Rayuela is een bijzonder complex literair bouwwerk. De roman bestaat uit drie delen. De eerste twee delen vormen een samenhangend, min of meer verhalend geheel. Het eerste deel (Van die kant) telt 36 hoofdstukken en vertelt over de hoofdpersoon Horacio Oliveira tijdens zijn queeste naar liefde, chaos en harmonie door het bohémien-Parijs van de jaren 50. Het tweede deel (Van deze kant) telt 20 hoofdstukken en vertelt over de terugkeer van Oliveira in zijn geboortestad Buenos Aires, bij een oude jeugdvriend en diens vrouw.
Het derde deel (99 hoofdstukken) kan je beschouwen als een collage: artikelen, krantenberichten, filosofische beschouwingen, terloopse verhalen, zijdelingse uitweidingen van passages uit deel 1 en 2, onzinteksten.
Cortázar geeft voor in het boek een leesaanwijzing. Desgewenst kan het derde deel worden overgeslagen, en deel 1 en 2 lineair gelezen worden. Maar de lezer kan er ook voor kiezen de volgorde aan te houden die Cortázar voor hem/haar heeft uitgestippeld: in dat geval begin je bij hoofdstuk 73, naar 1, naar 2, naar 116, naar 3, 84, 4, 71, 5, 81, 74, 6 etc. etc.... De lezer springt (hinkelt) van hoofdstuk naar hoofdstuk, beetje voor beetje de innerlijke orde van het boek trachtend te ontsluieren.
Die innerlijke orde van Rayuela is nu juist wat mij zo bezighoudt. Het boek telt in totaal 36 + 20 + 99 = 155 hoofdstukken. Ik heb het gevoel dat in dit getal 155 een harmonie schuilt die de sleutel kan zijn tot het boek zelf, of in elk geval een sleutel kan aanreiken.
Horacio Oliveira is bezeten door, laat ik het zo maar noemen, de trechter-doctrine. In al zijn handelen laat hij zich leiden door een onderbewuste drang naar wat hij noemt het centrum. Hij heeft een onmetelijke angst maar tegelijkertijd fascinatie voor het "gat" in de werkelijkheid. Oliveira leeft in chaos; logica, ratio en taal zijn voor hem slechts dekmantels om de ware, onbevattelijke aard van de werkelijkheid onvolledig mee te versluieren. Oliveira zoekt, maar weet niet waarnaar; hij laat zich meevoeren in de oneindige stroom der dingen, hulpeloos, als water dat een afvoerputje inslurpt. Hij wacht, maar zonder te wachten, op het donkere gat in het midden van de trechter dat hem voorgoed van de rest van de wereld scheiden zal.
Deze zoektocht naar het centrum, naar die plek in de werkelijkheid waar alles op zijn plaats valt, het middelpunt dat geen middelpunt is, het satori van de nihilist Oliveira, de schreeuw van de zen-meester, het gat in de tijd, is een zoektocht die de lezer van Rayuela langzaam maar zeker zelf meesleept. Et tu, Brute, lijkt Cortázar te zeggen. Hij dweept graag met oosterse filosofie, en inderdaad lijkt af en toe het onderscheid binnenkant/buitenkant weg te vallen, en wordt er een (hogere?) orde zichtbaar die niet in woorden is te vatten maar ergens tussen de spaties besloten ligt. Het boek leest zichzelf: een spiraal die oneindig wil zijn.
En dus die structuur.
155 = 77 + 1 + 77.
77 = 12 + 11 + 10 + 9 + 8 + 7 + 6 + 5 + 4 + 3 + 2.
Genoeg cijfertjes om een prachtige geometrische figuur te vormen die verdomd veel wegheeft van een trechter.
Ik weet het, het is quasi-wiskundige getallologie, literaire kabbalistiek, maar ik word er prettig door bezeten.
En wat een prachtboek. 
En die trechterstructuur met de nummers 155 en 77 is wel geinig bedacht... Veel moet je d'r verder niet in zien, lijkt me. Het blijft toch gewoon een creatieve hersenspinsel van de auteur die het toevallig ook nog eens mooi heeft ingepakt met een vleugje oosterse filosofie.
quote:Het is een hersenspinsel, al moet ik toegeven dat geen enkel boek mij zelf persoonlijk zo in het verhaal heeft kunnen meetrekken als Rayuela. Er gebeurt iets, lijkt het. Er zitten genoeg onder- en bovenhuidse aanwijzingen in het boek dat de lezer "het spel moet meespelen", maar de vraag die je blijft achtervolgen, is: welk spel precies?
Op woensdag 23 januari 2002 00:11 schreef janhu het volgende:
En die trechterstructuur met de nummers 155 en 77 is wel geinig bedacht... Veel moet je d'r verder niet in zien, lijkt me. Het blijft toch gewoon een creatieve hersenspinsel van de auteur die het toevallig ook nog eens mooi heeft ingepakt met een vleugje oosterse filosofie.
Op de een of andere manier dreig ik in Rayuela van lezer naar hoofdpersoon te transformeren. Brr, wat gaaf.
quote:Nee, dat lijkt misschien zo als je een beschrijving van het boek leest. Maar zelfs na 10 reďncarnaties zal St. Harry niet in staat zijn zulke duistere en complexe romans te schrijven als Rayuela is.
Op woensdag 23 januari 2002 00:16 schreef Koekepan het volgende:
Hmm als iemand anders dit topic geschreven had had ik gedacht dat Cortazar wel iets wegheeft van Harry Mulisch. Een beetje mystificeren en hopen dat de lezer er niet doorheen weet te prikken.
Naar mijn bescheiden mening, vanzelfsprekend.
Overigens: de verhalen van Cortázar zijn ook zeker de moeite waard. Persoonlijke favoriet: De zuidelijke autoweg.
quote:Is dat dezelfde als 'Autonauten van de kosmosnelweg'?
Op woensdag 23 januari 2002 00:24 schreef Ringo het volgende:[..]
Nee, dat lijkt misschien zo als je een beschrijving van het boek leest. Maar zelfs na 10 reďncarnaties zal St. Harry niet in staat zijn zulke duistere en complexe romans te schrijven als Rayuela is.
Naar mijn bescheiden mening, vanzelfsprekend.
Overigens: de verhalen van Cortázar zijn ook zeker de moeite waard. Persoonlijke favoriet: De zuidelijke autoweg.
quote:Nee. Dat boek heeft hij samen met Carol Dunlop geschreven, maar is helaas totaal onvindbaar hier. Althans, het is mij nog niet gelukt het in bezit te krijgen.
Op woensdag 23 januari 2002 00:25 schreef Koekepan het volgende:
Is dat dezelfde als 'Autonauten van de kosmosnelweg'?
|
|
