstand.
Boeken
Rugnummers en ingevette benen (1990/1994)
Stoempen, snot en sterven (1991/1994)
Net echte mensen (1991/1995)
Kopmannen en waterdragers (1992/)
Het dream team (1992/)
Behoorlijk getikt (1993/1997)
Door naar de volgende ronde (1994/1999)
Stukken beter (1995/1996)
Overleven (1996/1998)
Hoezo bezeten? (1996/1999)
Opgeruimd (1998/2001)
De kopgroep (1999/2001)
Veelbesproken (1999/2002)
Een lange ontsnapping (1997/2000)
Een brok in de keel (1997/2000)
Ik was nooit in Nagano (1998/2001)
Murfreesboro blues (2000/2002)
Prikkels (2000/2003)
Oranje boven! (2000/....)
Netwerk (2001/2003)
Kriebels (2001/2003)
Dertig (2002/2004)
100 mannen (2003/2006)
Sterren (2003/2004)
Bruisend (2002/2004)
In Amerika (2004)
Op koers (2005)
Zomeravondvertellingen (2004/....)
Spelen (2004/....) (opnieuw uitegeven in 2008)
De Tour van '80 (2005/....)
Retro (2005/....)
Geel (2006/2007)
Wereldtour (2006/....)
De Tour wacht op niemand (2007/....) (Uitgegeven bij LJ Veen)
Helder (2007/....)
Vuur (2008/....)
Verdient ie wel lijkt me.
Ik noem een Tony van Heemschut,een Loeki Knol,een Brammetje Biesterveld en natuurlijk een Japie Stobbe !