Winterverwachting 2007 #4 - Op naar de Winter

quote:

Op zondag 18 maart 2007 23:44 schreef Jodelaar het volgende:

[..]

0 zijn maar maartse buien

quote:

Op woensdag 10 oktober 2007 08:42 schreef IkWilbert het volgende:
dit doet mij verlangen naar de prachtige topics die Keromane altijd opende

quote:

1963: de koudste winter van de eeuw
12 januari 2004 - Rond de jaarwisseling 1996/1997 sloeg de kou flink toe en begin januari 1997 liep de winter zelfs tijdelijk in de pas met 1963. In dat jaar zette de winter flink door en werd het openbare leven ontwricht. De winter van 1963 was de koudste van de eeuw: over drie maanden had De Bilt een gemiddelde temperatuur van -3,1°C (+2,6°C is normaal). De winter 1947 bezet de tweede plaats op de eeuwlijst met gemiddeld -2,4°C. In de meetreeks sinds 1706 vinden we één vergelijkbare winter: de winter van 1830 had dezelfde temperatuur als die van 1963.

De winter van 1963 kondigde zich al in november aan. Op de 16e ging West-Europa gebukt onder sneeuwstormen en ook bij ons viel sneeuw. De temperatuur zakte die maand tot -8°C en op 5 december vroor het in Zeeland 12 graden. De winter kwam echter pas op 19 december goed op gang. Op veel plaatsen zou het bijna drie maanden achtereen elke dag vriezen, terwijl het noordoosten al die tijd onder de sneeuw lag.

De Bilt had vanaf 22 december een serie van 13 ijsdagen, dagen waarop het blijft vriezen. Het IJsselmeer was vóór Kerst dichtgevroren. Tijdens de jaarwisseling waren er zware sneeuwstormen die in het hele land dorpen ïsoleerden. De sneeuwduinen bereikten een hoogte van 3 meter. Januari 1963 werd met gemiddeld -5,3°C op januari 1940 (-5,5°C) na, de koudste van de eeuw. Het noorden noteerde die maand 25 ijsdagen en in Eelde vroor het op 17 dagen meer dan 10 graden. Een dooi-aanval begin januari ontaardde in veel sneeuw en ijzel, maar de vorst gaf zich niet gewonnen. Halverwege januari viel er opnieuw veel sneeuw die door de wind ging stuiven.

Inmiddels lagen er ijsbergen in de Waddenzee en de Gouwzee stonden auto's geparkeerd. Op 18 januari daalde de temperatuur in Joure tot -21°C en juist die dag werd de Elfstedentocht gereden. 's Middags was het minder koud maar door de bij vlagen stormachtige wind maakte dat voor de schaatsers weinig uit. Slechts 1% van de deelnemers bereikte de finish. De dag daarop was het nog erger: in het noorden woedde een oosterstorm bij 10 tot 13 graden vorst en stuifsneeuw. Veel wegen waren onbegaanbaar.

Met -3,4°C was ook februari zeer koud. De ene na de andere dooi-aanval mislukte en medio februari waren er opnieuw sneeuwjachten. Daarna volgden dagen waarop het 's ochtends 10 tot 20 graden vroor; in Eelde kam de temperatuur op 11 dagen onder -10° met -19,2°C als minimum op de 25e. Die dag was er een autotourtocht over het IJsselmeer. In het noorden bleef het in februari op 20 tot 26 dagen de hele dag vriezen. De eerste dagen van maart vroor het 10 tot 16 graden, maar op 5 maart kwam een einde aan de winter van de eeuw.

quote:

Op woensdag 10 oktober 2007 09:02 schreef Caesu het volgende:

[ afbeelding ]
[ afbeelding ]

quote:

Zo'n honderd jaar geleden werd algemeen aangenomen dat de zonnevlekkencyclus het weer bepaalde. Zelfs in de jaren 1950 werden er nog serieuze pogingen gedaan het weer hiermee een aantal jaren vooruit te voorspellen. Daarna is men zich toch gaan realiseren dat die voorspellingen niet vaak uitkwamen, en zijn de zonnevlekken op het KNMI in onbruik geraakt. Daarbuiten schijnen ze nog veel gebruikt te worden om de felbegeerde winterverwachting te maken.

In de meest simpele vorm wordt gesteld dat strenge winters een laag zonnevlekkengetal hebben, bijvoorbeeld naar aanleiding van de observatie dat behalve 1947 alle elfstedentochten verreden zijn in een maand met minder dan 50 zonnevlekken. Nu heeft 2/3 van alle maanden een zonnevlekkengetal onder de 50, dus er moeten ook heel veel heel zachte wintermaanden bij zijn. Ook hier biedt een grafiekje uitkomst. Daarin is te zien dat er vrijwel evenveel zachte winters met weinig zonnevlekken waren als strenge. Er is weer een heel licht verband de goede kant op, maar dit is weer weinig betrouwbaar (p=39%). Zelfs over de bijna 300 jaar van de Zwanenburgreeks wordt dit niet beter.

Een recente variant van de zonnevlekkentheorie zegt dat de polariteit van het magnetische veld van de zon een rol speelt - dat is de ene cyclus van 11 jaar evenwijdig aan dat van de aarde, en de volgende cyclus tegengesteld. We zouden dus naar de volle 22-jarige cyclus moeten kijken. Ook dat is zo gedaan. de dubbele reeks staat sinds vandaag in de Climate Explorer. Over de hele eeuw is weer geen enkel verband te zien.

quote:

Hoe zal het de winter van 2008 vergaan?

Het is oktober, de blaadjes vallen van de bomen en menigeen doet weer een poging om te voorspellen hoe het de komende winter zal vergaan. Weerman Piet Paulusma is op zijn site zeer ‘vooruitstrevend’. Hij bericht het volgende: “De winter komt laat op gang en wordt waarschijnlijk iets te zacht of net normaal. Eerste najaarsstormen en de eerste winterse taferelen niet eerder dan in de tweede helft van december. Januari is kwakkelend met korte perioden met kou en zacht weer; relatief veel neerslag. Februari wordt waarschijnlijk wel kouder of gemiddeld normaal, waarbij ik verwacht dat we even op de schaatsen komen.” Tot zover de wintervoorspellinmg van Piet.

Het zou zomaar kunnen dat Piet gelijk krijgt maar persoonlijk denk ik dat je niet in de schoenen van ‘onze lieve Heer’ moet gaan staan. We zijn vaak, gelet op de grote spreiding tussen de ongeveer 50 oplossingen van het ECMWF, niet in staat om meer dan een globale trendverwachting voor de komende 10 dagen aan te geven: laat staan dat je in oktober al pretendeert hoe het februari zal vergaan. Dat lijkt teveel op een gok en daar is de meteorologie naar mijn mening een te serieuze aangelegenheid voor.

Recent verscheen in Elsevier een artikel van Simon Rozendaal. De auteur, een fervent tegenstander van Al Gore, schuift astrofysicus Piers Corbyn uit Engeland naar voren. Corbyn beweert op grond van (geringe) zonsactiviteit, dat de winter van 2008 koud gaat worden (tenminste één stevige vorstmaand). Er hangt wellicht zelfs een Elfstedentocht in de lucht. Tussen het gebrek aan zonneactiviteit (zonnevlekkenminimum) en verreden Elfstedentochten zit inderdaad een verband maar we leven tegenwoordig wel in een klimaat met Provençaalse trekjes.

Uit het artikel van Rozendaal blijkt dat Corbyn zichzelf nogal profileert. Daar is niets op tegen uiteraard maar wat meer bescheidenheid zou hem sieren. We hebben de afgelopen decennia wel meer van dit soort ‘grappenmakers’ door de voordeur zien binnenkomen en daarna niets meer van hen vernomen. Persoonlijk doe ik niet aan ‘kant en klare’ oplossingen voor de komende maanden. Wel zijn er indicaties die ik onder meer op deze site naar buiten heb gebracht en recent beschreven in Trouw.

Hierbij volgt mijn tekst uit Trouw van 29 september: "Het Antarctische ozongat is dit jaar minder omvangrijk dan de laatste jaren. Dat is goed nieuws al is het nog te vroeg om nu al te speculeren op een herstel van de kwetsbare ozonlaag. Zelf denk ik dat er een verband bestaat tussen het kleinere ozongat en de zeer koude winter in onder meer Argentinië en de randen van het Zuidpoolgebied. Kennelijk is de stratosfeer (rond 20 kilometer) dit jaar minder koud waardoor de afbraak van ozon wordt afgeremd. Bij temperaturen omstreeks -80º ontstaan namelijk stratosferische wolken die met name in de late winter een negatieve invloed hebben op de ozonlaag.

Een minder koude stratosfeer heeft een temperend effect op de winden op dat niveau en tevens op de straalstroom op circa 10 kilometer hoogte. De Antarctische kou nabij het aardoppervlak kan daardoor makkelijker wegvloeien (de straalstroom meandert meer) en veroorzaakt regionaal koudegolven. Of het de komende winter ook op het Noordelijk Halfrond tot aanmerkelijk lagere temperaturen gaat komen, is zeker niet onmogelijk. De stratosferische verwarming lijkt mij namelijk eerder een mondiaal dan een regionaal (Antarctisch) gebeuren. Uiteraard zijn er meer processen (zoals El Niño/La Niña) die een winter kunnen maken of breken. Wat dat betreft blijft uiterste voorzichtigheid geboden