W&T Wetenschap & Technologie
Een plek om te discussiëren over wetenschappelijke onderwerpen, wetenschappelijke problemen, technologische projecten en grootse uitvindingen.
23-11-2018
Nieuwe Europese ‘planetenspeurder’ wordt in oktober of november 2019 gelanceerd
Artist's impression van Cheops.
De Characterising Exoplanet Satellite, of kortweg Cheops, zal tussen 15 oktober en 14 november 2019 worden gelanceerd. Dat heeft het Europese ruimteagentschap ESA bekendgemaakt.
Cheops zal heldere sterren gaan waarnemen waarvan al bekend is dat ze heen en weer schommelen – een teken dat er een of meer planeten omheen draaien. Uit de grootte van deze schommelbeweging kunnen de massa’s van de planeten worden afgeleid.
Om ook de afmetingen van deze exoplaneten te kunnen bepalen, moeten ze worden waargenomen op de momenten dat ze van ons uit gezien voor hun ster langs schuiven. Dat is waar Cheops voor is ontwikkeld. Overigens zullen bij lang niet alle sterren van deze ‘planeetovergangen’ te zien zijn.
Wanneer massa en grootte van een planeet bekend zijn, kan zijn gemiddelde dichtheid worden berekend. En dat geeft weer inzicht in zijn samenstelling. Naar verwachting zal Cheops met name planeten gaan opsporen die qua grootte ergens tussen de aarde en Neptunus in zitten.
Cheops zal met een Sojoez-raket vanuit de Europese lanceerbasis in Kourou, Frans-Guyana, worden gelanceerd. Tegelijk met Cheops wordt ook een Italiaanse aardobservatiesatelliet in een baan om de aarde gebracht. (EE)
(allesoversterrenkunde)
Nieuwe Europese ‘planetenspeurder’ wordt in oktober of november 2019 gelanceerd
Artist's impression van Cheops.
De Characterising Exoplanet Satellite, of kortweg Cheops, zal tussen 15 oktober en 14 november 2019 worden gelanceerd. Dat heeft het Europese ruimteagentschap ESA bekendgemaakt.
Cheops zal heldere sterren gaan waarnemen waarvan al bekend is dat ze heen en weer schommelen – een teken dat er een of meer planeten omheen draaien. Uit de grootte van deze schommelbeweging kunnen de massa’s van de planeten worden afgeleid.
Om ook de afmetingen van deze exoplaneten te kunnen bepalen, moeten ze worden waargenomen op de momenten dat ze van ons uit gezien voor hun ster langs schuiven. Dat is waar Cheops voor is ontwikkeld. Overigens zullen bij lang niet alle sterren van deze ‘planeetovergangen’ te zien zijn.
Wanneer massa en grootte van een planeet bekend zijn, kan zijn gemiddelde dichtheid worden berekend. En dat geeft weer inzicht in zijn samenstelling. Naar verwachting zal Cheops met name planeten gaan opsporen die qua grootte ergens tussen de aarde en Neptunus in zitten.
Cheops zal met een Sojoez-raket vanuit de Europese lanceerbasis in Kourou, Frans-Guyana, worden gelanceerd. Tegelijk met Cheops wordt ook een Italiaanse aardobservatiesatelliet in een baan om de aarde gebracht. (EE)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
28-11-2018
Exoplaneten worden donker in het lab
Artistieke impressie van de superaarde 55 Cancri e, die mogelijk uit diamant bestaat. (Haven Giguere/Yale University)
Astronomen hebben in laboratoriumexperimenten de koolstofhuishouding van aardeachtige exoplaneten bestudeerd, en hebben ontdekt dat niet het koolstofhoudende mineraal siliciumcarbide dominant is in koolstofrijke planeten, maar dat de koolstof de vorm heeft van grafiet of diamant. Grafiet is een zwart en licht mineraal dat zich zal concentreren aan het oppervlak van deze planeten, waardoor ze als zwarte planeten zullen worden waargenomen met de grote telescopen van de toekomst.
Het onderzoek vond plaats onder leiding van de Amsterdamse promovendus Kaustubh Hakim in het hogedruklaboratorium van aardwetenschapper Wim van Westrenen aan de Vrije Universiteit. Hun artikel, waar ook UvA-astronoom Carsten Dominik coauteur van is, is verschenen in Astronomy & Astrophysics.
Astronomen hebben tot nu toe bijna 4000 planeten ontdekt die om andere sterren draaien dan onze zon. Ongeveer een derde van deze exoplaneten is waarschijnlijk rotsachtig van samenstelling, net als de planeten Mercurius, Venus, Aarde en Mars in ons eigen zonnestelsel. Mogelijk hebben deze exoplaneten grote hoeveelheden koolstof in hun binnenste (ter vergelijking: de aarde bestaat voor slechts 0,01 procent uit koolstof, maar menselijke lichamen voor 18,5 procent). Deze planeten staan vele lichtjaren van ons vandaan en we kunnen er niet naar toe.
Met grote telescopen die nu in aanbouw zijn is het over enkele decennia wel mogelijk details in de atmosfeer en aan het oppervlak van de dichtstbijzijnde exoplaneten te bestuderen. In het interdisciplinaire promotieonderzoek van Hakim wordt daarom gekeken naar wat astronomen kunnen verwachten aan bijvoorbeeld oppervlaktedetails en wat dit betekent voor het vinden van leven.
In het laboratorium aan de VU heeft Hakim de reactie bestudeerd tussen het koolstofhoudende mineraal siliciumcarbide en een synthetische chemische mix die een koolstofrijke rotsachtige exoplaneet voorstelt. Uit zijn experiment blijkt dat siliciumcarbide alleen stabiel is als alle geoxideerde ijzer in het inwendige van de planeet wordt gereduceerd tot metallisch ijzer. In alle andere omstandigheden vormt koolstof het mineraal grafiet. Hieruit trekken de auteurs de conclusie dat het zeer onwaarschijnlijk is dat siliciumcarbide dominant is in koolstofrijke exoplaneten. In plaats daarvan komen grafiet of diamant voor (onder hoge druk in het binnenste van exoplaneten zal grafiet worden samengeperst tot diamant).
Als grafiet dominant is in een rotsachtige exoplaneet, zal het oppervlak er ook mee bedekt zijn vanwege de lage dichtheid van grafiet vergeleken met gesteente. De vraag is of deze grafietplaneten leven kunnen herbergen, aangezien voor aarde-achtig leven ook andere elementen dan koolstof nodig zijn.
(allesoversterrenkunde)
Exoplaneten worden donker in het lab
Artistieke impressie van de superaarde 55 Cancri e, die mogelijk uit diamant bestaat. (Haven Giguere/Yale University)
Astronomen hebben in laboratoriumexperimenten de koolstofhuishouding van aardeachtige exoplaneten bestudeerd, en hebben ontdekt dat niet het koolstofhoudende mineraal siliciumcarbide dominant is in koolstofrijke planeten, maar dat de koolstof de vorm heeft van grafiet of diamant. Grafiet is een zwart en licht mineraal dat zich zal concentreren aan het oppervlak van deze planeten, waardoor ze als zwarte planeten zullen worden waargenomen met de grote telescopen van de toekomst.
Het onderzoek vond plaats onder leiding van de Amsterdamse promovendus Kaustubh Hakim in het hogedruklaboratorium van aardwetenschapper Wim van Westrenen aan de Vrije Universiteit. Hun artikel, waar ook UvA-astronoom Carsten Dominik coauteur van is, is verschenen in Astronomy & Astrophysics.
Astronomen hebben tot nu toe bijna 4000 planeten ontdekt die om andere sterren draaien dan onze zon. Ongeveer een derde van deze exoplaneten is waarschijnlijk rotsachtig van samenstelling, net als de planeten Mercurius, Venus, Aarde en Mars in ons eigen zonnestelsel. Mogelijk hebben deze exoplaneten grote hoeveelheden koolstof in hun binnenste (ter vergelijking: de aarde bestaat voor slechts 0,01 procent uit koolstof, maar menselijke lichamen voor 18,5 procent). Deze planeten staan vele lichtjaren van ons vandaan en we kunnen er niet naar toe.
Met grote telescopen die nu in aanbouw zijn is het over enkele decennia wel mogelijk details in de atmosfeer en aan het oppervlak van de dichtstbijzijnde exoplaneten te bestuderen. In het interdisciplinaire promotieonderzoek van Hakim wordt daarom gekeken naar wat astronomen kunnen verwachten aan bijvoorbeeld oppervlaktedetails en wat dit betekent voor het vinden van leven.
In het laboratorium aan de VU heeft Hakim de reactie bestudeerd tussen het koolstofhoudende mineraal siliciumcarbide en een synthetische chemische mix die een koolstofrijke rotsachtige exoplaneet voorstelt. Uit zijn experiment blijkt dat siliciumcarbide alleen stabiel is als alle geoxideerde ijzer in het inwendige van de planeet wordt gereduceerd tot metallisch ijzer. In alle andere omstandigheden vormt koolstof het mineraal grafiet. Hieruit trekken de auteurs de conclusie dat het zeer onwaarschijnlijk is dat siliciumcarbide dominant is in koolstofrijke exoplaneten. In plaats daarvan komen grafiet of diamant voor (onder hoge druk in het binnenste van exoplaneten zal grafiet worden samengeperst tot diamant).
Als grafiet dominant is in een rotsachtige exoplaneet, zal het oppervlak er ook mee bedekt zijn vanwege de lage dichtheid van grafiet vergeleken met gesteente. De vraag is of deze grafietplaneten leven kunnen herbergen, aangezien voor aarde-achtig leven ook andere elementen dan koolstof nodig zijn.
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
06-12-2018
Schat aan protoplanetaire schijven ontdekt in nabij stervormingsgebied
Enkele van de protoplanetaire schijven in het stervormingsgebied in het sterrenbeeld Stier, op 450 lichtjaar van de aarde. (Feng Long)
Nieuw onderzoek door een internationaal team van astronomen wijst erop dat er veel meer ‘superaardes’ en Neptunus-achtige planeten rond jonge sterren ontstaan dan tot nu toe werd aangenomen. Dit blijkt uit een verkenning van jonge sterren in een stervormingsgebied in het sterrenbeeld Stier. Berekeningen laten zien dat in de protoplanetaire schijven rond deze sterren relatief veel ‘lichte’ planeten worden gevormd.
Ons eigen zonnestelsel is 4,6 miljard jaar geleden ontstaan uit zo’n zelfde protoplanetaire schijf – een maalstroom van gas en stof rond de jonge zon. Door samenklontering van dit materie ontstonden de planeten. Terwijl deze om de zon draaiden, veegden ze het materiaal dat ze onderweg tegenkwamen op, waardoor lege gordels in de schijf ontstonden.
Met behulp van de Atacama Large Millimeter Array (ALMA) hebben astronomen nu de protoplanetaire schijven rond 32 jonge sterren in beeld gebracht. Daarbij is vastgesteld dat bijna de helft van deze schijven een afwisselingen van ringen en lege gordels vertonen – de sporen van planeten-in-wording.
De planeten zelf zijn niet rechtstreeks waarneembaar, maar met behulp van computermodellen kunnen wel schattingen worden gemaakt van hun massa’s. De conclusie is dat de meeste van de planeten-in-wording rond deze sterren niet zwaarder zijn dan twintig aardmassa’s. Slechts in twee van de schijven zijn aanwijzingen gevonden voor de vorming van planeten van het kaliber Jupiter.
De conclusie van het onderzoek is in overeenstemming met de statistiek van de duizenden reeds volgroeide exoplaneten die de afgelopen decennia zijn ontdekt. Ook die vertoont een overschot aan relatief lichte planeten, die qua massa ergens tussen aarde en Neptunus in zitten. (EE)
(allesoversterrenkunde)
Schat aan protoplanetaire schijven ontdekt in nabij stervormingsgebied
Enkele van de protoplanetaire schijven in het stervormingsgebied in het sterrenbeeld Stier, op 450 lichtjaar van de aarde. (Feng Long)
Nieuw onderzoek door een internationaal team van astronomen wijst erop dat er veel meer ‘superaardes’ en Neptunus-achtige planeten rond jonge sterren ontstaan dan tot nu toe werd aangenomen. Dit blijkt uit een verkenning van jonge sterren in een stervormingsgebied in het sterrenbeeld Stier. Berekeningen laten zien dat in de protoplanetaire schijven rond deze sterren relatief veel ‘lichte’ planeten worden gevormd.
Ons eigen zonnestelsel is 4,6 miljard jaar geleden ontstaan uit zo’n zelfde protoplanetaire schijf – een maalstroom van gas en stof rond de jonge zon. Door samenklontering van dit materie ontstonden de planeten. Terwijl deze om de zon draaiden, veegden ze het materiaal dat ze onderweg tegenkwamen op, waardoor lege gordels in de schijf ontstonden.
Met behulp van de Atacama Large Millimeter Array (ALMA) hebben astronomen nu de protoplanetaire schijven rond 32 jonge sterren in beeld gebracht. Daarbij is vastgesteld dat bijna de helft van deze schijven een afwisselingen van ringen en lege gordels vertonen – de sporen van planeten-in-wording.
De planeten zelf zijn niet rechtstreeks waarneembaar, maar met behulp van computermodellen kunnen wel schattingen worden gemaakt van hun massa’s. De conclusie is dat de meeste van de planeten-in-wording rond deze sterren niet zwaarder zijn dan twintig aardmassa’s. Slechts in twee van de schijven zijn aanwijzingen gevonden voor de vorming van planeten van het kaliber Jupiter.
De conclusie van het onderzoek is in overeenstemming met de statistiek van de duizenden reeds volgroeide exoplaneten die de afgelopen decennia zijn ontdekt. Ook die vertoont een overschot aan relatief lichte planeten, die qua massa ergens tussen aarde en Neptunus in zitten. (EE)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
09-12-2018
Nieuwe ruimtemissie CHEOPS gaat verder waar planetenjagers stoppen
De satelliet gaat reeds ontdekte exoplaneten nader bestuderen, in de hoop hun geheimen te kunnen ontrafelen.
Het is lastig voor te stellen, maar tot ver in de jaren tachtig hadden we geen enkel bewijs voor de aanwezigheid van planeten buiten ons zonnestelsel. Pas in 1989 kwamen astronomen met de eerste aanwijzing voor het bestaan van exoplaneten op de proppen. In de jaren die volgden, ging het hard. De ene na de andere exoplaneet werd ontdekt. En dankzij de zeer productieve planetenjager Kepler – die duizenden (kandidaat-)exoplaneten detecteerde – weten we inmiddels wel dat andere sterren met planeten eromheen eerder regel dan uitzondering zijn. Ook zijn we er inmiddels wel achter dat het universum een breed scala aan planeten kent, waaronder ook typen die we in ons zonnestelsel helemaal niet kennen. Denk bijvoorbeeld aan de superaarde.
Deze artistieke impressie laat de aarde (links) en de superaarde 55 Cancri e (rechts) zien. 55 Cancri e werd in 2004 ontdekt en heeft een massa die 7,8 keer groter is dan die van de aarde. We spreken van een superaarde als een planeet een massa heeft die groter is dan die van de aarde, maar kleiner is dan die van Neptunus. Afbeelding: NASA / JPL-Caltech / R. Hurt (SSC).
De ontdekking van nieuwe exoplaneten blijft opwindend, maar bevredigt onze nieuwsgierigheid nauwelijks. Want de detectie van een exoplaneet is nog maar het begin. Wat Kepler – en andere planetenjagers zoals de recent gelanceerde TESS – ons vertellen, is waar de exoplaneten zich bevinden, hoelang ze erover doen om een rondje rond hun ster te voltooien en hoe groot ze ongeveer zijn. Maar daar blijft het vaak wel bij. Er zijn andere, gespecialiseerde instrumenten nodig om de geheimen van deze exoplaneten te achterhalen. Waar zijn ze uit opgebouwd? Hebben ze een atmosfeer? Zijn ze leefbaar? Het zijn zomaar enkele vragen waar astronomen in de nabije toekomst een antwoord op hopen te vinden. En ESA’s CHEOPS kan daarbij helpen.
CHEOPS
Eind november maakte ESA bekend dat CHEOPS – dat staat voor CHaracterising ExOplanet Satellite – in het najaar van 2019 gelanceerd zal worden. En daarmee hebben we eindelijk een instrument in de lucht dat meer inzicht kan geven in de talloze exoplaneten die in de afgelopen decennia zijn ontdekt.
CHEOPS wordt in een baan rond de aarde geplaatst en bevindt zich straks op zo’n 700 kilometer afstand van het oppervlak, in een zogenoemde zon-synchrone baan. Dat betekent dat deze haaks op de richting van het zonlicht boven de aarde vliegt. Afbeelding: ESA / ATG medialab.
De satelliet zal zich richten op exoplaneten die rond vrij heldere sterren cirkelen en een massa hebben die tussen de massa van de aarde en de massa van Neptunus in zit. Doordat CHEOPS zich richt op reeds ontdekte exoplaneten, weet deze precies waar en wanneer deze moet kijken om een planeet voor een ster langs te kunnen zien bewegen en kan deze sterovergangen ook herhaaldelijk bestuderen. Naar verwachting resulteert het in heel nauwkeurige metingen van de straal van de planeten. Als we die informatie vervolgens combineren met massa-metingen die eerder door andere observatoria zijn uitgevoerd, kunnen heldere conclusies worden getrokken over de dichtheid van een planeet. En die dichtheid onthult dan weer of de planeet voornamelijk bestaat uit gesteente, ijs of gas en of deze een omvangrijke atmosfeer heeft. “De CHEOPS-missie is een mijlpaal in het onderzoek naar exoplaneten in de nabijheid van ons zonnestelsel,” aldus astrofysicus Christopher Broeg, projectmanager en verbonden aan de universiteit van Bern. “Het brengt ons dichter bij ons doel om op een dag een planeet te ontdekken die dezelfde eigenschappen heeft als de aarde en mogelijk net zo goed in staat is om leven te herbergen.” Want dat is toch wel de heilige graal: het ontdekken van een tweede aarde. Planetenjagers lijken te suggereren dat zo’n planeet bestaat. Er zijn al verscheidene exoplaneten ontdekt die op het eerste gezicht op de aarde lijken. Maar doen ze dat nog steeds als we ze met daarvoor ontworpen instrumenten – zoals CHEOPS – aan een gedetailleerd onderzoek onderwerpen?
Superaardes
Naar verwachting zal de missie ook veel meer inzicht geven in de eerder genoemde superaardes. Dat is namelijk nogal een breed begrip: zowel planeten die bijvoorbeeld drie keer zwaarder zijn dan de aarde als planeten die tien keer zwaarder zijn dan de aarde, worden als superaarde aangeduid. Het lijkt – met het oog op die uiteenlopende massa’s – aannemelijk dat er nogal wat ‘smaakjes’ superaardes zijn. Sommige lijken misschien op een soort uitvergrote versie van de aarde en hebben een rotsachtig oppervlak. Weer andere superaardes zullen grotendeels uit ijs bestaan. Of water. Anderen zullen meer op Neptunus lijken en grotendeels uit gas bestaan. De grote vraag is dan: waar ligt het kantelpunt? Vanaf welke massa hebben superaardes geen rotsachtig oppervlak meer? Het zijn vragen die CHEOPS kan helpen beantwoorden door veel superaardes te bestuderen; door de straal van deze superaardes nauwkeurig vast te stellen krijgen we immers meer inzicht in de dichtheid en samenstelling van deze toch behoorlijk exotische exoplaneten.
Deze artistieke impressie laat een aardachtig maantje zien dat rond een gasreus cirkelt. Aangezien de beste kandidaten voor buitenaards leven in ons eigen zonnestelsel manen zijn – denk aan Enceladus en Europa – lijkt het niet ondenkbaar dat ook exomanen een goede plek zijn om op zoek te gaan naar aliens. Afbeelding: NASA / JPL-Caltech.
Exomanen en Trojanen
Als we grofweg weten uit welke materialen exoplaneten zijn opgebouwd, kunnen we die informatie weer gebruiken om onze theorieën omtrent planeetvorming en -evolutie te toetsen. Uiteindelijk zal CHEOPS ons ook op dat gebied dus een dienst bewijzen. Maar CHEOPS heeft meer te bieden. Zo is het instrument in theorie ook zeer geschikt voor het detecteren van exomanen, oftewel manen die rond exoplaneten cirkelen. Onderzoekers vermoeden dat ze bestaan, maar hard bewijs daarvoor ontbreekt. Hopelijk kan CHEOPS daar verandering in brengen. Behalve exomanen zou CHEOPS ook ringen rond exoplaneten kunnen detecteren. Of Trojanen: planetoïden die zich in dezelfde baan ophouden als de exoplaneet en op een vaste afstand met de planeet meebewegen. Daarnaast kan CHEOPS astronomen helpen bij het kiezen van geschikte doelwitten voor vervolgonderzoek met de James Webb-telescoop (lancering in 2021) en de Extremely Large Telescope (operationeel in 2024). Beide telescopen zullen in de atmosfeer van exoplaneten op jacht gaan naar sporen van leven. En CHEOPS kan onthullen welke exoplaneten een veelbelovende atmosfeer hebben en zo indirect dus een bijdrage leveren aan onze zoektocht naar buitenaards leven.
Zoals het er nu naar uitziet, wordt CHEOPS tussen 15 oktober en 14 november 2019 gelanceerd. De missie zal naar verwachting zeker 3,5 jaar duren. En in die periode kunnen we heel wat wijzer worden over planeten waarvan we zo’n dertig jaar geleden nog niet eens wisten dat ze bestonden.
(HLN)
Nieuwe ruimtemissie CHEOPS gaat verder waar planetenjagers stoppen
De satelliet gaat reeds ontdekte exoplaneten nader bestuderen, in de hoop hun geheimen te kunnen ontrafelen.
Het is lastig voor te stellen, maar tot ver in de jaren tachtig hadden we geen enkel bewijs voor de aanwezigheid van planeten buiten ons zonnestelsel. Pas in 1989 kwamen astronomen met de eerste aanwijzing voor het bestaan van exoplaneten op de proppen. In de jaren die volgden, ging het hard. De ene na de andere exoplaneet werd ontdekt. En dankzij de zeer productieve planetenjager Kepler – die duizenden (kandidaat-)exoplaneten detecteerde – weten we inmiddels wel dat andere sterren met planeten eromheen eerder regel dan uitzondering zijn. Ook zijn we er inmiddels wel achter dat het universum een breed scala aan planeten kent, waaronder ook typen die we in ons zonnestelsel helemaal niet kennen. Denk bijvoorbeeld aan de superaarde.
Deze artistieke impressie laat de aarde (links) en de superaarde 55 Cancri e (rechts) zien. 55 Cancri e werd in 2004 ontdekt en heeft een massa die 7,8 keer groter is dan die van de aarde. We spreken van een superaarde als een planeet een massa heeft die groter is dan die van de aarde, maar kleiner is dan die van Neptunus. Afbeelding: NASA / JPL-Caltech / R. Hurt (SSC).
De ontdekking van nieuwe exoplaneten blijft opwindend, maar bevredigt onze nieuwsgierigheid nauwelijks. Want de detectie van een exoplaneet is nog maar het begin. Wat Kepler – en andere planetenjagers zoals de recent gelanceerde TESS – ons vertellen, is waar de exoplaneten zich bevinden, hoelang ze erover doen om een rondje rond hun ster te voltooien en hoe groot ze ongeveer zijn. Maar daar blijft het vaak wel bij. Er zijn andere, gespecialiseerde instrumenten nodig om de geheimen van deze exoplaneten te achterhalen. Waar zijn ze uit opgebouwd? Hebben ze een atmosfeer? Zijn ze leefbaar? Het zijn zomaar enkele vragen waar astronomen in de nabije toekomst een antwoord op hopen te vinden. En ESA’s CHEOPS kan daarbij helpen.
CHEOPS
Eind november maakte ESA bekend dat CHEOPS – dat staat voor CHaracterising ExOplanet Satellite – in het najaar van 2019 gelanceerd zal worden. En daarmee hebben we eindelijk een instrument in de lucht dat meer inzicht kan geven in de talloze exoplaneten die in de afgelopen decennia zijn ontdekt.
CHEOPS wordt in een baan rond de aarde geplaatst en bevindt zich straks op zo’n 700 kilometer afstand van het oppervlak, in een zogenoemde zon-synchrone baan. Dat betekent dat deze haaks op de richting van het zonlicht boven de aarde vliegt. Afbeelding: ESA / ATG medialab.
De satelliet zal zich richten op exoplaneten die rond vrij heldere sterren cirkelen en een massa hebben die tussen de massa van de aarde en de massa van Neptunus in zit. Doordat CHEOPS zich richt op reeds ontdekte exoplaneten, weet deze precies waar en wanneer deze moet kijken om een planeet voor een ster langs te kunnen zien bewegen en kan deze sterovergangen ook herhaaldelijk bestuderen. Naar verwachting resulteert het in heel nauwkeurige metingen van de straal van de planeten. Als we die informatie vervolgens combineren met massa-metingen die eerder door andere observatoria zijn uitgevoerd, kunnen heldere conclusies worden getrokken over de dichtheid van een planeet. En die dichtheid onthult dan weer of de planeet voornamelijk bestaat uit gesteente, ijs of gas en of deze een omvangrijke atmosfeer heeft. “De CHEOPS-missie is een mijlpaal in het onderzoek naar exoplaneten in de nabijheid van ons zonnestelsel,” aldus astrofysicus Christopher Broeg, projectmanager en verbonden aan de universiteit van Bern. “Het brengt ons dichter bij ons doel om op een dag een planeet te ontdekken die dezelfde eigenschappen heeft als de aarde en mogelijk net zo goed in staat is om leven te herbergen.” Want dat is toch wel de heilige graal: het ontdekken van een tweede aarde. Planetenjagers lijken te suggereren dat zo’n planeet bestaat. Er zijn al verscheidene exoplaneten ontdekt die op het eerste gezicht op de aarde lijken. Maar doen ze dat nog steeds als we ze met daarvoor ontworpen instrumenten – zoals CHEOPS – aan een gedetailleerd onderzoek onderwerpen?
Superaardes
Naar verwachting zal de missie ook veel meer inzicht geven in de eerder genoemde superaardes. Dat is namelijk nogal een breed begrip: zowel planeten die bijvoorbeeld drie keer zwaarder zijn dan de aarde als planeten die tien keer zwaarder zijn dan de aarde, worden als superaarde aangeduid. Het lijkt – met het oog op die uiteenlopende massa’s – aannemelijk dat er nogal wat ‘smaakjes’ superaardes zijn. Sommige lijken misschien op een soort uitvergrote versie van de aarde en hebben een rotsachtig oppervlak. Weer andere superaardes zullen grotendeels uit ijs bestaan. Of water. Anderen zullen meer op Neptunus lijken en grotendeels uit gas bestaan. De grote vraag is dan: waar ligt het kantelpunt? Vanaf welke massa hebben superaardes geen rotsachtig oppervlak meer? Het zijn vragen die CHEOPS kan helpen beantwoorden door veel superaardes te bestuderen; door de straal van deze superaardes nauwkeurig vast te stellen krijgen we immers meer inzicht in de dichtheid en samenstelling van deze toch behoorlijk exotische exoplaneten.
Deze artistieke impressie laat een aardachtig maantje zien dat rond een gasreus cirkelt. Aangezien de beste kandidaten voor buitenaards leven in ons eigen zonnestelsel manen zijn – denk aan Enceladus en Europa – lijkt het niet ondenkbaar dat ook exomanen een goede plek zijn om op zoek te gaan naar aliens. Afbeelding: NASA / JPL-Caltech.
Exomanen en Trojanen
Als we grofweg weten uit welke materialen exoplaneten zijn opgebouwd, kunnen we die informatie weer gebruiken om onze theorieën omtrent planeetvorming en -evolutie te toetsen. Uiteindelijk zal CHEOPS ons ook op dat gebied dus een dienst bewijzen. Maar CHEOPS heeft meer te bieden. Zo is het instrument in theorie ook zeer geschikt voor het detecteren van exomanen, oftewel manen die rond exoplaneten cirkelen. Onderzoekers vermoeden dat ze bestaan, maar hard bewijs daarvoor ontbreekt. Hopelijk kan CHEOPS daar verandering in brengen. Behalve exomanen zou CHEOPS ook ringen rond exoplaneten kunnen detecteren. Of Trojanen: planetoïden die zich in dezelfde baan ophouden als de exoplaneet en op een vaste afstand met de planeet meebewegen. Daarnaast kan CHEOPS astronomen helpen bij het kiezen van geschikte doelwitten voor vervolgonderzoek met de James Webb-telescoop (lancering in 2021) en de Extremely Large Telescope (operationeel in 2024). Beide telescopen zullen in de atmosfeer van exoplaneten op jacht gaan naar sporen van leven. En CHEOPS kan onthullen welke exoplaneten een veelbelovende atmosfeer hebben en zo indirect dus een bijdrage leveren aan onze zoektocht naar buitenaards leven.
Zoals het er nu naar uitziet, wordt CHEOPS tussen 15 oktober en 14 november 2019 gelanceerd. De missie zal naar verwachting zeker 3,5 jaar duren. En in die periode kunnen we heel wat wijzer worden over planeten waarvan we zo’n dertig jaar geleden nog niet eens wisten dat ze bestonden.
(HLN)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
08-01-2019
TESS ontdekt relatief koele exoplaneet
Artist’s impression van de Transiting Exoplanet Survey Satellite. (NASA's Goddard Space Flight Center)
NASA's Transiting Exoplanet Survey Satellite (TESS), die afgelopen voorjaar is gelanceerd om jacht te maken op planeten bij relatief nabijgelegen sterren, heeft zijn derde exoplaneet gevonden. Het gaat om een zogeheten 'mini-Neptunus' - een vermoedelijk gasvormige planeet die ongeveer drie keer zo groot is (in middellijn) als de aarde en ca. 23 maal zo zwaar.
De nieuw ontdekte planeet, HD 21749b, beschrijft een baan rond een relatief heldere ster die zich op een afstand van 53 lichtjaar van de aarde bevindt. Het bijzondere aan de ontdekking is de omlooptijd van 36 dagen. TESS is vooral gevoelig voor planeten in kleine omloopbanen; de eerste twee ontdekte exoplaneten hadden omlooptijden van 6,3 dagen en van slechts 11 uur. Doordat de nieuw ontdekte planeet zich op relatief grote afstand van zijn moederster bevindt, is hij ook niet zo extreem heet als de andere twee: 'slechts' zo'n 150 graden Celsius.
De ontdekking is gepresenteerd op de winterbijeenkomst van de American Astronomical Society in Seattle, en zal gepubliceerd worden in Astrophysical Journal Letters. De ontdekking was het resultaat van een gecompliceerde zoekactie in de waarnemingsgegevens van TESS; om het bestaan van de planeet te bevestigen zijn ook metingen verwerkt van o.a. de HARPS-spectrograaf van de Europese Zuidelijke Sterrenwacht.
De waarnemingen doen bovendien vermoeden dat er nog een tweede planeet rond de ster beweegt, met een omlooptijd van slechts 7,8 dagen. Als dat bevestigd wordt door nieuwe metingen, zou het om de eerste aarde-achtige exoplaneet kunnen gaan die door TESS is gevonden. De verwachting is dat de satelliet over pakweg twee jaar vijftig relatief nabije aarde-achtige planeten heeft ontdekt die zich lenen voor gedetailleerd vervolgonderzoek met bijvoorbeeld de James Webb Space Telescope. (GS)
(allesoversterrenkunde)
TESS ontdekt relatief koele exoplaneet
Artist’s impression van de Transiting Exoplanet Survey Satellite. (NASA's Goddard Space Flight Center)
NASA's Transiting Exoplanet Survey Satellite (TESS), die afgelopen voorjaar is gelanceerd om jacht te maken op planeten bij relatief nabijgelegen sterren, heeft zijn derde exoplaneet gevonden. Het gaat om een zogeheten 'mini-Neptunus' - een vermoedelijk gasvormige planeet die ongeveer drie keer zo groot is (in middellijn) als de aarde en ca. 23 maal zo zwaar.
De nieuw ontdekte planeet, HD 21749b, beschrijft een baan rond een relatief heldere ster die zich op een afstand van 53 lichtjaar van de aarde bevindt. Het bijzondere aan de ontdekking is de omlooptijd van 36 dagen. TESS is vooral gevoelig voor planeten in kleine omloopbanen; de eerste twee ontdekte exoplaneten hadden omlooptijden van 6,3 dagen en van slechts 11 uur. Doordat de nieuw ontdekte planeet zich op relatief grote afstand van zijn moederster bevindt, is hij ook niet zo extreem heet als de andere twee: 'slechts' zo'n 150 graden Celsius.
De ontdekking is gepresenteerd op de winterbijeenkomst van de American Astronomical Society in Seattle, en zal gepubliceerd worden in Astrophysical Journal Letters. De ontdekking was het resultaat van een gecompliceerde zoekactie in de waarnemingsgegevens van TESS; om het bestaan van de planeet te bevestigen zijn ook metingen verwerkt van o.a. de HARPS-spectrograaf van de Europese Zuidelijke Sterrenwacht.
De waarnemingen doen bovendien vermoeden dat er nog een tweede planeet rond de ster beweegt, met een omlooptijd van slechts 7,8 dagen. Als dat bevestigd wordt door nieuwe metingen, zou het om de eerste aarde-achtige exoplaneet kunnen gaan die door TESS is gevonden. De verwachting is dat de satelliet over pakweg twee jaar vijftig relatief nabije aarde-achtige planeten heeft ontdekt die zich lenen voor gedetailleerd vervolgonderzoek met bijvoorbeeld de James Webb Space Telescope. (GS)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
quote:Amateur scientists just found a new planet, and it might even be habitable
NASA’s Kepler space telescope is dead. It ran out of fuel back in October of last year, but the incredible wealth of data that it sent back during its life is still being sifted through, and new discoveries are just waiting to be made.
A timely reminder of that fact comes in the form of an all-new exoplanet discovery made by citizen scientists who dedicated their time to combing through Kepler’s logs. The world, called K2-288Bb, appears to be quite special, and researchers who have looked at the data think it might even host liquid water, raising the possibility that the newfound planet is habitable.
The research, which was published in The Astronomical Journal, reveals that K2-288Bb resides in the constellation Taurus and sits around 226 light years away from Earth. The planet orbits a binary star system consisting of two stars that are smaller than our own Sun. Compared to the Sun, the larger of the two stars in the binary system is around half as massive, while the smaller is only about one-third as massive.
As far as what the planet may be like, the jury is still out. It’s clear that the world is significantly larger than Earth, about twice the size, but it’s located within what scientists consider the habitable zone of its system. If it’s a rocky world like Earth, chances are good that it could support water on its surface, but it might also be a gassy “sub-Neptune” planet which would be hostile to life as we know it.
The discovery is unique for a number of reasons — not least of which is that it was made by amateur astronomers — but the biggest surprise for scientists was its size. As NASA’s JPL notes in a blog post, planets between 1.5 and 2 times the size of Earth are seemingly rare based on the exoplanet data we’ve gathered thus far.
05-03-2019
Keplers eerste exoplaneet-kandidaat eindelijk bevestigd
Illustratie van exoplaneet Kepler-1658b, die bevestigd is dankzij metingen aan geluidsgolven in de ster. (Gabriel Perez Diaz/Instituto de Astrofísica de Canarias)
De allereerste exoplaneet-kandidaat die (bijna tien jaar geleden) werd ontdekt door de Amerikaanse ruimtetelescoop Kepler is eindelijk bevestigd: het gaat daadwerkelijk om een planeet in een baan rond een andere ster.
Kepler heeft duizenden planeetkandidaten gevonden door metingen aan zogeheten planeetovergangen: als een exoplaneet voor zijn moederster langs beweegt, onderschept hij een klein beetje sterlicht. Kandidaatplaneten moeten echter wel op een andere manier 'bevestigd' worden. Voor het allereerste exemplaar was dat tot nu toe nog niet gelukt; de waarnemingen leken te wijzen op een kleine maar onwaarschijnlijk zware planeet.
Nieuwe metingen aan geluidsgolven in de moederster (Kepler-1658) hebben nu echter uitgewezen dat de ster drie maal zo groot is als oorspronkelijk werd gedacht. Dat betekent dat de planeet ook drie maal zo groot is. Het blijkt om een zogeheten 'hete Jupiter' te gaan - een gasvormige reuzenplaneet op zeer kleine afstand (ca. 4,5 miljoen kilometer) van zijn moederster. Kepler-1658b heeft een omlooptijd van slechts 3,8 dagen.
De ster is drie maal zo groot en anderhalf maal zo zwaar als de zon, en bevindt zich ook in een later evolutiestadium dan de zon. Eerder werden hete Jupiters vooral aangetroffen bij jongere sterren. De nieuwe metingen aan Kepler-1658b, gepubliceerd in The Astronomical Journal, suggereren dat planeetmigratie (waarbij een reuzenplaneet vanaf grotere afstand naar binnen spiraliseert) zich blijkbaar ook veel trager kan voltrekken. (GS)
(allesoversterrenkunde)
Keplers eerste exoplaneet-kandidaat eindelijk bevestigd
Illustratie van exoplaneet Kepler-1658b, die bevestigd is dankzij metingen aan geluidsgolven in de ster. (Gabriel Perez Diaz/Instituto de Astrofísica de Canarias)
De allereerste exoplaneet-kandidaat die (bijna tien jaar geleden) werd ontdekt door de Amerikaanse ruimtetelescoop Kepler is eindelijk bevestigd: het gaat daadwerkelijk om een planeet in een baan rond een andere ster.
Kepler heeft duizenden planeetkandidaten gevonden door metingen aan zogeheten planeetovergangen: als een exoplaneet voor zijn moederster langs beweegt, onderschept hij een klein beetje sterlicht. Kandidaatplaneten moeten echter wel op een andere manier 'bevestigd' worden. Voor het allereerste exemplaar was dat tot nu toe nog niet gelukt; de waarnemingen leken te wijzen op een kleine maar onwaarschijnlijk zware planeet.
Nieuwe metingen aan geluidsgolven in de moederster (Kepler-1658) hebben nu echter uitgewezen dat de ster drie maal zo groot is als oorspronkelijk werd gedacht. Dat betekent dat de planeet ook drie maal zo groot is. Het blijkt om een zogeheten 'hete Jupiter' te gaan - een gasvormige reuzenplaneet op zeer kleine afstand (ca. 4,5 miljoen kilometer) van zijn moederster. Kepler-1658b heeft een omlooptijd van slechts 3,8 dagen.
De ster is drie maal zo groot en anderhalf maal zo zwaar als de zon, en bevindt zich ook in een later evolutiestadium dan de zon. Eerder werden hete Jupiters vooral aangetroffen bij jongere sterren. De nieuwe metingen aan Kepler-1658b, gepubliceerd in The Astronomical Journal, suggereren dat planeetmigratie (waarbij een reuzenplaneet vanaf grotere afstand naar binnen spiraliseert) zich blijkbaar ook veel trager kan voltrekken. (GS)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
quote:Earth-like Planet 'TOI-1452 B' Potentially Covered With 'Giant Ocean' Discovered
Astronomers’ hunt to find an Earth-like terrain has got them closer to a new small exoplanet which is being termed the ‘Super-Earth’. Called TOI-1452b, this exoplanet is located 100 light years away from the Earth and appears to be the best candidate for a watery world like our own.
The interesting findings were published in The Astronomical Journal by the American Astronomical Society. The team of researchers was led by Charles Cadieux, a PhD student at the University of Montreal. The transits were first detected by NASA’s Transiting Exoplanet Survey Satellite and later observed by the PESTO camera installed on the telescope of the Mont Mégantic Observatory.
TOI-1452b has a size and mass slightly larger than that of the Earth. It is located at a distance from its star where its temperature would neither be too hot nor too cold. Astronomers are believing it to be an ‘ocean planet’, which means a planet that is covered with a thick layer of water. The measured planetary mass and bulk density are suggestive of the planet having a rocky core surrounded by a volatile-rich envelope. As per the reports, a year on this exoplanet will last only for a span of 11 days. “But because the red-dwarf star is smaller and cooler than our Sun, the planet receives a similar amount of light from its star as Venus does from our Sun,” reported NASA.
quote:Astronomen ontdekken een mogelijke exoplaneet ‘waterwereld’ dicht bij de aarde die leven zou kunnen ondersteunen
Deze week kondigden wetenschappers de ontdekking aan van een nabijgelegen “Super Aarde“Het kan leven ondersteunen, en het wordt de ‘aquatische wereld’ genoemd.”
het team, Onder leiding van de Universiteit van MontrealWaarnemingen van NASA’s Transiting Satellite werden gebruikt om exoplaneten te onderzoeken (hij-geit), evenals telescopen op aarde om te detecteren extrasolaire planeet, die wordt beschreven als potentieel rotsachtig als de aarde, maar groter. Nagesynchroniseerd met TOI-1452 b, draait het om een rode dwergster op ongeveer 100 lichtjaar van onze planeet, die volgens wetenschappers ‘redelijk dichtbij’ is.
Wetenschappers hebben lang getheoretiseerd over de mogelijkheid van andere oceanische planeten, maar het was moeilijk te bevestigen. TOI-1452 b is ongeveer 70% groter dan de aarde en ongeveer vijf keer zo groot, wat overeenkomt met een extreem diepe oceaan – maar er is nog meer onderzoek nodig.
NASA zegt Een planeet kan ook een massieve rots zijn met weinig of geen atmosfeer – of zelfs een rotsachtige planeet met een atmosfeer die bestaat uit waterstof of helium.
Een jaar op TOI-1452 b duurt slechts 11 dagen, maar het krijgt een vergelijkbare hoeveelheid licht van zijn kleinere, koelere ster als Venus van de zon. Ondanks de nabijheid van zijn baan, bevindt het zich in de “bewoonbare zone”, wat betekent dat het zeer wenselijk vloeibaar water op het oppervlak kan hebben.
Als wordt bevestigd dat deze “unieke” exoplaneet een waterwereld is, zal zijn omtrek veel dieper zijn dan die van de aarde. Terwijl onze planeet voor 70% uit water bestaat, nemen de oceanen minder dan 1% van de massa van de planeet voor hun rekening – terwijl water op TOI-1452 b volgens één simulatie maar liefst 30% van zijn massa kan uitmaken.
“TOI-1452 b is een van de beste kandidaten voor de oceaanplaneet die we tot nu toe hebben ontdekt”, zei hij. studie leiderschap Charles Dio. “De straal en massa wijzen op een veel lagere dichtheid dan je zou verwachten voor een planeet die voornamelijk uit metaal en gesteente bestaat, zoals de aarde.”
Als deze simulatie nauwkeurig is, zou de planeet lijken op de waterige manen in ons zonnestelsel, zoals: Jupiter Ganymedes en Callisto, waarvan wetenschappers denken dat ze de oceaandiepten onder hun oppervlak verbergen.
De James Webb Ruimtetelescoop Op een missie om de oorsprong van ons universum te begrijpen, maar de onderzoekers zeggen dat het enige tijd kan duren om TOI-1452 b te observeren, die “met een meevaller” verschijnt in het Draco-sterrenbeeld, een deel van de lucht dat Webb kan het hele jaar door zien.
“Onze waarnemingen met de Webb Telescope zullen essentieel zijn voor een beter begrip van de TOI-1452b”, zegt onderzoeker Rene Doyon, die ook werkt met een van de vier wetenschappelijke instrumenten van de James Webb Space Telescope. “Zo snel mogelijk zullen we tijd op het web reserveren om getuige te zijn van deze vreemde en wonderbaarlijke wereld.”
heywoodu
Van bijna dood tot olympiër:
Klein beetje gerelateerd aan dit: RIP Frank Drake 
Van bijna dood op weg naar de Olympische Spelen, tot olympiër in 2026? Elk beetje hulp wordt bijzonder gewaardeerd!
https://www.gofundme.com/(...)he-spelen-na-ongeval
https://www.gofundme.com/(...)he-spelen-na-ongeval
• Eerste exoplaneet bevestigd door Webb.
• 41 lichtjaar afstand, in het sterrenbeeld Octant.
• 99% van de diameter van de Aarde.
• Oppervlakte temperatuur enkele honderden graden warmer dan de Aarde.
• Nog onbekend of er sprake van een atmosfeer is.
• Moederster is een rode dwergster (dus waarschijnlijk tidally locked?)
Dat er nog veel mogen volgen voor Webb.
quote:Earth-size exoplanet spotted just 72 light-years away
An international team of researchers searching for transiting exoplanets (those that cross their host star's face from our perspective) has made its latest discovery — an Earth-size body just 72 light-years away from us.
K2-415b, as the newly discovered world has been named, orbits the nearby red dwarf star K2-415. Researchers identified the exoplanet in the data of NASA's now-defunct Kepler space telescope, its secondary mission K2, and its successor, the Transiting Exoplanet Survey Satellite. While K2-415b is not the closest known exoplanet to Earth, it is, on a cosmic scale, one of our close neighbors. And it's a particularly intriguing exoplanet for astronomers to study.
"The K2-415 system is unique in that K2-415 is one of the coolest, or lowest-mass, stars known to host an exoplanet," Teruyuki Hirano of the Graduate University for Advanced Studies (SOKENDAI) in Japan, lead author on a paper about the discovery, told Space.com. In fact, there are only four stars cooler than K2-415 that are known to host at least one exoplanet, including the famous TRAPPIST-1, which has seven known exoplanets.
"One motivation for investigating the planets around such low-mass stars is to understand and clarify whether those planets form and evolve just like the planets around solar-type stars," said Hirano.
Solar-type stars are stars akin to our sun. Red dwarf stars (also known as M-dwarfs), on the other hand, are far cooler and much smaller. K2-415 is thought to have a surface temperature of about 5,250 degrees Fahrenheit (2,900 degrees Celsius), compared to our sun's 9,900 degrees F (5,480 degrees C), with a diameter of 0.2 solar radii and a mass just 0.16 times that of the sun.
Ultimately, the more exoplanets we discover — and the more we learn about their star systems — the higher the chance we'll find more potentially habitable exoplanets. K2-415b is not in the habitable zone of its star, or the distance from a star at which liquid water can exist on a world's surface. The exoplanet is extremely close to K2-415, so close that it only takes about four Earth days to complete an orbit. "But there is a possibility that there is another planet lurking in the system that sits inside the habitable zone," said Hirano.
RELATED STORIES:
— Astronomers discover potential habitable exoplanet only 31 light-years from Earth
— Newfound alien planet has nuclear fusion going in its core
— 7 ways to discover alien planets
Hirano hopes to study K2-415b further, determining its mass and internal structure. Preliminary estimates peg the exoplanet as about three times more massive than Earth, despite having a radius just 1.015 times that of Earth. But he also wants to turn to the orbit and architecture of the system at large.
"So far, only one transiting planet was found in the system, but this does not
necessarily mean the system is a 'single' one," he said. "Further radial velocity observations, as well as photometric monitoring, will be able to constrain the presence of outer planets in the system."
A paper on the team's research has been accepted for publication in The Astronomical Journal and is currently available on the preprint server arXiv(opens in new tab).
22-03-2023
Hete ‘zandwolken’ ontdekt in atmosfeer van exoplaneet
Max-Planck Institut für Astronomie
Deze afbeelding geeft een impressie van het dikke wolkendek van exoplaneet VHS 1256 b. (NASA, ESA, CSA, Joseph Olmsted (STScI))
Wetenschappers die waarnemingen doen met de Webb-ruimtetelescoop, hebben signaturen van silicaatwolken ontdekt in de turbulente atmosfeer van een hete exoplaneet – een planeet buiten ons zonnestelsel. Gedurende diens 22 uur durende dag stijgt heter materiaal op, om na afkoeling weer omlaag te zakken. Als gevolg van deze turbulenties vertoont de planeet uitzonderlijk sterke helderheidsfluctuaties.
Het onderzoeksteam, onder leiding van Brittany Miles van de Universiteit van Arizona (VS), heeft in het spectrum van de planeet duidelijke sporen aangetroffen van water, methaan en koolstofmonoxide (CO), en mogelijk ook van koolstofdioxide (CO2). Nooit eerder zijn bij een exoplaneet zoveel verschillende moleculen ‘gezien’.
De planeet, die te boek staat als VHS 1256 b, bevindt zich op ongeveer veertig lichtjaar afstand en draait niet om één, maar om twee sterren. Hij is ongeveer vier keer zo ver van de dubbelster verwijderd als Pluto van onze zon, wat maakt dat hij relatief gemakkelijk waarneembaar is.
De wolken hoog in de atmosfeer van de exoplaneet bereiken temperaturen tot wel 830 graden Celsius. In die wolken heeft de ruimtetelescoop grotere en kleinere stofdeeltjes bestaande uit silicaten ontdekt. De kleinere deeltjes zijn vergelijkbaar met rookdeeltjes, de grotere hebben meer weg van fijn zand.
De hoge temperatuur van de planeet wijst erop dat hij naar astronomische maatstaven vrij jong is: ruwweg 150 miljoen jaar. De hitte is een overblijfsel van zijn vormingsproces. De komende miljarden jaren zal hij geleidelijk afkoelen, en zullen zijn dichte zandwolken oplossen. (EE)
(allesoversterrenkunde)
Hete ‘zandwolken’ ontdekt in atmosfeer van exoplaneet
Max-Planck Institut für Astronomie
Deze afbeelding geeft een impressie van het dikke wolkendek van exoplaneet VHS 1256 b. (NASA, ESA, CSA, Joseph Olmsted (STScI))
Wetenschappers die waarnemingen doen met de Webb-ruimtetelescoop, hebben signaturen van silicaatwolken ontdekt in de turbulente atmosfeer van een hete exoplaneet – een planeet buiten ons zonnestelsel. Gedurende diens 22 uur durende dag stijgt heter materiaal op, om na afkoeling weer omlaag te zakken. Als gevolg van deze turbulenties vertoont de planeet uitzonderlijk sterke helderheidsfluctuaties.
Het onderzoeksteam, onder leiding van Brittany Miles van de Universiteit van Arizona (VS), heeft in het spectrum van de planeet duidelijke sporen aangetroffen van water, methaan en koolstofmonoxide (CO), en mogelijk ook van koolstofdioxide (CO2). Nooit eerder zijn bij een exoplaneet zoveel verschillende moleculen ‘gezien’.
De planeet, die te boek staat als VHS 1256 b, bevindt zich op ongeveer veertig lichtjaar afstand en draait niet om één, maar om twee sterren. Hij is ongeveer vier keer zo ver van de dubbelster verwijderd als Pluto van onze zon, wat maakt dat hij relatief gemakkelijk waarneembaar is.
De wolken hoog in de atmosfeer van de exoplaneet bereiken temperaturen tot wel 830 graden Celsius. In die wolken heeft de ruimtetelescoop grotere en kleinere stofdeeltjes bestaande uit silicaten ontdekt. De kleinere deeltjes zijn vergelijkbaar met rookdeeltjes, de grotere hebben meer weg van fijn zand.
De hoge temperatuur van de planeet wijst erop dat hij naar astronomische maatstaven vrij jong is: ruwweg 150 miljoen jaar. De hitte is een overblijfsel van zijn vormingsproces. De komende miljarden jaren zal hij geleidelijk afkoelen, en zullen zijn dichte zandwolken oplossen. (EE)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
quote:Veelbelovende exoplaneet TRAPPIST-1b heeft geen atmosfeer en dus geen leven
De aardachtige exoplaneet TRAPPIST-1b heeft geen atmosfeer. Dat betekent dat er geen water en dus geen leven kan zijn. Astronomen hebben hun hoop op buitenaards leven nu gericht op de zes andere rotsachtige planeten die rond de rode dwergster TRAPPIST-1 cirkelen.
De ontdekking is gedaan met de James Webb-ruimtetelescoop. Sommige sterrenkundigen hadden verwacht dat er een dikke atmosfeer zou zijn. Maar de infraroodogen van de James Webb vonden geen bewijs voor zo'n dampkring. Dat betekent dat de planeet niet beschermd is tegen kosmische straling.
1b staat van alle planeten het dichtst bij TRAPPIST-1; veel dichter dan de aarde bij de zon. Bovendien staat de planeet altijd met dezelfde kant naar haar ster gericht. Toch werd gedacht dat er mogelijk leven op de planeet was, omdat de rode dwergster veel zwakker is dan onze zon. Maar zonder atmosfeer kan het aan de lichtkant alsnog 230 graden worden.
Wetenschappers hebben nog altijd de hoop dat de andere planeten in het zonnestelsel wel leefbaar zijn. Drie van de zeven planeten bevinden zich in de bewoonbare zone van hun ster. Dat betekent dat er in theorie water kan stromen en dat er mogelijk leven is.
NASA noemt de missie hoe dan ook al een succes. Nooit eerder wist een telescoop straling van zo'n kleine planeet, zo ver weg op te pikken. Volgens de ruimtevaartorganisatie belooft dit heel veel voor de toekomstige zoektocht naar andere exoplaneten.
In 2017 ontdekten astronomen dat TRAPPIST-1 maar liefst zeven planeten heeft die op de aarde lijken. Dat maakte het zonnestelsel, dat op veertig lichtjaar van de aarde staat, zeer interessant voor sterrenkundigen die op zoek zijn naar buitenaards leven.
De titel is pure clickbait, een betere omschrijving zou zijn 'Perfect for studying how planets form'.
Wat in feite kijkt men hier naar een levend fossiel, waarvan de zes planeten ook nog eens in perfecte harmonie hun rondjes draaien:
HD 110067
Scientists have discovered an Earth-sized planet, GJ 1132b, just 39 light years away, offering a unique opportunity to study its atmosphere for potential signs of life. Despite its inhospitable temperatures, its proximity makes it a crucial target for future space telescopes like James Webb and Giant Magellan.quote:Op donderdag 12 november 2015 01:03 schreef Kijkertje het volgende:
EARTH-LIKE WORLD COULD BE 'MOST IMPORTANT PLANET FOUND OUTSIDE SOLAR SYSTEM'
GJ 1132b is close enough for telescopes to observe any atmosphere it might have, which could help scientists spot signs of life on other planets in the future
[ afbeelding ]
In this artist’s conception GJ 1132b, a rocky planet very similar to Earth in size and mass, circles a red dwarf star. Photograph: Dana Berry
A rocky Earth-sized planet that circles a small, nearby star could be the most important world ever found beyond the solar system, astronomers say.
The planet lies in the constellation of Vela in the southern sky and is close enough for telescopes to observe any atmosphere it has, a procedure that could help spot life on other planets in the future.
Named GJ 1132b, the alien world is about 16% larger than Earth, and at 39 light years distant, is three times closer than any other Earth-sized rocky planet yet found around another star. At that distance, it is hoped that telescopes will be able to make out the chemistry of its atmosphere, the speed of its winds and the colours of its sunsets.
Astronomers spotted the planet as it moved across the face of a red dwarf star only a fifth the size of the sun. Though much cooler and fainter than the sun, GJ 1132b orbits so close to its star that surface temperatures reach 260C.
The searing temperatures are too hot for the surface to retain liquid water, making it inhospitable to life, but not so hot as to burn off any atmosphere that formed on the planet.
“If this planet still has an atmosphere, then we might find other, cooler planets that also have atmospheres and orbit small stars. We can then imagine interrogating the atmospheres for molecules that come from life,” said Zachory Berta-Thompson at the MIT’s Kavli Institute for Astrophysics and Space Research.
This time-lapse video shows MEarth-South discovering the planet GJ 1132b. Credit: Jonathan Irwin
Researchers used the MEarth-South array, a group of eight 40cm robotic telescopes at the Cerro-Tololo Inter-American Observatory in Chile, to detect the planet. As it whipped around its star, completing an orbit every 1.6 days, it produced a faint 0.3% dip in the starlight picked up by the telescopes, according to a report in Nature.
The planet is tidally locked to its star, much as the moon is to Earth, and has one face in permanent daylight, the other in darkness. Given the world’s size and mass, researchers suspect it is rocky, like the inner planets of our solar system. It orbits 1.4m miles from its star, far closer than Mercury, which is never less than 36m miles from the sun.
Because the red dwarf is so small, and the planet is on such a close orbit, astronomers should find it fairly easy to detect and study any atmosphere the world has. The team has already requested time on the Hubble and Spitzer space telescopes to observe the planet in more detail.
This animation shows the distances to known transiting exoplanet systems, in units of lightyears. GJ 1132b is much closer than most other transiting planets. Credit: Zach Berta-Thompson
Drake Deming, an astronomer at the University of Maryland, said GJ 1132b was “arguably the most important planet ever found outside the solar system”. Its proximity and orbit around a red dwarf will allow astronomers to study the planet with unprecedented fidelity. “It’s nearby, it’s Earth-like, and its star won’t interfere,” Drake said.
“GJ 1132b is too warm to be habitable, but scientists have yet to fully explore our cosmic neighbourhood for worlds that potentially harbour life,” he notes in an accompanying article in Nature.
The planet will become a prime target for future missions too, including the James Webb Space Telescope, which is expected to launch in 2018, and the Giant Magellan Telescope, which is due to start operations in Chile in 2025.
The discovery came as scientists announced they had found the most distant object in the solar system, a frozen body that lies more than 100 times farther from the Sun than Earth does. The object lies beyond the edge of the Kuiper belt, home to the dwarf planet Pluto, and into the realm of space dominated by the so-called Oort cloud, a vast shell of icy objects where comets such as Hale-Bopp are thought to have formed.
Spotted from the Subaru telescope on Mauna Kea in Hawaii, the distant object is at least 500km across, but has not been tracked long enough to work out the full path of its orbit.
http://www.theguardian.co(...)e-solar-system#img-1
Scientists have discovered an Earth-sized planet, GJ 1132b, just 39 light years away, offering a unique opportunity to study its atmosphere for potential signs of life. Despite its inhospitable temperatures, its proximity makes it a crucial target for future space telescopes like James Webb and Giant Magellan.
|
|
