W&T Wetenschap & Technologie
Een plek om te discussiëren over wetenschappelijke onderwerpen, wetenschappelijke problemen, technologische projecten en grootse uitvindingen.
De eerste Amerikaan in de ruimte was een aap
quote:25-10-2007
Niet Joeri Gagarin en Alan Shepard waren de pioniers van de bemande ruimtevaart. Die eer gaat naar Able, Laika, Hector, de chimponaut Ham en de honderden andere dieren die bij wijze van experiment omhoog werden geschoten. Als ze al levend terugkeerden op aarde, viel ze geen lintje of heldenwelkom ten deel.
In april 2004 volgden we allemaal in grote spanning de ruimtevlucht van André Kuipers. Kuipers, die als boordwerktuigkundige in een Russische Sojoez omhoog ging, voerde tijdens zijn achtdaagse verblijf aan boord van het internationale ruimtestation tal van wetenschappelijke, technologische en educatieve experimenten uit. Zo kweekte hij onder de naam 'Seeds in space' raketsla (rucola). Een aantal scholen deed tegelijkertijd hetzelfde op aarde, om spelenderwijs te leren waarom sla eigenlijk omhoog groeit, dor het licht of door de zwaartekracht.
Daarnaast werkte Kuipers mee aan de voorbereiding van dierproeven in de ruimte. Dieren kwamen er nog niet aan te pas: Kuipers kreeg de opdracht een apparaat te testen dat in de toekomst de bewegingen van proefmuizen in de ruimte gaat volgen. Dit zogenoemde MOT-systeem (MOuse Telemetry) omvat een sensor-pakket dat in de buikholte van een muis past. De MOT verstuurt gegevens over de lichaamstemperatuur, hartfrequentie en versnellingen die de muis ondergaat via een radioverbinding naar onderzoekers. De sensoren brengen de krachten die in alle mogelijke richtingen op het proefdier werken in kaart. Vroeger zaten de proefdieren vol geplakt met tientallen sensoren. Maar dankzij het implantaat kunnen muizen nu ongestoord rondzweven.
Ook Frankrijk hield zich bezig met dierproeven in de ruimte: ratten, een kat en een aap werden gelanceerd met Veronique-raketten. Op 21 februari 1961 ging vanaf een lanceerbasis in de Sahara ruimterat Hector de lucht in.
Proeven met dieren in de ruimte: is dat nu nóg nodig na vijftig jaar bemande ruimtevaart? Uit het medisch onderzoek van ruimtevaarders die langdurig in de ruimte verbleven weten we immers al lang hoe gewichtloosheid het menselijk lichaam beïnvloedt. Door het gebrek aan zwaartekracht krimpen de spieren en wordt het stofwisselingsproces vertraagd. Al vrij snel na de lancering, binnen drie tot zes uur, krijgen astronauten spillebenen en opgeblazen wangen. De oorzaak daarvan is de verplaatsing van circa twee liter bloed en lichaamsvocht van de onderste ledematen naar het bovenlichaam. Daardoor neemt allereerst de hartwerking af. Verder reageert het lichaam alsof er een teveel aan vocht is en vermindert de uitscheiding van hormonen die de nierfunctie regelen.
Ruimtevaarders moeten meer urineren en verliezen daardoor veellichaamsvocht. Met het uitscheiden van lichaamsvocht vermindert het calciumgehalte in het lichaam en dat moet worden aangevuld door het onttrekken van kalk aan de botten. Pas na weken tot maanden ontstaat een soort van evenwicht en heeft de mens zich enigszins aangepast aan de gewichtloosheid van de ruimte. Door toediening van extra calcium en verschillende hormonen is geprobeerd deze nadelige effecten van het verblijf in de ruimte te verminderen.
Doordat relatief weinig bemande ruimtevluchten worden uitgevoerd, is de mens niet zo geschikt als medisch proefkonijn. Daarom zijn van het begin af aan dieren gebruikt om de weg te effenen voor de mens in de ruimte. En hoe geavanceerd de huidige dierproeven nu ook klinken: meestal waren en zijn de dieren daarbij de dupe. In 1931 waren het de Amerikaanse medische student Constantin Generales en de Duitse raketgeleerde Wernher von Braun die zich als eersten bezighielden met biologische experimenten ten behoeve van de ruimtevaart. Zij bouwden in Zürich een primitieve centrifuge en bonden daarin muizen vast om na te gaan hoeveel maal de versnelling van de zwaartekracht (‘g’) levend weefsel kon doorstaan. De muizen die het experiment niet overleefden kwamen er nog het meest genadig van af. De andere werden direct na de proef opengesneden om te zien welke lichaamsfuncties nog werkten.
Het rhesusaapje Sam wordt gereed gemaakt wordt voor een Little Joe-vlucht met een Mercury-capsule. De lancering vond plaats op 4 december 1959 vanaf Wallops Island in Virginia. Sam reisde 312 kilometer en bereikte een maximum hoogte van 88 kilometer. Sams capsule werd twee uur na de lancering teruggevonden in de Atlantische Oceaan. (bron: NASA)
Vooral in de jaren direct na de Tweede Wereldoorlog, na het buitmaken van de V-2raketten op de Duitsers, werden grote aantallen dieren zinloos opgeofferd. In de Verenigde Staten werden apen en muizen in de neuskegels van de raketten opgesloten, in Rusland waren het voornamelijk honden, ratten en konijnen. Het eerste biologische experiment in de Verenigde Staten vond op 11 juni 1948 plaats. Het aapje AIbert bereikte toen een hoogte van 60 km. De aap stierf tijdens de vlucht. Op 6 juni 1949 bereikte Albert II een hoogte van 125 km. Dit dier kwam bij de landing om.
Ook Albert III en Albert IV, die beide in 1949 omhooggingen, overleefden hun vlucht niet. De parachutes van de raketten kwamen niet los. Op 31 augustus 1950 slaagden de Amerikanen er in het gedrag van dieren (muizen) in de ruimte vast te leggen. De camera waarmee dat gebeurde overleefde die vlucht, de muizen niet. Pas op 20 september 1951 konden één aap en elf muizen veilig worden geborgen na een vlucht tot 79 km hoogte. Na talloze mislukte vluchten kon toen eindelijk deze conclusie worden getrokken: "Versnellingen tot 15 g gedurende minder dan één seconde, en 3-4 g gedurende 45 seconden, beïnvloeden noch de hartwerking van de dieren, noch hun ademhaling of bloeddruk."
De aapjes Able en Baker werden op 28 Mei 1959 gelanceerd met de JUPITER-raket AM-18. Ze doorstonden versnellingen die opliepen tot 38 keer de normale zwaartekracht op aarde en waren 9 minuten lang gewichtloos. Able en Baker waren de eerste dieren die levend terugkeerden uit de ruimte. (bron: NASA.)
Maar er waren nog andere vragen die niet waren beantwoord. Konden de hersenen functioneren bij het ontbreken van de zwaartekracht? Zou de desoriëntatie die wordt veroorzaakt door gewichtloosheid toekomstige astronauten verhinderen hun ruimtevaartuig te bedienen? Waren er langdurige psychische effecten na een ruimtevlucht? De invloed van langdurige gewichtloosheid was op aarde nog nooit onderzocht en wéér werden dieren als proefkonijn gebruikt.
Op 3 november 1957 lanceerde de Sovjet-Unie de Spoetnik-2 met aan boord het hondje Laika. Laika (‘blaffer’ in het Russisch) draaide als eerste levende wezen rond de aarde en was al die tijd gewichtloos. Met een terugkeer was geen rekening gehouden: Laika stierf door stress en oververhitting lang voordat de Spoetnik-2 op 14 april 1958 in de atmosfeer verbrandde.
Laika, opgesloten in de Spoetnik-2. TASS nieuwsfoto via de Russische ruimtevaartorganisatie.
Vissen in de ruimte en schildpadden om de maan
Technisch gezien waren enkele fruitvliegjes de eerste dieren, die met opzet in de ruimte werden gestuurd. Dat gebeurde door de Amerikanen, die er in 1946 een buitgemaakte Duitse V2 voor gebruikten. Het eerste zoogdier dat tijdens de ruimtewedloop naar de ruimte werd gestuurd was de hond Laika, die in 1957 meereisde in Spoetnik 2. In september 1968 werden door de Sovjets gelanceerde schildpadden de eerste dieren die rond de maan vlogen.
Arabella de kruispin en haar ruimteweb. (bron: NASA)
Tegenwoordig is al bijna een hele dierentuin aan beesten de ruimte in geweest. Muizen, spinnen, kikkers, slangen, cavia’s, vissen, vliegen en wormen hebben inmiddels al een ruimtereis gemaakt.
Op 28 juli 1973 vertrok de kruisspin Arabella naar het Amerikaanse ruimtestation Skylab, waar ze 59,5 dagen verbleef. De spin bleek aanvankelijk de grootste moeite te hebben met het weven van haar web, maar leek het gaandeweg in gewichtloosheid te leren. Een spinneweb van de kruisspin is een logaritmische spiraal van zijden draden die dichter bij elkaar staan in het centrum en verder van elkaar af aan de randen. Een spin gebruikt haar gevoel van gewicht bij het spinnen van haar web, zodat zwaartekracht een belangrijke factor is.
Mission specialist Donald A. Thomas bestudeert een salamander. (bron: NASA)
Aan boord van space-shuttlevlucht STS-65 (juli 1994) bevonden zich eieren van salamanders. Bestudeerd werd hoe de dieren uitkwamen en zich in gewichtloosheid ontwikkelden. In april 1998 gingen aan boord van space shuttle Columbia 170 pasgeboren ratten en zwangere muizen, 229 tropische visjes, 125 slakken, vier prehistorisch ogende paddenvissen en 1500 krekeleitjes en -larven mee. De dieren bevonden zich in de Spacelab-module in Columbia’s vrachtruim. De zeven astronauten moesten bestuderen hoe gewichtloosheid de groei van de hersenen en het centrale zenuwstelsel beïnvloeden.
Een van de paddenvissen aan boord van space shuttlevlucht STS-90. (bron: NASA)
Na eerst een aantal honden en konijnen omhoog te hebben gestuurd, lukte het pas op 20 augustus 1960 dieren na een reis om de aarde te bergen. Spoetnik-5 had toen met een complete dierentuin aan boord 18 omlopen rond de aarde gemaakt. Aan boord bevonden zich de hondjes Belka en Strelka, twee ratten, vier muizen, vliegen en planten. Met Spoetnik-6, gelanceerd op 1 december 1960, ging het weer mis. Aan boord waren de honden Ptsjolka en Moesjka, muizen, ratten, insekten en planten. De vlucht verliep naar wens, maar bij de landing niet. Het toestel kwam onder een te scherpe hoek de dampkring binnen. Spoetnik-6 viel uit elkaar en verbrandde, nog voordat de satelliet de aarde had bereikt.
De Russische honden Belka (‘Eekhoorntje’) en Strelka (“Kleine Pijl’) keerden levend terug van hun ruimtevlucht met Spoetnik-5 op 19 augustus 1960.
Een opsomming van alle bij de ruimtevaart omgekomen dieren moet onvolledig blijven. Veel van de mislukte experimenten zijn nooit bekend gemaakt. Maar wat ons misschien meer interesseert: hoe ondergaan dieren een ruimtevlucht? Daarvan is één goed gedocumenteerd geval bekend.
De eerste 'chimponaut', de drie jaar oude Ham, werd op 31 januari 1961 de ruimte in geschoten. Tot opluchting van de NASA en de toekomstige Amerikaanse astronauten overleefde hij het avontuur. (bron: NASA)
Dat betreft Ham, de eerste Amerikaan in de gewichtloze ruimte. Ham was een ‘chimponaut’: een van de zestien chimpansees die werden getraind voor het Mercury-project, ter voorbereiding van een bemande ruimtevlucht. Elke chimponaut droeg maandenlang een ruimtepak van nylon en lag vastgebonden in een plastic ‘wieg’ alvorens te worden blootgesteld aan de nagebootste condities van een ruimtevlucht.
Ze werden in centrifuges geplaatst en rondgedraaid, om een voorproefje te krijgen van de versnellingen van de zwaartekracht. Ze werden neergezet op door raketten aangedreven sledes die met honderden kilometers per uur werden voortgejaagd en binnen seconden tot stilstand werden gebracht om te wennen aan de plotselinge afremmingen. Ze werden in lage-drukkamers geplaatst, extreem hete en extreem koude vertrekken en ook dagenlang in eenzame afzondering gehouden.
Een van de chimponauten vastgebonden op een raketslee. (bron: US Air Force)
Maar het belangrijkste onderdeel van de training was de ‘Response Testing Machine’: drie gekleurde lampen en twee hendels bevestigd aan een controlepaneel. Als een bepaalde lamp brandde, moest de chimponaut een opdracht uitvoeren: een hendel éénmaal overhalen, of vijftig maal achter elkaar, of bijvoorbeeld vijf seconden wachten en dan pas de hendel overhalen. Als het dier de opdracht juist uitvoerde, verdiende hij daarmee een banaan of een bekertje water. Als hij een vergissing maakte, kreeg hij een elektrische schok.
De tweede ‘Amerikaan’ in de ruimte was de vijfjarige chimpansee Enos, die op 29 november 1961 in zijn Mercury-capsule tweemaal om de aarde draaide. Door een foutje in de capsule kreeg Enos een elektrische schok voor elke opdracht die hij correct uitvoerde. Dit systeem van straffen en belonen druiste in tegen alles wat hij het jaar daarvoor had geleerd. Wonderlijk genoeg paste Enos zijn gedrag niet aan. Hij onderging gelaten de elektrische schokken en voerde zijn taken precies zo uit als hij had geleerd. Enos maakte een veilige landing, maar stierf kort na zijn vlucht. (bron: NASA)
Ham was niet de slimste van de geselecteerde chimpansees, maar wel het best bestand tegen eenzaamheid, desoriëntatie en bewegingsziekte. Op 31 januari 1961 werd hij daarom als eerste omhoog gestuurd. De raket joeg met een maximumsnelheid van 9462 km/h naar een hoogte van 253 km. Vijftien minuten na de lancering plonsde de neuskegel in zee, meer dan tweehonderd kilometer van het vooraf berekende punt. De Mercury-capsule kantelde in het water en liep vol. Nog net op tijd kon met een helicopter een lijn worden vastgemaakt en de als een vergiet druipende capsule aan boord worden gebracht van een vliegdekschip.
In Cape Canaveral door de pers opgewacht was Ham agressief en vormde hij een bedreiging voor de samengedromde menigte. Telkens als Ham opnieuw met de Mercury-capsule werd geconfronteerd, vertoonde hij hetzelfde gedrag. Wel was hij in één keer beroemd, want hij had aangetoond dat ook in Amerika alles in gereedheid was voor een sprong in de ruimte. Drieëneenhalve maand later ging Alan Sheppard omhoog en kort daarna kondigde president Kennedy aan nog vóór 1970 een Amerikaan op de maan te willen zetten.
Ham, de eerste ‘chimponaut’ in de ruimte, krijgt een appel direct na zijn vlucht in een Mercury-capsule op de top van een Redstone-raket. Hams vlucht vormde de generale repetitie voor de eerste bemande Amerikaanse vlucht. (bron: NASA)
Hoe Ham voor zijn heldendaad werd beloond? Om te bewijzen dat hij aan zijn avontuur geen nadelige effecten had overgehouden, werd hij direct na de vlucht teruggestuurd naar de Response Testing Machine. Pas in 1963 mocht hij naar een dierentuin, maar daar werd hij vanwege zijn ‘te menselijk’ gedrag geïsoleerd gehouden van de andere apen. In 1980 lukte het in een andere dierentuin Ham langzaam aan een chimpanseewaardig bestaan te wennen. Drie jaar later stierf hij. Zijn stoffelijk overschot werd overgevlogen naar Alamogordo in New Mexico en onder een mooie zerk begraven buiten de International Space Hall of Fame. Goed voor gevoelens van spijt, maar een eind aan proeven met dieren in de ruimte heeft het nog steeds niet teweeggebracht.
(Kennislink)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
Defect in de ruimtetijd ontdekt?
quote:26-10-2007
Een enorm koud gebied in het universum zou verklaard kunnen worden door middel van een defect in de rumtetijd, die vlak na de oerknal is ontstaan. Als deze theorie bevestigd kan worden, zal dat kosmologen een belangrijke aanwijzing leveren over de evolutie van het embryonale universum. De koude vlek is waargenomen in de kosmische microgolfachtergrond en zou verklaard kunnen worden door een driedimensionaal defect, maar er zijn ook andere verklaringen voorhanden.
De kosmische microgolfachtergrond (CMB) is de oudste “foto” die wij hebben van het heelal en is daarom van onschatbare waarde voor ons begrip van de eerste momenten van het universum. Wetenschappes denken dat het universum vlak na de oerknal is gaan uitdijen en afkoelen, waarbij exotische deeltjes vervallen zijn tot de deeltjes die we vandaag de dag kennen. Deze overgang is vergelijkbaar met de fase-overgangen die wij op aarde kennen tussen vaste stoffen, vloeistoffen en gassen.
Nu zijn de faseveranderingen op aarde niet volmaakt – defecten komen onvermijdelijk voor. Als water kristalliseert tot ijs, ontstaan er vaak mistige vlekken in het ijs. Deze vlekken markeren de plaatsen waarde watermoleculen verkeerd zijn uitgelijnd. Natuurkundigen voorspellen dat vergelijkbare defecten voorkomen bij de fase-overgangen van het jonge universum en dat deze defecten in verschillende vormen kunnen voorkomen.
Deze animatie laat een willekeurige verzameling van texturen zien, het resultaat van computersimulaties in hoge resolutie. De rode gebieden vormen een positieve afwijking t.o.v. de ladingsdichtheid van het universu, terwijl de blauwe gebieden een negatieve afwijking kennen.
In het geval van de koude vlek in de CMB denkt men aan de meest complexe van de kosmische defecten: een driedimensionale, onregelmatige structuur dat bekend staat als een textuur. Het blijkt namelijk dat de eigenschappen van de koude vlek, die 1 miljard lichtjaar groot is, verklaard kunnen worden door zo'n komsische textuur. Desondanks zijn vele kosmologen het niet met deze stelling eens en beweren zij dat het bewijs voor een textuur nogal zwak is.
De kans is namelijk aanwezig dat de koude vlek een “willekeurige” fluctuatie is, geen gevolg van een kosmisch defect maar gewoon het gevolg van toevalige schommelingen. Daarnaast zou de koude vlek gewoon een enorme leegte kunnen zijn, vrij van zowel normale als donkere materie. Nu is het mooie dat de textuur-hypothese daadwerkelijk getest kan worden. Een kosmisch textuur zal het licht dat er doorheen gaat om zeer specifieke wijzen afbuigen, hetgeen gedetecteerd kan worden door toekomstige ruimtemissies.
Deze illustratie laat zien hoe de kosmische texturen kunnen leiden tot warme en koude plekken in de kosmische microgolfstraling. De achtergrondstraling die door de WMAP-satelliet (bovenaan) is opgevangen, is afkomstig uit het zeer jonge heelal. Als de microgolven door een textuur reizen, krijgen ze een rood- of blauwverschuiving mee. Straling dat is uitgezonden door het hete plasma van het jonge heelal (de onderste ellips) reist door het heelal met de snelheid van het licht. Zodra het universum gaat uitdijen, ontstaan er texturen in allerlei vormen en groottes. In deze illustratie loopt de ruimte horizontaal en verstrijkt de tijd verticaal.
Bron: SPACE.com
(Astrostart)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
is dat uit te leggen in mensentaal? ik begrijp er echt niets vanquote:Op zaterdag 27 oktober 2007 01:32 schreef ExperimentalFrentalMental het volgende:
Defect in de ruimtetijd ontdekt?
[..]
Eindelijk iemand die denkt wat iedereen zegt
Na alle heisa rond 17P/Holmes wordt bijna Loneos C/2007 F1 vergeten 
Tot en met 2 november is hij zichtbaar in het zuidwesten:
Tot en met 2 november is hij zichtbaar in het zuidwesten:
I feel kinda Locrian today
Zichtbaar...... zegttiequote:Op zaterdag 27 oktober 2007 19:28 schreef starla het volgende:
Na alle heisa rond 17P/Holmes wordt bijna Loneos C/2007 F1 vergeten
Tot en met 2 november is hij zichtbaar in het zuidwesten:
[ afbeelding ]
<a href="http://www.vwkweb.nl/" rel="nofollow" target="_blank">Vereniging voor weerkunde en klimatologie</a>
<a href="http://www.estofex.org/" rel="nofollow" target="_blank">ESTOFEX</a>
<a href="http://www.estofex.org/" rel="nofollow" target="_blank">ESTOFEX</a>
Tja, de weersomstandigheden zijn er niet naar, zal ook niet veranderen voor 2 novemberquote:
I feel kinda Locrian today
Had Newton toch geen gelijk?
28-10-2007
Het is een bekend feit dat astronomen geloven dat een groot deel van de graviterende massa in het universum uit zogenaamde “donkere materie” bestaat. Als men uitgaat van de zwaartekrachtwet van Newton, waar die van Einstein op gebaseerd is, dan is de massa van sterrenstelsels en clusters onvoldoende om de beweging van de sterren te verklaren. Donkere materie is dan het toverwoord om de formules kloppend te maken. Maar wat als Newton het zelf helemaal niet juist had?
Nu zijn twee Canadese wetenschappers met een alternatief voor Newton gekomen. Joel Brownstein en John Moffat zijn tot de conclusie gekomen dat de beweging van de sterrenstelsels in een vergelegen cluster beter verklaard worden door middel van Modified Gravity (MOG, Aangepaste Zwaartekracht) dan door de aanwezigheid van donkere materie.
De cluster in kwestie is dezelfde cluster die vaak wordt gebruikt als “bewijs” voor het bestaan van donkere materie: de Kogelcluster. Deze cluster staat op een afstand van 3 miljard lichtjaar en bestaat uit twee stelsels die aan het samensmelten zijn. De cluster is nu in enorm detail waargenomen, dankzij de gecombineerde kracht van de Magellan Telescope én de drie grote ruimtelescopen van de NASA: de Hubble Space Telescope, de Spitzer Space Telescope en het Chandra X-Ray Observatory.
Dit arsenaal aan instrumenten heeft de wetenschappers in staat gesteld om het hete gas in de cluster, met een temperatuur van 150 miljoen graden, nauwgezet in kaart te brengen. De cluster vertoont de effecten van zwaartekrachtlensing, waarbij de zwaartekracht van een tussenliggend object – in dit geval de Kogelcluster – het licht van een verder gelegen sterrenstelsel afbuigt.
Voorgaande studies hebben gesuggereerd dat de Kogelcluster de overduidelijke aanwezigheid van donkere materie aantoont. Toen Brownstein en Moffat de waargenomen zwaartekrachtlensing en de verspreiding van het gas hebben vergeleken met de theorie van MOG, kwamen zij tot de conclusie dat er geen bewijs voor donkere materie was. Met andere woorden, de waargenomen eigenschappen van de cluster kunnen beter beschreven worden door middel van een aangepaste zwaartekrachttheorie dan d.m.v. het invoeren van donkere materie.
De theorie van MOG komt voort uit een generalisatie van relativiteit die zelfs Einstein ontgaan is. De theorie is de afgelopen dertig jaar door Moffat ontwikkeld en begint nu astronomische en kosmologische resultaten op te leveren. Het is gebruikt om de beweging van sterren in meer dan honderd sterrenstelsels succesvol te verklaren, evenals de beweging van sterrenstelsels in meer dan honderd clusters. MOG zou ook in staat kunnen zijn om de Pioneer-anomalie te verklaren, de merkwaardige afremming van de meer dan dertig jaar oude Pioneer 10 en 11 ruimtesondes.
De twee natuurkundigen zijn enthousiast over hun bevindingen. Men behulp van de MOG-theorie is de hoeveelheid normale materie in de Kogelcluster voldoende om de waargenomen zwaartekracht lensing te verklaren. Aanvullende observaties van andere samensmeltende clusters zijn noodzakelijk om te bepalen welke van de twee theorieën, donkere materie en MOG, de beste verklaring vormen.
Bron: Royal Astronomical Society
(Astrostart)
28-10-2007
Het is een bekend feit dat astronomen geloven dat een groot deel van de graviterende massa in het universum uit zogenaamde “donkere materie” bestaat. Als men uitgaat van de zwaartekrachtwet van Newton, waar die van Einstein op gebaseerd is, dan is de massa van sterrenstelsels en clusters onvoldoende om de beweging van de sterren te verklaren. Donkere materie is dan het toverwoord om de formules kloppend te maken. Maar wat als Newton het zelf helemaal niet juist had?
Nu zijn twee Canadese wetenschappers met een alternatief voor Newton gekomen. Joel Brownstein en John Moffat zijn tot de conclusie gekomen dat de beweging van de sterrenstelsels in een vergelegen cluster beter verklaard worden door middel van Modified Gravity (MOG, Aangepaste Zwaartekracht) dan door de aanwezigheid van donkere materie.
De cluster in kwestie is dezelfde cluster die vaak wordt gebruikt als “bewijs” voor het bestaan van donkere materie: de Kogelcluster. Deze cluster staat op een afstand van 3 miljard lichtjaar en bestaat uit twee stelsels die aan het samensmelten zijn. De cluster is nu in enorm detail waargenomen, dankzij de gecombineerde kracht van de Magellan Telescope én de drie grote ruimtelescopen van de NASA: de Hubble Space Telescope, de Spitzer Space Telescope en het Chandra X-Ray Observatory.
Dit arsenaal aan instrumenten heeft de wetenschappers in staat gesteld om het hete gas in de cluster, met een temperatuur van 150 miljoen graden, nauwgezet in kaart te brengen. De cluster vertoont de effecten van zwaartekrachtlensing, waarbij de zwaartekracht van een tussenliggend object – in dit geval de Kogelcluster – het licht van een verder gelegen sterrenstelsel afbuigt.
Voorgaande studies hebben gesuggereerd dat de Kogelcluster de overduidelijke aanwezigheid van donkere materie aantoont. Toen Brownstein en Moffat de waargenomen zwaartekrachtlensing en de verspreiding van het gas hebben vergeleken met de theorie van MOG, kwamen zij tot de conclusie dat er geen bewijs voor donkere materie was. Met andere woorden, de waargenomen eigenschappen van de cluster kunnen beter beschreven worden door middel van een aangepaste zwaartekrachttheorie dan d.m.v. het invoeren van donkere materie.
De theorie van MOG komt voort uit een generalisatie van relativiteit die zelfs Einstein ontgaan is. De theorie is de afgelopen dertig jaar door Moffat ontwikkeld en begint nu astronomische en kosmologische resultaten op te leveren. Het is gebruikt om de beweging van sterren in meer dan honderd sterrenstelsels succesvol te verklaren, evenals de beweging van sterrenstelsels in meer dan honderd clusters. MOG zou ook in staat kunnen zijn om de Pioneer-anomalie te verklaren, de merkwaardige afremming van de meer dan dertig jaar oude Pioneer 10 en 11 ruimtesondes.
De twee natuurkundigen zijn enthousiast over hun bevindingen. Men behulp van de MOG-theorie is de hoeveelheid normale materie in de Kogelcluster voldoende om de waargenomen zwaartekracht lensing te verklaren. Aanvullende observaties van andere samensmeltende clusters zijn noodzakelijk om te bepalen welke van de twee theorieën, donkere materie en MOG, de beste verklaring vormen.
Bron: Royal Astronomical Society
(Astrostart)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
ff terug naar de kometen.
[ Bericht 2% gewijzigd door Drugshond op 29-10-2007 16:42:55 ]
ff kijken of ik een simulatie kan maken met Starry Night.quote:Update komeet 17P/Holmes
Bron : urania.be
Komeet Holmes heeft in de loop van de nacht van 24 op 25 oktober een magnitude bereikt die afhankelijk van de schatting uiteenloopt tussen +2,5 en +2,8, en lijkt die helderheid tot op heden (zondag 28 oktober) aan te houden. Als wijst erop dat de komeet nog geruime tijd een blote-oog-object zal blijven. De kleur van de komeet is geel-wit, wat wijst op lichtverstrooiing door stofdeeltjes, en niet door plasma, dat een groene of blauwe kleur zou opleveren. Dit werd inmiddels ook door spectroscopisch onderzoek bevestigd. Plasma wordt snel van de komeet weggevoerd door de zonnewind, terwijl stofdeeltjes zich veel langer verspreiden ten gevolge van stralingsdruk. Hierdoor gaat de helderheid slechts traag afnemen. Zeer langzaam zal de coma van de komeet uitgestrekter worden. Deze coma wordt best bekeken met verrekijker of telescoop. Het is dus nog enkel wachten op helder weer in onze contreien!
Bij de eerder gemelde uitbarsting van november 1892 die leidde tot de ontdekking van de komeet, bereikte deze ongeveer magnitude +4. De komeet is dus nu aanzienlijk helderder. Vermeldenswaardig is dat de komeet een tweede uitbarsting kende amper 2,5 maanden later, medio januari 1893. Hierbij bereikte ze opnieuw magnitude +4. We moeten Holmes dus ook gedurende een wat langere periode in het oog blijven houden!
Heb je zelf ook een beeld, aarzel dan niet om het op ons discussieforum te posten of door te sturen naar nieuws@urania.be!. Wil je zelf de komeet waarnemen, dan kan dit steeds via onze handige zoekkaart.
[ Bericht 2% gewijzigd door Drugshond op 29-10-2007 16:42:55 ]
Tis helderquote:Op zaterdag 27 oktober 2007 19:42 schreef starla het volgende:
[..]
Tja, de weersomstandigheden zijn er niet naar, zal ook niet veranderen voor 2 november
Op z'n minst is er 1 te zien/fotograferen
<a href="http://www.vwkweb.nl/" rel="nofollow" target="_blank">Vereniging voor weerkunde en klimatologie</a>
<a href="http://www.estofex.org/" rel="nofollow" target="_blank">ESTOFEX</a>
<a href="http://www.estofex.org/" rel="nofollow" target="_blank">ESTOFEX</a>
Zwart gat met recordmassa ontdekt
WASHINGTON - Amerikaanse astronomen hebben een zwart gat met een recordmassa ontdekt op 1,8 miljoen lichtjaren van de aarde.
Het zogeheten stellaire gat heeft een massa van 24 tot 33 keer de zon en verslaat daarmee het oude record van 16 keer de massa van de zon, zo maakte de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA dinsdagavond bekend.
Ster
Stellaire gaten ontstaan als een ster met een explosie sterft. Als de ster zwaar genoeg is kan een zwart gat overblijven. Dat is een zwaar compact object, dat zo'n grote aantrekkingskracht heeft dat zelfs licht er niet aan kan ontsnappen.
Tussenmaat
Er zijn ook superzware zwarte gaten, die echter op een andere manier ontstaan en miljoenen keren groter zijn dan de stellaire zwarte gaten. "Maar een tussenmaat, een middelgroot zwart gat, is nog nooit gevonden. Dat blijft dus nog steeds een mysterie", aldus een woordvoerder van het Nederlands ruimteonderzoeksinstituut SRON woensdag.
http://www.nu.nl/news/129(...)rdmassa_ontdekt.html
WASHINGTON - Amerikaanse astronomen hebben een zwart gat met een recordmassa ontdekt op 1,8 miljoen lichtjaren van de aarde.
Het zogeheten stellaire gat heeft een massa van 24 tot 33 keer de zon en verslaat daarmee het oude record van 16 keer de massa van de zon, zo maakte de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA dinsdagavond bekend.
Ster
Stellaire gaten ontstaan als een ster met een explosie sterft. Als de ster zwaar genoeg is kan een zwart gat overblijven. Dat is een zwaar compact object, dat zo'n grote aantrekkingskracht heeft dat zelfs licht er niet aan kan ontsnappen.
Tussenmaat
Er zijn ook superzware zwarte gaten, die echter op een andere manier ontstaan en miljoenen keren groter zijn dan de stellaire zwarte gaten. "Maar een tussenmaat, een middelgroot zwart gat, is nog nooit gevonden. Dat blijft dus nog steeds een mysterie", aldus een woordvoerder van het Nederlands ruimteonderzoeksinstituut SRON woensdag.
http://www.nu.nl/news/129(...)rdmassa_ontdekt.html
Dat is qua verhoudingen gezien nog redelijk dicht bij.quote:Op woensdag 31 oktober 2007 15:20 schreef Frutsel het volgende:
Zwart gat met recordmassa ontdekt
WASHINGTON - Amerikaanse astronomen hebben een zwart gat met een recordmassa ontdekt op 1,8 miljoen lichtjaren van de aarde.
02-11-2007
Merkwaardige afzettingen op Mars onderzocht
Het radarsysteem van ESA’s Mars Express heeft nieuwe details onthult van één van de meest merkwaardige afzettingen op Mars: de Medusae Fossae-formatie. Het heeft de eerste directe metingen opgeleverd van de diepte en elektrische eigenschappen van deze materialen, waardoor men meer te weten is gekomen over het ontstaan van deze formatie. De afzettingen behoren tot de jongste op Mars, aangezien ze nauwelijks door inslagkraters zijn bezoedeld.
De waarnemingen zijn verricht met de Mars Advanced Radar for Subsurface and Ionospheric Sounding (MARSIS). De radarobservaties laten zien dat de Medusae Fossae-formatie bestaat uit enorme afzettingen, met een dikte tot 2,5 kilometer. Deze afzettingen hebben de wetenschap lange tijd geïntrigeerd, aangezien het materiaal radarsignalen lijkt te absorberen. De formatie werd daarom wel een “stealth”-regio genoemd. De radar van Mars Express gebruikt echter langere golflengten, zodat de radargolven door de afzettingen kunnen reizen en weerkaatst kunnen worden door het oppervlak eronder. Zo heeft men de diepte en samenstelling vast kunnen stellen.
Wat betreft de oorsprong en samenstelling van de afzettingen bestaan er verscheidene scenario’s. Ten eerste zou het kunnen gaan om vulkanische as-afzettingen die afkomstig zijn van verdwenen lavagangen of nabije vulkanen. Ten tweede zou het kunnen gaan om windafzettingen die afkomstig zijn van verweerde rotsen. Tot slot zou het kunnen gaan om afzettingen die rijk zijn aan waterijs, ongeveer zoals de gelaagde afzettingen aan de polen van Mars. Deze zouden dan ontstaan zijn op het moment dat de omwentelingsas van Mars een grote hoek t.o.v. het baanvlak gemaakt heeft. Hierdoor ontstaan er ijstijden, waarbij waterijs over de gehele planeet wordt afgezet.
Het bepalen van het juiste scenario is geen gemakkelijke opgave, zelfs niet met de nieuwe gegevens. De gegevens van MARSIS hebben wel de elektrische eigenschappen van de afzettingen opgeleverd. Hieruit blijkt dat de verschillende lagen van de Medusae Fossae-formatie waarschijnlijk zijn opgebouwd uit een los, luchtig en stoffig materiaal. Het is echter moeilijk om te verklaren hoe een dergelijk materiaal, dat wellicht is afgezet door de wind, in staat is om een laag van meer dan 2 kilometer dik te vormen, zonder onder zijn eigen gewicht te worden samengeperst.
Aan de andere kant komen de elektrische eigenschappen ook overeen met lagen die rijk zijn aan waterijs. Het grote probleem met dit scenario is echter het feit dat Mars vandaag de dag geen kenmerken vertoont van waterijs aan de evenaar. Als de afzettingen inderdaad rijk zijn aan waterijs, dan zal dit ijs zich vele meters onder de grond moeten bevinden.
Het mysterie van Medusae Fossae blijft voorlopig dus voortduren. Het wetenschapsteam dat verbonden is aan MARSIS is bezig met het ontwikkelen van nieuwe technieken, waarmee een meer gedetailleerde evaluatie kan worden gemaakt van de eigenschappen van de ondergrondse lagen en het materiaal waaruit deze lagen bestaan.
Bron: European Space Agency
(Astrostart)
Merkwaardige afzettingen op Mars onderzocht
Het radarsysteem van ESA’s Mars Express heeft nieuwe details onthult van één van de meest merkwaardige afzettingen op Mars: de Medusae Fossae-formatie. Het heeft de eerste directe metingen opgeleverd van de diepte en elektrische eigenschappen van deze materialen, waardoor men meer te weten is gekomen over het ontstaan van deze formatie. De afzettingen behoren tot de jongste op Mars, aangezien ze nauwelijks door inslagkraters zijn bezoedeld.
De waarnemingen zijn verricht met de Mars Advanced Radar for Subsurface and Ionospheric Sounding (MARSIS). De radarobservaties laten zien dat de Medusae Fossae-formatie bestaat uit enorme afzettingen, met een dikte tot 2,5 kilometer. Deze afzettingen hebben de wetenschap lange tijd geïntrigeerd, aangezien het materiaal radarsignalen lijkt te absorberen. De formatie werd daarom wel een “stealth”-regio genoemd. De radar van Mars Express gebruikt echter langere golflengten, zodat de radargolven door de afzettingen kunnen reizen en weerkaatst kunnen worden door het oppervlak eronder. Zo heeft men de diepte en samenstelling vast kunnen stellen.
Wat betreft de oorsprong en samenstelling van de afzettingen bestaan er verscheidene scenario’s. Ten eerste zou het kunnen gaan om vulkanische as-afzettingen die afkomstig zijn van verdwenen lavagangen of nabije vulkanen. Ten tweede zou het kunnen gaan om windafzettingen die afkomstig zijn van verweerde rotsen. Tot slot zou het kunnen gaan om afzettingen die rijk zijn aan waterijs, ongeveer zoals de gelaagde afzettingen aan de polen van Mars. Deze zouden dan ontstaan zijn op het moment dat de omwentelingsas van Mars een grote hoek t.o.v. het baanvlak gemaakt heeft. Hierdoor ontstaan er ijstijden, waarbij waterijs over de gehele planeet wordt afgezet.
Het bepalen van het juiste scenario is geen gemakkelijke opgave, zelfs niet met de nieuwe gegevens. De gegevens van MARSIS hebben wel de elektrische eigenschappen van de afzettingen opgeleverd. Hieruit blijkt dat de verschillende lagen van de Medusae Fossae-formatie waarschijnlijk zijn opgebouwd uit een los, luchtig en stoffig materiaal. Het is echter moeilijk om te verklaren hoe een dergelijk materiaal, dat wellicht is afgezet door de wind, in staat is om een laag van meer dan 2 kilometer dik te vormen, zonder onder zijn eigen gewicht te worden samengeperst.
Aan de andere kant komen de elektrische eigenschappen ook overeen met lagen die rijk zijn aan waterijs. Het grote probleem met dit scenario is echter het feit dat Mars vandaag de dag geen kenmerken vertoont van waterijs aan de evenaar. Als de afzettingen inderdaad rijk zijn aan waterijs, dan zal dit ijs zich vele meters onder de grond moeten bevinden.
Het mysterie van Medusae Fossae blijft voorlopig dus voortduren. Het wetenschapsteam dat verbonden is aan MARSIS is bezig met het ontwikkelen van nieuwe technieken, waarmee een meer gedetailleerde evaluatie kan worden gemaakt van de eigenschappen van de ondergrondse lagen en het materiaal waaruit deze lagen bestaan.
Bron: European Space Agency
(Astrostart)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
11-12-2007
Marsrover doet fascinerende ontdekking
De Marsrover Spirit heeft één van zijn belangrijkste ontdekkingen tot nu toe verricht. Wetenschappers hebben in het wielspoor van Spirit bewijs gevonden voor een voormalig leefmilieu dat perfect moet zijn geweest voor micro-organismen. De afzettingen zijn vermoedelijk geproduceerd door heet bronwater dat in contact is gekomen met de omringende vulkanische rotsen. Op aarde komen dergelijke leefomgevingen algemeen voor en wemelen vaak van de bacteriën.
De ontdekking is door middel van fortuinlijke geluk tot stand gekomen. Het rechtervoorwiel van Spirit functioneert al tijden niet meer, waardoor het wiel constant over de grond sleept. Het is in dit wielspoor waar de opmerkelijke afzettingen zijn aangetroffen.
Aanvullende bestudering van het material heeft onthult dat het rijk is aan silicaten en andere verbindingen die doen vermoeden dat het moet gaan om de interactie tussen heet bronwater, zoals een geiser, en nabije rotsen. Dit kan op twee manieren gebeurd zijn: ten eerste kan het silicium uit de rotsen zijn opgelost door water en vervolgens op een andere locatie weer zijn afgezet. Ten tweede kan het ook gaan om een zogenaamde fumarole, waar stoom met een hoge zuurgraad door scheuren in de rotsen beweegt. Hierbij doet het alle mineralen in de rots oplossen, met uitzondering van de silicaten.
Beide mogelijkheden zijn even interessant vanuit exobiologisch opzicht. Zowel hete waterbronnen als fumarolen herbergen op aarde bijzondere bacteriële ecosystemen. Helaas is de Marsrover niet in staat om dit leven ook daadwerkelijk te detecteren – daar is Spirit niet voor ontworpen. Wat dat betreft zullen we moeten wachten op de volgende generatie Marsrovers: NASA's Mars Science Laboratory en ESA's ExoMars, die respectievelijk in 2009 en 2011 gelanceerd gaan worden.
Bron: BBC
(Astrostart)
Marsrover doet fascinerende ontdekking
De Marsrover Spirit heeft één van zijn belangrijkste ontdekkingen tot nu toe verricht. Wetenschappers hebben in het wielspoor van Spirit bewijs gevonden voor een voormalig leefmilieu dat perfect moet zijn geweest voor micro-organismen. De afzettingen zijn vermoedelijk geproduceerd door heet bronwater dat in contact is gekomen met de omringende vulkanische rotsen. Op aarde komen dergelijke leefomgevingen algemeen voor en wemelen vaak van de bacteriën.
De ontdekking is door middel van fortuinlijke geluk tot stand gekomen. Het rechtervoorwiel van Spirit functioneert al tijden niet meer, waardoor het wiel constant over de grond sleept. Het is in dit wielspoor waar de opmerkelijke afzettingen zijn aangetroffen.
Aanvullende bestudering van het material heeft onthult dat het rijk is aan silicaten en andere verbindingen die doen vermoeden dat het moet gaan om de interactie tussen heet bronwater, zoals een geiser, en nabije rotsen. Dit kan op twee manieren gebeurd zijn: ten eerste kan het silicium uit de rotsen zijn opgelost door water en vervolgens op een andere locatie weer zijn afgezet. Ten tweede kan het ook gaan om een zogenaamde fumarole, waar stoom met een hoge zuurgraad door scheuren in de rotsen beweegt. Hierbij doet het alle mineralen in de rots oplossen, met uitzondering van de silicaten.
Beide mogelijkheden zijn even interessant vanuit exobiologisch opzicht. Zowel hete waterbronnen als fumarolen herbergen op aarde bijzondere bacteriële ecosystemen. Helaas is de Marsrover niet in staat om dit leven ook daadwerkelijk te detecteren – daar is Spirit niet voor ontworpen. Wat dat betreft zullen we moeten wachten op de volgende generatie Marsrovers: NASA's Mars Science Laboratory en ESA's ExoMars, die respectievelijk in 2009 en 2011 gelanceerd gaan worden.
Bron: BBC
(Astrostart)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
In mei was er al bericht over Silica-Rich Soil Found by Spirit (21-May-2007) verschenen....quote:Op woensdag 12 december 2007 08:59 schreef ExperimentalFrentalMental het volgende:
11-12-2007
Marsrover doet fascinerende ontdekking
[ afbeelding ]
De Marsrover Spirit heeft één van zijn belangrijkste ontdekkingen tot nu toe verricht. Wetenschappers hebben in het wielspoor van Spirit bewijs gevonden voor een voormalig leefmilieu dat perfect moet zijn geweest voor micro-organismen. De afzettingen zijn vermoedelijk geproduceerd door heet bronwater dat in contact is gekomen met de omringende vulkanische rotsen. Op aarde komen dergelijke leefomgevingen algemeen voor en wemelen vaak van de bacteriën.
De ontdekking is door middel van fortuinlijke geluk tot stand gekomen. Het rechtervoorwiel van Spirit functioneert al tijden niet meer, waardoor het wiel constant over de grond sleept. Het is in dit wielspoor waar de opmerkelijke afzettingen zijn aangetroffen.
Aanvullende bestudering van het material heeft onthult dat het rijk is aan silicaten en andere verbindingen die doen vermoeden dat het moet gaan om de interactie tussen heet bronwater, zoals een geiser, en nabije rotsen. Dit kan op twee manieren gebeurd zijn: ten eerste kan het silicium uit de rotsen zijn opgelost door water en vervolgens op een andere locatie weer zijn afgezet. Ten tweede kan het ook gaan om een zogenaamde fumarole, waar stoom met een hoge zuurgraad door scheuren in de rotsen beweegt. Hierbij doet het alle mineralen in de rots oplossen, met uitzondering van de silicaten.
Beide mogelijkheden zijn even interessant vanuit exobiologisch opzicht. Zowel hete waterbronnen als fumarolen herbergen op aarde bijzondere bacteriële ecosystemen. Helaas is de Marsrover niet in staat om dit leven ook daadwerkelijk te detecteren – daar is Spirit niet voor ontworpen. Wat dat betreft zullen we moeten wachten op de volgende generatie Marsrovers: NASA's Mars Science Laboratory en ESA's ExoMars, die respectievelijk in 2009 en 2011 gelanceerd gaan worden.
[ afbeelding ]
Bron: BBC
(Astrostart)
Maar nu is het dan de "aanvullende bestudering" gedaan.
<a href="http://www.vwkweb.nl/" rel="nofollow" target="_blank">Vereniging voor weerkunde en klimatologie</a>
<a href="http://www.estofex.org/" rel="nofollow" target="_blank">ESTOFEX</a>
<a href="http://www.estofex.org/" rel="nofollow" target="_blank">ESTOFEX</a>
20-12-2007
Actieve gletsjer gevonden op Mars
De Europese Mars Express satelliet heeft mogelijk een actieve gletsjer gevonden op Mars. Eerder zijn miljoenen jaren oude gletsjers gevonden op Mars, maar deze zou slechts duizenden jaren oud zijn. Deze ijsmassa is gevonden op foto's van Deuteronilus Mensae, een door gletsjers uitgesneden gebied op het noordelijk halfrond.
"Als dit een foto van de Aarde was, dan zou ik zeggen dat dit een gletsjer was", zegt Dr. Gerhard Neukum, hoofdwetenschapper van de hoge resolutie stereo camera (HRSC) van Mars Express. "We hebben weliswaar nog niet de spectrale bewijzen voor water, maar in de komende maanden vliegen we over het gebied en dan zullen we die metingen gaan doen. Op de randen van de gletsjer zien we witte toppen. Dat kan alleen maar waterijs zijn."
Waterijs wordt op maar weinig plaatsen op Mars gevonden, want zodra ijs aan het Martiaanse oppervlak komt sublimeert het: het waterijs verandert direct in waterdamp (de vloeibare fase wordt dus overgeslagen).
Dr. Neukum schat dat het water in Deuteronilus Mensae aan de oppervlakte kwam in de laatste 10.000 tot 100.000 jaren. "Dat betekent dat het een actieve gletsjer is. Dat is uniek en mogelijk zijn er meer". Het water zou hiervoor aan de oppervlakte zijn gekomen en bevroren zijn en de gletsjer zou zo gevormd zijn. Niet alle wetenschappers delen zijn mening. Sommigen denken dat de gletsjer is gevormd door sneeuwval. Dr. Neukum denkt echter dat hiervoor te weinig neerslag is op de rode planeet.
Gletsjers zijn eerder gezien op de vulkaan Olympus Mons (met 24 kilometer hoogte de grootste bekende berg in ons zonnestelsel), maar wetenschappers denken dat deze rond de 4 miljoen jaar oud zijn. Dr. Gerhard Neukum denk dat gletsjer kenmerken uitstekende locaties zouden kunnen zijn om met robotrovers te onderzoeken op sporen van leven. Als microben diep onder het oppervlak van Mars zouden leven, dan zouden ze naar het oppervlak getransporteerd kunnen zijn door naar boven stromend water.
Mars Express is een ruimtesonde van de Europese ruimtevaartorganisatie ESA. Vier jaar geleden kwam hij bij Mars aan.
Bron: BBC News
(Astrostart)
Actieve gletsjer gevonden op Mars
De Europese Mars Express satelliet heeft mogelijk een actieve gletsjer gevonden op Mars. Eerder zijn miljoenen jaren oude gletsjers gevonden op Mars, maar deze zou slechts duizenden jaren oud zijn. Deze ijsmassa is gevonden op foto's van Deuteronilus Mensae, een door gletsjers uitgesneden gebied op het noordelijk halfrond.
"Als dit een foto van de Aarde was, dan zou ik zeggen dat dit een gletsjer was", zegt Dr. Gerhard Neukum, hoofdwetenschapper van de hoge resolutie stereo camera (HRSC) van Mars Express. "We hebben weliswaar nog niet de spectrale bewijzen voor water, maar in de komende maanden vliegen we over het gebied en dan zullen we die metingen gaan doen. Op de randen van de gletsjer zien we witte toppen. Dat kan alleen maar waterijs zijn."
Waterijs wordt op maar weinig plaatsen op Mars gevonden, want zodra ijs aan het Martiaanse oppervlak komt sublimeert het: het waterijs verandert direct in waterdamp (de vloeibare fase wordt dus overgeslagen).
Dr. Neukum schat dat het water in Deuteronilus Mensae aan de oppervlakte kwam in de laatste 10.000 tot 100.000 jaren. "Dat betekent dat het een actieve gletsjer is. Dat is uniek en mogelijk zijn er meer". Het water zou hiervoor aan de oppervlakte zijn gekomen en bevroren zijn en de gletsjer zou zo gevormd zijn. Niet alle wetenschappers delen zijn mening. Sommigen denken dat de gletsjer is gevormd door sneeuwval. Dr. Neukum denkt echter dat hiervoor te weinig neerslag is op de rode planeet.
Gletsjers zijn eerder gezien op de vulkaan Olympus Mons (met 24 kilometer hoogte de grootste bekende berg in ons zonnestelsel), maar wetenschappers denken dat deze rond de 4 miljoen jaar oud zijn. Dr. Gerhard Neukum denk dat gletsjer kenmerken uitstekende locaties zouden kunnen zijn om met robotrovers te onderzoeken op sporen van leven. Als microben diep onder het oppervlak van Mars zouden leven, dan zouden ze naar het oppervlak getransporteerd kunnen zijn door naar boven stromend water.
Mars Express is een ruimtesonde van de Europese ruimtevaartorganisatie ESA. Vier jaar geleden kwam hij bij Mars aan.
Bron: BBC News
(Astrostart)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
21-12-2007
Wordt Mars binnenkort door een asteroïde geraakt?
Er bestaat een kleine kans dat Mars binnenkort door een asteroïde geraakt zal worden. Een recent ontdekte ruimterots heeft een kans van 1 op 75 om op 30 januari in te slaan op de Rode Planeet. De asteroïde staat bekend als 2007 WD5 en heeft een diameter van ongeveer 50 meter. Hiermee is de asteroïde even groot als het object dat in 1908 boven Siberië is ontploft. Dit object had een kracht van een 15-megaton atoombom en vernietigde 60 miljoen bomen.
Voordat iedereen zijn telescoop gaat pakken, moeten we er wel bij vermelden dat de asteroïde Mars waarschijnlijke zal missen, maar er is uiteraard wel degelijk een kans op een inslag. Als dat inderdaad zal gebeuren, zal het object nabij de Martiaanse evenaar gaan inslaan. Dat betekent dat de inslag vlakbij de huidige locatie van de Marsrover Opportunity zal plaatsvinden, al zal de rover zich hoogstwaarschijnlijk buiten de inslagzone bevinden.
De inslag zal een krater veroorzaken die vergelijkbaar is met de beroemde Meteor Crater in Arizona, VS. Het zal niet de eerste keer zijn dat waarnemers “live” een inslag kunnen zien: in de jaren ’90 sloegen de restanten van de komeet Shoemaker-Levy 9 in op de planeet Jupiter. Het zal wel de eerste keer zijn dat een asteroïde i.p.v. een komeet recht voor ons ogen zal inslaan op een andere planeet.
Bron: SPACE.com
(Astrostart)
Wordt Mars binnenkort door een asteroïde geraakt?
Er bestaat een kleine kans dat Mars binnenkort door een asteroïde geraakt zal worden. Een recent ontdekte ruimterots heeft een kans van 1 op 75 om op 30 januari in te slaan op de Rode Planeet. De asteroïde staat bekend als 2007 WD5 en heeft een diameter van ongeveer 50 meter. Hiermee is de asteroïde even groot als het object dat in 1908 boven Siberië is ontploft. Dit object had een kracht van een 15-megaton atoombom en vernietigde 60 miljoen bomen.
Voordat iedereen zijn telescoop gaat pakken, moeten we er wel bij vermelden dat de asteroïde Mars waarschijnlijke zal missen, maar er is uiteraard wel degelijk een kans op een inslag. Als dat inderdaad zal gebeuren, zal het object nabij de Martiaanse evenaar gaan inslaan. Dat betekent dat de inslag vlakbij de huidige locatie van de Marsrover Opportunity zal plaatsvinden, al zal de rover zich hoogstwaarschijnlijk buiten de inslagzone bevinden.
De inslag zal een krater veroorzaken die vergelijkbaar is met de beroemde Meteor Crater in Arizona, VS. Het zal niet de eerste keer zijn dat waarnemers “live” een inslag kunnen zien: in de jaren ’90 sloegen de restanten van de komeet Shoemaker-Levy 9 in op de planeet Jupiter. Het zal wel de eerste keer zijn dat een asteroïde i.p.v. een komeet recht voor ons ogen zal inslaan op een andere planeet.
Bron: SPACE.com
(Astrostart)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
21-12-2007
Zijn oceanen op Mars ontstaan door zwavel en vuur?
Wetenschappers zijn er van overtuigd dat Mars vroeger oceanen gekend heeft. Hoe deze oceanen ontstaan zijn is echter lang een mysterie gebleven. Een recent onderzoek is met een mogelijke oplossing gekomen: de oceanen op Mars zouden ontstaan kunnen zijn door vuur en zwavel. Oude vulkanen zouden voldoende zwavel geproduceerd kunnen hebben om de temperatuur op Mars boven het vriespunt te brengen.
Wetenschappers hebben vele aanwijzingen en enkele bewijzen dat Mars lang geleden oceanen gekend heeft. Deze oceanen zijn na verloop van tijd verdwenen, maar 3.8 miljard jaar geleden zijn de oceanen sowieso nog aanwezig geweest. Dat betekent dat de temperatuur op de Rode Planeet destijds boven het vriespunt moet hebben gelegen – ondanks het feit dat de huidige temperatuur op Mars gemiddeld zo’n –46 graden Celsius bedraagt.
Wetenschappers hebben lang gesuggereerd dat Mars gedurende zijn jeugd door kooldioxide warm is gehouden – hetzelfde gas dat op aarde het broeikaseffect veroorzaakt. De laatste jaren is echter duidelijk geworden dat kooldioxide alleen niet in staat is om de temperatuur op Mars boven het vriespunt te krijgen. Bovendien zouden grote hoeveelheden atmosferische kooldioxide geleidt moeten hebben tot enorme kalksteenafzettingen en deze heeft men nooit aangetroffen.
Nu suggereert een recent onderzoek dat vulkanische gassen, zoals zwavel, de bepalende factor zijn geweest bij het opwarmen van Mars. Het is een bekend feit dat het oppervlak van Mars veel meer zwavel bevat dan het oppervlak van de aarde. Dit zwavel is afkomstig van de enorme vulkanen die ooit op de Rode Planeet actief zijn geweest – Mars is het thuis van de grootste vulkanen in het zonnestelsel, waarvan Olympus Mons de hoogste is.
Het zwavel zal allerlei zure verbindingen gevormd hebben, zoals zwaveldioxide en waterstofsulfide. Hierdoor zullen de oceanen ernstig verzuurd zijn geweest, wat de vorming van carbonaten ernstig heeft belemmerd. Dit vormt dan een mooie verklaring voor de merkwaardige afwezigheid van carbonaten op Mars. Bovendien is zwaveldioxide een uiterst potent broeikasgas – als de atmosfeer van Mars voor slechts 0,001 tot 0,0001 procent uit zwaveldioxide heeft bestaan zou dit voldoende zijn geweest om de temperatuur boven het vriespunt te brengen.
De kans is groot dat de jonge aarde en de jonge Mars zeer veel overeenkomsten hebben gehad. Dat betekent dat het zwavelmodel op Mars ook een verklaring kan vormen voor de schaarste aan carbonaten op aarde gedurende het zogenaamde Archeozoïcum, het tijdvak tussen de 4 en 2,5 miljard jaar geleden. Dat heeft weer gevolgen voor het ontstaan van het leven op aarde. Als de oceanen in die tijd veel zuurder zijn geweest dan tegenwoordig, levert dat belangrijke nieuwe vragen op.
Bron: SPACE.com
(Astrostart)
Zijn oceanen op Mars ontstaan door zwavel en vuur?
Wetenschappers zijn er van overtuigd dat Mars vroeger oceanen gekend heeft. Hoe deze oceanen ontstaan zijn is echter lang een mysterie gebleven. Een recent onderzoek is met een mogelijke oplossing gekomen: de oceanen op Mars zouden ontstaan kunnen zijn door vuur en zwavel. Oude vulkanen zouden voldoende zwavel geproduceerd kunnen hebben om de temperatuur op Mars boven het vriespunt te brengen.
Wetenschappers hebben vele aanwijzingen en enkele bewijzen dat Mars lang geleden oceanen gekend heeft. Deze oceanen zijn na verloop van tijd verdwenen, maar 3.8 miljard jaar geleden zijn de oceanen sowieso nog aanwezig geweest. Dat betekent dat de temperatuur op de Rode Planeet destijds boven het vriespunt moet hebben gelegen – ondanks het feit dat de huidige temperatuur op Mars gemiddeld zo’n –46 graden Celsius bedraagt.
Wetenschappers hebben lang gesuggereerd dat Mars gedurende zijn jeugd door kooldioxide warm is gehouden – hetzelfde gas dat op aarde het broeikaseffect veroorzaakt. De laatste jaren is echter duidelijk geworden dat kooldioxide alleen niet in staat is om de temperatuur op Mars boven het vriespunt te krijgen. Bovendien zouden grote hoeveelheden atmosferische kooldioxide geleidt moeten hebben tot enorme kalksteenafzettingen en deze heeft men nooit aangetroffen.
Nu suggereert een recent onderzoek dat vulkanische gassen, zoals zwavel, de bepalende factor zijn geweest bij het opwarmen van Mars. Het is een bekend feit dat het oppervlak van Mars veel meer zwavel bevat dan het oppervlak van de aarde. Dit zwavel is afkomstig van de enorme vulkanen die ooit op de Rode Planeet actief zijn geweest – Mars is het thuis van de grootste vulkanen in het zonnestelsel, waarvan Olympus Mons de hoogste is.
Het zwavel zal allerlei zure verbindingen gevormd hebben, zoals zwaveldioxide en waterstofsulfide. Hierdoor zullen de oceanen ernstig verzuurd zijn geweest, wat de vorming van carbonaten ernstig heeft belemmerd. Dit vormt dan een mooie verklaring voor de merkwaardige afwezigheid van carbonaten op Mars. Bovendien is zwaveldioxide een uiterst potent broeikasgas – als de atmosfeer van Mars voor slechts 0,001 tot 0,0001 procent uit zwaveldioxide heeft bestaan zou dit voldoende zijn geweest om de temperatuur boven het vriespunt te brengen.
De kans is groot dat de jonge aarde en de jonge Mars zeer veel overeenkomsten hebben gehad. Dat betekent dat het zwavelmodel op Mars ook een verklaring kan vormen voor de schaarste aan carbonaten op aarde gedurende het zogenaamde Archeozoïcum, het tijdvak tussen de 4 en 2,5 miljard jaar geleden. Dat heeft weer gevolgen voor het ontstaan van het leven op aarde. Als de oceanen in die tijd veel zuurder zijn geweest dan tegenwoordig, levert dat belangrijke nieuwe vragen op.
Bron: SPACE.com
(Astrostart)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
22-12-2007
Nieuwe Theorie van Alles is gebaseerd op wiskundig patroon
Op het eerste gezicht lijkt Garrett Lissi de meest onwaar- schijnlijke persoon om met een Theorie van Alles te komen. Hij behoort tot geen enkele universiteit en het grootste deel van het jaar houdt hij zich bezig met surfen op Hawaii. 's Winters vertrekt hij naar de bergen rond Lake Tahoe, Californië, om te gaan snowboarden. Tot voor kort was natuurkunde voor hem weinig meer dan een hobby. Dit heeft enkele bekende natuurkundigen er niet van weerhouden om het werk van Lisi op te merken.
De theorie van Lisi is de (zoveelste) poging om de zwaartekracht te koppelen aan de overige fundamentele natuurkrachten: de sterke en zwakke kernkrachten en het elektromagnetisme. Toch heeft Lisi's theorie zeer veel potentie. In tegenstelling tot bijvoorbeeld de snarentheorie heeft Lisi's theorie geen extra dimensies of spookachtige "nieuwe natuurkunde" nodig om het universum te verklaren.
Lisi's theorie is gebaseerd op een elegant en complex wiskundig patroon, waarmee Lisi een onderliggende relatie heeft ontdekt die alle fundamentele deeltjes en krachten met elkaar verbindt - inclusief de zwaartekracht. Lee Smolin, een vooraanstaande natuurkundige die verbonden is aan het Perimeter Institute for Theoretical Physics beschrijft Lisi's werk als "het meest aanlokkelijke unificatiemodel die ik in jaren heb gezien".
Men heeft in het verleden al enkele "grote unificaties" tot stand gebracht. Men heeft als eerste elektriciteit en magnetisme aan elkaar gekoppeld, om zo de elektromagnetische kracht te vormen. Vervolgens heeft men de elektromagnetische kracht en de zwakke kernkracht aan elkaar gekoppeld, om zo de elektrozwakke kracht te vormen. Recent heeft men ook de sterke kernkracht hieraan toegevoegd.
Slechts de grote unificatie met de zwaartekracht is nog door niemand tot stand gebracht. Wat betekent zo'n "unificatie" nu echter? Dat wil zeggen dat naarmate het energieniveau van de reacties hoger wordt, de verschillende natuurkrachten samensmelten tot één enkele onderliggende kracht.
Bron: NASA
Dat is een behoorlijke prestatie, gezien het feit dat natuurkundigen al 30 jaar bezig zijn met het verenigen van alle deeltjes en krachten in het universum. Het huidige Standaard Model weet drie van de vier fundamentele natuurkrachten met elkaar te verweven. De eerste fundamentele natuurkacht is de elektromagnetische kracht, die de bron vormt van zowel chemische reacties als het ontstaan van atomen en moleculen. Zowel elektriciteit, magnetisme als licht zijn feitelijk "bij-verschijnselen" van deze natuurkracht.
De tweede natuurkracht die in het Standaard Model verenigd is, is de zwakke kernkracht. Deze natuurkracht is verantwoordelijk voor radioactiviteit d.m.v. het verval van bepaalde deeltjes. De derde natuurkracht die lid is van deze "club" is de sterke kernkracht, waarmee quarks aan elkaar worden "gelijmd" om zo het bestaan van atoomkernen mogelijk te maken. Het enige probleem met het Standaard Model is het feit dat de zwaartekracht vooralsnog weigert om lid te worden van deze club der natuurkrachten.
Het Standaard Model is gebaseerd op drie families van materie, plus de krachtoverbrengende deeltjes. Tot de eerste (linkse) familie of "generatie" behoren (van beneden naar boven) het elektron, het elektron-neutrino, de down-quark en de up-quark. Alle stabiele vormen van materie, zoals atomen, zijn slechts opgebouwd uit deeltjes die tot de eerste generatie behoren.
Tot de tweede (middelste) generatie behoren (van beneden naar boven) het muon, het muon-neutrino, de strange quark en de charm quark. Deze deeltjes zijn massiever dan die van de eerste generatie, maar zijn instabiel en vervallen uiteindelijk tot de eerste generatie. Tot de derde (rechtse) generatie behoren (van beneden naar boven) de tau, de tau-neutrino, de bottom quark en de top-quark. Deze deeltjes zijn uiterst massief en bijzonder instabiel.
Helemaal rechts zie je de krachtoverbrengende deeltjes waarvan het bestaan is aangetoond. De deeltjes, en de krachten die zij overbrengen zijn (van beneden naar boven): het W-boson (zwakke kernkracht), het Z-boson (zwakke kernkracht), het gluon (sterke kernkracht) en het foton (elektromagnetische kracht). De zwaartekracht is vooralsnog niet in dit schema te passen.
Bron: Symmetry Magazine
De meeste pogingen om zwaartekracht en de overige natuurkrachten aan elkaar te koppelen zijn gebaseerd op de snarentheorie, die stelt dat deeltjes zijn opgebouwd uit minuscule trillende snaren. Lisi is nooit fan geweest van de snarentheorie, hetgeen naar eigen zeggen de belangrijkste reden is geweest dat hij zijn universitaire carrière heeft afgebroken. "Ik ben nooit een persoon geweest die braaf achter iedereen aan loopt, dus ben ik mijn eigen weg gaan zoeken, wat uiteindelijk geresulteerd heeft in mijn eigen Theorie van Alles". Vorig jaar heeft Lisi een geldbedrag ontvangen van het Foundational Questions Institute om zijn eigen visie gestalte te geven.
Lisi is jarenlang bezig geweest met allerlei "vreemde" wiskundige vergelijkingen, maar kwam daar geen stap verder mee - totdat hij zes maanden geleden een artikel las waarin E8 geanalyseerd werd. E8 is een complex, achtdimensionaal wiskundig patroon van 248 punten. Hij kwam tot de ontdekking dat de vergelijkingen waarmee E8 beschreven kan worden overeenkomen met zijn eigen vergelijkingen. "Toen ik me dat realiseerde, ontplofte mijn brein zowat als gevolg van de implicaties en schoonheid ervan", aldus Lisi. "Ik dacht: holy crap, dit is het!"
Grafische weergave van het wiskundige E8-patroon.
Bron: New Scientist
Wat Lisi zich realiseerde was het volgende: als hij een manier kon vinden om de verschillende elementaire deeltjes en krachten te plaatsen op de 248 punten van E8, zou dat resulteren in een verklaring voor het verschillende gedrag die de verschillende deeltjes en krachten kunnen vertonen - bijvoorbeeld, hoe de zwakke kernkracht deeltjes kan laten vervallen zoals in deeltjesversnellers wordt waargenomen.
Lisi is niet de eerste een poging doet om elementaire deeltjes te koppelen aan de punten van een symmetrisch patroon. In de jaren '50 hebben enkele wetenschappers het bestaan van het "omega-minus" deeltje voorspeld aan de hand van het plaatsen van bekende deeltjes op de punten van een symmetrische wiskundige structuur die SU(3) genoemd wordt. Eén van de punten bleef echter leeg en het nieuwe deeltje zou hier perfect passen. Helaas is dit model een stille dood gestorven.
Het heeft vijftig jaar geduurd voordat iemand dit model een nieuwe kans heeft gegeven en heeft door- ontwikkeld. Het is Lisi die deze eer ter deel valt, maar Lisi is voorzichtig begonnen en heeft het stapsgewijs uitgebreidt. Voordat Lisi probeerde om het ingewikkelde E8 te doorgronden, heeft hij eerst een kleiner neefje van dit patroon bestudeerd: een hexagonaal patroon dat G2 genoemd wordt. Hiermee probeerde hij te verklaren hoe de sterke kernkracht precies werkt.
Volgens het Standaard Model worden de natuur- krachten door deeltjes gedragen: de sterke kernkracht wordt bijvoorbeeld gedragen door deeltjes die gluonen worden genoemd, oftewel "lijmdeeltjes". Iedere quark heeft een kwantumeigenschap die "kleurlading" wordt genoemd - rood, groen of blauw - waarmee de interactie tussen quarks en gluonen bepaald wordt.
Lisi heeft toen de punten van G2 gekoppeld aan de quarks en antiquarks van iedere "kleur" én aan de verschillende soorten gluonen. Lisi kwam tot de ontdekking dat hij op deze manier precies kon verklaren hoe de interacties tussen quarks en gluonen de quarks van "kleur" doen veranderen, waarbij hij slechts gebruik heeft gemaakt van de geometrie zoals die op middelbare scholen onderwezen wordt.
Vervolgens richtte Lisi zijn aandacht op het op-één-na simpelste patroon van deze wiskundige familie: F4, die de vorm van een ster heeft. Hiermee bleek Lisi in staat om de interacties tussen neutrino's en elektronen te verklaren. Het Standaard Model is al succesvol gebleken bij het beschrijven van de elektrozwakke kracht, waarmee elektromagnetische en de zwakke kernkracht aan elkaar gekoppeld worden. Lisi heeft het toen voor elkaar gekregen om de zwaartekracht aan deze mix toe te voegen, door middel van twee "nieuwe" krachtoverbrengende deeltjes die "e-phi" en "omega" genoemd worden. Zo ontstaat een "gravi-elektrozwakke" natuurkracht.
Uiteindelijk heeft hij zijn aandacht gericht op E8 en bleek hij in staat om de meeste van de 248 punten van E8 "op te vullen", waarbij hij gebruik heeft gemaakt van de verschillende "identiteiten" van de 40 deeltjes en krachten die aan de wetenschap bekend. Zo hebben sommige deeltjes een kwantumspin die "boven" of "beneden" kan zijn en ieder van deze identiteiten zal een ander punt van het E8-patroon bezetten.
Uiteindelijk zijn slechts 20 van de 248 punten leeg gebleven, waarna Lisi deze heeft opgevuld met hypothetische deeltjes zoals het graviton, de drager van de zwaartekracht.
Nadat Lisi alle punten van E8 had opgevuld, maakte hij gebruik van computersimulaties om het model te roteren en vanuit alle mogelijke perspectieven te aanschouwen. Door E8 op bepaalde manieren te roteren, ontstond er een patroon waarmee de relatie tussen quarks en gluonen en de gravi-elektrozwakke kracht in beeld kon worden gebracht.
Naarmate hij het patroon verder roteerde, kwamen nog veel intrigerender patronen tevoorschijn. Zo laat een bepaalde configuratie van E8 het interactie- patroon van de gravi-elektrozwakke kracht zien. Dit patroon wordt omringd door de verschillende quarks en antiquarks, die netjes op kleur gesorteerd blijken te zijn.
Bovendien clusteren de quarks samen in drie families, waarbij quarks van verschillende families vrijwel identieke eigenschappen hebben, maar in massa verschillen. Natuurkundigen vragen zich al lang af waarom alle elementaire deeltjes tot drie verschillende families behoren, maar in het model van Lisi is dit een natuurlijk gevolg van de geometrische vorm van E8.
Tot nu toe komen alle interacties, die voorspeld worden door de complexe geometrische relaties van E8, overeen met de waarnemingen in de "echte" wereld. "Voor zover ik weet vormt mijn model de perfecte match voor tienduizenden verschillende reacties die in het echt zijn waargenomen - hoe cool is dat?", vraagt Lisi.
Lisi is vooral tevreden over het feit dat zijn model geen "snaren, extra dimensies of andere wazige uitvindingen bevat waar geen enkel bewijs voor is". De wiskunde is bovendien veel eenvoudiger dan bijvoorbeeld die van de snarentheorie, wat zijn model nog aantrekkelijker maakt. "In vergelijking met de snarentheorie vereist mijn model baby-wiskunde".
Enkele vooraanstaande natuurkundigen zijn behoorlijk onder de indruk. "Vanuit Lisi's theorie komen prachtige dingen tevoorschijn", aldus David Ritz Finkelstein van het Georgia Institute of Technology in Atlanta. "Ik denk dat zijn model gebaseerd is op meer dan louter toeval en dat hij iets zeer belangrijks op het spoor is".
Grafische weergave van een Calabi-Yau manifold.
Lisi houdt zich niet bezig met de vraag waarom het universum geregeerd wordt door de E8-structuur. "Ik denk dat het universum puur op geometrie gebaseerd is - een prachtige vorm die voortdurend roteert en over de ruimtetijd danst", zegt Lisi. "Aangezien E8 misschien wel de mooiste structuur in de gehele wiskunde is, zal het zeer bevredigend zijn als zal blijken dat de natuur juist die vorm heeft uitgekozen." Finkelstein houdt zich echter wél bezig met het waarom van E8 en is van plan om te onderzoeken of de ruimtetijd beschreven kan worden als een textuur dat geweven is vanuit de vlakken van E8.
De natuurkundige Sabine Hossenfelder stelt dat Lisi's theorie niet persé een radicale variant op de snarentheorie hoeft te zijn, maar mogelijk als aanvulling op de snarentheorie gebruikt kan worden. Snarentheoristen maken namelijk al gebruik van E8 voor het beschrijven van een multidimensionaal ruimtelijk patroon dat het Calabi-Yau manifold genoemd wordt. "Is dit puur toeval of niet?", vraagt Hossenfelder zich af.
Lisi's theorie kan pas definitief getest worden als het tot testbare voorspellingen kan leiden. Lisi accepteert dit en zegt dat "het feit dat ik mijn theorie zelf prachtig vind niet hoeft te betekenen dat de natuur het ook met mij eens is". Om E8 volledig op te vullen zijn meer dan 20 deeltjes nodig die niet door het Standaard Model voorspeld worden. Lisi is nu aan het berekenen wat de massa's van deze deeltjes zullen zijn, in de hoop dat ze gedetecteerd kunnen worden door de Large Hadron Collider, die op dit moment in aanbouw is bij het CERN in Zwitersland.
De Large Hadron Collider zal in de loop van 2008 in gebruik worden genomen.
Bron: BBC
"Mijn theorie is eigenlijk een alles-of-niets theorie: het model zal óf exact kloppen, óf spectaculair onjuist zijn", aldus Lisi. "Ik ben de eerste die zal toegeven dat het een proefballonnetje is, maar het is niet voorbij totdat de LHC gezongen heeft".
Bekijk het filmpje:
Is this the theory of everything?
Veel mensen zullen het bovenstaande verhaal nogal vaag vinden. Ik nodig deze mensen dan ook uit om het onderstaande filmpje te bekijken. Het elegante en complexe model is moeilijk om onder woorden te brengen, je moet het simpelweg zien:
Bron: New Scientist
(Astrostart)
Nieuwe Theorie van Alles is gebaseerd op wiskundig patroon
Op het eerste gezicht lijkt Garrett Lissi de meest onwaar- schijnlijke persoon om met een Theorie van Alles te komen. Hij behoort tot geen enkele universiteit en het grootste deel van het jaar houdt hij zich bezig met surfen op Hawaii. 's Winters vertrekt hij naar de bergen rond Lake Tahoe, Californië, om te gaan snowboarden. Tot voor kort was natuurkunde voor hem weinig meer dan een hobby. Dit heeft enkele bekende natuurkundigen er niet van weerhouden om het werk van Lisi op te merken.
De theorie van Lisi is de (zoveelste) poging om de zwaartekracht te koppelen aan de overige fundamentele natuurkrachten: de sterke en zwakke kernkrachten en het elektromagnetisme. Toch heeft Lisi's theorie zeer veel potentie. In tegenstelling tot bijvoorbeeld de snarentheorie heeft Lisi's theorie geen extra dimensies of spookachtige "nieuwe natuurkunde" nodig om het universum te verklaren.
Lisi's theorie is gebaseerd op een elegant en complex wiskundig patroon, waarmee Lisi een onderliggende relatie heeft ontdekt die alle fundamentele deeltjes en krachten met elkaar verbindt - inclusief de zwaartekracht. Lee Smolin, een vooraanstaande natuurkundige die verbonden is aan het Perimeter Institute for Theoretical Physics beschrijft Lisi's werk als "het meest aanlokkelijke unificatiemodel die ik in jaren heb gezien".
Men heeft in het verleden al enkele "grote unificaties" tot stand gebracht. Men heeft als eerste elektriciteit en magnetisme aan elkaar gekoppeld, om zo de elektromagnetische kracht te vormen. Vervolgens heeft men de elektromagnetische kracht en de zwakke kernkracht aan elkaar gekoppeld, om zo de elektrozwakke kracht te vormen. Recent heeft men ook de sterke kernkracht hieraan toegevoegd.
Slechts de grote unificatie met de zwaartekracht is nog door niemand tot stand gebracht. Wat betekent zo'n "unificatie" nu echter? Dat wil zeggen dat naarmate het energieniveau van de reacties hoger wordt, de verschillende natuurkrachten samensmelten tot één enkele onderliggende kracht.
Bron: NASA
Dat is een behoorlijke prestatie, gezien het feit dat natuurkundigen al 30 jaar bezig zijn met het verenigen van alle deeltjes en krachten in het universum. Het huidige Standaard Model weet drie van de vier fundamentele natuurkrachten met elkaar te verweven. De eerste fundamentele natuurkacht is de elektromagnetische kracht, die de bron vormt van zowel chemische reacties als het ontstaan van atomen en moleculen. Zowel elektriciteit, magnetisme als licht zijn feitelijk "bij-verschijnselen" van deze natuurkracht.
De tweede natuurkracht die in het Standaard Model verenigd is, is de zwakke kernkracht. Deze natuurkracht is verantwoordelijk voor radioactiviteit d.m.v. het verval van bepaalde deeltjes. De derde natuurkracht die lid is van deze "club" is de sterke kernkracht, waarmee quarks aan elkaar worden "gelijmd" om zo het bestaan van atoomkernen mogelijk te maken. Het enige probleem met het Standaard Model is het feit dat de zwaartekracht vooralsnog weigert om lid te worden van deze club der natuurkrachten.
Het Standaard Model is gebaseerd op drie families van materie, plus de krachtoverbrengende deeltjes. Tot de eerste (linkse) familie of "generatie" behoren (van beneden naar boven) het elektron, het elektron-neutrino, de down-quark en de up-quark. Alle stabiele vormen van materie, zoals atomen, zijn slechts opgebouwd uit deeltjes die tot de eerste generatie behoren.
Tot de tweede (middelste) generatie behoren (van beneden naar boven) het muon, het muon-neutrino, de strange quark en de charm quark. Deze deeltjes zijn massiever dan die van de eerste generatie, maar zijn instabiel en vervallen uiteindelijk tot de eerste generatie. Tot de derde (rechtse) generatie behoren (van beneden naar boven) de tau, de tau-neutrino, de bottom quark en de top-quark. Deze deeltjes zijn uiterst massief en bijzonder instabiel.
Helemaal rechts zie je de krachtoverbrengende deeltjes waarvan het bestaan is aangetoond. De deeltjes, en de krachten die zij overbrengen zijn (van beneden naar boven): het W-boson (zwakke kernkracht), het Z-boson (zwakke kernkracht), het gluon (sterke kernkracht) en het foton (elektromagnetische kracht). De zwaartekracht is vooralsnog niet in dit schema te passen.
Bron: Symmetry Magazine
De meeste pogingen om zwaartekracht en de overige natuurkrachten aan elkaar te koppelen zijn gebaseerd op de snarentheorie, die stelt dat deeltjes zijn opgebouwd uit minuscule trillende snaren. Lisi is nooit fan geweest van de snarentheorie, hetgeen naar eigen zeggen de belangrijkste reden is geweest dat hij zijn universitaire carrière heeft afgebroken. "Ik ben nooit een persoon geweest die braaf achter iedereen aan loopt, dus ben ik mijn eigen weg gaan zoeken, wat uiteindelijk geresulteerd heeft in mijn eigen Theorie van Alles". Vorig jaar heeft Lisi een geldbedrag ontvangen van het Foundational Questions Institute om zijn eigen visie gestalte te geven.
Lisi is jarenlang bezig geweest met allerlei "vreemde" wiskundige vergelijkingen, maar kwam daar geen stap verder mee - totdat hij zes maanden geleden een artikel las waarin E8 geanalyseerd werd. E8 is een complex, achtdimensionaal wiskundig patroon van 248 punten. Hij kwam tot de ontdekking dat de vergelijkingen waarmee E8 beschreven kan worden overeenkomen met zijn eigen vergelijkingen. "Toen ik me dat realiseerde, ontplofte mijn brein zowat als gevolg van de implicaties en schoonheid ervan", aldus Lisi. "Ik dacht: holy crap, dit is het!"
Grafische weergave van het wiskundige E8-patroon.
Bron: New Scientist
Wat Lisi zich realiseerde was het volgende: als hij een manier kon vinden om de verschillende elementaire deeltjes en krachten te plaatsen op de 248 punten van E8, zou dat resulteren in een verklaring voor het verschillende gedrag die de verschillende deeltjes en krachten kunnen vertonen - bijvoorbeeld, hoe de zwakke kernkracht deeltjes kan laten vervallen zoals in deeltjesversnellers wordt waargenomen.
Lisi is niet de eerste een poging doet om elementaire deeltjes te koppelen aan de punten van een symmetrisch patroon. In de jaren '50 hebben enkele wetenschappers het bestaan van het "omega-minus" deeltje voorspeld aan de hand van het plaatsen van bekende deeltjes op de punten van een symmetrische wiskundige structuur die SU(3) genoemd wordt. Eén van de punten bleef echter leeg en het nieuwe deeltje zou hier perfect passen. Helaas is dit model een stille dood gestorven.
Het heeft vijftig jaar geduurd voordat iemand dit model een nieuwe kans heeft gegeven en heeft door- ontwikkeld. Het is Lisi die deze eer ter deel valt, maar Lisi is voorzichtig begonnen en heeft het stapsgewijs uitgebreidt. Voordat Lisi probeerde om het ingewikkelde E8 te doorgronden, heeft hij eerst een kleiner neefje van dit patroon bestudeerd: een hexagonaal patroon dat G2 genoemd wordt. Hiermee probeerde hij te verklaren hoe de sterke kernkracht precies werkt.
Volgens het Standaard Model worden de natuur- krachten door deeltjes gedragen: de sterke kernkracht wordt bijvoorbeeld gedragen door deeltjes die gluonen worden genoemd, oftewel "lijmdeeltjes". Iedere quark heeft een kwantumeigenschap die "kleurlading" wordt genoemd - rood, groen of blauw - waarmee de interactie tussen quarks en gluonen bepaald wordt.
Lisi heeft toen de punten van G2 gekoppeld aan de quarks en antiquarks van iedere "kleur" én aan de verschillende soorten gluonen. Lisi kwam tot de ontdekking dat hij op deze manier precies kon verklaren hoe de interacties tussen quarks en gluonen de quarks van "kleur" doen veranderen, waarbij hij slechts gebruik heeft gemaakt van de geometrie zoals die op middelbare scholen onderwezen wordt.
Vervolgens richtte Lisi zijn aandacht op het op-één-na simpelste patroon van deze wiskundige familie: F4, die de vorm van een ster heeft. Hiermee bleek Lisi in staat om de interacties tussen neutrino's en elektronen te verklaren. Het Standaard Model is al succesvol gebleken bij het beschrijven van de elektrozwakke kracht, waarmee elektromagnetische en de zwakke kernkracht aan elkaar gekoppeld worden. Lisi heeft het toen voor elkaar gekregen om de zwaartekracht aan deze mix toe te voegen, door middel van twee "nieuwe" krachtoverbrengende deeltjes die "e-phi" en "omega" genoemd worden. Zo ontstaat een "gravi-elektrozwakke" natuurkracht.
Uiteindelijk heeft hij zijn aandacht gericht op E8 en bleek hij in staat om de meeste van de 248 punten van E8 "op te vullen", waarbij hij gebruik heeft gemaakt van de verschillende "identiteiten" van de 40 deeltjes en krachten die aan de wetenschap bekend. Zo hebben sommige deeltjes een kwantumspin die "boven" of "beneden" kan zijn en ieder van deze identiteiten zal een ander punt van het E8-patroon bezetten.
Uiteindelijk zijn slechts 20 van de 248 punten leeg gebleven, waarna Lisi deze heeft opgevuld met hypothetische deeltjes zoals het graviton, de drager van de zwaartekracht.
Nadat Lisi alle punten van E8 had opgevuld, maakte hij gebruik van computersimulaties om het model te roteren en vanuit alle mogelijke perspectieven te aanschouwen. Door E8 op bepaalde manieren te roteren, ontstond er een patroon waarmee de relatie tussen quarks en gluonen en de gravi-elektrozwakke kracht in beeld kon worden gebracht.
Naarmate hij het patroon verder roteerde, kwamen nog veel intrigerender patronen tevoorschijn. Zo laat een bepaalde configuratie van E8 het interactie- patroon van de gravi-elektrozwakke kracht zien. Dit patroon wordt omringd door de verschillende quarks en antiquarks, die netjes op kleur gesorteerd blijken te zijn.
Bovendien clusteren de quarks samen in drie families, waarbij quarks van verschillende families vrijwel identieke eigenschappen hebben, maar in massa verschillen. Natuurkundigen vragen zich al lang af waarom alle elementaire deeltjes tot drie verschillende families behoren, maar in het model van Lisi is dit een natuurlijk gevolg van de geometrische vorm van E8.
Tot nu toe komen alle interacties, die voorspeld worden door de complexe geometrische relaties van E8, overeen met de waarnemingen in de "echte" wereld. "Voor zover ik weet vormt mijn model de perfecte match voor tienduizenden verschillende reacties die in het echt zijn waargenomen - hoe cool is dat?", vraagt Lisi.
Lisi is vooral tevreden over het feit dat zijn model geen "snaren, extra dimensies of andere wazige uitvindingen bevat waar geen enkel bewijs voor is". De wiskunde is bovendien veel eenvoudiger dan bijvoorbeeld die van de snarentheorie, wat zijn model nog aantrekkelijker maakt. "In vergelijking met de snarentheorie vereist mijn model baby-wiskunde".
Enkele vooraanstaande natuurkundigen zijn behoorlijk onder de indruk. "Vanuit Lisi's theorie komen prachtige dingen tevoorschijn", aldus David Ritz Finkelstein van het Georgia Institute of Technology in Atlanta. "Ik denk dat zijn model gebaseerd is op meer dan louter toeval en dat hij iets zeer belangrijks op het spoor is".
Grafische weergave van een Calabi-Yau manifold.
Lisi houdt zich niet bezig met de vraag waarom het universum geregeerd wordt door de E8-structuur. "Ik denk dat het universum puur op geometrie gebaseerd is - een prachtige vorm die voortdurend roteert en over de ruimtetijd danst", zegt Lisi. "Aangezien E8 misschien wel de mooiste structuur in de gehele wiskunde is, zal het zeer bevredigend zijn als zal blijken dat de natuur juist die vorm heeft uitgekozen." Finkelstein houdt zich echter wél bezig met het waarom van E8 en is van plan om te onderzoeken of de ruimtetijd beschreven kan worden als een textuur dat geweven is vanuit de vlakken van E8.
De natuurkundige Sabine Hossenfelder stelt dat Lisi's theorie niet persé een radicale variant op de snarentheorie hoeft te zijn, maar mogelijk als aanvulling op de snarentheorie gebruikt kan worden. Snarentheoristen maken namelijk al gebruik van E8 voor het beschrijven van een multidimensionaal ruimtelijk patroon dat het Calabi-Yau manifold genoemd wordt. "Is dit puur toeval of niet?", vraagt Hossenfelder zich af.
Lisi's theorie kan pas definitief getest worden als het tot testbare voorspellingen kan leiden. Lisi accepteert dit en zegt dat "het feit dat ik mijn theorie zelf prachtig vind niet hoeft te betekenen dat de natuur het ook met mij eens is". Om E8 volledig op te vullen zijn meer dan 20 deeltjes nodig die niet door het Standaard Model voorspeld worden. Lisi is nu aan het berekenen wat de massa's van deze deeltjes zullen zijn, in de hoop dat ze gedetecteerd kunnen worden door de Large Hadron Collider, die op dit moment in aanbouw is bij het CERN in Zwitersland.
De Large Hadron Collider zal in de loop van 2008 in gebruik worden genomen.
Bron: BBC
"Mijn theorie is eigenlijk een alles-of-niets theorie: het model zal óf exact kloppen, óf spectaculair onjuist zijn", aldus Lisi. "Ik ben de eerste die zal toegeven dat het een proefballonnetje is, maar het is niet voorbij totdat de LHC gezongen heeft".
Bekijk het filmpje:
Is this the theory of everything?
Veel mensen zullen het bovenstaande verhaal nogal vaag vinden. Ik nodig deze mensen dan ook uit om het onderstaande filmpje te bekijken. Het elegante en complexe model is moeilijk om onder woorden te brengen, je moet het simpelweg zien:
Bron: New Scientist
(Astrostart)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
24-12-2007
Astronomische kijk op het kerstfeest
Op 25 december vieren de Christenen de geboorte van Christus. Laten we eens, vanuit een astronomisch oogpunt, gaan kijken hoe deze traditie geboren is. Het kerstfeest zoals wij dat kennen is onder andere afgeleid door een tweetal (onverwante) hemelverschijnselen. Het gaat hierbij om de winterzonnewende en de ster van Bethlehem, maar wat hebben deze zaken nu te maken met het kerstfeest?
De winterzonnewinde is een verschijnsel dat door vele Europese volkeren als een magisch fenomeen werd gevierd. De winterzonnewende is het verschijnsel waarop de zon haar kleinst mogelijke middaghoogte bereikt, met andere woorden: de kortste dag van het jaar.
Men vierde feest omdat na deze dag het licht in de natuur terugkwam, de dagen zouden gaan lengen en de natuur zou snel weer groen worden. Ieder volk vierde dit feest op zijn eigen manier: de Romeinen versierden bomen, in Scandinavië versierde men dennentakken en de Joden brandden kaarsen. Iedereen versierde zijn huis, het werk werd stilgelegd, men zat gezellig samen tijdens een feestmaal en cadeautjes werden uitgedeeld.
Het Romeinse rijk vierde het feest aanvankelijk op dezelfde dag als de overige Europese volkeren, namelijk 22 december. Het feest stond in het teken van de zonnegod Apollo. De gezaghebbers van het Romeinse rijk brachten deze feesten samen naar 25 december, de dag waarop wij het huidige kerstfeest vieren.
Maar het kerstfeest heeft nog een andere astronomische achtergrond. Iedereen is wel bekend met de ster van Bethlehem. Toen Jezus geboren werd, zagen drie wijzen uit het Oosten een heldere ster aan de hemel, die hen leidde naar de plek waar Jezus geboren werd.
Men vermoedt dat astronomie en astrologie in die tijd als eenzelfde werd ervaren en dat de drie wijzen (astrologen?) de heldere ster in verband brachten met een bijzondere gebeurtenis: in dit geval de geboorte van de koning der Joden. Al sinds jaar en dag proberen wetenschappers een verklaring te vinden voor wat de drie wijzen zagen. Hieronder worden enkele theorieën genoemd.
Op veel afbeeldingen staat de kerstster afgebeeld als een komeet met een duidelijke heldere staart. Het is aannemelijk dat de ster van Betlehem een komeet was.
Er wordt verteld dat de drie wijzen geleid werden door de ster. Een ster staat ‘stil’ aan de hemel, een komeet daarentegen beweegt zich vrij door het heelal, kan verdwijnen en een paar weken later weer tevoorschijn komen. Het zou dus goed kunnen dat de wijzen zich hebben laten leiden door een komeet.
Bij het zoeken naar een verklaring voor de kerstster wordt ook gekeken naar overige bijzondere hemelverschijnselen. Sommige sterren veranderen zichtbaar van helderheid, andere sterren worden aan het eind van hun leven plotseling heel helder (nova). Op een plek waar eerst geen ster te zien was, staat er nu plots wel een. Zo’n stervende ster kan op zo’n moment vele malen helderder worden. Supernova’s zijn geen zeldzaamheid in het heelal, maar de kans dat wij er een zullen zien is klein. Als er zich ten tijde van de geboorte van Jezus zo’n verschijnsel voordeed, zal dat niet onopgemerkt zijn gebleven.
De derde mogelijkheid is een conjunctie, dat is een samenstand van twee of meerdere planeten (planeten die ogenschijnlijk bij elkaar staan). Dit kan een opvallend verschijnsel zijn. Zo is een samenstand van Jupiter en Saturnus een bijzonder en opvallend verschijnsel.
De drie wijzen zouden zo’n samenstand aangezien kunnen hebben voor een ster (die er eerst niet was) die hen leidde. Toch is dit van de genoemde verklaringen de minst waarschijnlijke, omdat dergelijke samenstanden vaker voorkwamen en dus ook vaker opgemerkt zouden moeten zijn.
Al met al lijkt het erop dat een komeet de meest waarschijnlijke verklaring voor het verschijnsel vormt, maar ook de nova-theorie en conjunctie-theorie hebben elk hun aanhangers. Wat de daadwerkelijke aard van de kerstster was, zal voorlopig nog wel in het ongewisse blijven. Dat is misschien maar goed ook, hierdoor blijft de mythe van de Ster van Bethlehem in stand.
Dit artikel is gebaseerd op een artikel van Demelza Ramakers, ex-medewerker van AstroStart.
Bron: Astrostart
(Astrostart)
Astronomische kijk op het kerstfeest
Op 25 december vieren de Christenen de geboorte van Christus. Laten we eens, vanuit een astronomisch oogpunt, gaan kijken hoe deze traditie geboren is. Het kerstfeest zoals wij dat kennen is onder andere afgeleid door een tweetal (onverwante) hemelverschijnselen. Het gaat hierbij om de winterzonnewende en de ster van Bethlehem, maar wat hebben deze zaken nu te maken met het kerstfeest?
De winterzonnewinde is een verschijnsel dat door vele Europese volkeren als een magisch fenomeen werd gevierd. De winterzonnewende is het verschijnsel waarop de zon haar kleinst mogelijke middaghoogte bereikt, met andere woorden: de kortste dag van het jaar.
Men vierde feest omdat na deze dag het licht in de natuur terugkwam, de dagen zouden gaan lengen en de natuur zou snel weer groen worden. Ieder volk vierde dit feest op zijn eigen manier: de Romeinen versierden bomen, in Scandinavië versierde men dennentakken en de Joden brandden kaarsen. Iedereen versierde zijn huis, het werk werd stilgelegd, men zat gezellig samen tijdens een feestmaal en cadeautjes werden uitgedeeld.
Het Romeinse rijk vierde het feest aanvankelijk op dezelfde dag als de overige Europese volkeren, namelijk 22 december. Het feest stond in het teken van de zonnegod Apollo. De gezaghebbers van het Romeinse rijk brachten deze feesten samen naar 25 december, de dag waarop wij het huidige kerstfeest vieren.
Maar het kerstfeest heeft nog een andere astronomische achtergrond. Iedereen is wel bekend met de ster van Bethlehem. Toen Jezus geboren werd, zagen drie wijzen uit het Oosten een heldere ster aan de hemel, die hen leidde naar de plek waar Jezus geboren werd.
Men vermoedt dat astronomie en astrologie in die tijd als eenzelfde werd ervaren en dat de drie wijzen (astrologen?) de heldere ster in verband brachten met een bijzondere gebeurtenis: in dit geval de geboorte van de koning der Joden. Al sinds jaar en dag proberen wetenschappers een verklaring te vinden voor wat de drie wijzen zagen. Hieronder worden enkele theorieën genoemd.
Op veel afbeeldingen staat de kerstster afgebeeld als een komeet met een duidelijke heldere staart. Het is aannemelijk dat de ster van Betlehem een komeet was.
Er wordt verteld dat de drie wijzen geleid werden door de ster. Een ster staat ‘stil’ aan de hemel, een komeet daarentegen beweegt zich vrij door het heelal, kan verdwijnen en een paar weken later weer tevoorschijn komen. Het zou dus goed kunnen dat de wijzen zich hebben laten leiden door een komeet.
Bij het zoeken naar een verklaring voor de kerstster wordt ook gekeken naar overige bijzondere hemelverschijnselen. Sommige sterren veranderen zichtbaar van helderheid, andere sterren worden aan het eind van hun leven plotseling heel helder (nova). Op een plek waar eerst geen ster te zien was, staat er nu plots wel een. Zo’n stervende ster kan op zo’n moment vele malen helderder worden. Supernova’s zijn geen zeldzaamheid in het heelal, maar de kans dat wij er een zullen zien is klein. Als er zich ten tijde van de geboorte van Jezus zo’n verschijnsel voordeed, zal dat niet onopgemerkt zijn gebleven.
De derde mogelijkheid is een conjunctie, dat is een samenstand van twee of meerdere planeten (planeten die ogenschijnlijk bij elkaar staan). Dit kan een opvallend verschijnsel zijn. Zo is een samenstand van Jupiter en Saturnus een bijzonder en opvallend verschijnsel.
De drie wijzen zouden zo’n samenstand aangezien kunnen hebben voor een ster (die er eerst niet was) die hen leidde. Toch is dit van de genoemde verklaringen de minst waarschijnlijke, omdat dergelijke samenstanden vaker voorkwamen en dus ook vaker opgemerkt zouden moeten zijn.
Al met al lijkt het erop dat een komeet de meest waarschijnlijke verklaring voor het verschijnsel vormt, maar ook de nova-theorie en conjunctie-theorie hebben elk hun aanhangers. Wat de daadwerkelijke aard van de kerstster was, zal voorlopig nog wel in het ongewisse blijven. Dat is misschien maar goed ook, hierdoor blijft de mythe van de Ster van Bethlehem in stand.
Dit artikel is gebaseerd op een artikel van Demelza Ramakers, ex-medewerker van AstroStart.
Bron: Astrostart
(Astrostart)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
24-12-2007
De Ster van Bethlehem: het verhaal
De oorsprong van de beroemde Ster van Bethlehem is één van de best bewaarde geheimen van de mystieke astronomie, zoals in het voorgaande artikel op AstroStart werd verteld. Onze conclusie was dat een komeet de meest waarschijnlijke verklaring is, maar we gaan nu een alternatief scenario verkennen: misschien was de Ster van Bethlehem wel een nova?
Nova’s zijn verwant aan de type Ia supernova’s, hoewel minder spectaculair en cataclysmisch. Nova’s zijn het resultaat van materie-overdracht binnen een nauw paar van sterren, de ene een witte dwerg (gedoofde kern van een zonachtige ster) en de andere een reuzenster.
De overdracht van materie doet de witte dwerg van tijd tot tijd uitbarsten, waarbij een ongecontroleerde waterstoffusie teweeg wordt gebracht. De ontploffing is echter niet groot genoeg om de witte dwerg over een bepaalde limiet te tillen: gebeurt dat wel, dan spreken we van een super-nova. Aangezien de witte dwerg gedurende de nova-explosie intact blijft, kunnen vele nova’s bij één enkele ster worden waargenomen. Meestal kennen nova’s een vaste interval en kan voorspeld worden wanneer de volgende zal plaatsvinden.
Als we nu van alle bekende “regelmatige” nova’s vast kunnen stellen op welke data de uitbarstingen hebben plaatsgevonden, kan nagegaan worden of er één kandidaat is om de Ster van Bethlehem te verklaren. Wat blijkt: die kandidaat is nu gevonden. Het gaat om de weinig in het oog springende ster T Pyxides, een ster van het zuidelijk halfrond in het sterrenbeeld Kompas. De ster is derhalve vanuit Nederland nooit zichtbaar.
Sterren die nova kunnen gaan behoren automatisch tot de variabele sterren. Vanwege de gewelddadige aard van het variabele kenmerk worden dergelijke sterren ook wel cataclysmische variabelen genoemd. Supernova’s kunnen per definitie geen variabele sterren zijn, aangezien ze zichzelf gedurende een supernova voor altijd vernietigen.
Nu is de normale interval tussen de nova’s bij T Pyxides ongeveer 20 jaar. Binnen een bepaald onzekerheidskader kan worden vastgesteld dat de ster een mogelijke (en uiterst speculatieve) kandidaat kan zijn voor de Ster van Bethlehem. Een korrel zout is bij deze stelling wel aanbevolen, aangezien er maar weinig nova’s zijn die een onveranderende interval kennen. Zo is het bij T Pyxides inmiddels 40 jaar geleden dat de laatste nova heeft plaatsgevonden. In afwachting van dit moment, zijn er altijd telescopen die paraat zijn voor de gebeurtenis.
Als de nova inderdaad binnenkort gaat plaatsvinden, is hij voor ervaren waarnemers moeilijk te missen: de schijnbare helderheid van T Pyxides zal dan met een factor 1.000 vergroot worden. Het zal echter voor minder ervaren waarnemers als een teleurstelling komen dat, zelfs gedurende de nova, de ster te zwak zal zijn om met het blote oog te zien. Toch zal de magnitude van de ster stijgen van 14 naar 6,5 en dat is ronduit spectaculair.
Toch heeft T Pyxides misschien iets veel spectaculairders in petto. Sommige astronomen stellen dat de langere tijdspanne sinds de vorige nova de witte dwerg extra veel brandstof heeft gegeven. Als de ster straks nova gaat, zal de uitbarsting vele malen krachtiger zijn dan de voorgaande. De nova zal dan met het blote oog zichtbaar zijn, hoewel nog steeds weinig spectaculair.
Enkele dappere enthousiastelingen gaan nog verder door te speculeren dat een supernova tot de mogelijkheden behoort! Dat zal dan uiteraard het einde van T Pyxides inhouden, maar de helderheid van de supernova zal heel veel goedmaken. Het zal dan waarlijk lijken alsof een nieuwe ster aan de hemel is verschenen, adembenemend helder in pracht en schoonheid!
Bron: SPACE.com
(Astrostart)
De Ster van Bethlehem: het verhaal
De oorsprong van de beroemde Ster van Bethlehem is één van de best bewaarde geheimen van de mystieke astronomie, zoals in het voorgaande artikel op AstroStart werd verteld. Onze conclusie was dat een komeet de meest waarschijnlijke verklaring is, maar we gaan nu een alternatief scenario verkennen: misschien was de Ster van Bethlehem wel een nova?
Nova’s zijn verwant aan de type Ia supernova’s, hoewel minder spectaculair en cataclysmisch. Nova’s zijn het resultaat van materie-overdracht binnen een nauw paar van sterren, de ene een witte dwerg (gedoofde kern van een zonachtige ster) en de andere een reuzenster.
De overdracht van materie doet de witte dwerg van tijd tot tijd uitbarsten, waarbij een ongecontroleerde waterstoffusie teweeg wordt gebracht. De ontploffing is echter niet groot genoeg om de witte dwerg over een bepaalde limiet te tillen: gebeurt dat wel, dan spreken we van een super-nova. Aangezien de witte dwerg gedurende de nova-explosie intact blijft, kunnen vele nova’s bij één enkele ster worden waargenomen. Meestal kennen nova’s een vaste interval en kan voorspeld worden wanneer de volgende zal plaatsvinden.
Als we nu van alle bekende “regelmatige” nova’s vast kunnen stellen op welke data de uitbarstingen hebben plaatsgevonden, kan nagegaan worden of er één kandidaat is om de Ster van Bethlehem te verklaren. Wat blijkt: die kandidaat is nu gevonden. Het gaat om de weinig in het oog springende ster T Pyxides, een ster van het zuidelijk halfrond in het sterrenbeeld Kompas. De ster is derhalve vanuit Nederland nooit zichtbaar.
Sterren die nova kunnen gaan behoren automatisch tot de variabele sterren. Vanwege de gewelddadige aard van het variabele kenmerk worden dergelijke sterren ook wel cataclysmische variabelen genoemd. Supernova’s kunnen per definitie geen variabele sterren zijn, aangezien ze zichzelf gedurende een supernova voor altijd vernietigen.
Nu is de normale interval tussen de nova’s bij T Pyxides ongeveer 20 jaar. Binnen een bepaald onzekerheidskader kan worden vastgesteld dat de ster een mogelijke (en uiterst speculatieve) kandidaat kan zijn voor de Ster van Bethlehem. Een korrel zout is bij deze stelling wel aanbevolen, aangezien er maar weinig nova’s zijn die een onveranderende interval kennen. Zo is het bij T Pyxides inmiddels 40 jaar geleden dat de laatste nova heeft plaatsgevonden. In afwachting van dit moment, zijn er altijd telescopen die paraat zijn voor de gebeurtenis.
Als de nova inderdaad binnenkort gaat plaatsvinden, is hij voor ervaren waarnemers moeilijk te missen: de schijnbare helderheid van T Pyxides zal dan met een factor 1.000 vergroot worden. Het zal echter voor minder ervaren waarnemers als een teleurstelling komen dat, zelfs gedurende de nova, de ster te zwak zal zijn om met het blote oog te zien. Toch zal de magnitude van de ster stijgen van 14 naar 6,5 en dat is ronduit spectaculair.
Toch heeft T Pyxides misschien iets veel spectaculairders in petto. Sommige astronomen stellen dat de langere tijdspanne sinds de vorige nova de witte dwerg extra veel brandstof heeft gegeven. Als de ster straks nova gaat, zal de uitbarsting vele malen krachtiger zijn dan de voorgaande. De nova zal dan met het blote oog zichtbaar zijn, hoewel nog steeds weinig spectaculair.
Enkele dappere enthousiastelingen gaan nog verder door te speculeren dat een supernova tot de mogelijkheden behoort! Dat zal dan uiteraard het einde van T Pyxides inhouden, maar de helderheid van de supernova zal heel veel goedmaken. Het zal dan waarlijk lijken alsof een nieuwe ster aan de hemel is verschenen, adembenemend helder in pracht en schoonheid!
Bron: SPACE.com
(Astrostart)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
28-12-2007
[Top 10] Meest opmerkelijke ontdekkingen van 2007
Het jaar 2007 is bijna achter de rug. De leunstoel-astronomen hebben zich dit jaar niet hoeven vervelen: het jaar 2007 was weinig bijzonder op het gebied van (on-)bemande ruimtevaart, maar op het gebied van astrofysica was 2007 een bijzonder en opmerkelijk jaar. Het jaar was bijzonder rijk aan ontdekkingen die tot de verbeelding spreken, verwonderen en/of ronduit opzienbarend zijn. We hebben de tien meest opmerkelijke ontdekkingen op een rijtje gezet: welke vind jij het meest opmerkelijk of bijzonder? Laat het ons weten!
Donkere ontdekkingen
Een deel van de donkere materie in het universum is aangetroffen in nabije en onvoorstelbaar kleine sterrenstelsels, die te klein zijn om zelfs maar het predikaat “dwerg” te verdienen. Deze “hobbitstelsels” bevatten slechts weinig sterren, maar bevatten een massa die 100 keer hoger is dan die van de zichtbare materie! De verborgen massa laat zijn zwaartekrachtinvloed gelden, maar blijft verder geheel onzichtbaar. Astronomen noemen deze mysterieuze substantie “donkere materie”.
In een afzonderlijk onderzoek hebben astronomen een driedimensionale kaart gemaakt van de verspreiding van donkere materie in een groot deel van het zichtbare universum.
Magelhaanse Wolken
Het heelal is groot en leeg en het is gemakkelijk om je er eenzaam te voelen. Ons thuissterrenstelsel, de Melkweg, is echter niet lang eenzaam geweest. De twee grootste satellietstelsels van het melkwegstelsel, de beide Magelhaanse Wolken, worden immers geacht om miljarden jaren lang trouwe metgezellen van onze Melkweg te zijn geweest. Toch?
Nieuwe berekeningen van de snelheid van de Magelhaanse Wolken suggereren iets anders. De snelheid van beide dwergstelsels blijkt zo hoog te zijn dat ze onmogelijk aan de Melkweg gebonden kunnen zijn. Het lijkt erop dat de Magelhaanse Wolken slechts toevallige passanten zijn. Dit druist echter in tegen alles wat men dacht te weten over de evolutie van de Lokale Groep.
Weersverwachting: maximumtemperatuur 920 graden
De weersverwachting voor vandaag: de maximumtemperatuur liggen overal rond de 920 graden. 's Nachts kan het afkoelen tot 650 graden. Er staat een stormachtige wind, met snelheden van rond de 9200 kilometer per uur. Er valt ook iets positiefs te melden: iedereen kan een schitterende rode zonsondergang verwachten!
Het bovenstaande weerpraatje kan iedere dag opnieuw herhaalt worden op de exoplaneet HD 189733b. Dit is de eerste wereld buiten het zonnestelsel waarvan de temperatuur in kaart is gebracht en het is eveneens de eerste wereld buiten het zonnestelsel waarop een zonsondergang is waargenomen.
Mars is omver gekieperd
Na meer dan tien jaar van discussiëren zijn wetenschappers eindelijk tot de conclusie gekomen dat de Rode Planeet inderdaad ooit uitgestrekte oceanen gekend heeft. De kustlijnen van deze oceanen kennen echter bizarre eigenschappen, zoals bergkammen op plaatsen waar het vlak zou moeten zijn en andersom. Gaat het hier wel om kustlijnen? Dat blijkt inderdaad zo te zijn, maar het blijkt dat Mars lang geleden is “omgevallen”, waarbij diens gewicht is herverdeeld en de kustlijnen op de meest bizarre manieren verschoven zijn.
De ster met de staart
Kometen hebben staarten een sterren niet – dat weet iedereen. Wel, daar klopt feitelijk dus weinig van. Kometen hebben alleen een staart als zij de zon naderen, waarbij het gas en stof wordt weggekookt – en ook sterren kunnen wel degelijk staarten hebben! Het blijkt namelijk dat de reuzenster Mira A een staart heeft die een paar duizend keer groter is dan het gehele zonnestelsel! Het universum weet ons altijd weer te verrassen...
Er is nog hoop voor de aarde
Over een paar miljard jaar zal de zon opzwellen en de aarde verzwelgen – waarbij alles en iedereen geroosterd zal worden. Zo luidt althans het gangbare scenario. Als zonachtige sterren het stadium van een rode reus bereiken gaan ze hun buitenste gaslagen afwerpen, hetgeen tot een reeks van kwalijke gebeurtenissen zal leiden.
Men heeft echter ontdekt dat ten minste één rode reus, V 391 Pegasi, zijn gaslagen veel te vroeg heeft afgeworpen. En zie! Astronomen hebben bij de vreemde reus een planeet ontdekt en de afstand tot diens moederster blijkt overeen te komen met de afstand tussen de aarde en de zon. Het is de eerste planeet die ooit bij een rode reus is ontdekt en deze ontdekking zorgt voor een sprankje hoop wat betreft het overleven van de aarde.
Een zwart gat die de theorie aan z'n...gat lapt
Zwarte gaten komen in drie varianten: klein, medium en extra-large. Daar kan nu een vierde variant aan toegevoegd worden: de extra-grote-kleine zwarte gaten! Astronomen hebben namelijk een stellair zwart gat ontdekt (het type dat gewoonlijk ontstaat vanuit een massieve ster die ontploft als supernova) die evenveel weegt als 16 zonnen – veel zwaarder dan mogelijk zou moeten zijn. Heerlijk als de theorie uit het kosmische raam gesmeten kan worden!
Kosmische kogels
De bezoekers van AstroStart houden zich waarschijnlijk niet bezig met de oorsprong van kosmische straling – maar onze atmosfeer wordt wel constant door deze straling gebombardeerd en astronomen zijn al heel lang benieuwd naar de herkomst ervan. Dit jaar heeft men de herkomst eindelijk vastgesteld: hyperactieve zwarte gaten. Die ontdekking zal het startsein kunnen geven voor het “tijdperk van de kosmische straling-astronomie”.
Planetenparade
Het ontdekken van planeten buiten het zonnestelsel is inmiddels de normaalste zaak ter wereld geworden – men kent er nu meer dan 250. Het ontdekken van een exoplaneet zal het nieuws dan ook niet meer halen – tenzij het om een hele speciale ontdekking gaat! De ontdekking van een planetenstelsel met vijf planeten is wat dat betreft meer dan nieuwswaardig.
Het stelsel van 55 Cancri is het grootste extrasolaire planetenstelsel dat tot nu toe is ontdekt en vertoont enkele frappante overeenkomsten met ons eigen zonnestelsel. Helaas heeft men nog geen tweeling-aarde ontdekt, maar zo'n beetje alle astronomen zijn ervan overtuigd dat die ontdekking niet lang meer op zich zal laten wachten.
Death Star-sterrenstelsel
Er zijn maar weinig ontdekkingen die zo aan science-fiction doen denken als die van het Death Star-sterrenstelsel. Dit sterrenstelsel herbergt een supermassief zwart gat die zijn buurman continu met een energiestraal aan het bestoken is! De straling in deze Ray of Death is voldoende om al het leven op aarde te vernietigen, als de aarde de onfortuinlijke pech zou hebben om zich in de baan van de straal te bevinden. Gelukkig bevindt dit galactische monster zich ver van ons bed – lang leve het zonnestelsel!
Deze publicatie is een bewerking van een artikel dat eerder verschenen is op SPACE.com.
Bron: SPACE.com
(Astrostart)
[Top 10] Meest opmerkelijke ontdekkingen van 2007
Het jaar 2007 is bijna achter de rug. De leunstoel-astronomen hebben zich dit jaar niet hoeven vervelen: het jaar 2007 was weinig bijzonder op het gebied van (on-)bemande ruimtevaart, maar op het gebied van astrofysica was 2007 een bijzonder en opmerkelijk jaar. Het jaar was bijzonder rijk aan ontdekkingen die tot de verbeelding spreken, verwonderen en/of ronduit opzienbarend zijn. We hebben de tien meest opmerkelijke ontdekkingen op een rijtje gezet: welke vind jij het meest opmerkelijk of bijzonder? Laat het ons weten!
Donkere ontdekkingen
Een deel van de donkere materie in het universum is aangetroffen in nabije en onvoorstelbaar kleine sterrenstelsels, die te klein zijn om zelfs maar het predikaat “dwerg” te verdienen. Deze “hobbitstelsels” bevatten slechts weinig sterren, maar bevatten een massa die 100 keer hoger is dan die van de zichtbare materie! De verborgen massa laat zijn zwaartekrachtinvloed gelden, maar blijft verder geheel onzichtbaar. Astronomen noemen deze mysterieuze substantie “donkere materie”.
In een afzonderlijk onderzoek hebben astronomen een driedimensionale kaart gemaakt van de verspreiding van donkere materie in een groot deel van het zichtbare universum.
Magelhaanse Wolken
Het heelal is groot en leeg en het is gemakkelijk om je er eenzaam te voelen. Ons thuissterrenstelsel, de Melkweg, is echter niet lang eenzaam geweest. De twee grootste satellietstelsels van het melkwegstelsel, de beide Magelhaanse Wolken, worden immers geacht om miljarden jaren lang trouwe metgezellen van onze Melkweg te zijn geweest. Toch?
Nieuwe berekeningen van de snelheid van de Magelhaanse Wolken suggereren iets anders. De snelheid van beide dwergstelsels blijkt zo hoog te zijn dat ze onmogelijk aan de Melkweg gebonden kunnen zijn. Het lijkt erop dat de Magelhaanse Wolken slechts toevallige passanten zijn. Dit druist echter in tegen alles wat men dacht te weten over de evolutie van de Lokale Groep.
Weersverwachting: maximumtemperatuur 920 graden
De weersverwachting voor vandaag: de maximumtemperatuur liggen overal rond de 920 graden. 's Nachts kan het afkoelen tot 650 graden. Er staat een stormachtige wind, met snelheden van rond de 9200 kilometer per uur. Er valt ook iets positiefs te melden: iedereen kan een schitterende rode zonsondergang verwachten!
Het bovenstaande weerpraatje kan iedere dag opnieuw herhaalt worden op de exoplaneet HD 189733b. Dit is de eerste wereld buiten het zonnestelsel waarvan de temperatuur in kaart is gebracht en het is eveneens de eerste wereld buiten het zonnestelsel waarop een zonsondergang is waargenomen.
Mars is omver gekieperd
Na meer dan tien jaar van discussiëren zijn wetenschappers eindelijk tot de conclusie gekomen dat de Rode Planeet inderdaad ooit uitgestrekte oceanen gekend heeft. De kustlijnen van deze oceanen kennen echter bizarre eigenschappen, zoals bergkammen op plaatsen waar het vlak zou moeten zijn en andersom. Gaat het hier wel om kustlijnen? Dat blijkt inderdaad zo te zijn, maar het blijkt dat Mars lang geleden is “omgevallen”, waarbij diens gewicht is herverdeeld en de kustlijnen op de meest bizarre manieren verschoven zijn.
De ster met de staart
Kometen hebben staarten een sterren niet – dat weet iedereen. Wel, daar klopt feitelijk dus weinig van. Kometen hebben alleen een staart als zij de zon naderen, waarbij het gas en stof wordt weggekookt – en ook sterren kunnen wel degelijk staarten hebben! Het blijkt namelijk dat de reuzenster Mira A een staart heeft die een paar duizend keer groter is dan het gehele zonnestelsel! Het universum weet ons altijd weer te verrassen...
Er is nog hoop voor de aarde
Over een paar miljard jaar zal de zon opzwellen en de aarde verzwelgen – waarbij alles en iedereen geroosterd zal worden. Zo luidt althans het gangbare scenario. Als zonachtige sterren het stadium van een rode reus bereiken gaan ze hun buitenste gaslagen afwerpen, hetgeen tot een reeks van kwalijke gebeurtenissen zal leiden.
Men heeft echter ontdekt dat ten minste één rode reus, V 391 Pegasi, zijn gaslagen veel te vroeg heeft afgeworpen. En zie! Astronomen hebben bij de vreemde reus een planeet ontdekt en de afstand tot diens moederster blijkt overeen te komen met de afstand tussen de aarde en de zon. Het is de eerste planeet die ooit bij een rode reus is ontdekt en deze ontdekking zorgt voor een sprankje hoop wat betreft het overleven van de aarde.
Een zwart gat die de theorie aan z'n...gat lapt
Zwarte gaten komen in drie varianten: klein, medium en extra-large. Daar kan nu een vierde variant aan toegevoegd worden: de extra-grote-kleine zwarte gaten! Astronomen hebben namelijk een stellair zwart gat ontdekt (het type dat gewoonlijk ontstaat vanuit een massieve ster die ontploft als supernova) die evenveel weegt als 16 zonnen – veel zwaarder dan mogelijk zou moeten zijn. Heerlijk als de theorie uit het kosmische raam gesmeten kan worden!
Kosmische kogels
De bezoekers van AstroStart houden zich waarschijnlijk niet bezig met de oorsprong van kosmische straling – maar onze atmosfeer wordt wel constant door deze straling gebombardeerd en astronomen zijn al heel lang benieuwd naar de herkomst ervan. Dit jaar heeft men de herkomst eindelijk vastgesteld: hyperactieve zwarte gaten. Die ontdekking zal het startsein kunnen geven voor het “tijdperk van de kosmische straling-astronomie”.
Planetenparade
Het ontdekken van planeten buiten het zonnestelsel is inmiddels de normaalste zaak ter wereld geworden – men kent er nu meer dan 250. Het ontdekken van een exoplaneet zal het nieuws dan ook niet meer halen – tenzij het om een hele speciale ontdekking gaat! De ontdekking van een planetenstelsel met vijf planeten is wat dat betreft meer dan nieuwswaardig.
Het stelsel van 55 Cancri is het grootste extrasolaire planetenstelsel dat tot nu toe is ontdekt en vertoont enkele frappante overeenkomsten met ons eigen zonnestelsel. Helaas heeft men nog geen tweeling-aarde ontdekt, maar zo'n beetje alle astronomen zijn ervan overtuigd dat die ontdekking niet lang meer op zich zal laten wachten.
Death Star-sterrenstelsel
Er zijn maar weinig ontdekkingen die zo aan science-fiction doen denken als die van het Death Star-sterrenstelsel. Dit sterrenstelsel herbergt een supermassief zwart gat die zijn buurman continu met een energiestraal aan het bestoken is! De straling in deze Ray of Death is voldoende om al het leven op aarde te vernietigen, als de aarde de onfortuinlijke pech zou hebben om zich in de baan van de straal te bevinden. Gelukkig bevindt dit galactische monster zich ver van ons bed – lang leve het zonnestelsel!
Deze publicatie is een bewerking van een artikel dat eerder verschenen is op SPACE.com.
Bron: SPACE.com
(Astrostart)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
Heel tov stukje, mooi dat er ook buiten het academische wereldje naar dit soort unificaties wordt gezocht. Wat ik me echter afvraag, is waar dikgedrukte vandaan komt. Groepentheorie is ontzettend belangrijk in het standaardmodel en de natuurkunde in het algemeen, en waar men vandaan haalt dat dit "een stille dood is gestorven" is me een raadsel, want de ijkgroepen van het standaardmodel zijn nog steeds SU(3)xSU(2)xU(1). Of ik begrijp het stukje niet zo goed. Onnodige sensatiezoekerij?quote:Op maandag 24 december 2007 08:47 schreef ExperimentalFrentalMental het volgende:
22-12-2007
Lisi is niet de eerste een poging doet om elementaire deeltjes te koppelen aan de punten van een symmetrisch patroon. In de jaren '50 hebben enkele wetenschappers het bestaan van het "omega-minus" deeltje voorspeld aan de hand van het plaatsen van bekende deeltjes op de punten van een symmetrische wiskundige structuur die SU(3) genoemd wordt. Eén van de punten bleef echter leeg en het nieuwe deeltje zou hier perfect passen. Helaas is dit model een stille dood gestorven.
-
08-03-2008
Spectaculaire vuurbal waargenomen
Wetenschappers van de Universiteit van West-Ontario hebben een zeldzame opname gemaakt van een bijzonder heldere vallende ster. De opnames zijn gemaakt door een netwerk van hemelcamera's, die ontwikkeld zijn om meteoren en meteorieten te bestuderen. Deze camera's hebben op woensdag 5 maart, om 11 uur 's avonds een spectaculaire vuurbal waargenomen. Deze zeer heldere meteoor heeft lokaal geleidt tot heel wat verontrustende telefoontjes en vermeende UFO-meldingen.
De meeste meteorieten verbranden op een hoogte van 60 tot 70 kilometer boven het aardoppervlak. De vuurbal nam echter pas op een hoogte van 24 kilometer in helderheid af en de Canadese wetenschappers zijn er zeker van dat minstens één meteoriet het tot de grond heeft gehaald. Berekeningen hebben uitgewezen binnen welk gebied de meteoriet vermoedelijk is ingeslagen. Dit gebied heeft een oppervlakte van 12 vierkante kilometer en wordt momenteel door meerdere zoekers uitgekamd.
De wetenschappers moedigen iedereen aan om deel te nemen aan de zoektocht. Het gewicht van de meteoriet zal ongeveer 1 kilogram bedragen, wellicht iets meer. De wetenschappers willen deze meteoriet bijzonder graag terugvinden, aangezien de combinatie van de meteoriet en de spectaculaire video-opname de wetenschappers in staat zal stellen een “totaalbeeld” van deze gebeurtenis te verkrijgen en zo veel te leren over meteoren en meteorieten.
Bekijk het filmpje hier.
Bron: University of Ontario
(Astrostart)
Spectaculaire vuurbal waargenomen
Wetenschappers van de Universiteit van West-Ontario hebben een zeldzame opname gemaakt van een bijzonder heldere vallende ster. De opnames zijn gemaakt door een netwerk van hemelcamera's, die ontwikkeld zijn om meteoren en meteorieten te bestuderen. Deze camera's hebben op woensdag 5 maart, om 11 uur 's avonds een spectaculaire vuurbal waargenomen. Deze zeer heldere meteoor heeft lokaal geleidt tot heel wat verontrustende telefoontjes en vermeende UFO-meldingen.
De meeste meteorieten verbranden op een hoogte van 60 tot 70 kilometer boven het aardoppervlak. De vuurbal nam echter pas op een hoogte van 24 kilometer in helderheid af en de Canadese wetenschappers zijn er zeker van dat minstens één meteoriet het tot de grond heeft gehaald. Berekeningen hebben uitgewezen binnen welk gebied de meteoriet vermoedelijk is ingeslagen. Dit gebied heeft een oppervlakte van 12 vierkante kilometer en wordt momenteel door meerdere zoekers uitgekamd.
De wetenschappers moedigen iedereen aan om deel te nemen aan de zoektocht. Het gewicht van de meteoriet zal ongeveer 1 kilogram bedragen, wellicht iets meer. De wetenschappers willen deze meteoriet bijzonder graag terugvinden, aangezien de combinatie van de meteoriet en de spectaculaire video-opname de wetenschappers in staat zal stellen een “totaalbeeld” van deze gebeurtenis te verkrijgen en zo veel te leren over meteoren en meteorieten.
Bekijk het filmpje hier.
Bron: University of Ontario
(Astrostart)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
13-03-2008
Hoge concentraties aminozuren ontdekt in meteorieten
Meteorietenjacht op Antarctica.
In twee meteorieten die in 1992 en 1995 gevonden zijn op Antarctica, hebben Amerikaanse en Britse geofysici extreem hoge concentraties aminozuren aangetroffen.
Aminozuren zijn organische moleculen die de bouwstenen vormen van eiwitten. Ze vormden waarschijnlijk een belangrijk ingrediënt voor het ontstaan van de allereerste eencellige organismen op aarde.
De ontdekking doet vermoeden dat het leven op aarde mede mogelijk is gemaakt doordat organische bouwstenen vanuit de ruimte zijn aangeleverd.
De twee meteorieten dateren uit de ontstaansperiode van het zonnestelsel. Ze bevatten ruim tien keer zo veel aminozuren als eerder in meteorieten is aangetroffen. De onderzoekers weten zeker dat er geen sprake kan zijn van aardse 'verontreinigingen' - dat blijkt uit de verhoudingen van verschillende koolstofisotopen in de organische moleculen.
De resultaten worden gepubliceerd in het vakblad Meteoritics and Planetary Science .
(allesoversterrenkunde)
Hoge concentraties aminozuren ontdekt in meteorieten
Meteorietenjacht op Antarctica.
In twee meteorieten die in 1992 en 1995 gevonden zijn op Antarctica, hebben Amerikaanse en Britse geofysici extreem hoge concentraties aminozuren aangetroffen.
Aminozuren zijn organische moleculen die de bouwstenen vormen van eiwitten. Ze vormden waarschijnlijk een belangrijk ingrediënt voor het ontstaan van de allereerste eencellige organismen op aarde.
De ontdekking doet vermoeden dat het leven op aarde mede mogelijk is gemaakt doordat organische bouwstenen vanuit de ruimte zijn aangeleverd.
De twee meteorieten dateren uit de ontstaansperiode van het zonnestelsel. Ze bevatten ruim tien keer zo veel aminozuren als eerder in meteorieten is aangetroffen. De onderzoekers weten zeker dat er geen sprake kan zijn van aardse 'verontreinigingen' - dat blijkt uit de verhoudingen van verschillende koolstofisotopen in de organische moleculen.
De resultaten worden gepubliceerd in het vakblad Meteoritics and Planetary Science .
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
