NWS Nieuws & Achtergronden
Discussieer hier diepgaander over de actualiteiten.
Extremisten duiken weer op, in oude en nieuwe toevluchtsoorden. Bovendien zal de oorlog in Gaza vrijwel zeker een nieuwe generatie radicaliseren.
Toen jihadschutters zich op 22 maart een weg hadden geschoten door de Crocus City Hall in Moskou, waarbij meer dan 140 concertbezoekers omkwamen en de zaal in brand vloog, waren inlichtingendiensten in het hele Westen verbijsterd. Het was de duidelijkste waarschuwing dat IS, vijf jaar geleden ogenschijnlijk verslagen, zich weer richt op het plegen van schokkende internationale terreurdaden. Westerse landen vrezen doelwit te worden.
De angst is het grootst in Frankrijk en Duitsland, waar zich deze zomer twee van ’s werelds grootste sportevenementen afspelen: de Olympische Spelen en het EK voetbal. De drijvende openingsceremonie van de Spelen, langs de Seine in Parijs, is ingekort om het risico te beperken – en er wordt al gewerkt aan een ‘Plan B’. ‘Als je in Moskou een aanslag kunt uitvoeren, kun je dat ook in Parijs doen,’ zegt de Franse jihadisme-expert Gilles Kepel. ‘“Moskou” kan een oefening zijn voor de Spelen.’
Mega-evenementen bieden een verleidelijk podium voor gruwelijk geweld. Zwarte September, een Palestijnse groepering, trok in 1972 wereldwijd aandacht met de gijzeling van negen Israëlische atleten tijdens de Spelen in München. Het terrorisme slaat graag toe op grote, drukke locaties: het Bataclan-theater in Parijs in 2015, de Manchester Arena in 2017 en nu Crocus City Hall.
Het Westen heeft zich grotendeels afgekeerd van de lange ‘oorlog tegen terreur’. Dit nadat het veel bloed en geld heeft geofferd om de belangrijkste jihadistische groeperingen te vernietigen. Maar extremisten zijn weer in opmars. Ze duiken op in oude en nieuwe toevluchtsoorden en gedijen goed online. Bovendien zal de oorlog van Israël in Gaza vrijwel zeker een nieuwe generatie radicaliseren.
JIHADISTEN VECHTEN DOOR
De geschiedenis van het wereldwijde jihadisme is er een van zich heruitvinden onder druk van het Westen. Na 11 september 2001 wierpen de Verenigde Staten en hun bondgenoten de Taliban in Afghanistan omver en verdreven Al-Qa’ida. Amerikaanse troepen doodden de leider, Osama bin Laden, in Pakistan in 2011. Met een drone-aanval in Kabul werd zijn opvolger Ayman al-Zawahiri in 2022 uitgeschakeld. Al-Qa’ida heeft nog geen nieuwe leider.
Het nog ruigere nageslacht van Al-Qa’ida, IS, baarde opzien door in 2014 in grote delen van Irak en Syrië een ‘kalifaat’ te stichten, en daarbij vrijwilligers uit Europa en elders aan te trekken. Het laatste bolwerk werd in 2019 vernietigd, en sinds begin dat jaar verloor IS vier leiders.
Toch vechten de jihadisten door. Ze verguizen nog altijd het Westen en voeden opstanden van Mali tot de Filipijnen.
Van de twee merken is IS het meest dynamisch. ‘In de ideeënoorlog heeft IS Al-Qa’ida verslagen, vooral als het gaat om jongeren,’ zegt Aaron Zelin van het Washington Institute, een Amerikaanse denktank. ‘IS creëerde het kalifaat, ook al is het vernietigd. Al-Qa’ida sprak er alleen maar over.’
Jihadisme-expert Kepel spreekt van drie overlappende fasen van geweld: aanslagen door Al-Qa’ida in de jaren 2000, aanslagen mogelijk gemaakt of geholpen door lossere netwerken verbonden met Al-Qa’ida in de jaren 2010, en het leiderloze, zelfbegonnen geweld dat de laatste jaren overheerst. Hoe beter georganiseerd, hoe groter doorgaans het bloedbad. Zonder leidende hand zijn eenzame aanvallen meestal minder dodelijk, maar ze zijn moeilijker op te sporen en kunnen desondanks gruwelijk zijn. In Frankrijk werd in 2020 een leraar onthoofd en vorig jaar een andere doodgestoken. En velen maken zich zorgen over het groeiende aantal minderjarigen dat zich aangetrokken voelt tot militante groeperingen.
OPKOMST VAN IS-K
De jihadistische beweging is versnipperd en veranderlijk. Sommige facties richten zich op de strijd tegen de ‘nabije vijand’ (lokale overheden) en grijpen de controle over gebieden. Anderen richten zich weer op de ‘verre vijand’, het Westen.
Net als voor 9/11 exporteert Afghanistan nu terrorisme. De chaotische terugtrekking onder president Joe Biden in 2021, die een einde wilde maken aan de eindeloze Amerikaanse oorlogen, leidde ertoe dat de Taliban onmiddellijk weer aan de macht kwamen. De moord op Al-Zawahiri was het bewijs dat de Taliban opnieuw onderdak bieden aan Al-Qa’ida-figuren, die zich gedeisd houden.
NA DE AANSLAG IN MOSKOU: WAT IS ISIS-K PRECIES?
Voor grote problemen zorgt de IS-franchise in Afghanistan: IS-K. Deze groepering kwam op tijdens de Amerikaanse terugtrekking uit Kabul, toen een zelfmoordterrorist meer dan 180 mensen doodde, waaronder 13 Amerikaanse soldaten. Anders dan Al-Qa’ida wordt IS-K onderdrukt door de Taliban, maar niet volledig. IS-K maakt gebruik van netwerken in buurlanden. Volgens onderzoeker Zelin pleegde IS-K in 2021 één aanslag in het buitenland of ondernam een poging daartoe, vier in 2022, twaalf vorig jaar en tot nu toe vijftien dit jaar.
Zo was er een bomaanslag op een herdenkingsdienst in Iran voor Qassem Soleimani – de generaal die in januari 2020 door de Verenigde Staten werd gedood – waarbij meer dan negentig doden vielen. De aanval in Moskou bewijzen de wil en het vermogen van IS-K om steeds verder van huis schade aan te richten, zeggen westerse functionarissen. ‘IS-K slaat toe waar het een kans ziet,’ zegt Hugo Micheron van de Sciences Po-universiteit in Parijs. ‘Als IS-K niet in Europa heeft aangevallen, dan is dat omdat het tot nu toe is gedwarsboomd.’
WESTEN TREKT ZICH TERUG
Geopolitieke ontwikkelingen kunnen voor extra gevaar zorgen. De Amerikaanse troepen in Irak en Syrië zijn al dun gezaaid en kunnen zich verder terugtrekken, niet in de laatste plaats omdat ze herhaaldelijk zijn aangevallen. De Verenigde Staten onderhandelen opnieuw over de status van hun troepen in Irak. En een Amerikaanse terugtrekking uit Syrië, zoals bepleit door Donald Trump en ogenschijnlijk besproken door Joe Biden, kan de Koerdische bondgenoten fataal verzwakken. Dat kan resulteren in de uitbraak van duizenden jihadistische strijders die nu nog vastzitten in hun gevangenenkampen.
Intussen dwongen staatsgrepen in de Sahel de Franse troepen om Mali, Burkina Faso en Niger te verlaten. Vredeshandhavers hebben zich ook teruggetrokken uit Mali. Amerikaanse troepen zullen waarschijnlijk ook Niger en misschien Tsjaad verlaten. In hun plaats wordt Ruslands huurlingenbende Wagner ingehuurd om de coupplegers te beschermen. Of Wagner de jihadisten kan verslaan, is twijfelachtig. Een recent VN-rapport waarschuwt dat regionale afdelingen van Al-Qa’ida terrein winnen, de West-Afrikaanse kuststaten bedreigen en daar een ‘terroristisch toevluchtsoord’ kunnen oprichten. Spionnen vrezen dat jihadisten vanuit beide regio’s het Westen zullen aanvallen. Een soortgelijke zorg geldt voor de machtige bondgenoot van Al-Qa’ida in Somalië, Shabaab, en zijn tak in Jemen, AQAP, die beide al een geschiedenis van grensoverschrijdend terrorisme kennen.
VIRTUEEL KALIFAAT
De strijd woedt ook in het digitale domein. Het fysieke kalifaat mag dan verdwenen zijn, het virtuele kalifaat is krachtig. Een vloedgolf aan jihadistische traktaten en video’s wordt in vele talen verspreid. Met de oorlog in Gaza is de vloedgolf veranderd in een overstroming, nu Al Qa’ida en IS de woede over het lijden van de Palestijnen proberen uit te buiten.
Dit zal waarschijnlijk een nieuwe generatie moslims radicaliseren. Op 25 april werd een Marokkaanse asielzoeker veroordeeld voor het doden van een Britse gepensioneerde ‘omdat Israël kinderen doodt’. Nieuwe terroristische groepen ‘worden waarschijnlijk op dit moment gevormd’, zegt Christine Abizaid, directeur van het Amerikaanse National Counterterrorism Center, het belangrijkste inlichtingencentrum als het gaat om jihadisme. Ondanks de verschrikkingen door Hamas op 7 oktober, lijken Palestijnse groepen niet geneigd het Westen aan te vallen, voegt ze eraan toe.
IS-K, overtroefd door Hamas – dat het veracht – maar zelf niet in staat om Israël een slag toe te brengen, zet zijn volgelingen aan om toe te slaan waar ze maar kunnen. ‘Leeuwen van de islam: jaag op je prooien, of ze nu joods, christelijk of hun bondgenoten zijn,’ spoorde IS-K in januari aan.
WAT NU?
Volgens de Noorse onderzoeker Peter Nesser verminderde de hoeveelheid jihadistische terreurplannen in Europa met het slinken van het kalifaat. Maar als de jihadisten zich hergroeperen, kunnen georganiseerde aanslagen weer op de voorgrond treden.
In Europa is Frankrijk het kwetsbaarst, deels vanwege het streng seculiere karakter van de staat dat vaak botst met de openlijke religiositeit van moslims in het land. Het Verenigd Koninkrijk en in toenemende mate Duitsland kunnen de volgende doelwitten zijn, zoals zij dat in het verleden al vaker waren. Zweden en Denemarken wekten woede op door koranverbrandingen. Ook Rusland staat prominent op de jihadistische radar, zegt onderzoeker Nesser, gezien zijn interventie in Syrië in 2015 en zijn alliantie met Iran.
In heel Europa zijn al jihadisten gearresteerd met banden met IS-K. Die groep opereert deels via een diaspora van moslims uit voormalige Sovjetlanden in Centraal-Azië en de Kaukasus. Dat is anders dan bij eerdere cycli van terrorisme, waarbij vaak extremisten van Noord-Afrikaanse en Pakistaanse afkomst betrokken waren. IS-K-leden in Turkije vormen volgens de Verenigde Naties ‘een logistiek knooppunt voor operaties in Europa’, niet in de laatste plaats door geld te verplaatsen met behulp van cryptomunten.
Militaire ervaring, opgedaan in trainingskampen of in daadwerkelijke gevechten, verhoogt de ijver en dodelijkheid van jihadisten. Gelukkig is de stroom westerse vrijwilligers naar oorlogsgebieden afgenomen tot ‘een druppel’, zeggen veiligheidsbronnen. Maar militanten die tijdens eerdere perioden van geweld zijn opgesloten voor terroristische misdrijven, kunnen na hun vrijlating anderen inspireren en organiseren.
Er zijn misschien jihadisten onder de massa migranten die naar Europa en de Verenigde Staten trekken. Negen mensen van Centraal-Aziatische afkomst die afgelopen juli in Duitsland en Nederland werden gearresteerd omdat ze aanslagen zouden beramen in naam van IS, waren afkomstig uit Oekraïne. In de Verenigde Staten zijn sinds 2022 honderden mensen met mogelijke banden met terrorisme gearresteerd nadat ze de Mexicaanse en Canadese grens overstaken. Maar volgens Christine Abizaid van het National Counterterrorism Center is er geen bewijs dat al bekende jihadisten de landsgrenzen proberen over te steken.
Functionarissen vrezen dat jihadisten technologieën van buitenlandse slagvelden importeren, zoals drones die munitie droppen en bommen zonder metalen onderdelen. Met versleutelde communicatie – in apps, games en de metaverse –kunnen militanten zich gemakkelijker organiseren. Kunstmatige intelligentie, misschien inclusief deepfakes, vergemakkelijkt het produceren en vertalen van propaganda.
ALTIJD ALERT
Westerse inlichtingendiensten staan dus voor een overweldigende taak: ze moeten een mozaïek van jihadisten in het buitenland opsporen en tegelijk proberen om ‘doe-het-zelvers’ in eigen land te herkennen. Ze moeten ook extreem-rechtse terroristen in de gaten houden, die meestal zelf zijn geradicaliseerd, moslims haten en vaak leren van jihadistische handboeken. En ze moeten een oudere dreiging in de gaten houden: terrorisme gesponsord door radicale staten zoals Iran.
Het jihadisme weerspiegelt de dieper liggende problemen in het Midden-Oosten. Het Westen is niet bij machte om ze te doen verdwijnen, en heeft ze vaak juist erger gemaakt. Een deel van de oplossing is nauwe samenwerking tussen inlichtingendiensten. De Amerikanen waarschuwden Rusland voor de dreigende aanslag in Moskou, een teken dat zij een centrale rol innemen in de wereldwijde terrorismebestrijding. De aanval op Al-Qa’ida-kopstuk Al-Zawahiri liet bovendien zien dat de Verenigde Staten in staat zijn om terroristen ver weg te raken. Maar geld en personeel zijn verschoven naar andere prioriteiten, zoals het aanpakken van de dreiging vanuit Rusland en China.
Het Westen hoopte misschien wel de oorlog tegen het terrorisme te beëindigen, maar de terroristen zijn met die oorlog nooit gestopt.
© The Economist
https://tinyurl.com/yqwnq3o3
Verschoven aandacht, andere prioriteiten en afbrokkelende samenwerking zijn een goed recept hiervoor inderdaad.
Toen jihadschutters zich op 22 maart een weg hadden geschoten door de Crocus City Hall in Moskou, waarbij meer dan 140 concertbezoekers omkwamen en de zaal in brand vloog, waren inlichtingendiensten in het hele Westen verbijsterd. Het was de duidelijkste waarschuwing dat IS, vijf jaar geleden ogenschijnlijk verslagen, zich weer richt op het plegen van schokkende internationale terreurdaden. Westerse landen vrezen doelwit te worden.
De angst is het grootst in Frankrijk en Duitsland, waar zich deze zomer twee van ’s werelds grootste sportevenementen afspelen: de Olympische Spelen en het EK voetbal. De drijvende openingsceremonie van de Spelen, langs de Seine in Parijs, is ingekort om het risico te beperken – en er wordt al gewerkt aan een ‘Plan B’. ‘Als je in Moskou een aanslag kunt uitvoeren, kun je dat ook in Parijs doen,’ zegt de Franse jihadisme-expert Gilles Kepel. ‘“Moskou” kan een oefening zijn voor de Spelen.’
Mega-evenementen bieden een verleidelijk podium voor gruwelijk geweld. Zwarte September, een Palestijnse groepering, trok in 1972 wereldwijd aandacht met de gijzeling van negen Israëlische atleten tijdens de Spelen in München. Het terrorisme slaat graag toe op grote, drukke locaties: het Bataclan-theater in Parijs in 2015, de Manchester Arena in 2017 en nu Crocus City Hall.
Het Westen heeft zich grotendeels afgekeerd van de lange ‘oorlog tegen terreur’. Dit nadat het veel bloed en geld heeft geofferd om de belangrijkste jihadistische groeperingen te vernietigen. Maar extremisten zijn weer in opmars. Ze duiken op in oude en nieuwe toevluchtsoorden en gedijen goed online. Bovendien zal de oorlog van Israël in Gaza vrijwel zeker een nieuwe generatie radicaliseren.
JIHADISTEN VECHTEN DOOR
De geschiedenis van het wereldwijde jihadisme is er een van zich heruitvinden onder druk van het Westen. Na 11 september 2001 wierpen de Verenigde Staten en hun bondgenoten de Taliban in Afghanistan omver en verdreven Al-Qa’ida. Amerikaanse troepen doodden de leider, Osama bin Laden, in Pakistan in 2011. Met een drone-aanval in Kabul werd zijn opvolger Ayman al-Zawahiri in 2022 uitgeschakeld. Al-Qa’ida heeft nog geen nieuwe leider.
Het nog ruigere nageslacht van Al-Qa’ida, IS, baarde opzien door in 2014 in grote delen van Irak en Syrië een ‘kalifaat’ te stichten, en daarbij vrijwilligers uit Europa en elders aan te trekken. Het laatste bolwerk werd in 2019 vernietigd, en sinds begin dat jaar verloor IS vier leiders.
Toch vechten de jihadisten door. Ze verguizen nog altijd het Westen en voeden opstanden van Mali tot de Filipijnen.
Van de twee merken is IS het meest dynamisch. ‘In de ideeënoorlog heeft IS Al-Qa’ida verslagen, vooral als het gaat om jongeren,’ zegt Aaron Zelin van het Washington Institute, een Amerikaanse denktank. ‘IS creëerde het kalifaat, ook al is het vernietigd. Al-Qa’ida sprak er alleen maar over.’
Jihadisme-expert Kepel spreekt van drie overlappende fasen van geweld: aanslagen door Al-Qa’ida in de jaren 2000, aanslagen mogelijk gemaakt of geholpen door lossere netwerken verbonden met Al-Qa’ida in de jaren 2010, en het leiderloze, zelfbegonnen geweld dat de laatste jaren overheerst. Hoe beter georganiseerd, hoe groter doorgaans het bloedbad. Zonder leidende hand zijn eenzame aanvallen meestal minder dodelijk, maar ze zijn moeilijker op te sporen en kunnen desondanks gruwelijk zijn. In Frankrijk werd in 2020 een leraar onthoofd en vorig jaar een andere doodgestoken. En velen maken zich zorgen over het groeiende aantal minderjarigen dat zich aangetrokken voelt tot militante groeperingen.
OPKOMST VAN IS-K
De jihadistische beweging is versnipperd en veranderlijk. Sommige facties richten zich op de strijd tegen de ‘nabije vijand’ (lokale overheden) en grijpen de controle over gebieden. Anderen richten zich weer op de ‘verre vijand’, het Westen.
Net als voor 9/11 exporteert Afghanistan nu terrorisme. De chaotische terugtrekking onder president Joe Biden in 2021, die een einde wilde maken aan de eindeloze Amerikaanse oorlogen, leidde ertoe dat de Taliban onmiddellijk weer aan de macht kwamen. De moord op Al-Zawahiri was het bewijs dat de Taliban opnieuw onderdak bieden aan Al-Qa’ida-figuren, die zich gedeisd houden.
NA DE AANSLAG IN MOSKOU: WAT IS ISIS-K PRECIES?
Voor grote problemen zorgt de IS-franchise in Afghanistan: IS-K. Deze groepering kwam op tijdens de Amerikaanse terugtrekking uit Kabul, toen een zelfmoordterrorist meer dan 180 mensen doodde, waaronder 13 Amerikaanse soldaten. Anders dan Al-Qa’ida wordt IS-K onderdrukt door de Taliban, maar niet volledig. IS-K maakt gebruik van netwerken in buurlanden. Volgens onderzoeker Zelin pleegde IS-K in 2021 één aanslag in het buitenland of ondernam een poging daartoe, vier in 2022, twaalf vorig jaar en tot nu toe vijftien dit jaar.
Zo was er een bomaanslag op een herdenkingsdienst in Iran voor Qassem Soleimani – de generaal die in januari 2020 door de Verenigde Staten werd gedood – waarbij meer dan negentig doden vielen. De aanval in Moskou bewijzen de wil en het vermogen van IS-K om steeds verder van huis schade aan te richten, zeggen westerse functionarissen. ‘IS-K slaat toe waar het een kans ziet,’ zegt Hugo Micheron van de Sciences Po-universiteit in Parijs. ‘Als IS-K niet in Europa heeft aangevallen, dan is dat omdat het tot nu toe is gedwarsboomd.’
WESTEN TREKT ZICH TERUG
Geopolitieke ontwikkelingen kunnen voor extra gevaar zorgen. De Amerikaanse troepen in Irak en Syrië zijn al dun gezaaid en kunnen zich verder terugtrekken, niet in de laatste plaats omdat ze herhaaldelijk zijn aangevallen. De Verenigde Staten onderhandelen opnieuw over de status van hun troepen in Irak. En een Amerikaanse terugtrekking uit Syrië, zoals bepleit door Donald Trump en ogenschijnlijk besproken door Joe Biden, kan de Koerdische bondgenoten fataal verzwakken. Dat kan resulteren in de uitbraak van duizenden jihadistische strijders die nu nog vastzitten in hun gevangenenkampen.
Intussen dwongen staatsgrepen in de Sahel de Franse troepen om Mali, Burkina Faso en Niger te verlaten. Vredeshandhavers hebben zich ook teruggetrokken uit Mali. Amerikaanse troepen zullen waarschijnlijk ook Niger en misschien Tsjaad verlaten. In hun plaats wordt Ruslands huurlingenbende Wagner ingehuurd om de coupplegers te beschermen. Of Wagner de jihadisten kan verslaan, is twijfelachtig. Een recent VN-rapport waarschuwt dat regionale afdelingen van Al-Qa’ida terrein winnen, de West-Afrikaanse kuststaten bedreigen en daar een ‘terroristisch toevluchtsoord’ kunnen oprichten. Spionnen vrezen dat jihadisten vanuit beide regio’s het Westen zullen aanvallen. Een soortgelijke zorg geldt voor de machtige bondgenoot van Al-Qa’ida in Somalië, Shabaab, en zijn tak in Jemen, AQAP, die beide al een geschiedenis van grensoverschrijdend terrorisme kennen.
VIRTUEEL KALIFAAT
De strijd woedt ook in het digitale domein. Het fysieke kalifaat mag dan verdwenen zijn, het virtuele kalifaat is krachtig. Een vloedgolf aan jihadistische traktaten en video’s wordt in vele talen verspreid. Met de oorlog in Gaza is de vloedgolf veranderd in een overstroming, nu Al Qa’ida en IS de woede over het lijden van de Palestijnen proberen uit te buiten.
Dit zal waarschijnlijk een nieuwe generatie moslims radicaliseren. Op 25 april werd een Marokkaanse asielzoeker veroordeeld voor het doden van een Britse gepensioneerde ‘omdat Israël kinderen doodt’. Nieuwe terroristische groepen ‘worden waarschijnlijk op dit moment gevormd’, zegt Christine Abizaid, directeur van het Amerikaanse National Counterterrorism Center, het belangrijkste inlichtingencentrum als het gaat om jihadisme. Ondanks de verschrikkingen door Hamas op 7 oktober, lijken Palestijnse groepen niet geneigd het Westen aan te vallen, voegt ze eraan toe.
IS-K, overtroefd door Hamas – dat het veracht – maar zelf niet in staat om Israël een slag toe te brengen, zet zijn volgelingen aan om toe te slaan waar ze maar kunnen. ‘Leeuwen van de islam: jaag op je prooien, of ze nu joods, christelijk of hun bondgenoten zijn,’ spoorde IS-K in januari aan.
WAT NU?
Volgens de Noorse onderzoeker Peter Nesser verminderde de hoeveelheid jihadistische terreurplannen in Europa met het slinken van het kalifaat. Maar als de jihadisten zich hergroeperen, kunnen georganiseerde aanslagen weer op de voorgrond treden.
In Europa is Frankrijk het kwetsbaarst, deels vanwege het streng seculiere karakter van de staat dat vaak botst met de openlijke religiositeit van moslims in het land. Het Verenigd Koninkrijk en in toenemende mate Duitsland kunnen de volgende doelwitten zijn, zoals zij dat in het verleden al vaker waren. Zweden en Denemarken wekten woede op door koranverbrandingen. Ook Rusland staat prominent op de jihadistische radar, zegt onderzoeker Nesser, gezien zijn interventie in Syrië in 2015 en zijn alliantie met Iran.
In heel Europa zijn al jihadisten gearresteerd met banden met IS-K. Die groep opereert deels via een diaspora van moslims uit voormalige Sovjetlanden in Centraal-Azië en de Kaukasus. Dat is anders dan bij eerdere cycli van terrorisme, waarbij vaak extremisten van Noord-Afrikaanse en Pakistaanse afkomst betrokken waren. IS-K-leden in Turkije vormen volgens de Verenigde Naties ‘een logistiek knooppunt voor operaties in Europa’, niet in de laatste plaats door geld te verplaatsen met behulp van cryptomunten.
Militaire ervaring, opgedaan in trainingskampen of in daadwerkelijke gevechten, verhoogt de ijver en dodelijkheid van jihadisten. Gelukkig is de stroom westerse vrijwilligers naar oorlogsgebieden afgenomen tot ‘een druppel’, zeggen veiligheidsbronnen. Maar militanten die tijdens eerdere perioden van geweld zijn opgesloten voor terroristische misdrijven, kunnen na hun vrijlating anderen inspireren en organiseren.
Er zijn misschien jihadisten onder de massa migranten die naar Europa en de Verenigde Staten trekken. Negen mensen van Centraal-Aziatische afkomst die afgelopen juli in Duitsland en Nederland werden gearresteerd omdat ze aanslagen zouden beramen in naam van IS, waren afkomstig uit Oekraïne. In de Verenigde Staten zijn sinds 2022 honderden mensen met mogelijke banden met terrorisme gearresteerd nadat ze de Mexicaanse en Canadese grens overstaken. Maar volgens Christine Abizaid van het National Counterterrorism Center is er geen bewijs dat al bekende jihadisten de landsgrenzen proberen over te steken.
Functionarissen vrezen dat jihadisten technologieën van buitenlandse slagvelden importeren, zoals drones die munitie droppen en bommen zonder metalen onderdelen. Met versleutelde communicatie – in apps, games en de metaverse –kunnen militanten zich gemakkelijker organiseren. Kunstmatige intelligentie, misschien inclusief deepfakes, vergemakkelijkt het produceren en vertalen van propaganda.
ALTIJD ALERT
Westerse inlichtingendiensten staan dus voor een overweldigende taak: ze moeten een mozaïek van jihadisten in het buitenland opsporen en tegelijk proberen om ‘doe-het-zelvers’ in eigen land te herkennen. Ze moeten ook extreem-rechtse terroristen in de gaten houden, die meestal zelf zijn geradicaliseerd, moslims haten en vaak leren van jihadistische handboeken. En ze moeten een oudere dreiging in de gaten houden: terrorisme gesponsord door radicale staten zoals Iran.
Het jihadisme weerspiegelt de dieper liggende problemen in het Midden-Oosten. Het Westen is niet bij machte om ze te doen verdwijnen, en heeft ze vaak juist erger gemaakt. Een deel van de oplossing is nauwe samenwerking tussen inlichtingendiensten. De Amerikanen waarschuwden Rusland voor de dreigende aanslag in Moskou, een teken dat zij een centrale rol innemen in de wereldwijde terrorismebestrijding. De aanval op Al-Qa’ida-kopstuk Al-Zawahiri liet bovendien zien dat de Verenigde Staten in staat zijn om terroristen ver weg te raken. Maar geld en personeel zijn verschoven naar andere prioriteiten, zoals het aanpakken van de dreiging vanuit Rusland en China.
Het Westen hoopte misschien wel de oorlog tegen het terrorisme te beëindigen, maar de terroristen zijn met die oorlog nooit gestopt.
© The Economist
https://tinyurl.com/yqwnq3o3
Verschoven aandacht, andere prioriteiten en afbrokkelende samenwerking zijn een goed recept hiervoor inderdaad.
Government is not the solution to our problem, government is the problem.
Far across the moonbeam I know that's who you are
Far across the moonbeam I know that's who you are
|
|
