Ook de wederopbouw van Syri� is een puinhoop

quote:

Ook de wederopbouw van Syri� is een puinhoop

Aan de rand van Aleppo wordt een weg herbouwd. � LightRocket via Getty Images

Syri� ligt in puin nu de oorlog op zijn einde loopt. De VN schatten dat het 250 miljard dollar kost om het land te herstellen. Maar de landen die bijdroegen aan de vernietiging staan niet te trappelen om het land weer op te bouwen. Na zeven jaar is het einde van de Syrische burgeroorlog in zicht. Het land ligt echter in puin, is verdeeld in verschillende invloedssferen, heeft honderdduizenden mensen verloren en telt miljoenen ontheemden en vluchtelingen.

Toch gaat vroeg of laat de wederopbouw beginnen. Volgens een schatting van de Verenigde Naties zal dit project zo’n 250 miljard dollar kosten. Maar wie gaat dat uitvoeren en betalen? Want de Syri�rs hebben daar zelf geen geld en middelen voor.

Allereerst wordt er gekeken naar de landen die zich het meeste hebben bemoeid met de Syrische burgeroorlog en daarmee hebben bijgedragen aan de vernietiging van Syri�, zoals Rusland, Amerika, Turkije, Saudi-Arabi�, Iran, Groot-Brittanni� en Frankrijk. Maar zo gretig als sommige landen waren om te bombarderen, of wapens te sturen naar Syri�, zo terughoudend zijn ze met hun portemonnee als het gaat om het herstel van het land.

Volgens de Verenigde Naties hebben momenteel 13 miljoen mensen in Syri� humanitaire hulp nodig, en verkeren 5,6 miljoen Syri�rs in acute nood. Binnen de Syrische landgrenzen zijn zes miljoen mensen ontheemd door het geweld, en bijna drie miljoen Syri�rs wonen in moeilijk toegankelijke gebieden. Daarnaast zijn er ook miljoenen Syri�rs het land ontvlucht. De internationale gemeenschap staat voor een bijna onmogelijke taak.

Huiseigenaren
In de door de regering heroverde gebieden liggen veel huizen in puin. Na jaren van harde strijd, is er van grootschalige wederopbouw in de ‘gepacificeerde gebieden’ nog geen sprake. Maar de regering heeft op 2 april dit jaar een nieuwe wet (Artikel 10) aangenomen, die de eerste aanzet moet vormen voor de wederopbouw.

Syri�rs moeten bewijzen aanleveren dat zij de eigenaar zijn van verwoeste woningen, die voor wederopbouw in aanmerking komen. Als de staat een gebied heeft aangewezen voor reconstructie, dan moeten de (voormalige) inwoners binnen dertig dagen kunnen aantonen dat hun huis zich in dat gebied bevond, anders zijn zij dat voorgoed kwijt en wordt de plek waar de woning stond eigendom van de staat.

De wet is een harde klap voor miljoenen Syri�rs, die ofwel zijn gevlucht voor het regime of door de oorlog hun eigendomsbewijzen zijn kwijtgeraakt. Er zijn veel mensen omgekomen en vermist geraakt, en tijdens de burgeroorlog is de administratie deels vernietigd. Overlijdensaktes werden gedurende de oorlog - alleen bij het geweld zijn er al honderdduizenden omgekomen - bijna niet bijgehouden, althans niet in oppositiegebieden. Het is onmogelijk voor de meeste mensen om binnen dertig dagen te bewijzen dat zij de eigenaren waren van de huizen of erfgenamen van de voormalige eigenaren.

Bovendien moeten Syri�rs fysiek verschijnen bij de autoriteiten om de eigendomsbewijzen te overhandigen. De staat zal daarnaast ‘een sociaal onderzoek’ instellen naar de inwoners van het gebied dat herbouwd zal worden. De inwoners zullen worden gescreend, waarbij er wordt gekeken of zij gezocht worden door de overheid.

Compensatie
Voor veel mannelijke vluchtelingen komt dan neer op onteigening. Een groot deel is Syri� namelijk ontvlucht om onder hun dienstplicht uit te komen en als zij terugkeren naar Syri� dan zullen zij moeten dienen in het leger (er is een grote kans dat zij omkomen) of in de gevangenis terechtkomen.

Maar zelfs als Syri�rs de juiste papieren hebben, dan dreigen ze hun huizen te verliezen, bijvoorbeeld als deze zich bevinden in een gebied waar de staat een ‘openbare ruimte’ wil cree�ren. In dat geval zijn zij niet alleen hun huis kwijt, maar ook hun recht op financi�le compensatie.


Een Syrische bouwvakker maakt stenen op maat voor de restauratie van de 14de eeuwse Al-Sahibiyah moskee in het oude deel van Aleppo. � AFP

In andere delen van Syri� is de situatie nog ellendiger, bijvoorbeeld in het gebied dat in handen is van de Koerden. De stad Raqqa is heroverd op IS, maar ligt compleet in puin. Zowel de Koerdisch-Arabische militie SDF als de Amerikanen zijn verantwoordelijk voor de nasleep, maar Washington is niet bereid om de schade te herstellen of bij te dragen aan de wederopbouw. De Amerikaanse gezant Brett McGurk, die de strijd tegen Islamitische Staat in Syri� grotendeels co�rdineerde, was vorig jaar bijzonder openhartig over wat de Syri�rs van Amerika kunnen verwachten: heel weinig.

“Welnu, soms ontmoeten we lokale raadsleden en dan zeggen ze: ‘We willen graag dat jullie, de VS, ons helpen... jullie gaan ziekenhuizen opzetten, nietwaar? Jullie gaan ons schoolsysteem runnen.’ Maar nee, we gaan dat niet doen. We hebben een aantal lessen geleerd en we zijn hier niet goed in, en het is ook niet onze verantwoordelijkheid”, aldus McGurk. Hij zei dat Amerika slechts minimale hulp zal geven, zoals het leveren van water, elektriciteit en het verbeteren van rioleringen. “We doen basale stabilisatie.”

Internationale gemeenschap
De Amerikaanse president Trump heeft al meerdere malen laten weten dat Amerika geen hulp meer gaat geven voor wederopbouw. Sterker, in maart trok hij het hulpplan voor Noord-Syri� in ter waarde van 200 miljoen dollar. De Amerikanen mogen, al zouden zij dat willen, in feite ook niet veel doen in Syri�, want officieel verblijven zij daar in strijd met het internationaal recht. De Amerikanen willen daarom dat de ‘internationale gemeenschap’ opdraait voor de wederopbouw. Maar de Amerikaanse generaal Joseph Votel gaf tijdens zijn bezoek aan Raqqa in januari al toe aan de nieuwssite Defense One, dat dat ijdele hoop is: “De Verenigde Naties en veel andere organisaties zullen hier niet komen totdat zij toestemming hebben van de centrale regering (Assad-regime, red.), en die hebben zij niet.”

Op sommige plaatsen in Noord-Syri� zijn er al protesten geweest, waarbij demonstranten de terugkeer van de Syrische regering eisten. Het Syrische leger mag echter niet in het gebied komen, anders worden zij door de Amerikanen gebombardeerd. De Amerikanen belemmeren de wederopbouw ook in Zuid-Syri� door hun aanwezigheid in het plaatsje Al-Tanaf, precies op de toegangsweg tussen Irak en Syri�. De VS blokkeren daarmee een belangrijke economische slagader, en daarmee het herstel van Syri�.

In de gebieden waar de Turken zitten, met name in de noordelijke provincies Idlib en Aleppo, komt de hulp wel op gang. Er worden scholen gebouwd, universiteiten zelfs, net als ziekenhuizen en wegen. Er worden in rap tempo overheidsinstituties opgezet, waaronder politieacademies en rechtbanken.

Inlijven
Alleen heeft deze hulp een donker randje: de voertaal is grotendeels Turks, de lokale rechters worden gecontroleerd door Turkse collega’s en de financi�le transacties vinden plaats in Turkse lira’s. Bovenop de overheidsgebouwen wappert de Turkse vlag of hangen borden met het gezicht van de Turkse president Erdogan. Het lijkt erop dat Turkije zijn buurman Syri� niet zozeer wil helpen, alswel wil inlijven.

Hulp uit Europa valt ook niet te verwachten. De Europese Unie wil niet bijdragen aan de wederopbouw van Syri�, zolang Assad aan de macht is en er geen ‘politieke transitie’ plaatsvindt. Daarnaast heeft het Westen zware sancties ingesteld tegen Syri�, die behalve enkele individuen in de Assad-regering vooral het volk treffen.

Het Amerikaanse Congres nam in april de ‘Geen hulp aan Assad’-wet aan, waardoor geen Amerikaans overheidsgeld mag worden gebruikt voor de wederopbouw van Syrisch regeringsgebied - tweederde van alle mensen in Syri� woont momenteel in regeringsgebied. Daarnaast mogen Amerikanen niet investeren in het land, en houdt Washington de plannen van de Wereldbank in Syri� vooralsnog tegen.

De Assad-regering moet het dus vooral hebben van zijn bondgenoten. In augustus organiseerde Damascus een wederopbouw-beurs, waar verschillende landen op afkwamen, waaronder Rusland, Iran en China. Rusland is ge�nteresseerd in het afsluiten van oliedeals en militaire samenwerking, maar het is China dat de wederopbouw grotendeels gaat uitvoeren. Meer dan duizend Chinese bouwbedrijven azen op lucratieve contracten in Syri�, en de Syrische ambassadeur in China zei dat Peking de voorkeur verdient.

quote:

'Wederopbouw in Syri� pas mogelijk als zicht is op vertrek Assad'

De Verenigde Staten, Groot-Brittanni� en andere tegenstanders van de Syrische president Bashar al-Assad hebben dinsdag gezegd dat ze de wederopbouw van Syri� niet zullen steunen, tenzij er een politieke overgang "weg van Assad" is.

Dat heeft de Britse minister van Buitenlandse Zaken, Boris Johnson, maandagavond (Amerikaanse tijd) gezegd na een bijeenkomst van de 'Vrienden van Syri�', een bondgenootschap van veertien voornamelijk Westerse landen en Arabische Golfstaten. Die vond plaats in New York, waar dinsdag de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties begint.

"We geloven dat het opstarten van een politiek proces de enige weg voorwaarts is, en om duidelijk te te maken aan de Irani�rs, Russen en het regime van Assad dat wij, een eensgezinde groep, de wederopbouw van Syri� niet zullen steunen totdat er zo'n politiek proces is", aldus Johnson, die daaraan toevoegde dat dit "een overgang weg van Assad" inhoudt.

Machtsbalans
De machtsbalans in de oorlog veranderde toen Rusland zich in 2015 militair aan de zijde van Assad schaarde. De Syrische president wordt ook gesteund door Iran en de terroristische organisatie Hezbollah uit Libanon.

De gematigde Syrische oppositie wordt beschouwd als op sterven na dood en de Verenigde Staten hebben zich grotendeels teruggetrokken uit de diplomatieke inspanningen om een vredesakkoord te bereiken.

De vorige grote internationale poging om de oorlog tot een einde te brengen liep in 2016 stuk, nadat het Syrische regeringsleger de strategisch belangrijke stad Aleppo veroverde op de rebellen.

De�scalatie
Sindsdien werken Rusland, Turkije en Iran in de Kazachstaanse hoofdstad Astana aan het verminderen van het geweld in Syri� door zogeheten 'de�scalatiezones' te scheppen, waar niet wordt gevochten. Die onderhandelingen gaan echter niet om een lange-termijnoplossing voor het conflict.

quote:

Ruim 270.000 mensen op de vlucht voor opgelaaid geweld in Syri�

Meer dan 270.000 mensen hebben hun huis in het zuidwesten van Syri� moeten verlaten wegens het opgelaaide geweld in het gebied. De Verenigde Naties spreken van een mogelijke humanitaire ramp.

De meeste Syri�rs bevinden zich in dorpen en gebieden in de buurt van de grenzen bij Isra�l en Jordani�, maar deze landen weigeren de nieuwe stroom van vluchtelingen op te nemen.

Het leger van de Syrische president Bashar al-Assad is vorige maand een offensief begonnen in het zuidwesten om regio's terug te veroveren op rebellen. Ook IS is nog actief in een gebied in de regio. Dit heeft gezorgd voor hevige bombardementen waarbij tientallen doden zijn gevallen.

Jordani�, dat sinds het uitbreken van de oorlog in Syri� al een half miljoen vluchtelingen opnam, heeft wel toegezegd hulpgoederen te leveren.

De Syrische oppositie en Russische onderhandelaars zijn eind juni begonnen met vredesonderhandelingen over de zuidwestelijke regio. De inzet hierbij zou zijn om het gebied rond de stad Daraa weer onder controle van de regering te brengen.