De winter van 1947

De winter van '46/'47 was met -2.4 graden in de Bilt de op 1 na (1963) koudste van de eeuw en was in het noordwesten zelfs ruimschoots de koudste van de eeuw! De winter kenmerkte zich niet zozeer door extreem lage temperaturen maar meer door een ongelofelijke lengte. Omdat er op het internet weinig van deze klassieke winter is terug te vinden probeer ik hier een beeld van die winter te schetsen via weerkaarten, krantenartikelen en foto's.

Het begin, de eerste vorstperiode:
De eerste decade van december 1946 was het nog vrij zacht weer met regelmatig regen en de eerste dagen ook veel wind. In het eerste gedeelte van de tweede decade was het overwegend rustig en somber weer met nevel en mist. Een langzaam voorttrekkend front van een lagedrukgebied ten zuidwesten van IJsland bereikte op de 12e ons land en bleef daar tot 14 december stationair. Intussen was over Rusland een zeer sterk hogedrukgebied tot ontwikkeling gekomen die zich geleidelijk naar het westen verplaatste (retrogarde verplaatsing). Op 15 december draaide de wind naar het oosten en werd er koude continentale lucht aangevoerd (figuur. 1).

figuur1: Weerkaart van 15 december 1946 (bron: KNMI)


Er volgde een voor december zeer koude periode met in de Bilt 9 ijsdagen op rij en 5 dagen met strenge vorst. Verder was er veel zon, viel er vrijwel geen sneeuw en zat de wind van de 14e tot en met de 20e in de noordoosthoek. Vanaf 19 december tot 25 december trok het hogedrukgebied via west Europa naar het zuidoosten en in de middag van 24 december viel in de Bilt de dooi in. De laatste paar dagen van 1946 waren rustig met af en toe regen en vaak mist en een temperatuur die schommelde tussen de 6 en -1 graden.

Tijdens de eerste dagen van 1947 trokken depressies in de omgeving van IJsland in noordoostelijke richting, waarvan de storingen tot onze omgeving konden doordringen en daar vrijwel stationair bleven. De storingen brachten wat regen of sneeuw. Op het zelfde moment breidde er zich opnieuw een zeer sterk hogedrukgebied boven Rusland naar het westen uit (figuur 2). De wind draaide opnieuw naar het oosten en voor de tweede keer werd er koude continentale lucht aangevoerd en begon de tweede vorstperiode van de winter.

Figuur 2: Weerkaart 3 januari 1947 (bron: KNMI)


De tweede vorstperiode duurde echter niet lang. In de Bilt kon men 4 ijsdagen noteren en 3 nachten met strenge vorst. Verder was het zonnig en sneeuw viel er niet. Op 9 januari verdrongen fronten van een diepe depressie ten zuiden van IJsland de vorst en brak er een (bijzonder) zachte periode aan.

Warmte records in een extreem koude winter:
In de periode 12 t/m 18 januari kwam ons land in de greep van een westcirculatie. Er viel regelmatig regen en de maximumtemperatuur lag op enkele dagen rond de 10 graden. Op 16 januari werd er tussen een hogedrukgebied boven de Alpen en een lagedrukgebied boven IJsland met een zuidwesten wind zeer zachte lucht naar ons land getransporteerd. In Maastricht liep de temperatuur die dag op tot 17.2 graden en dat is nog steeds de hoogste januari temperatuur van de eeuw! Vanaf 17 januari breidde het Azorenhogedrukgebied zich via de Britse eilanden naar het noorden uit en op 22 januari had dit hogedrukgebied zich tot een krachtige blokkade boven Scandinavië ontwikkeld (figuur 3). Met een noordoosten wind werd opnieuw koude lucht aangevoerd en begon één van de langste vorstperiodes van de afgelopen eeuwen.

Figuur 3: weerkaart 22 januari 1947 (bron: KNMI)


22Januari tot 15 maart 1947, een extreem koude periode.
In de Bilt eindigde januari met 10 ijsdagen, er was in deze periode veel zon en af en toe viel er wat sneeuw. In februari ging de winter vrolijk door. Op 4 en 5 februari probeerde een lagedrukgebied de vorst in ons land te verdrijven maar die poging lukte niet. Het lagedrukgebied trok onder ons land door naar het oosten (figuur 4) en alleen in het zuiden kwam het kwik even boven nul. In de rest van het land bleef het vriezen en viel er enkele centimeters sneeuw die door de harde oostelijke wind begon te stuiven.

Figuur 4: weerkaart 5 februari 1947


Door de langdurige vorst had zich overal een beresterke ijsvloer gevormd en op 9 februari kon dan ook onder barre omstandigheden de 11 stedentocht worden verreden (figuur 5).

Figuur 5: Foto van de 11 stedentocht van 9 februari 1947


Op 11 en 12 februari trok er opnieuw een lagedrukgebied onder Nederland door naar het oosten en kon er opnieuw van een sneeuwstorm gesproken worden. Vooral in de noordelijke provincies was het bar en boos. Gehele dorpen raakten geïsoleerd en autorijden was dan ook onmogelijk geworden. In het onderstaande krantenartikel is fraai te lezen wat het winterweer met de maatschappij deed:



Ondertussen begon door het aanhoudende vriezende weer de Noordzee te bevriezen. Op 15 februari werd een ijsveld van 6.4 kilometer lengte op de Noordzee waargenomen. Rond 20 februari verdween het hogedrukgebied boven Scandinavië van de weerkaarten. Dooien ging het echter nog steeds niet want boven Groenland ontwikkelde zich een hogedrukgebied van meer dan 1060 HpA die de Atlantische depressies genoeg tegengas wist te bieden om ons land in de vorst te houden (figuur 6)

Figuur 6: weerkaart 21 februari 1947:


Eind februari werd de toestand op veel fronten kritiek, scheepvaartverkeer was onmogelijk en er dreigde dan ook olietekorten. De Noordzee was, vanaf het strand gezien, 1 grote ijsvlakte geworden en op veel plaatsen was er door de enorme sneeuwduinen geen wegverkeer meer mogelijk. Veel mensen verlangden dan ook naar het einde van de winter maar die mensen moesten nog enkele weken wachten. Met maart op de kalender brak de lente absoluut nog niet aan. Het winterweer werd zelfs nog grimmiger. Op 1 maart trok een depressie over ons land naar het noorden (figuur 7)en zorgde voor plaatselijk meer dan 10 centimeter verse sneeuw. Achter deze depressie draaide de wind naar het westen maar zelfs een westenwind gaf geen dooi meer. De temperatuur van het zeewater lag onder nul dus was de aangevoerde zeelucht zeer koud.

Figuur 7: weerkaart 1 maart 1947:


Tot en met 15 maart bleef het koud kwakkelweer met vooral in het noorden zeer lage temperaturen voor de tijd van het jaar en enkele malen extreem veel sneeuw. Op 6 maart kopten het Noord-Hollands dagblad: Siberische toestanden in Noord Holland! Het was dan ook echt bar en boos. Tussen Alkmaar en Hoorn was er een trein ingesneeuwd die later door een werklocomotief met een sneeuwschuiver bereikt kon worden. Ook wegverkeer was totaal onmogelijk. Op 8 maart daalde de temperatuur in de Bilt tot -10.8 graden. 13 Maart melde het Noord Hollands dagblad: Schagen in nood! Deze krantenkop had betrekking op de enorme hoeveelheden sneeuw en de aanstaande dooi. Men was bang dat het smelten van de sneeuw zou leiden tot enorme overstromingen. Op 16 en 17 maart dook een lagedrukgebied via de Britse eilanden over de Noordzee naar Denemarken en werd met een zuidwester storm de vorst uit ons land verdreven. De lange winter was voorbij en men kon zich gaan opmaken voor de lente en de zomer. De zomer zou de warmste allertijden worden!

Bron: http://www.meteolink.nl/weerhistorie/1947.htm

[ Bericht 0% gewijzigd door Lariekoek op 24-01-2007 20:45:49 ]

quote:

Op woensdag 24 januari 2007 18:59 schreef aloa het volgende:

_{(onder de 1e foto staat ergens 35 december..... )}

_Aangepast

quote:

Op woensdag 24 januari 2007 22:00 schreef Drugshond het volgende:
Kruiend ijs zullen ze dan ook wel hebben gehad.

Op die site staan nog wat foto's!

Dicht gevroren Noordzee: