quote:
Misschien heb je hier iets aan..
Bestrijd de depressie met 'volledige aandacht'Brabants Dagblad, 3 augustus 2007 Wie loopt, eet, werkt en leeft met werkelijke aandacht? Wie verdwaalt er niet met zijn geest voortdurend in verleden of toekomst? Vrijwel iedereen, zegt de 63-jarige Amerikaanse emeritus hoogleraar geneeskunde Jon Kabat-Zinn. Met name mensen die lijden aan depressies zijn voortdurend met de problemen van gisteren en morgen bezig. Beleving van het hier en nu is hen vreemd. Juist daar ligt de oplossing van hun immense lijden, is Kabat-Zinns overtuiging.
Hij heeft een meditatief programma ontwikkeld, Mindfulness geheten, waarmee mensen de controle over hun leven terug kunnen krijgen en weer volwaardig kunnen leven. Het effect daarvan is inmiddels wetenschappelijk bewezen. Dat opende de poort naar toepassing van Kabat-Zinns ideeën in gevestigde (psychiatrische) instellingen en door particuliere behandelaars, ook in Nederland.
In feite is het programma bedoeld voor iedereen, problemen of geen problemen. Maar in het onlangs in Nederland uitgekomen boek over Mindfulness ('volheid van geest'), dat Kabat-Zinn schreef met drie andere wetenschappers, richt hij zich vooral op mensen met terugkerende depressies - 10 procent van de mannen en 20 procent van de vrouwen - bij wie medicijnen niet blijvend helpen.
"Als een depressie haar slopende werk doet, willen mensen nare gevoelens kwijtraken door ze te verdringen en zich er als het ware uit te denken. Maar ze denken zich juist vast, slagen er niet in de pijnlijke emoties te verlichten. Mindfulness kan ze helpen zich los te maken, contact te maken met het lichaam en gewoontepatronen in het denken te doorbreken." Volledige aandacht is het sleutelwoord, bij alles wat iemand doet. Het boek Mindfulness staat vol met manieren om 'in aandacht' te zijn, onder meer door ademhalingsoefeningen, lichaamsoefeningen, meditaties, yoga en loopoefeningen.
Leuk voorbeeld in het boek hoe simpel aandacht kan zijn, is de uitnodiging eens heel bewust een rozijn met volle aandacht te bekijken, aan te raken, te ruiken, in de mond te plaatsen en te proeven. "Dat is coming to your senses", drukt Kabat-Zinn het uit. Oftewel: je zintuigen gebruiken om met je geest volledig in het heden te zijn, zonder op hetzelfde moment met andere dingen bezig te zijn en zonder te oordelen. "Als je dat doet, kun je langzaam maar zeker weer ervaren hoe mooi dingen zijn en hoe heerlijk iets kan smaken.
"Na de rozijnoefeningen realiseren mensen zich dat ze vrijwel nooit met aandacht eten. Ze kunnen eten en tegelijk praten en lezen, of gewoon eten terwijl ze aan andere dingen denken. Proeven doen ze dan niet. Zo is het ook met andere zintuigen. Als we met een ander praten, luisteren we niet werkelijk en als we ergens zijn, kijken we zonder de omgeving waarin we verkeren echt te zien.
"Veel mensen zijn steeds ergens met de gedachten. Ze worden geregeerd door de gedachtestroom en als ze niet oppassen, worden ze er de gevangene van. Dat is slecht voor onze biologie, want daardoor ontstaat stress en dan krijg je angsten en depressies. Terwijl als je je meer zou focussen, je juist ontspannener zou zijn en creatiever van je geest gebruik kunt maken."
Jon Kabat-Zinn maakte veertig jaar geleden al kennis met zen en boeddhistische meditaties. Hoewel hij zich er al vroeg van bewust was dat deze methode ook voor (geestelijk) zieke mensen een zegen zou zijn, kon hij er weinig mee. "Twintig jaar geleden wilden doktoren er niet aan, maar nu verspreidt het zich als een wild vuur." Dat is volgens hem te danken aan het feit dat "mensen op zoek zijn naar authentieke ervaringen in een wereld die sneller en sneller gaat en uit controle raakt. Er komt zo veel informatie op ze af, dat ze zich afvragen of ze passen in deze gekke macht. Ze zoeken naar een kracht waardoor ze de uitdagingen waarvoor ze staan aankunnen."
Kabat-Zinn heeft bij alle pogingen in het 'hier en nu' en dus onbezorgd te zijn, wel een zorg. Dat is dat mensen denken dat Mindfulness een van die concepten is "die je even tussendoor kunt toepassen", dat het een hype wordt. "Dit is extreem simpel, maar vereist serieuze inspanning. Je moet oefenen, oefenen en nog eens oefenen. Voordat je echt met je volle bewustzijn leeft, ben je jaren verder." Dat het programma, in de wetenschap bekend als 'aandachtgerichte therapie', zeker ook voor mensen met depressies werkt, staat vast. Kabat-Zinn, afkomstig van de Universiteit van Massachusets: "Uit ons wetenschappelijk onderzoek kwam onomstotelijk vast te staan dat de helft van een groep ernstig depressieve patiënten, die al meermaals een depressie had, na toepassing van Mindfulness niet terugviel in hun ziekte. Dat is een enorm krachtige bevinding."
"Amo, ergo sum. I love, therefore I am"
"Niet de dingen zelf maken je ongelukkig, maar je denkbeelden erover"