quote:
Chavez had een enorme steun onder de bevolking. De sfeer was er gedurende eerste 5 jaar ronduit feestelijk en vrolijk. Geld was er altijd, overheidsbaantjes om iedereen maar aan het werk te krijgen ook. Door speciale winkels werden de voedselprijzen en wat andere eerste levensbehoeften laag gehouden. Er was altijd tijd voor een feestje, de eeuwige zorgen van hoe ik morgen weer brood op tafel krijg, de huishuur betaal, de school, waren verdwenen, dankzij Hugo Chávez. De mensen waren blij, bevrijd, de hoeveelheid overheidsbaantjes waar je nauwelijks iets deed en toch geld kreeg lagen voor het opscheppen. Dat samen met de emotionele toespraken van Hugo Chávez, zijn volkse taalgebruik, maakte hem razend populair.
De andere ideeën waren "sociale controle" over bestuurders, ambtenaren en poltici om corruptie te bestrijden. Onmiddellijke aangifte en snelrecht voor corruptie. Een combinatie van directe democratie. Ik heb een boekje over de Venezuela (2005), een dissident uit de communistische partij, waarin uitgelegd wordt waar het project van Chávez vastliep. In grote lijnen, het ging in mindere mate of niet fout omdat de VS de zaak tegenwerkte en ondermijnde, maar des te meer omdat het chavisme te weinig gedreven werd vanuit idealisme, het aan een samenhangende ideologie ontbrak, waardoor mensen zonder enige doctrine maar des te meer opportunisme en bewogen door eigenbelang op machtsposities terechtkwamen. De hele beweging werd daardoor in korte tijd een corrupte baantjesmachine en geldbron. Maar okee, het gaat om kritiek vanuit marxistische hoek.
Al in 2013 met de dood van Chŕvez wwerd de volgende balans opgemaakt:
De venezolaanse economie is veel meer dan voorheen afhankelijk geworden van de aardolie-export. De productie van vele andere sectoren: industrie, landbouw is sterk teruggevallen, en Venezuela is op die gebieden veel meer dan voorheen aangewezen geraakt op import. Grote structurele veranderingen zijn niet doorgevoerd op geen enkel gebied (op wat spraakmakende nationaliseringen na); er is gul met Oliedollars gestrooid, waardoor met directe subsidies aan de allerarmsten de lonen en het consumptieniveau sterk gestegen zijn.
De opvolger van Chávez wacht dan ook een zware baan, omdat er veel onpopulaire maatregelen genomen zullen moeten worden, tenzij de aardolieprijzen fors stijgen. Zo dat laatste niet het geval waren, dan komt de vraag of Nicolás Maduro, welke niet over de uitstraling van Chávez beschikt, in staat zal zijn deze maatregelen door te voeren en politiek te verkopen aan de achterban. Is hij dat niet dan zal Venezuela een tijd van politieke instabiliteit gaan doormaken, welke gemakkelijk kan leiden tot radicalisering en polarisatie met als resultaat een dictatuur, van marxistische of linkspopulistische signatuur. Continuiteit van de huidige koers is eihgenlijk alleen maar mogelijk met fors stijgende olieprijzen. Dat schreef El Diario Financiero op 6 maart 2013.
La Tercera maakte een andere balans op:
Een aantal zaken zijn goed aangepakt: er wordt massaal ingeënt, waardoor vooral de kindersterfte enorm is gedaald. Dat dankzij verplichte contröles. Het tekort aan artsen is echter enorm toegenomen, doordat veel venezolaanse artsen emigreren: lage lonen, wetshervormingen waardoor artsen veel meer dan elders blootstaan aan vervolging. Dat tekort is grotendeels aangevuld door een speciale spoedopleiding (4 jaar) tot MIC (medico integral comunitario), een arts welke vooral politiek gevoirmd is (pro-Chávez), waarvan de kwaliteit uiterst twijfelachtig is, en zonder enige ervaring meteen leidinggevende functies verkrijgen in de gezondheidsdiensten; ook wordt de immigratie van cubaanse artsen bevorderd, waarmee echter maar een gering deel van het tekort wordt aangevuld.
Het deel van de bevolking wat onder de armoedegrens leeft is afgenomen van 42% (in 1999) tot 29% (2009), andere bonnen vermelden 23 % voor 2008, voor een groot deel dankzij directe subsidiëring vanuit de staat, en dus sterk afhankelijk van de olieprijzen. De Arbeidsproductiviteit is gedaald.
Ook op het gebied van onderwijs is vooruitgang geboekt; ofschoon lager onderwijs slechts steeg van 91% naar 93% i, is het aantal mensen wat het middelbaar onderwijs afmaakt gestegen van 26% naar 38%; het aantal mensen wat hoger en universitair onderwijs geniet is gestegen van 657000 (1999) naar 1.797.000 (2007). De toegankelijkheid voor hoger en universitair onderwijs nam enorm toe, vooral voor de armen, dankzij wat men in Nederland Positieve discriminatie noemt. Dat is echter sterk ten koste gegaan van de onderwijskwaliteit (Venezuela neemt al sedert 2004 niet meer deel aan internationale metingen van onderwijsniveau). Het hoger en universitair onderwijs is sterk gericht op functies in de overheid, en gaat samen met een behoorlijke dosis politieke vorming.
Ergens is het begrijpelijk dat de Chavistische regeringen snel een hoogopgeleid en politiek betrouwbaar kader willen vormen, maar de snelheid gaat ten koste van de kwaliteit.
En zeker, op korte termijn is de vooruitgang op de gebieden gezondheidszorg, onderwijs en armoedebestrijding groot geweest, het berust echter louter op aardoliegeld, terwijl van de rest van de economie weinig over is, en de overheidstekorten steeds groter worden. Als de aardolieprijzen niet stijgen of zelfs dalen heb je daar een gigantische ramp.
Totzover La Tercera.
Hoe je het ook wendt of keert, Cávez trad niet in de voetsporen van Simón Bolívar als Groot Latijnsamerikaans Leider. Hij was opzienbarend, trok de aandacht, strooide met oliedollars. Hij was geen licht, geen voorbeeld, hij was voor veel linksen een nuttige idioot, en, voor sommigen dan, een gulle suikeroom.
Wat niet wegneemt dat er ook echte sympathie bestond voor het Bolivariaanse Project, als een oprechte poging de armen te helpen, desalniettemin, ideologisch gezien was de uitstraling daarvan niet groter dan dat van het leger des heils. Niemand copieerde zijn economisch model, zijn spreektrant, zijn militarisme, voegde zich bij zijn oproepen tot de vorming van een latijnsamerikaanse interventiemacht, zijn aantijgingen dat HAARP en dus de VS schuldig zouden zijn aan de aardbevingen in Haiti of Chili, dat de VS een werktuig van Satan is werden door niemand behalve dan de eigen aanhang in de sloppenwijken van Caracas of Maracaibo, serieus genomen.