Niets is typisch Nederlands

quote:

---

Er staan twee klompen op de mat bij de voordeur van het huis van de familie Brinkman - Hansen -De Jong - Van der Molen. In de achtertuin staat een fiets en in de plantenbakken staan tulpen te bloeien. In de woonkamer hangt Frans Hals aan de muur, naast een portret van Willem van Oranje. In de gang hangen Delftsblauwe bordjes. Er ligt een kleedje op de bijzettafel. De koffie is net klaar, op het fornuis staat een pan met hutspot. Op de televisie zien we beelden van het Nederlands voetbalelftal. Uit de boxen klinkt het Wilhelmus. Het is gezellig. We zijn thuis. Dit is typisch Nederlands. Of niet? Het modelhuis van de familie Brinkman - Hansen -De Jong - Van der Molen is onderdeel van de tentoonstelling Typisch Nederlands? die vandaag wordt geopend in het auditorium van de Technische Universiteit Eindhoven. Voor wie denkt dat het Nederlandse volkje een nijver volkje is dat geheel op eigen kracht en dankzij de onbegrensde dadendrang groot is geworden, moet een bezoek aan de tentoonstelling een onthutsende ervaring zijn.
Het begint al bij de klompen. 'De eerste klompen zijn waarschijnlijk in Frankrijk of Spanje gemaakt', staat er bij te lezen. De Fransen ontwikkelden begin deze eeuw zelfs al de eerste machine voor de klompenproductie.
De fiets dan. 'De Egyptenaren en de Romeinen experimenteerden al met loopfietsen. De eerste fiets met trappers werd in 1867 ontwikkeld door een Fransman.' De tulp? 'De tulp groeit in de vrije natuur van Marokko tot in het oosten van Mongolië. Vijfhonderd jaar geleden was het al de favoriete bloem van de sultan van Mongolië. De tulp werd aan zijn hof gekweekt en pas in 1550 door een Vlaamse ambassadeur vanuit Mongolië naar West-Europa gestuurd.'
Frans Hals? Geboren in Antwerpen.
De Oranjes? Duitsers.
Delfstblauw is door Nederlandse pottenbakkers afgekeken van Chinese porseleindecorateurs.
De karakteristieke Nederlandse tafelkleedjes die het nog altijd goed doen in bruine café's, lagen al veel eerder in Turkse huizen op de vloer.
Koffie werd voor het eerst gezet door de Arabieren. Pas in dezeventiende eeuw kwamen de koffiebonen naar Europa.
De aardappel was het basisvoedsel van de Inca's. Soortgelijke gerechten als hutspot heten in Engeland hot pot en in Frankrijk pot-au-eu. In Ierland eten de boeren al sinds vierhonderd jaar eenpansgerechten met stukgekookte aardappels.
In de basis van het Nederlands elftal dat in actie komt op televisie staan Rijkaard, Van Gobbel, Taument, en Roy.
De melodie van het Wilhelmus is afkomstig van een oud soldatenliedje uit Frankrijk.
Een familie ten slotte met een naam als Brinkman - Hansen -De Jong - Van der Molen bestaat naar alle waarschijnlijk uit louter afstammelingen van Duitse trekarbeiders en Franse hugenoten.
Typisch Nederlands is een reizende tentoonstelling van het Verzetsmuseum Zuid-Holland. Typisch Nederlandse dingen zijn er bijna niet, wil het museum duidelijk maken. En het kan geen kwaad om de voorbeelden waar Nederlanders meestal mee aankomen nog eens tot de grond toe af te breken. Het zijn volgens het museum namelijk 'de al te starre opvattingen en voorbeelden hieromtrent' die aan de basis staan van extreem nationalisme en racisme. 'Misschien moeten we wel tot de conclusie komen dat als de Nederlandse cultuur één typisch kenmerk heeft, het wel het overnemen van vreemde invloeden is.'
Hoewel. Bedenk maar eens iets typisch Nederlands, daagt het museum de bezoeker uit. Het origineelste voorbeeld wordt beloond met 250 gulden. Om aan te geven dat het heus wel kan, wijst het museum zelf al op de la in het keukenkastje van de familie Brinkman - Hansen -De Jong - Van der Molen. Eén ding is zeker: instrumenten als de flessenlikker, de dunschiller en de kaasschaaf komen we in de buitenlandse keukens nog weinig tegen. Het zijn instrumenten van de zuinigheid. Typisch Nederlands.

de Volkskrant, 14.9.1998

---