quote:
Op woensdag 15 augustus 2018 11:38 schreef Molurus het volgende:[..]
Persoonlijk vind ik zijn serie bij Harvard nog steeds veruit het beste. De (eerste) serie bij NPO is in vergelijking daarmee redelijk oppervlakkig. Niet slecht, heel kijkbaar... maar het niveau van de serie "Justice" is een stuk hoger.
Valt je ook op, dat de focus op morele dilemma's vaak impliciet veronderstelt dat de situatie zelf duidelijk is? Het zijn ethische speelgoed modellen. Daar is niets mis mee. Zo wordt bijvoorbeeld aannemelijk, dat er nog allerlei ethische dilemma's overblijven, ook al was alles volstrekt duidelijk, want ethische overtuigingen hebben een subjectieve component.
Het nadeel van heldere dilemma's is dat de keuze gemakkelijk kan worden voorgesteld als 'de absolute keuzevrijheid bij uitstek'. Je eigen constitutie, wat wij daarvan begrijpen, inclusief je specifieke vorming en algemene natuurlijke beperkingen, weegt nauwelijks mee. Het is simpelweg, jezelf confronteren met een ethisch dilemma en dan bedenken wat je 'het beste' kunt doen. Het leidt tot de bewustwording dat verschillende mensen er verschillende overtuigingen op na houden. In het ideale geval leidt dat ertoe dat je alle logisch consistente opties openhoudt.
Maar er is geen mogelijkheid om het nader te kunnen onderzoeken zonder een kennisleer. Is het zomaar zo, dat mensen er verschillende overtuigingen op na houden? Daar dieper na kijken, is al gauw een vorm van wetenschap. Dan wringt zich, dat de focus op morele dilemma's de nadruk legt op de keuze en de rationele onderbouwing daarvan. Dan moet je wel waarden gaan definieren om tot een inhoudelijk standpunt te komen, want de wortels van je eigen wil komen niet uit de verf.
Dat ligt mogelijk aan de insteek, want Sandel ontkent deze wortels niet. In deel 2 kun je bijvoorbeeld zien dat Sandel zelf het begrip 'free will' niet gebruikt. Als Sandel 'consent' (toestemming) gebruikt, wordt dit wel vertaald met 'uit vrije wil'. Dit juridische begrip stamt van het christelijke dogma dat je een vrije wil hebt. Een wil die losstaat van Godswil, terwijl Godswil de grond is van alles. Dat is vergelijkbaar, in een mechanisch wereldbeeld, met een wil die losstaat van de werking van de wereld. Zonder gronden is deze wil dus absoluut vrij. De juridische wereld begrijpt het begrip 'uit vrije wil' alleen in de zin, dat je zelf (bewust) die keuze gemaakt hebt, zonder het idee van een absolute keuzevrijheid dus. Maar het idee van een absolute keuzevrijheid hangt nog teveel tussen wal en schip, en het begrip 'vrije wil' is inmiddels zo ingeburgerd, dat iedereen het voortdurend gebruikt zonder enige toelichting. Letterlijk genomen, blijft 'de vrije wil' een raar begrip.
Sandel's benadering van de ethiek is gebaseerd op Kant. In het Harvard college komt de kennisleer van Kant niet aan de orde (die niet erg overtuigend is). De combinatie van een impliciet te absoluut voorgestelde keuzevrijheid en de focus op morele dilemma's, past goed bij een liberale politieke orientatie. Het sluit aan bij de liberale wens om keuzevrijheid als uitgangspunt te kiezen. Dat doen ze vaak zo fanatiek dat ze die keuzevrijheid ook steeds meer als absoluut voorstellen. Overwegende de politieke mogelijkheden, die mensen een absolute keuzevrijheid toedichten met zich meebrengt (die hebben geen enkel excuus meer, je kunt eisen dat mensen zich altijd aanpassen aan de geldende regels), is slordigheid hier uit den boze.
Als je constitutioneel wilt denken (en dat doe je, als je over de instituties van de samenleving praat, zoals democratie), dan moet je ook de constitutie van de mens erbij betrekken. In deze serie is er duidelijk een verbreding richting de groep (dialoog, het algemeen belang, de samenleving). De verdieping van de sociale orde dus, maar nog nauwelijk een verdieping van de natuurlijke orde (de relatie tussen mens en wereld, wetenschap).
[ Bericht 0% gewijzigd door deelnemer op 15-08-2018 18:18:45 ]