Terrorisme / Een avondje djihad

door Romana Abels en Kustaw Bessems

2002-01-19 - Een deel van de islamitische jongeren in het westen begeeft zich in de broeierige sfeer van extremistische internetgemeenschappen. Daar klinkt luid de lokroep om naar Afghanistan, Kashmir, of een ander land waar volop de strijd woedt te reizen.

Pas een paar uur is bekend dat twee jonge Marokkanen uit Eindhoven zijn doodgeschoten door Indiase grenswachten, omdat zij die met messen zouden hebben aangevallen. Farid26 schrijft één zin op het forum van de website Maghreb Online: Velen zijn hen voorgegaan. Hij voegt er een link bij naar verhalen van martelaren op de site van de Engelse uitgeverij Azzam. Wie zich afvraagt waar een aantal extremistische moslimjongeren in Nederland hun radicale uitspraken vandaan heeft, vindt hier de bron.

Misschien wordt wel nooit bekend of Ahmed el Bakiouli en Khalid el Hassnaoui, Marokkaanse jongens van 20 en 21 uit Eindhoven, Azzam ook kenden. Het kan opschepperij zijn dat El Bakiouli op internet schreef over zijn plicht om el hidjra te doen, dat wil zeggen zich volledig afkeren van de eigen omgeving om te emigreren naar een streng islamitisch land. Maar hij leek toch serieus toen hij het op www.maroc.nl had over de wraak van Allah die zou neerdalen op degenen die niet naar Afghanistan gaan om hun broeders te steunen.

Als je je broeders niet helpt wanneer zij dat het hardst nodig hebben, denk je dan echt dat Allah jou zal helpen op de dag des oordeels, als jíj dat het hardst nodig hebt?, vroeg El Bakiouli in november aan zijn medediscussianten op Maroc.nl. Datzelfde vragen ook de eigenaars van uitgeverij Azzam in Londen zich af. Uitgeverij Azzam is genoemd naar de Palestijnse sjeik Azzam, een goede vriend van Osama bin Laden.

De oproep om broeders in nood te hulp te schieten staat in een afscheidsboodschap van de onderneming, die dateert uit november. De beheerders verwachten dat hun netplek spoedig wordt gesloten, zoals al eerder gebeurde, en laten een testament achter. De lezer wordt opgeroepen zich juist nu aan te sluiten bij de Moedjahidien, de moslimstrijders in landen als Afghanistan en Pakistan. Op dit moment vragen moslims zich heel veel af. (...) Is het afgelopen met de Moedjahidien? Heeft het westen getriomfeerd? Dit zijn niet de vragen die moslims zich moeten stellen, eerder: aan wiens kant sta ik? Ben ik een gematigde of een extremist? Was de profeet Mohammed een gematigde of een extremist? Wat ga ik aan deze situatie doen? Ga ik thuis zitten huilen? Bidden in de moskee? De Moedjahidien die nu dood zijn, hebben niets om zich zorgen over te maken. Zij zeiden dat ze zouden vechten tot hun laatste druppel bloed en hielden hun woord.

Azzam speelt een sleutelrol in de verspreiding van extremistische propaganda. Veel beelden en teksten die elders opduiken, blijken bij nadere beschouwing vertalingen of bewerkingen van Azzams originelen. In Nederland manifesteerde Azzam zich eerder met de site Qoqaz, eigendom van een Haagse stichting, die Nederlandse moslims aanspoorde om zich te trainen voor de gewapende strijd, bijvoorbeeld bij sportscholen en schietclubs. Azzam onderhoudt over de hele wereld dit soort sites, in verschillende talen. Het bedrijf publiceerde tot voor kort ook een nieuwsbrief, met ook Nederlandse abonnees.

De eigenaars van Azzam geven geen interviews. Daar hebben we geen tijd voor en we zien niet in wat we eraan hebben, laten ze weten. Moslims over de hele wereld moeten de Taliban zoveel mogelijk steun geven als ze kunnen, vervolgt de afscheidsboodschap. Als dat betekent dat je een jaar studie of werk onderbreekt, moet dat maar. Nu de vijand een islamitisch land aanvalt, wordt djihad een religieuze plicht voor elke moslim in de wereld, zonder toestemming van wie dan ook, ouders, leraren of imams. We geloven dat iedere moslim die in staat is om te gaan en niet gaat, gestraft wordt door Allah in het hiernamaals. Hij zal alleen geldige redenen zoals lichamelijke handicaps accepteren.

Maar de website van Azzam is niet gesloten. Geheime diensten houden hem wel nauwlettend in de gaten. Azzam heeft voor de zekerheid zijn bijbehorende internetwinkel gesloten. Toch is het niet moeilijk om de vele videofilms, boeken en cassettebandjes te verkrijgen die tot voor kort het aanbod vormden. Azzam verwijst naar uitgeverij Maktabah al Ansaar, een online boekhandel met dezelfde sympathieën. Maktabah schrijft: Uiteindelijk zullen we toch moeten vechten, want de ongelovigen zullen hun uiterste best doen om te voorkomen dat er een islamitische staat komt. Adres en telefoonnummer in Birmingham staan keurig vermeld. Er wordt overigens niet opgenomen.

We bestellen drie boekjes. Een bundel met de biografie van Sjeik Azzam en de oorlogsverklaring door Osama bin Laden, een in augustus vorig jaar verschenen herdruk van Kom bij de karavaan -door Azzam geschreven tijdens de Russisch-Afghaanse oorlog- en Azzams Ter verdediging van de islamitische landen, een theologische onderbouwing van de gewapende strijd. We kiezen ook videofilms: Strijders van Tjetsjenië, de vergeten Moedjahidien, De djihad in Tsjetsjenië en Liefhebbers van het martelaarschap. De Tsjetsjeense oorlog geldt net als de conflicten in de Palestijnse gebieden en Kashmir als een bijna mythisch voorbeeld van de heilige strijd.

Twee weken na de bestelling -per email, met credit card-, ligt een bruin pakketje in de bus. Er is 43 pond van uw rekening afgeschreven, staat op het bijgesloten kaartje. Zestien pond was voor de verzendingskosten. With compliments, Maktabah al Ansaar.

Er kan geen cel van terroristen worden opgerold of ze liggen er, de films over de oorlog in Tsjetsjenië en met toespraken van Bin Laden. Ook in de flat aan de Rotterdamse De Kempenaerstraat, waar de politie in september vier mannen oppakte die een aanslag op de Amerikaanse ambassade in Parijs mede zouden hebben beraamd. Die banden zijn natuurlijk geen bewijs, gaf de officier van justitie toe in een zitting, Maar ze laten wél zien in wat voor gemoedstoestand deze heren verkeren. Het is materiaal voor kijkers met een sterke maag.

Strijders van Tsjetsjenië, de vergeten Moedjahidien is zo vaak gekopieerd dat de beelden vlekkerig en soms bijna kleurloos zijn. De Engelse voice over vertelt over de Tsjetsjeense oorlog: hoe de moslims een islamitische staat wilden oprichten en hoe de Russen gewelddadig ingrepen om Tsjetsjenië eronder te krijgen. Het is een film over de heldenmoed van de moslimstrijders: in weer en wind, in sneeuw en zon, schieten zij zich een weg door het onherbergzame land en soms slagen zij erin een Russische soldaat te doden of een vliegtuig neer te halen.

De djihad in Tsjetsjenië, een film uit 1999, legt meer nadruk op het leed dat de Tsjetsjenen is aangedaan. Bange mensen op een markt, het geluid van bombardementen op de achtergrond. Gewonde, huilende kinderen, oude vrouwen die hun gedode zoons bewenen. En rijen, rijen lijken, al dan niet zwaar verminkt. Je hebt maar één keus, wordt de kijker vol sarcasme voorgehouden. Je moet dit accepteren: je laten afslachten of vluchten. Want kom je in verzet, dan heet je een terrorist.

Een gewonde man zegt: Alle Russen zijn hoerenzonen. Ze doden alleen onschuldigen. Ik ben geen strijder, maar laat mij Poetin slachten. Allah is groot! Een stem galmt in het Arabisch een ballade op het lijden van het Tjetsjeense volk. Blijven jullie lekker televisie kijken of doen jullie hier iets aan?

De film hekelt de leiders van de zogenaamd islamitische landen als Egypte en Saoedi-Arabië, die vanaf de zijlijn toekijken. Sinister, houdt de film ons voor. Van de ongelovigen kun je natuurlijk al helemaal niets verwachten.

Op de lichamen van dode Russische soldaten, op hun afgerukte ledematen, wordt lang ingezoomd. Van de gewonde strijder wordt het laken teruggetrokken om te laten zien waar ooit zijn been zat. Een berg menselijke ingewanden wordt schaamteloos opgetild en onder de lens van de camera geduwd. Op het bloedeloze, strak getrokken gezicht van een dood kind lijkt de camera eindeloos te blijven hangen. Het is een wrange combinatie met de oproep tot nog meer geweld die door de hele film steeds klinkt. Je vraagt je af wie zit te wachten op zo'n avondje djihad.

In de film Liefhebbers van het martelaarschap (ondertitel: woorden geschreven met bloed) sterven tientallen strijders voor de islam. Zij voelen geen pijn van de dood, behalve een speldenprik.

De stervende of gestorven strijders in Bosnië, Libanon, Afghanistan, Tadzjikistan, Tsjetsjenië en Palestina worden afgebeeld als gelukkig. De camera zoemt in op hun glimlachende monden, hun schone lichamen. Over sommigen wordt in het Arabisch verteld dat zij wonderen meemaakten. Hun schedels zijn burchten geworden. Ook zijn er strijders in beeld die een moment later een zelfmoordactie plegen. Terwijl lichaamsdelen en bloed in de rondte vliegen, klinken opwekkende strijdliederen.

De compilatie van sterfscènes is gelardeerd met toespraken van schriftgeleerden die de djihad steunen. Ook sjeik Abdullah Azzam preekt. Azzam was een Palestijn, geboren in 1944, toen de Britten in Palestina de dienst uitmaakten. In november 1989 werd hij in Afghanistan door een bom gedood. Voor Azzam was de strijd heilig. De naar hem genoemde uitgeverij meldt dat het de verdienste van deze sjeik is dat hij de gedachten van moslims over de djihad in Afghanistan veranderde. Hij presenteerde de djihad als een islamitisch doel dat alle moslims in de hele wereld aanging. (..) Al snel daarna begonnen buitenlandse vrijwilligers naar Afghanistan te reizen uit alle hoeken van de wereld.

Sjeik Azzam hamert in zijn geschriften op het belang van buitenlandse strijders die naar Bosnië, Afghanistan, of Kashmir moeten reizen om de islamitische landen te verdedigen. In Ter verdediging van de moslimlanden: Wie van de Arabieren de djihad kan vechten in Palestina, moet daar beginnen. Als hij dat niet kan, moet hij naar Afghanistan gaan. De niet-Arabische moslims kunnen sowieso hun djihad het best beginnen in Afghanistan.

Azzam veegt de vloer aan met moslimleiders die hun volgelingen ontraden de strijd aan te gaan. Wat is er aan de hand met de imams, dat zij diegenen die hun advies vragen over ten strijde trekken met hart en ziel op Allah weg, niet oprecht adviseren? Hoe lang nog zullen gelovige jongeren worden tegen- en teruggehouden van de djihad? Deze jongeren. Hun harten branden met vuur, zij zijn enthousiast, en wensen vurig dat hun eigen bloed het land van de moslims mag bewateren.

Eén ding staat vast: lang niet alle westerse moslimjongeren dragen de gewapende strijd een warm hart toe. Maar zelfs bij het Leidse Instituut voor de studie naar de islam in de moderne wereld weet niemand waarom de propaganda bij een deel van de jongeren wel aanslaat, waarom sommigen ervan overtuigd raken dat broeders en zusters óveral ter wereld onschuldig worden onderdrukt en geloven dat een goede moslim zijn luizenleventje in het westen achterlaat voor de strijd. In de woorden van sjeik Azzam: O! Moslims, Djihad is jullie leven. Jullie waardigheid en eer zijn ervan afhankelijk.

trouw.nl