Deventer Moordzaak #5: herziening of niet?

Alweer deel 5 van discussiereeks over misschien wel de meest bizarre moordzaak in de Nederlandse geschiedenis!

Deventer Moordzaak voor dummies: boekhouder of klusjesman?
Donderdagavond 23 september 1999 wordt de zestigjarige - en schatrijke - weduwe Jaqueline Wittenberg met vijf messteken in de borst op bijzonder brute wijze vermoord. Haar boekhouder Ernest Louwes is hiervoor tot 12 jaar gevangenisstraf veroordeeld. Wat deze zaak uniek maakt is het verloop van de veroordeling: Louwes werd vrijgesproken (2000), veroordeeld (2000), kwam weer vrij na het besluit van de Hoge Raad om de zaak te heropenen (2003) en werd toch opnieuw veroordeeld (2004).

Louwes heeft zijn onschuld altijd volgehouden, en na de laatste veroordeling zijn er ernstige vraagtekens gerezen bij de juistheid ervan. Louwes heeft een actief team van vrijwilligers, onder leiding van opiniepeiler Maurice de Hond, om zich heen verzameld die zich inzetten om de onschuld van Louwes aan te tonen. Zij geloven dat het Openbaar Ministerie door tunnelvisie en corruptie wordt geleid, en wijzen klusjesman Michaël de Jong en zijn vriendin Meike aan als echte dader. Anderen zeggen weer dat De Hond en consorten op hun beurt ook aan tunnelvisie leiden.

De veroordeling van Louwes, februari 2004
Over het algemeen werd aangenomen dat de heropening van de zaak zou leiden tot vrijspraak van Louwes, omdat de Hoge Raad had geoordeeld dat het eerdere bewijsmateriaal niet voldoende was om de verdachte te veroordelen. Het Openbaar Ministerie kwam bij de nieuwe rechtszaak echter onverwacht met nieuw bewijsmateriaal: een DNA-test. De met bloed besmeurde blouse van de weduwe was onderzocht en er werden zowel contactsporen als een bloeddruppel van Louwes op aangetroffen. Dit bewijs werd door de rechter als overtuigend genoeg aangemerkt om Louwes opnieuw te veroordelen.


Ernest Louwes verzet zich fel na zijn tweede veroordeling in 2004

Na de veroordeling van Louwes
Na deze veroordeling werd het team van vrijwiligers rond Louwes steeds groter en actiever. In 2005 ging Maurice de Hond zich actief met de zaak bemoeien, die in staat was om er veel media-aandacht voor te genereren. Maurice de Hond en consorten tonen aan dat er fouten zijn gemaakt tijdens het proces rond Louwes, en dat er geen serieus onderzoek is gedaan naar de mogelijkheid dat een ander de moord heeft gepleegd. Zelf is De Hond ervan overtuigd dat de klusjesman van de weduwe, Michaël de J., de moord heeft gepleegd. In zijn feitenrelaas 'Oordeel zelf', dat hij in juli 2006 publiceerde, probeert hij de betrokkenheid van de klusjesman bij de moord aan te tonen.

Juni 2006: het Openbaar Ministerie vindt nieuw bewijs, De Hond kraakt het bewijs
Het Openbaar Ministerie heeft na 2004 echter ook niet stilgezeten. De alamerende geluiden vanuit het kamp-De Hond heeft het OM doen besluiten om alvast een 'oriënterend vooronderzoek' te starten, met als doel uit te zoeken hoe geloofwaardig de veroordeling is. Dit was een unieke beslissing van het OM; nog nooit eerder is besloten tot een dergelijk onderzoek.

Hoewel dit aanvankelijk tot euforie leidde bij de pleitbezorgers van Louwes, sloeg de stemming om toen het OM in juni 2006 een tussentijds verslag uitbracht van het onderzoek. Uit nieuw DNA-onderzoek van de jurk bleek dat er nog meer DNA van Louwes (en van niemand anders) op de blouse is gevonden; enkele contactsporen zouden zelfs wijzen op 'delictgerelateerd gedrag'. De bewijzen van De Hond die zouden duiden op schuld van de klusjesman Michaël de J. werden door het OM als ongeloofwaardig bestempeld [bron].

De pleitbezorgers van Louwes hebben vervolgens onderzoek gedaan naar dit DNA-onderzoek. Zij kwamen tot de ontdekking dat de blouse jarenlang slecht bewaard is gebleven en dat er slordig mee om is gegaan door het Nederlands Forensisch Instituut [bron]. Deze ontdekking is breed uitgemeten door met name het NOS-journaal en de Volkskrant. Louwes' aanhangers vinden dat de blouse door de slechte behandeling ervan niet meer als bewijsmateriaal mag dienen.

Oktober 2006: het OM komt wederom met nieuw bewijs
In oktober 2006 publiceert het OM de eindconclusies van het voororiënterend onderzoek, waarbij weer nieuwe bewijzen worden gepresenteerd. Het OM doet onder andere verslag van een nieuw 'Y-chromosomaal'-onderzoek naar materiaal onder de nagels van de weduwe. Op deze nagels worden chromosomen gevonden die overeenkomen met die van Louwes. Het OM concludeert na dit oriënterend vooronderzoek dat Louwes terecht vastzit [bron].

Maurice de Hond en zijn aanhangers schieten dit bewijs ook af, en noemen het een 'nieuw konijn uit de hoge hoed'. Het Y-chomosomaal onderzoek hoeft volgens De Hond helemaal niet op delictgerelateerd gedrag te wijzen: volgens hem kan dit ook via normaal contact op de nagels terechtgekomen zijn. Daarbij wijst hij erop dat maarliefst 300.000 andere mannen in Nederland met soortgelijke Y-chromosomen rondlopen. Hij pleit er dan ook voor dat het gevonden materiaal ook wordt vergeleken met de chromosomen van Michaël de J.

Intussen is het team van vrijwilligers rond De Hond op nieuwe bewijzen gestuit die op de betrokkenheid van de klusjesman zouden wijzen. Zo vond hij een nieuwe getuige die een belastende verklaring aflegde voor Michaël de J. [bron]. Michaël de J. pikt de beschuldigingen van De Hond echter niet langer en sleept hem voor de rechter wegens 'smaad, laster, belediging en belaging'.

November 2006: het mes in het graf
In oktober 2006 doet Maurice de Hond in het programma Pauw & Witteman een bizarre mededeling. Hij komt met een opmerkelijke verklaring van de beheerder van de begraafplaats in Deventer die op twee manieren zeer belastend is voor de klusjesman:

De beheerder zegt dat de klusjesman een dag na de moord al sprak over de dood van de weduwe. Dit is opmerkelijk, omdat het lijk pas twee dagen na de moord werd gevonden. Dit zou duiden op daderkennis van de klusjesman.

De beheerder zegt dat hij de klusjesman op de begraafplaats heeft zien rondlopen met een zwart etui. Hij vermoedt dat hierin het moordwapen verborgen zat, en dat de klusjesman deze in een spleet onder de grafsteen heeft geschoven.

De Hond huurt experts in uit Duitsland en deze concluderen door middel van proeven met een metaaldetector dat er inderdaad iets van metaal onder de steen verborgen ligt [video]. Dit zorgt voor een stortvloed van media-aandacht. Het Openbaar Ministerie verklaart echter dat het geen reden ziet om het graf te openen [bron]. Louwes stapt hierop naar de rechter en die beslist op 9 november dat het OM het graf moet opnenen onder toezicht van onafhankelijke experts [bron]. Onder grote media-aandacht voert het OM dit onderzoek dezelfde dag nog uit. Er wordt geen moordwapen gevonden; het signaal van de metaaldetector bleek te zijn veroorzaakt door stukken oud ijzer, waarschijnlijk van een oude kist.

Het grafonderzoek lijkt funeste gevolgen te hebben voor de geloofwaardigheid van Maurice de Hond. Hj blijft zelf echter in de onschuld van Louwes geloven. Hij claimt dat de verklaring van de beheerder nog steeds erg waardevol is, omdat nu voor het eerst in een proces-verbaal is vastgelegd dat MdJ daderkennis had.

Het nieuwe herzieningsverzoek
De advocaat van Louwes heeft in juli 2006 een nieuw verzoek ingediend bij de Hoge Raad om de zaak te heropenen. De ontdekking van De Hond met betrekking tot het onzorgvuldig behandelen van de blouse speelt in dit herzieningsverzoek een centrale rol. De Hoge Raad beslist in november 2006 over een eventuele nieuwe heropening van de zaak.

De algemene consensus onder experts die zich met de zaak bezighouden is echter dat het waarschijnlijk is geworden dat Louwes inderdaad de dader is. Toch wordt de kans redelijk groot geacht dat de Hoge Raad beslist tot heropening van de zaak, omdat het DNA-bewijsmateriaal op de blouse door de bevindingen van De Hond aan geloofwaardigheid heeft moeten inboeten.

Links

De Deventer Moordzaak (Wikipedia)

Dossier Netwerk | Item Nova

Dossier Openbaar Ministerie

Dossier Peter R. de Vries

Peter R. de Vries: Louwes is de moordenaar

Nieuwsarchief Deventer Moordzaak

Geen Onschuldigen Vast

Weblog Maurice de Hond

Weblog Ernest Louwes

Topic history
Deventer Moordzaak #1 (met bijdragen van Sabine Louwes, de dochter van Ernest)
Deventer Moordzaak #2 : Ernest L. onschuldig vast?
Deventer Moordzaak #3: Louwes onschuldig vast?
Deventer Moordzaak #4: DNA is toch voordeliger.

quote:

Op vrijdag 10 november 2006 21:21 schreef SCH het volgende:
De zoon van Maurice gelooft ook nogal blind in het hele complot

www.marcdehond.nl

Lekker ding

quote:

Op vrijdag 10 november 2006 21:31 schreef EchtGaaf het volgende:

[..]

Compliment voor de OP! Jij maakt er wel werk van. Ik denk dat deze zaak je behoorlijk aangrijpt

Sja het loopt idd een beetje uit de hand met die OP. Hij is inmiddels zo lang dat ik me afvraag of iemand wel de moeite neemt om m te lezen.

Maargoed.

quote:

Op vrijdag 10 november 2006 22:14 schreef SCH het volgende:

[..]

Is ook weer iets met een mogelijke fout van het ziekenhuis waar de familie De Hond een enorme zaak van heeft gemaakt. Op zich logisch en terecht maar het heeft ook wel weer die schijn van fanatisme en slachtofferisme. Ik verbind het maar steeds aan de tragedie die deze familie verbindt met de WOII. Alsof ze nog steeds onrecht wordt aangedaan en als het niet hen zelf betreft dan zoeken ze wel iemand.

ik had begrepen dat het ziekenhuis de schadevergoeding uit zichzelf had betaald.

Ik snap werkelijk niet hoe het kan dat mensen hier genoegen nemen met een uitspraak die is gebaseerd op zulk rampzalig onderzoek. Wat is er met de kritische burger gebeurd?

quote:

Op zondag 12 november 2006 13:18 schreef SCH het volgende:

[..]

Tja, het is niet vlekkeloos gegaan maar rampzalig Het proces is wel eerlijk verlopen en het houdt ergens op. Maar als besloten wordt om het te heropenen, dan is dat ook prima.

Het is waarschijnlijk dat een niet-vlekkeloos onderzoek ook tot niet-vlekkeloze resultaten leidt. In de wetenschap zou zoiets toch nooit worden geaccepteerd. Als collega-onderzoekers erachter komen dat het onderzoek ondeugdelijk is uitgevoerd dan wordt je gelyncht en niet meer serieus genomen. En terecht. Ik wil dan ook dat de zaak wordt heropend en dat de verantwoordelijke slechte rechercheurs de laan uit worden gestuurd.

Er staat voor het eerst sinds tijden weer eens een interessante bijdragen op het weblog van Maurice:

quote:

60 rechercheurs

Vorige week heb ik een hele interessante ontmoeting gehad met circa zestig rechercheurs.

Ik ben benaderd door een afdeling die verantwoordelijk is voor de opleiding en kwaliteitsbewaking van rechercheurs ergens in Nederland. Het idee was om tot een soort confrontatie te komen tussen mij en circa zestig rechercheurs. Mijn opdracht was ze als buitenstaander te confronteren met mijn bevindingen in het kader van de Deventer Moordzaak en dat men op basis daarvan gevolgtrekkingen kon maken over de eigen werkwijze van nu en in de toekomst. (Al eerder heb ik een vergelijkbare lezing gegeven aan studenten op het terrein van forensisch technisch onderzoek).

De afspraak was dat de deelnemers "Oordeel Zelf" vooraf zouden doornemen. Daarnaast heb ik circa anderhalf uur de informatie gepresenteerd die sinds juni bekend is geworden. Het is een Powerpointpresentatie geworden die jullie hieronder aantreffen (het heeft niet de pretentie gehad compleet te zijn, het was meer erop gericht als achtergrond van mijn toelichting).

Men kon vragen stellen en dat werd uitgebreid gedaan. En er was een forum dat zowel vragen aan mij stelde als onderling discussieerde. In totaal duurde de bijeenkomst meer dan 3.5 uur en mijn respect voor de integriteit en inzet van deze beroepsbeoefenaren is hierdoor duidelijk toegenomen.

Het overgrote deel van de aanwezigen had Oordeel Zelf bestudeerd en stelden interessante vragen. Er was 1 conclusie die door iedereen ter plekke werd gedeeld: het was hen volkomen onbegrijpelijk waarom MdJ in die eerste vier weken niet als verdachte is aangemerkt, geen uitgebreid technisch onderzoek gedaan in het huis van MdJ, en ook niet MdJ en Meike intensief zijn verhoord. Het proces dat daarna is ontstaan (het niet erkennen van de fouten en vervolgens de informatie helemaal naar de eigen hand zetten) werd door velen als zodanig herkend.

Dus mede namens de zestig rechercheurs stel ik de vraag aan het OM en aan iedereen die op deze site denkt dat Louwes de dader is. Waarom is de eerste vier weken MdJ nooit als verdachte aangemerkt? (Mogelijke aanwijzingen tegen Louwes komen pas rond 23 oktober beschikbaar, 1 maand na de moord).

quote:

Op zondag 12 november 2006 13:43 schreef SCH het volgende:
Wat vind je interessant aan die bijdrage? Ik zie De Hond alles in zijn eigen straatje lullen, kan echt niet meer tegen zijn volhardende gelijk.

Ik kan er ook steeds slechter tegen. Waarom ik deze wel aardig vond is omdat ik het een super goed initiatief vind van de recherche om hem uit te nodigen. Ik vind dat erg bemoedigend en het geeft aan dat gelukkig niet alle rechercheurs zulke idioten zijn als degenen die de Deventer Moordzaak hebben afgehandeld.

quote:

Op zondag 12 november 2006 17:03 schreef JanJanJan het volgende:

[..]

Ook met een slecht onderzoek kan je tot de juiste conclusie komen.

Als Nederland wereldkampioen voetbal zou worden met rampzalig spel hoor je ook niemand.....

mij wel. Ik vond het meer dan terecht dat marco naar huis werd gestuurd van de zomer. Had het verschrikkelijk gevonden als een team met dat matige spel kampioen was geworden.

Maar hoe dan ook weten we dus niet of de juiste conclusie getrokken is. Dat weet zelfs jij niet, Jan³.