Peter's reactie op kritische reacties na uitzending

quote:

Column Peter R. de Vries 05-02-2007 14:50

REACTIE OP DE REACTIES…

De publicitaire storm die voor onze Natalee-uitzending opstak, woedt na de uitzending gewoon door. We worden nog steeds bedolven onder interviewverzoeken en vragen van de pers. Gisteravond is ons programma in de Verenigde Staten uitgezonden door ABC en dat is aan het aantal overzeese telefoontjes goed te merken. Hoe er precies op de uitzending is gereageerd is nog wat onduidelijk, maar andere zenders hebben de beelden wel overgenomen.

- WELLES-NIETES -

In Nederland verwonder ik me soms een beetje over de reacties. De stelling van Joran dat hij alles heeft verzonnen, wordt soms geciteerd alsof het om een mededeling met de betrouwbaarheid van de Rijksvoorlichtingsdienst gaat, waardoor het nu een soort ondefinieerbaar welles-nietes zou zijn. Ik zie dat anders: beweren dat het een verzinsel is, is de enige uitweg die hem nog rest als hij gevangenisstraf wil ontlopen. Hij kan moeilijk zeggen dat hij toen bloedserieus was. Ik wijs er in dit verband op dat de bekentenissen van Joran volledig in lijn zijn met de ernstige verdenkingen die er al tegen hem waren en waarvoor hij eerder gearresteerd is geweest. Die waren onder meer gebaseerd op de – vastgestelde – leugens die Joran over zijn doen en laten die nacht had verteld.

Als hij toen heeft gelogen, wie zegt dan dat hij nu ook niet liegt, lees ik links en rechts. Dat lijkt een voor de hand liggende vraag, maar is het volgens mij niet. Het heeft zoiets van: eens een leugenaar altijd een leugenaar, maar juist in dit geval gaat dat niet op. Joran is wel of niet bij Natalee geweest toen zij stierf, andere mogelijkheden zijn er niet. Dus als zijn eerste beweringen ongeloofwaardig en leugenachtig zijn, wordt het waarschijnlijker dat zijn in goed vertrouwen afgelegde bekentenis aan een vriend wel waar is.

Collega Kees van der Spek merkte gisteren terecht tegen mij op, dat het meer voor de hand ligt dat je liegt tegen de politie als je het risico loopt gearresteerd of veroordeeld te worden - zoals Joran aantoonbaar deed - dan dat je in een één-op-één situatie met je beste vriend een geheim deelt.

- BEKENTENISSEN MET BODYLANGUAGE -

Joran stelde – nog voordat onze reportage was uitgezonden - dat hij slechts had gezegd wat infiltrant Patrick van der Eem ‘wilde horen’ en dat hij al wat argwaan had. Maar hoe wist Joran in hemelsnaam wat onze infiltrant wilde horen??? Wil hij beweren dat Patrick hem dat eerst heeft ingefluisterd of zo? En is het niet zo dat je in zijn situatie dan juist niet zegt wat iemand wil horen, maar dan eens te meer je onschuld beklemtoont? Maar nee, in plaats daarvan put Joran zich uit – op verschillende dagen en tijdstippen - in gedetailleerde bekentenissen, met veelzeggende bodylanguage en bezegeld met een handdruk, waarin hij precies die dingen zegt die de vragen van justitie beantwoorden (of hij bij Natalee was toen zij dood ging, wat er met het lichaam is gebeurd, hoe hij is thuis gekomen, waar zijn schoenen zijn gebleven, etc. etc.).

Justitie heeft op een persconferentie inmiddels medegedeeld dat zo’n tachtig procent van de beweringen goed overeenkomt met eerdere onderzoeksbevindingen.

- SELECTIEF GESELECTEERD? –

De advocaten van Joran zeggen nu dat er mogelijk selectief is geselecteerd uit de tapes. Dat is wel grappig. Eerst schreeuwde zijn Amerikaanse raadsman – voor de uitzending – dat er eigenlijk niks kon zijn aan bekentenissen en nu blijkt dat er méér is dan wij in twee uur konden uitzenden, krijgen wij het verwijt dat we selectief zijn geweest. Natuurlijk, er is geknipt want anders zou het een avond/nachtvullend programma worden, maar dat is correct gebeurd. Het Openbaar Ministerie heeft AL onze tapes al enige tijd in bezit en afgeluisterd. Op basis daarvan is ook de nieuwe verdenking – doodslag – tegen Joran gebaseerd. Justitie zou dat uiteraard niet doen als uit die tapes zou blijken dat er met de gesprekken van alles loos was.

- ONVOLKOMENHEDEN -

Natuurlijk kan het best zo zijn dat er in de bekentenis van Joran ook wat onvolkomenheden en onjuistheden zitten. Ik heb zelf direct in mijn uitzending gemeld dat ik er rekening mee houd dat hij - om bestwil - bepaalde punten dingen heeft afgezwakt, verdraaid of achtergehouden om zichzelf of anderen te beschermen. Ik heb in mijn leven honderden moord- en verdwijningzaken onderzocht. In een groot aantal heeft de dader uiteindelijk een complete bekentenis afgelegd en volledig meegewerkt met politie en justitie. En dan nog blijft er altijd wel een aantal punten dat niet correspondeert met de uitkomsten van het politieonderzoek. Is daarmee de bekentenis op slag waardeloos? Welnee. In de beste huwelijken vertellen partners elkaar niet altijd de volledige waarheid, dus ook in de vriendschapsrelatie met Patrick kan Joran motieven hebben gehad om hem niet helemaal volledig te informeren over bijvoorbeeld de doodsoorzaak van Natalee, de manier waarop hij thuiskwam of wie hem geholpen heeft. Maar dat maakt zijn uitvoerige bekentenis niet minder waardevol of geloofwaardig. In rechtzaken komen regelmatig tegenstrijdigheden of zelfs onwaarheden in verklaringen aan het licht. De rechter stelt dan in zijn vonnis vaak dat er "weliswaar sprake is van onjuistheden, maar dat de verklaring in zijn algemeenheid geloofwaardig en/of authentiek is".

- GEEN KRIMP TIJDENS VERHOREN -

De bewering dat Joran volslagen labiel is en hem op ieder moment allerlei uitspraken ontlokt kunnen worden, moet ik ook tegenspreken. Als er iemand sterk in zijn schoenen staat is het Joran. Hij is twee keer gearresteerd en heeft tijdens de verhoren onder zware druk gestaan maar geen krimp gegeven. Hij wist steeds zijn kalmte te bewaren en consequent een beroep op zijn zwijgrecht te doen. Geen enkele keer liet hij zich tijdens de verhoren na zijn tweede arrestatie verleiden of uit de tent lokken om maar iets te zeggen, terwijl er een - mede door gedragsdeskundigen ontworpen - verhoorplan klaar lag. Dat is niet bepaald het gedrag van een onevenwichtige intellectuele lichtgewicht.

Dan nog de theorie dat hij Patrick van der Eem heeft willen imponeren met het verhaal dat Natalee in zijn armen is doodgegaan en haar vervolgens heeft weggewerkt in de oceaan. Het is een wijd verbreid broodje aap dat dit soort horror-verhalen in de ‘onderwereld’ ook maar enige indruk of ontzag zouden opwekken. Het tegendeel is het geval. Geloof mij, niemand is geïmponeerd – maar juist verafschuwd! – als een ander opbiecht dat hij een onschuldig, jong meisje misschien wel levend in de zee heeft laten verdwijnen en haar radeloze moeder jarenlang heeft voorgelogen. In gevangenissen verzwijgen kinder-, vrouwen- en lustmoordenaars krampachtig waarvoor zij daar zitten, want anders worden zij subiet gemolesteerd. Nee, het maakt in de ‘onderwereld’ juist méér indruk als iemand TEN ONRECHTE heeft gezeten en justitie gedwongen wordt dat te erkennen. Justitie wordt dan in de verdachtenbank geplaatst en daar heeft men in het milieu schik in, niet in het omgekeerde.

- BLOWEN IN DE AUTO -

Tot slot nog even dit: er wordt aan gerefereerd dat Joran in de auto heeft geblowd. Dat is waar. Dat is niet gebeurd omdat wij of onze infiltrant dat zo graag wilden of beoogden, maar gewoon omdat Joran dat zelf elke dag doet. Hij schrijft daarover in zijn boek en ook toen hij voor de tweede keer werd gearresteerd, meldde hij vol trots dat hij "zó stoned" was toen hij thuis werd opgehaald door de politie. Er is in de auto niets gebeurd dat in het normale leven van Joran ook niet gebeurt.
PETER R. DE VRIES