Kind van Holland én van PraagPetr Krajicek drinkt een kop koffie op het terras van CLTK Praag, een liefst 114 jaar oude tennisclub op het eilandje Stvanice in de Moldau. Hij wijst een paar meter voor zich uit en zegt: ,,Hier is het gebeurd.’’
Hij praat over 15 augustus 2001. De familie Krajicek heeft de spullen al gepakt om definitief terug te keren naar Nederland. Weg uit Praag. Maar het noodlot slaat toe. De twaalf jaar oude Michaëlla valt van haar skateboard, haar been slaat dubbel onder haar lichaam en het kuitbeen breekt, net boven de enkel. Het is de dag dat haar moeder Pavlina grijze haren krijgt.
Een nare fractuur. Michaëlla moet in totaal twee maanden in het ziekenhuis blijven. Haar jongere broertje Peter begint al met school en het gezin besluit nog een jaar in Praag te blijven. En daar woont het tot op de dag van vandaag.
,,We hadden een klein appartement, met twee kamers,’’ vertelt Michaëlla. ,,In de ene had je de keuken, een bank en het bed van mijn ouders, in de andere lagen mijn broer Peter en ik. Daar hebben we het twee jaar volgehouden. Nu leven we ruim, in een appartement op de vijfde en zesde verdieping van een flatgebouw van mijn vader.’’
Nog altijd tennist Misa bij die oude Praagse club.
,,Die val van haar skateboard is van groot belang geweest voor haar tenniscarrière,’’ stelt Petr Krajicek. ,,Achteraf ben ik blij dat het zo ging. Misa heeft getraind tussen mensen die topsport op de eerste plaats hebben staan. Tot vijf uur in de middag tennissen hier alleen kinderen en volwassenen die prof zijn. Hier zie je geen trainers die een cursusje bij de bond hebben gedaan. Het zijn voormalige profs of trainers die zijn opgeleid door voormalige profs.’’
Het is 8 mei 2007, bevrijdingsdag in Tsjechië. Het wordt lang niet zo uitbundig gevierd als in Nederland, maar dat heeft een reden. De Amerikanen stonden 62 jaar terug al veel eerder bij Pilzen, maar moesten wachten. De Russen namen Praag in, met duizenden doden tot gevolg.
Op deze dag maakt Michaëlla haar solo-debuut op het WTA-toernooi van haar Praagse club. Tennislegende en clubgenoot Jan Kodes (twee Roland Garros-titels, eenmaal Wimbledon-kampioen in de jaren zeventig) moedigt haar aan op de tribunes. Die zijn leeg, want het regent licht. En Krajicek mag in haar verloren partij tegen de Oostenrijkse Yvonne Meusburger vloeken in vloeiend Tsjechisch, voor het grote publiek blijft ze een Nederlandse. Na afloop huilt ze in de kleedkamer.
Een dag later, aan de voet van de Karelsbrug en nippend aan een kop cappucino, staat haar gezicht weer vrolijk. ,,Het doet zo’n pijn als je in de eerste ronde verliest, bij je eigen club, met mensen op de tribune die je komen aanmoedigen. Als we in Tsjechië op een training een wedstrijdje spelen, dan gaat dat zo serieus, zit er zoveel spanning op, dat het soms uitdraait op ruzie. En op huilen bij een nederlaag. In Tsjechië is dat heel gewoon.’’
Heel wat beroemde spelers hebben tranen gelaten bij CLTK Praag. Jan Kodes speelde er dus, maar ook Helena Sukova, Martina Navratilova, Jiri Hrebec en Hana Mandlikova. Ivan Lendl kwam er, toen hij nog Tsjech was, ook geregeld trainen.
Michaëlla Krajicek is een buitenstaander voor de Tsjechen. ,,De trainers op de club steunen Misa, haar vrienden ook,’’ zegt Petr. ,,Maar voor de rest van de Tsjechen is ze een vreemdeling. Op teletekst werd haar naam zelfs verkeerd gespeld. In Nederland heet ze Krajicek, in Tsjechië wordt bij een vrouw altijd ‘ova’ toegevoegd. Maar in dit geval zou je Krajickova moeten schrijven en op teletekst stond Krajicekova. Waarom zouden Tsjechen iemand aanmoedigen die geen landgenoot is? De advocaat in mijn bedrijf vroeg waarom ik had toegestaan dat mijn dochter voor Nederland heeft gekozen. Ik was toch Tsjech?’’
Toch doet Michaëlla haar best om ook in Praag de mensen voor zich te winnen. Tijdens het toernooi bezoekt ze een school voor gehandicapte kinderen in een buitenwijk. Ze kletst met de kinderen en schrijft in het Tsjechisch een groet op het schoolbord. Clubgenote Iveta Benesova zet een streep door een woord, als Krajicek een enorme grammaticafout maakt. ,,Ongelooflijk toch. Ik spreek goed Nederlands, Engels en Tsjechisch, maar niets perfect. Wat ben ik dan?’’
Toch is Michaëlla een stuk Tsjechischer dan haar halfbroer Richard, weet Pavlina te vertellen. ,,Richard durft ons mineraalwater niet eens te drinken. Terwijl dat internationaal prijzen heeft gewonnen.’’
Michaëlla staat ook in Praag bekend als een gezellige meid. Haar vader moet toegeven dat ze meer Nederlandse trekjes in zich heeft dan hem lief is. ,,Dan heb ik het trouwens over de topsportbeleving, niet over de maatschappij. De Nederlandse tennistalenten stoppen bijna allemaal. Het kan zijn dat de Nederlanders het te goed hebben. Topsport eist discipline en opoffering en daartoe moet je wel bereid zijn. In Nederland wordt te vaak gekozen voor de middenweg, durven de mensen niet ergens helemaal voor te gaan.
,,In Nederland brengen ouders hun kinderen naar de bondstrainer, vragen hoe laat ze weer klaar zijn en gaan dan koffie drinken met de buurvrouw. Ik zat uren naast de baan, soms tot ergernis van Richard en Misa. En soms stormde ik de baan op om ze een lel te verkopen. Dat kon niet, in Nederland.’’
Moeder Pavlina vult aan: ,,In Nederland schamen mensen zich er voor als ze echt een doel willen bereiken en daar alles voor willen doen. Misschien heeft dat met de calvinistische mentaliteit te maken. Hier in Tsjechië is dat anders. Daar zijn ze trots op de eigen sporters. Mijn man kan zich er over verbazen dat ijshockeyers die compleet veramerikaniseerd zijn, nog altijd als helden worden gezien.’’
Toen Michaëlla twaalf jaar oud was, nog voor de beenbreuk, koos ze toch voor Nederland. Al probeerde de Tsjechische tennisbond de familie Krajicek onder druk te zetten. Petr kreeg geld aangeboden om zijn dochter voor Tsjechië te laten kiezen. En er werd tegen CLTK gezegd dat de club geen Nederlandse moest opleiden. Misa, lachend: ,,Ik won dit jaar van Nicole Vaidisova en toen vertelden mijn trainers dat het natuurlijk niet de bedoeling was dat ik de Tsjechische nr. 1 versloeg.’’
In de aanloop naar het WTA-toernooi van Praag werd de kwestie weer opgerakeld in de Tsjechische pers: een team met Vaidisova, Lucie Safarova en Krajicek zou de Fed Cup kunnen winnen. In een krant werd geopperd dat ze maar met een Tsjech moest trouwen, een rijke ijshockeyer bijvoorbeeld. Krajicek had altijd twee paspoorten, maar haar Tsjechische is verlopen.
Praag, het is de stad waar Petr Krajicek werd geboren. De stad van Kafka en de Karelsbrug, van jarenlang het juk van het communisme en nu de vrijheid en corruptie. En de stad met misschien wel de mooiste binnenstad ter wereld.
Trots loopt Petr Krajicek over de Karelsbrug en wijst naar de plek waar ooit zijn ouderlijk huis stond. In 1968 vertrok hij naar Nederland, op de vlucht voor het communisme. In 1986 keerde hij voor het eerst terug. ,,Het was het einde van de communistische tijd, er was geen geld en dus werd geprobeerd dat bij de gevluchte Tsjechen vandaan te halen. Ik zou vijf jaar de gevangenis in moeten, omdat ik zonder toestemming van de staat het land had verlaten. Voor zevenduizend gulden kon ik die straf voor mij, mijn ex-vrouw en voor Richard afkopen. De terugkeer was emotioneel. Mijn moeder leefde nog, was al een keer ernstig ziek geweest. Maar ik heb haar nog kunnen zien.’’
In de auto, onderweg naar Praag, leerde Petr op een dag zijn huidige vrouw Pavlina kennen. ,,Zij studeerde in de hoofdstad, stond te liften en ik heb haar meegenomen. We raakten bevriend en toen ik later een zwaar auto-ongeluk kreeg, vertelde ze in het ziekenhuis dat ze mijn verloofde was. Verzonnen natuurlijk, om me te kunnen zien. Waarschijnlijk vond ze dat ze toen wel met mij moèst trouwen. Anders kan ik niet begrijpen dat een meisje van 22 met een man van 44 in het huwelijk treedt. Aanstaande december zijn we twintig jaar samen.’’
Petr wil oud worden in Praag. ,,Ik heb het graf naast mijn vader al besteld.’’
Als topsporter voelt Michaëlla zich ook helemaal thuis in Praag. ,,De Tsjechische mentaliteit is compleet anders, niet te vergelijken met die in Nederland. Ik zeg niet dat het in Nederland slecht is, het is er superleuk. Maar te gezellig voor topsport. In de sport moet je harder zijn, voor jezelf gaan, individueel en egoïstisch zijn. Bij Nederlandse meiden zie je dat niet.’’
,,Bij elkaar logeren doen ze in Tsjechië niet. Waarom zou je? Net als gezellig eten met het hele gezin. Voor de sport is dat individualistische van de Tsjechen goed. Voor een sociaal leven natuurlijk niet. Het is allemaal een stuk harder. Wat je niet doodt, dat maakt je sterker.’’
Onlangs liep de familie Krajicek zich nog stuk op het sociale van Nederland. De vraag om een coach voor Michaëlla werd door de Nederlandse tennisbond met ‘nee’ beantwoord. Onbegrijpelijk voor Petr. ,,De Tsjechen gaan alleen voor de allerbesten. Er telt maar één belang, het land moet zo goed mogelijk voor de dag komen. Dus wordt geïnvesteerd in tennissers van wie succes wordt verwacht, in niemand anders. In Nederland worden juist de zwakkeren geholpen. Heel sociaal, maar of het voor topsport goed is?’’
De zon prikt tussen de wolken door als Michaëlla, geboren in Delft, door Praag wandelt. ,,Ik ben en blijf een Nederlandse, maar dit is natuurlijk een supermooie stad. Ik heb hier nu rijles en we rijden vaak op een heuvel met een prachtig uitzicht over de stad. Ja, je mag Praag best mijn tweede thuis noemen.’’