quote:
Patstelling in talenkwestie
Door Lies Rubingh, 30 augustus 2004
Papiaments of Nederlands als voertaal in het Antilliaanse onderwijs? De discussie speelt al jaren, maar een eenduidig antwoord is nog altijd niet gegeven. Antilliaanse en Arubaanse kinderen zijn Papiamentstalig, maar krijgen onderwijs in het Nederlands. Goed voor als ze later willen studeren in Nederland, vinden de voorstanders. Slecht voor een gedegen kennisvergaring, zeggen de tegenstanders. Kortom, een patstelling.
"Voor leerlingen is het Nederlands een taal van 'in de klas'", zegt Louis Bernoski, leerkracht op een Arubaanse basisschool. "Het is niet eens een 'school'taal. Zodra de kinderen in de pauze naar buiten gaan, spreken ze Papiaments. Zelfs als ze groepswerk doen in de klas schakelen ze al over op die taal."
In het Arubaanse basisonderwijs is het een rare mengeling van talen. In de eerste en tweede klas (groep 3 en 4) leren kinderen lezen aan
de hand van een Nederlandstalige methode, maar is de voertaal Papiaments. "Je móet wel Papiaments spreken, want anders verstaan de leerlingen je niet", weet Angela van Ruyven, ook leerkracht op Aruba. "Je moet de kennis van het Nederlands langzaam opbouwen. Na een tijdje begrijpen ze het Nederlands, maar het spreken is weer een heel ander verhaal." Vanaf de derde klas wordt de instructietaal steeds vaker Nederlands en de 5e en 6e klas zou geheel Nederlandstalig moeten zijn. "Maar ik merk dat ik ook in de 5e nog wel eens wat Papiamentstalige zinnen erdoor gooi", nuanceert Louis. "Het rare is ook dat Papiaments niet als vak wordt onderwezen. Op Nederlandse basisscholen wordt het vak 'Nederlandse taal' gegeven, maar hier bestaat niet eens een lesmethode voor de nationale taal."
Schizofrene situaties
De lessen zijn voor kinderen schizofrene situaties. "Kinderen moeten zoveel tegelijk op school", zegt Angela vertwijfeld. "Kinderen moeten begrippen leren en een nieuwe taal. Dat loopt parallel. Hoe kun je een kind uitleggen wat 'meer' of 'minder' betekent in een taal die hij niet begrijpt? Volgens mij kunnen kinderen het beste eerst iets in het Papiaments leren en het daarna vertalen in het Nederlands. Dan blijft het beter hangen."
"De kinderen maken toetsen die zijn opgesteld door het Nederlandse CITO", vertelt Louis. "Maar een toets die de rekenvaardigheid zou moeten testen, is voor hen half een toets in begrijpend lezen. Ze moeten al heel veel energie steken in het lezen en begrijpen van wat ze rekenkundig moeten gaan doen." "En dan krijgen ze ook nog een vraag over een haringkar", vult Angela aan. "'Vier halen, drie betalen'. De kinderen weten niet waar het over gaat!"
Moeilijke discussie
"Het blijft altijd een moeilijke discussie", zegt Louis. "Wereldwijd zijn er amper 250.000 mensen die Papiaments spreken. Op Curaçao wordt het ook nog eens anders gesproken dan op Aruba. Beleidsmakers op Aruba willen Papiaments graag als voertaal invoeren op school. Ze zijn trots op hun taal, het is onderdeel van hun identiteit. Ouders zijn daar tegen, want die willen juist dat hun kinderen zoveel mogelijk kansen hebben om verder te studeren. En daar moeten ze goed Nederlands voor spreken."
'Taal mag geen barrière zijn'
Het Kolegio Erasmo is een in 1987 opgerichte basisschool op Curaçao die het gehele curriculum in het Papiaments aanbiedt. Zij benaderen de instructietaalkwestie vanuit een ander gezichtspunt. Trudy Martinus-Guda, directrice van de school legt uit: "Een Antilliaan wordt in Nederland nooit beschouwd als een Nederlander. Zijn Nederlands zal ook nooit zo vloeiend zijn als dat van een Nederlander. Het is niet goed om veel energie te stoppen in iets wat je nooit geheel kunt bereiken. Leer dan maar goed optellen en aftrekken. Onze filosofie is: het kind moet leren en de taal mag daarvoor geen barrière zijn. Een kind moet zich persoonlijk ontwikkelen. In een vreemde taal kan dat niet optimaal. Daarom krijgen kinderen bij ons onderwijs in hun moedertaal; het Papiaments. Het Nederlands heeft op onze school de status van vreemde taal, net zoals Spaans en Engels. Maar omdat de Nederlandse taal een grote rol speelt op de Antillen beginnen we wel al vroeg dat vak te onderwijzen."
Goede basis
Susan Maduro, waarnemend hoofd van de school, en leerkracht in de 2e klas (groep 4) ziet het effect van het Papiamentstalig onderwijs dagelijks. "Kinderen voelen zich lekker en zijn expressief. Ze praten veel, uiten zich en hebben een eigen mening. De leerlingen hebben weinig moeite met leren lezen en ze beginnen uit zichzelf met schrijven. Ze maken versjes en bedenken verhaaltjes. Dat is een heel goede ontwikkeling. Ik denk dat het dus echt beter is voor kinderen om in het Papiaments les te krijgen. Volgens mij valt de achterstand van hun Nederlands ook wel mee. Ik denk dat kinderen er profijt van hebben dat ze hun moedertaal goed beheersen en op basis daarvan een andere taal leren. Op andere scholen beheersen kinderen het Papiaments niet volledig, terwijl ze al wel het Nederlands moeten leren. Dat is niet verstandig. Zo leren ze twee talen slecht. Het is beter een goede basis te hebben van waaruit je kunt vertalen."
Inmiddels biedt het Kolegio ook voortgezet onderwijs op mavo-niveau aan. De ervaring leert dat onderwijs in het Papiaments goede resultaten levert. Martinus-Guda: "Tot nu toe zijn de slagingspercentages van de eindexamens hoger dan het landelijk gemiddelde. En de kinderen die hier mavo hebben gedaan, stromen door naar hogere opleidingen, zoals havo, mts en scholen in Nederland."
Taal en persoonlijke ontwikkeling
Volgens de directrice heeft het Nederlands als instructietaal op school meer invloed op de ontwikkeling van een kind, dan je op het eerste gezicht kunt zien. "De situatie is als volgt: kinderen spreken thuis altijd honderduit in hun moedertaal Papiaments. Dan gaan ze naar school. Ineens wordt er in een vreemde taal tegen hen gesproken. Bovendien moeten ze terugpraten in een taal die ze niet beheersen. Kinderen weten nooit helemaal precies waar het over gaat en kunnen zich nooit echt geheel uiten. De kinderen weten dat ze kunnen leren, maar het komt er niet uit en dus worden ze onzeker. Zo blijft de Antilliaanse bevolking altijd onzeker. Veel kinderen gaan vroegtijdig van school, de bevolking is weinig ontwikkeld. Doordat een kind geen Papiaments meer mag spreken, zoals het gewend is, krijgt de taal een negatieve lading. Antillianen wordt aangeleerd niet trots te zijn op hun eigen taal; hun taal is geen taal. Dit alles kweekt een gevoel van minderwaardigheid bij de bevolking. Mensen zijn gedemotiveerd. De schade die je zo berokkent op diep niveau, is niet te herstellen. Terwijl je een taal altijd bij kunt leren."
quote:
Jongeren die in Nederland willen studeren, zijn van mening dat ze baat hebben bij Nederlandstalig onderwijs. Aankomend studente Vanessa Adelina: "Het is beter om onderwijs in het Nederlands te krijgen. Papiaments is onze taal, maar wordt alleen op de Antillen gesproken. Verder nergens anders. Als je Nederlands kunt, kom je verder." "De meeste scholieren willen studeren in Nederland", vult aspirant-student Vanya Tjong-Ayong aan. "Als je alleen onderwijs in het Papiaments hebt gevolgd, heb je een achterstand omdat je niet 100 procent het Nederlands hebt kunnen leren. Het onderwijs moet in het Nederlands met Papiaments als vak. Zo kun je gewoon instromen als je verder wilt studeren in Nederland."
Toekomstig fysiotherapiestudent Railey Petronilia ziet een grotere rol voor het Papiaments weggelegd. "Eigenlijk zouden Nederlands en Papiaments dezelfde status en waarde in het onderwijs moeten hebben. We moeten onze moedertaal goed beheersen, maar we zijn nu eenmaal Nederlander en Nederland als land is belangrijk voor ons. Het is dus nuttig dat we de Nederlandse taal ook goed kunnen spreken en schrijven."
quote:
Het Papiaments is een creoolse taal die gesproken wordt op Aruba, Bonaire en Curaçao. De taal komt voort uit het Portugees dat gesproken werd door Joods-Portugese emigranten. In de 17e eeuw kwamen zij in groten getale naar de Antillen. Sinds die tijd heeft het Papiaments zich ontwikkeld tot een mengeling van Portugees, Nederlands, Engels, Spaans en enkele Afrikaanse en Indiaanse dialecten. Het Papiaments bestaat als zodanig sinds het begin van de 18e eeuw, maar het kent geen vaste spelling.
Bron:
http://www2.rnw.nl/rnw/nl/themes/cultuur/taal/papiaments040830Als ik bovenstaande tekst goed begrijp is papiaments een taal zonder vaste spelling. Hoe kun je daar dan in onderwijzen op school?
Voorts is het zo dat de overheid daar papiaments als voertaal wil invoeren op scholen. Wie zijn daar tegen? De ouders van de kinderen die vinden dat het kind beter af is met onderwijs in het Nederlands.
Maar het zijn diezelfde ouders die thuis geen Nederlands maar papiaments spreken met hun kinderen.
Wat is hier nou moeilijk aan.... Een taal zonder vaste spelling gebruiken die maar door 250.000 mensen gebruikt wordt, of een taal die door minstens tachtig keer zoveel mensen gesproken wordt, en waar ze aanzienlijk meer mogelijkheden mee hebben?
Die Antilliaanse regering lijkt om puur nostalgische redenen vast te willen houden aan het papiaments, en dat lijkt mij niet verstandig.
Anderen met een andere mening?
Remember... Chicken is not a meal... It's a sport :P