Jugendstil

Jugendstil is een echte kunst vorm, je heb er schilderkunst van, maar ook bouwwerken. Ook word Jugendstil, Art Noveau genoemd en in Nederland staat het ook bekend als de Spaghetti stijl. Je zult wel merken waarom.

In de 19e eeuw ontwikkelde de smaak van de burgerij en ambachtslieden zich in een spiraal naar beneden. Wanstaltige stijlen, van neoclassicisme via neogotiek naar zelfs neorococo, werden massaal vervaardigd. Na de bloeitijd van de Biedermeier stijl verviel men tot hopeloos imiteren met goedkope materialen om aan de grote vraag te kunnen voldoen. De ijdele pronkzucht van de nieuwe burgerij, rijk geworden door de grote bloei van de handel en industrie, weerspiegelde zich in opzichtige, vaak exotische interieurs, die het gebrek aan creativiteit geluiddicht ondersneeuwden. Geheel eenzaam stonden daar de gebroeders Thonet met hun sierlijke ambachtelijk vervaardigde meubelen, als voorbeeldig toonbeeld van goede smaak. Maar alom overheersten pauwenveren, zware draperieën en overdadig verguldsel.

Thonet

Natuurlijk onstonden er stromingen die tegenspel boden. Allereerst was er in Engeland de 'Arts and Crafts' beweging onder de bezielende leiding van inspirators als Morris, Ruskin en Pugin. Arts en Crafts' keerde zich tegen de overdadige excessen van het Victoriaanse moederland, de massaproductie, de slordige machinale uitvoering van het product. 'Arts and Crafts' introduceerde ambachtelijk gemaakte meubelen van hoge kwaliteit, verzorgde de gehele aankleding van interieurs, van wandbekleding tot lampen en dit alles tot een homogeen geheel, rustig en voornaam. Zij hield vast aan traditionele constructiemethoden. De meubelen, alhoewel modern en strak van uitvoering, hadden het patina van de Middeleeuwen. Maar het 'Arts en Crafts'-ideaal om fraaie, degelijke en betaalbare objecten te maken voor de "gewone man" mislukte jammerlijk, daar het handwerk te kostbaar bleek. Een kunstzinnig geslaagde, maar sociaal gefaalde onderneming. Te zien in het 'Victoria en Albert Museum' in Londen. Op het Europese continent heerste alom bewondering voor de 'Arts en Crafts' beweging en begreep men de uitdaging om een nieuwe kunstvorm te scheppen, wederom gebaseerd op inventieve creativiteit en gedegen vakmanschap, zoals gebruikelijk en noodzakelijk bij eerdere baanbrekende stromingen binnen de beeldende kunst. Maar men ging voorbij aan het sociale element, een, alhoewel mislukt, belangrijk uitgangspunt van de 'Arts en Crafts', zodat de 'Art Nouveau', vanaf het prille begin een luxe, kostbare kunst is geweest, slechts betaalbaar door een handjevol liefhebbers. De term "Art Nouveau" is ontleend aan de winkel van de Duitser Samuel Bing. Hij opende in 1895 zijn "La Maison De L'Art Nouveau" in Parijs, waar hij zijn voorliefde tentoonstelde voor objecten, die later zijn firmanaam zouden dragen. Het Duitse Jugendstil is vernoemd naar het in 1896 te München opgerichte blad "Jugend", dat eveneens de nieuwe stroming propangeerde. Er waren twee duidelijke stromingen binnen de beweging. Enerzijds de asymmetrische, golvende lijnen in pasteltinten zo kenmerkend voor de Franse en Belgische Stijl, (denk bijvoorbeeld aan de Parijse metro-ingangen van Hector Guimard of aan de architectuur van de Belg Horta), anderzijds de veel strakkere, gestileerde stijl in heldere kleuren van de Hollanders (Berlage) en de Oostenrijkers (Wiener Werkstätte).

Mucha

Men putte onder andere inspiratie uit de Japanse prentkunst met een ander perspectief dan het in Europa gebruikelijke. Men zocht naar motieven uit de flora (de iris, de papaver e.d.) en de fauna (de libelle, de zwaan, de pauw). Een veel voorkomend motief was de vrouw met de lange, golvende haren, waarvan in Oostenrijk Gustave Klimt en in Frankrijk de Tsjech Alphonso Mucha tot de meest bekende kunstenaars gerekend kunnen worden.

In Engeland is de 'Art Nouveau' van het vasteland nauwelijks doorgedrongen. Tot één der weinige aanhangers behoorde de jong gestorven Aubrey Beardsley (1872 - 1898), die o.a. de illustratie verzorgde van "Solomé" van Oscar Wilde. De Engelsen hielden vast aan de meer ingetogen kracht van de 'Arts and Crafts' beweging zonder de wulpse golven van de 'Art Nouveau'. In Glasgow, ontwikkelde zich een zeer eigen 'Art Nouveau' stroming onder de supervisie van de bouwmeester en meubelontwerper Charles Rennie Mackintosh. Hij ontleende geen inspiratie aan de natuur, maar beperkte zich tot rechte, of amper gebogen lijnen en geometrische vormen.

Lalique

René Lalique was de beroemdste juwelier en glaskunstenaar uit Parijs. Hij ontwierp zowel in 'Art Nouveau', als later in de 'Art Deco' stijl. Hij maakte vooral furore met zijn ontwerpen, geïnspireerd door vrouwen (bijvoorbeeld de actrice Sarah Bernhardt), libellen, pauwen en bloemen. Hij werkte met uiteenlopende materialen, en zeker niet uitsluitend met de kostbaarste. Halfedelstenen en email verwerkte Lalique, samen met goud, tot prachtige sieraden. Naast Parijs vormde, zo rond de eeuwwisseling, Nancy een centrum van formaat met zijn "L'École de Nancy", een groep kunstenaars en ambachtslieden, die superieure creativiteit paarden aan hoogstaand vakmanschap en die de uitdaging aangingen die nieuwe technieken en materialen hen boden. Rond Emile Gallé, die zich specialiseerde in gedecoreerd glas en marqueterie (meubelen met inlegwerk), verzamelden zich de gebroeders Antonin en Auguste Daum, zij werkten vooral glas, Louis Majorelle, meubels en smeedwerk en vele anderen. Ook de beroemde ' Muller Frères ' uit Lunéville leerden het vak van Gallé, om zich daarna verder te bekwamen in hun fameuze gelaagde glas en het fluoride geëtste glas. Er mogen in dit, summiere stuk over 'Art Nouveau' en 'Jugendstil' twee belangrijke namen van eigenzinnige vertolkers van dit genre niet ontbreken, te weten: de Amerikaan Louis Comfort Tiffany met zijn kleurrijke glas-in-lood ontwerpen en de Spaanse architect Antoni Gaudì, die Barcelona een geheel ander aanzien gaf met zijn grillige, hoogstpersoonlijke ontwerpen.
In Wenen wierp de Sezession en de daaruit voortvloeiende Wiener Werkstätte een eigen obligate schaduw over de heersende 'Jugendstil', die tot in deze tijd waarneembaar is. Deze stroming was dusdanig belangrijk dat zij een apart hoofdstuk behoeft.
Dat houdt u uiteraard van ons tegoed.

Voorbeelden van Jugendstil

Natuur is heel belangrijk in Jugendstil

Ook de slierten (spaghetti stijl)

Maar ook de beroemde Gaudi deed Jugendstil

Gustav Klimt

Alfons Mucha

Het voormalig hotel central in Praag

Zo das eerst weer genoeg.

quote:

---

Op woensdag 2 juli 2003 11:00 schreef bubbelbobbel het volgende:
in nederland heet dat ook wel sla olie stijl naar een afbeelding van een slaolie verpakking die in jugendstijl was gemaakt.
althans zo hebbik het geleerd...

---

quote:

---

Op woensdag 2 juli 2003 11:10 schreef sessurea het volgende:
sla olie en spaghetti stijl...hmm, die Mucha (nepperd) aan mijn muur is ineens een stuk banaler geworden....

trouwens buttplug; leuk plaatje

---

Mucha is wel belangrijk geweest voor de stijl

quote:

---

Op woensdag 2 juli 2003 11:21 schreef sessurea het volgende:

[..]

die van dat ponyplay meisje

okee, vooruit, die jugendstil plaatjes zijn ook wel leuk

---

quote:

---

Op zaterdag 5 juli 2003 23:03 schreef k_man het volgende:

[..]

Gaudi wordt over het algemeen niet tot Jugendstil gerekend.

---