Wat is Mulisch toch een malloot (bash-topic).

Hoewel ik ontzettend heb gelachen om het hoofdstuk dat op hier te vinden is, is het ook kristalhelder geworden dat Harry Mulisch ook al in de jaren zeventig een kwakzalvende neuroot was met wuivend haar. Ik wil jullie niet onthouden wat deze pijpenroker - die zichzelf maar al te graag het toeval wil laten toe vallen - allemaal over Het Schrijven te vertellen heeft.

Als eerste (Koekepan opletten), over het schrijven zelf:

quote:

---

Ik schrijf een paar zinnen, verbeter ze, schrijf ze opnieuw. Dan haal ik er een streep door en begin opnieuw. Een woord bevalt me niet, ik streep het door, schrijf er een ander boven. En daarna: kijken, nog eens lezen, kijken. Het kan voorkomen dat ik me drie of vier uur zit af te vragen of ik een punt of een puntkomma zal zetten.

---

Ha! Drie of vier uur zitten nadenken over een punt of een puntkomma. Belachelijk. Als zit te fistfucken denk ik toch ook niet of ik mijn rechter- of linkervuist gebruik!

Een volgende passage:

quote:

---

Ik schrijf met de pen. Niet met de kroontjespen, daar schrijven alleen uiterst reactionaire proto-fascisten mee, en ik op m'n zesde jaar. Dat was in 1933, het jaar dat Hitler aan de macht kwam. Klopt dus precies.

Nee, ik schrijf met kostbare vulpennen. Een vulpen vind ik een mooi object, ik koop er regelmatig een. Ik heb altijd wel een excuus om een nieuwe pen te kopen. Is er bijvoorbeeld een roman uitgekomen, dan zeg ik tegen mijzelf: jij verdient een vulpen. Met dergelijk gezwets demp ik mijn schuldgevoelens. Aan schrijfmachines heb ik een gruwelijke hekel. Zelfs documentaires of journalistiek werk schrijf ik met de pen. Allereerst omdat ik veel verbeter, dus zo'n machine is onhandig. Dan moet je drie regels terugdraaien, tikken, en tussen de tekst de nieuwe zin wriemelen. Een simpele streep met de pen kost minder moeite. Maar belangrijker is dat de afstand tot het papier te groot is als je een machine gebruikt. Houd je een vulpen in je hand, dan wordt de inkt warm. De inkt komt net zo warm als je bloed op het papier, en dat moet je hebben. Ik zie direct of een boek op de schrijfmachine is geschreven of met de hand. Hermans typt, Wolkers ook. Claus schrijft.

Dostojewski dicteerde, als hij nu geleefd had zou hij getypt hebben. Ik lees Dostojewski omdat er zo'n ontzaglijk geweld in zijn boeken ontketend wordt, het blijft boeiend, maar je ziet dat het eruit geflapt is. Tolstoj schreef, voor mij is Tolstoj een groter schrijver dan Dostojewski. Je kunt schrijvers met componisten vergelijken. Een musicus zal direct horen of een orkeststuk aan de schrijftafel of aan de piano gecomponeerd is. Doorgaans zijn de symfonieën die aan de schrijftafel gemaakt zijn beter. Een ballpoint vind ik een minderwaardig instrument. De ballpoint is voor obers die fl 1,25 en fl 2,37 moeten optellen, niet voor schrijvers.

---

Dit soort pietluttig gezwam, dit soort hemeltergende bespiegelingen zijn als een dolk in het hart van ieder normaal en vroom mens. Een staak in het fatsoen van de literatuur! Het zou me niks verbazen als Dostojewski de boel gewoon heeft geschreven in een slaaphok uitkijkend op een stinkende binnenplaats op twee kilometer van het Pavlovskpaleis in St. Petersburg. Laat Mulisch met zijn vertroebelde genozem zijn waffel houden, .

quote:

---

Met een ballpoint kun je geen enkele nuance in de lijn aanbrengen. Niet dat ik calligrafeer, maar ik wil de ene keer dik en de ander keer dun kunnen schrijven. De ballpoint, dat is altijd die zelfde stomme driekwart millimeter dikte. Het potlood is miskend. Een passage waar ik onzeker over ben schrijf ik met het potlood, het echte HB-potlood. Bijvoorbeeld: ik wil op een gegeven moment een onweer laten uitbarsten, maar tegelijkertijd vraag ik mij af of dat niet een beetje te veel van het goede is. Zo'n passage schrijf ik met het potlood. Natuurlijk, ik kan de pen gebruiken en ik kan die passage later doorstrepen, maar dan staat zij er toch. Bovendien wordt het papier zwart en vies, terwijl het juist de bedoeling is dat het leesbaar blijft. Nee, het potlood. Bevalt die passage me een week later niet meer, dan gum ik haar weg. Het papier is dan weer schoon, en het onweer is definitief overgetrokken.

---

Potverdikkie, driekwart milimeter is ruim voldoende om te schrijven, alsof nuances in de lijnen zit! Wat zijn dit voor pompeuze frutsels, de man is een vermaledijde potloodschrijver! Een potlood, zeg ik je! Iedereen weet dat je met een potlood tekent, daar maak je grote lellen van cirkels mee, daar kras je schaduw mee in een vergezicht. Je gaat er in géén geval mee schrijven!

quote:

---

Ik prefereer de Zwitserse ruit boven de Franse. Ook in Frankrijk kun je vele soorten ruitjespapier kopen, maar de Franse ruit is te hard, te dik, te opdringerig. De Zwitserse ruit is zacht en fletsblauw van kleur. In West-Duitsland heb ik een stuk of tien schoolschriftjes gekocht, kleine schriftjes met een hardblauwe omslag. In de bovenste la van dat bureau liggen een paar cahiers die uit de Volksrepubliek China komen. Prachtige cahiers met een dikke kartonnen zwarte omslag, bij de Bijenkorf gekocht. Het papier is van goede kwaliteit, het is vrij dik. Boven aan de pagina loopt een dun rood golflijntje. Ook het formaat van het papier is belangrijk. In het ene geval moet het vel groot en breed zijn, zodat ik veel ruimte in de kantlijn overhoud om verbeteringen te schrijven, in het andere geval geef ik de voorkeur aan een klein formaat. Op het ogenblik ben ik aan een filosofisch werk bezig en daarvoor gebruik ik lange brede vellen zodat ik kan knoeien in de kantlijn. Gedichten schrijf ik in grote folioboeken. Soms laat ik papier maken. A3 papier. Dat is tweemaal A4 papier. A4 is het huidige standaardformaat, tussen het vroegere kwarto (breed en kort) en octavo (lang en smal) in. Leg je twee A4 vellen naast elkaar, dan krijg je A3, breed en lang papier dus. Voor mijn filosofisch werk het aangewezen formaat. Oude lucht heb ik bijvoorbeeld op ruitjespapier geschreven. Die verhalen gaan over symmetrie (één verhaal heet ook Symmetrie) en daarom leek ruitjespapier me het aangewezen soort. Het heeft iets mathematisch. Ik vind ruitjespapier überhaupt prettig om op te schrijven. In mijn boeken heb ik het vaak over zulke onprecieze dingen, dat ik zeer precies te werk moet gaan. Ik maak daarom schema's en ik schrijf bij voorkeur op ruitjespapier.

---

Rui-tjes-pa-pier. Neerlandsch meest gevierde schrijver, de man die met een jonge stoot het bed deelt, iemand die de verzinnebeelding is van Een Schrijver, die als culminatie wordt gezien van het Nederlandse taalgebied, schrijft op ruitjespapier! Kneuterige wiskunderuitjes. En dan bij voorkeur nog zachte ruitjes ook. Uit Zwitserland. De man is werkelijk doorgedraaid, zeg ik je.

Voel je vrij om Mulisch te bashen in dit topic. Hij verdient het, ja, het is ab-so-lúút geen toeval!

GRMBL!

[Dit bericht is gewijzigd door zodiakk op 25-06-2003 16:11]

quote:

---

Op woensdag 25 juni 2003 16:16 schreef A-bomberman het volgende:
Nou het spijt me beste jongen, maar die man kan op papier een stuk beter uit zijn woorden komen dan jij hier, waar nog bij komt dat hij ook nog zinnigere dingen weet te schrijven / vertellen...

Ik ken eigenlijk weinig kunstenaars / schrijvers niet niet , elk in hun eigen opzicht natuurlijk, excentriek waren. Misschien hoort het bij het vak, misschien word je van kunstuitingen wel gewoon gek..

Maar waarom zou je je daar druk over maken? Ik vind het lozer van jou dat je je zorgen gaat maken over hoe gek een schrijver doet over zijn papier, dan dat die schrijver gek doet over zijn papier. Als die man dat nodig heeft, laat hem dan.

Ik heb altijd genoeten van boeken van hem en van anderen, maakt me dan niet uit hoe ie ze schrijft of waarop, als ie het perse op een pimpelpaar kleedje, in z'n blote hol op antarctica wil doen met een glas eigeel in zijn linkerhad, so be it.. Ik lees het boek wel gewoon en reken de schrijver daar op af.

---

Welnee, Mulisch is een nageboorte overgevlogen uit Duitsland.