Israël-Palestijnen / Na Arafat

Israël-Palestijnen / Na Arafat
door Inez Polak
2001-12-04

,,Arafat wil geen akkoord, we naderen het post-Arafat tijdperk'', zegt Ehoed Ja'ari. Hij is al jarenlang dé Midden-Oosten redacteur van de Israëlische televisie en een van de invloedrijkste commentatoren. Daarnaast is hij auteur van boeken over de intifada, de Jom Kippoer-oorlog en de Israëlische invasie in Libanon. Als biograaf van Arafat heeft hij nooit geloofd in de akkoorden van Oslo tussen Israël en de Palestijnen. Wat de meeste Israëliërs betreft, heeft hij gelijk gekregen. De aanvallen gisteren van Israël op de helicopters van Arafat in Gaza ziet Ja'ari als een duidelijke boodschap aan het adres van de Palestijnse leider. ,,Het is nog geen knock-out, invalide is Arafat wel.''

Is Israël bezig Arafat politiek uit te schakelen?

,,Ik denk dat Arafats verzekeringspolis verlopen is.''

Wat houdt dat in?

,,Arafat zelf zal uiteindelijk Israël tot stappen dwingen.''

Wat voor stappen?

,,Net als koning Hoessein van Jordanië, net als de Egyptische president Sadat, en net als president Assad van Syrië in Libanon met Arafat heeft gedaan.''

Uitwijzen?

,,Verbannen. Dat kan op allerlei manieren, maar het komt neer op verbannen.''

Kan Israël tot een vergelijk met de Palestijnen komen zonder Arafat?

,,Zeker.''

Met wie?

,,Met de constellatie die ontstaat de ochtend na Arafat. Dan zal er volgens mij een zwak centraal Palestijns gezag zijn, met iemand aan het hoofd die het gezag van Arafat ontbeert. De werkelijke macht zal verdeeld zijn over twee tot vier gebieden, met in elk gebied plaatselijke machthebbers. Dat kan Mohammed Dahlan (de huidige veiligheidschef - red.) en zijn bondgenoten in Gaza zijn. En Djibril Radjoeb (veiligheidschef op de Westelijke Jordaanoever - red.) cum suis, in delen van de Westelijke Jordaanoever, niet per se in de gehele Westoever.''

,,Als je de laatste tijd Sari Noesseibe hebt gevolgd, heb je kunnen zien hoe hij in feite al bijna als minister van buitenlandse zaken optreedt van die toekomstige coalitie. Hij propageert nu al een beleid dat afwijkt van dat van Arafat en stelt bijvoorbeeld dat de Palestijnen moeten afzien van hun eis dat alle vluchtelingen mogen terugkeren. Met andere woorden, een akkoord met Israël is mogelijk.''

Was het niet altijd al de droom van Israël om tot een regeling te komen met lokale leiders, zonder Arafat? Een droom die zich nooit heeft bewezen?

,,We hebben het nu niet langer over lokale leiders. Dahlan zat met Arafat in Tunis, Djibril zat in Tunis. Welke andere Palestijnen tellen nog? De PLO zit nu hier. Het leger van de PLO zit hier.''

En met Arafat elders, kunnen lokale leiders hier toch belangrijke beslissingen nemen over een akkoord met Israël?

,,Niet in de eerste jaren, maar ik denk dat we moeten beseffen dat Arafat het einde van de weg heeft bereikt.''

Wat wilden de Hamas en de Islamitische Djihad bereiken met de recente aanslagen?

,,Het beleid van Hamas en Djihad is om geen confrontatie aan te gaan met Arafat. Dat benadrukken ze nu ook. Ze willen het Palestijns Gezag handhaven als een omhulsel, maar geleidelijk hun beleid opleggen. Daarom hebben ze vanaf het moment dat Arafat begon te praten over een staakt-het-vuren - en zeker sinds de Verenigde Staten oud-generaal Zinni naar de regio stuurden om een bestand te bereiken - de hele tijd geprobeerd de timing en de dosis van het geweld te bepalen. Arafat heeft er van zijn kant geen moeite mee dat er een beetje geweld is. Dat probeert hij niet te verhinderen. Maar ze hebben nu een geconcentreerde dosis gegeven op een moment dat het hem niet uitkwam. Volgens mij hebben ze het expres gedaan om hem voor het blok te zetten en hem af te schilderen als iemand die zwicht onder druk van Israël en de Verenigde Staten, dan wel onder die van de Hamas.''

Wat hebben ze nu in feite bereikt?

,,Ze willen het beleid bepalen, overnemen. En Arafat en zijn Fatahbeweging ertoe dwingen Hamas te aanvaarden als een partner, niet per se als een gelijkwaardige partner, maar wel eentje om wie je niet heen kan. In het verleden kon Arafat de Hamas negeren. Nu willen ze een realiteit creëren waarbij hij niets kan ondernemen zonder de tactische instemming van Hamas.''

Wat is het verschil, ideologisch, tussen enerzijds Hamas en de Islamitische Djihad en anderzijds Arafat?

,,Het verschil zit in de eerste plaats in hun idee over het karakter van een Palestijnse staat, of het al dan niet een theocratische islamitische staat moet zijn. En ten tweede, of het toegestaan is - zelfs alleen maar tactisch - om met Israël akkoorden te sluiten en daarbij de staat Israël te erkennen. De Hamas en de Djihad sluiten tijdelijke 'regelingen' met Israël niet uit, zoals een staakt-het-vuren. Maar ze zijn principieel gekant tegen elke vorm van erkenning van de staat Israël.''

En Arafat?

,,Wat Arafat betreft zijn akkoorden met Israël mogelijk, alleen mogen die niet betekenen dat daarmee het conflict ten einde is. Arafat is wel bereid tot akkoorden waarbij hij Israël erkent. Maar voor hem is een akkoord slechts een akkoord, niet meer dan dat. Bij hem komt er na de vrede een bestand en na het bestand een schending van het bestand.''

Bij hem is de vrede slechts tactiek?

,,Ja, voor Arafat is de vrede een inleiding, een corridor naar een voortzetten van het conflict op verschillende manieren?''

Hoeveel macht, controle heeft hij nog?

,,Zoveel als hij maar wil tonen. Hij heeft zelf aan het begin van de intifada uit eigen vrije wil besloten zijn controle op te geven, om de intifada te laten voortwoeden. Nu is de vraag hoeveel macht en kracht hij wil uitoefenen om die controle terug te krijgen. Hij heeft die macht. Hij veinst dat hij verzwakt is, omdat het hem uitkomt zwak te lijken. In werkelijkheid heeft hij het met opzet gedaan.''

Hij riskeert dus ook geen burgeroorlog als hij de radicale groeperingen wil intomen?

,,Zeker niet.''

Wat belet hem dan om nu zijn macht te vestigen?

,,Zijn wil om de strijd, om het geweld voort te zetten. Jij gaat er van uit dat hij die strijd wil staken. Ik denk dat dat niet klopt. Hij wil doorgaan met die mengeling van enerzijds onderhandelen en anderzijds strijd. Hij hoopt op die manier een akkoord te bereiken dat geen einde van het conflict behelst. Als het een akkoord is dat slechts een tussenstation is, dan is hij bereid.''

,,Kijk, hij is nu in een situatie verzeild geraakt, waarbij de intifada als volksopstand allang van de baan is. Alles wat er over is, zijn de zelfmoordaanslagen. Dat is niet wat hij had gehoopt. Van hem uit gezien is de intifada niet een geslaagd project. Integendeel, de intifada is mislukt. Israël mag dan verliezen in de wereldopinie, ook hij verliest en zit nu gevangen. Hij wil er uit gered worden met een royaal aanbod, maar dat krijgt hij niet. De Amerikanen vergelijken nu al de Hamas met Bin Laden. Dat betekent dat Arafat de Taliban is.''

Zitten we al in het post-Arafat tijdperk?

,,In veel opzichten wel. De toekomstige coalities manifesteren zich al. Israël, maar ook de VS en Europa, misschien met uitzondering van Frankrijk, begrijpen dat je met Arafat geen alomvattend akkoord kan sluiten. We leven al in de 'morning after'.''

Bron: Trouw

[Dit bericht is gewijzigd door machteld op 04-12-2001 03:15]