quote:

De formatie in Nederland loopt uiterst moeizaam. Maar zo moeizaam dat Alexander Pechtold en Gert-Jan Segers in de tuin van het Johan de Witthuis worstelend over het gras rollen omdat ze het niet eens kunnen worden over medisch-ethische kwesties, totdat Sybrand Buma en Mark Rutte ze met moeite uit elkaar kunnen halen? Dat zal niet zo snel gebeuren. Gevechten met woorden komen regelmatig voor in de Nederlandse politiek, fysieke niet. Maar in Taiwan is dat anders.

Op donderdag ontstond er weer eens een schermutseling in het Taiwanese parlement, en ook vrijdag ging men op de vuist. Oppositiepartij Kuomintang is mordicus tegen een infrastructuurplan van de regering, dat te veel zou kosten en dat de regeringspartij er vooral uit electorale afwegingen door zou drukken. Gevolg: parlementariërs sloegen en wurgden elkaar, gooiden met stoelen en bekogelden de premier met waterballonnen. Hieronder een indruk van de vechtpartij.

Er wordt wat afgevochten in parlementen. Zo veel zelfs dat er een term en een Wikipedialemma voor is: legislative violence, ofwel wetgevend geweld. Het gebeurt van Zuid-Afrika tot Japan en Oekraïne, maar Taiwan spant wel de kroon. In 1995 kreeg het land de Ig Nobelprijs voor de Vrede, omdat de “politici aantoonden dat je meer opschiet met elkaar slaan, trappen en wurgen dan oorlog voeren met andere landen.” De Ig Nobel-prijzen zijn een ludieke tegenhanger van de echte Nobelprijzen, voor triviale wetenschappelijke ontdekkingen, maar ook voor vrede.

Maar waarom zijn politieke vechtpartijen in Taiwan haast traditie? Een onderzoek uit 2015 van Christopher Gandrud van de University of London biedt wat aanknopingspunten. Gandrud verzamelde en analyseerde data van parlementsgevechten over de hele wereld.

Proportionaliteit

Zijn eerste conclusie is dat hoewel de aanleiding voor een gevecht overal verschilt er toch één overeenkomst is. Er is sprake van een credible commitment problem. Dat wil zeggen dat politici niet geloven dat de andere partij zich aan een vreedzaam gemaakte afspraak zal houden.

Geweld wordt gebruikt als dat meer oplevert dan het kost. Politici kunnen er natuurlijk een slecht imago aan overhouden door een gevecht te beginnen, maar soms levert het ze juist punten op als men hun acties ziet als letterlijk vechten voor hun achterban.

De kans dat een credible commitment problem uitmondt in geweld wordt volgens Gandrud door een aantal factoren beïnvloed. De twee belangrijkste zijn de proportionaliteit van de zetelverdeling en de leeftijd van de democratie.

Als zetels disproportioneel verdeeld zijn, betekent het dat het aantal stemmen niet verhoudingsgewijs vertaald wordt in het aantal zetels. Een partij krijgt bijvoorbeeld 30 procent van de stemmen, maar 60 procent van de zetels. Dat kan in een districtenstelsel gebeuren.

De proportionaliteit van de zetelverdeling wordt uitgedrukt in de Gallagher Index. Als die hoger is dan 6,34 is de kans op geweld in een willekeurig jaar zo’n 3 procent. Daaronder zo’n 1 procent. De index in Taiwan ligt rond de 12, in Nederland ongeveer op 1.

Leeftijd en meerderheid

Wat verder meespeelt is de leeftijd van de democratie. Hoe jonger de democratie is, hoe hoger de kans op geweld. Hele jonge democratieën hebben 5 procent kans dat er in een jaar gevochten wordt in een parlement.

In een interview met het Canadese radiostation CBC zegt Gandrud daar over: “In deze nieuwe democratieën hebben mensen hele levendige herinneringen aan een militair eenpartijstelsel en er is een reële kans dat het land daar weer naartoe terug gaat.”

Of de Nederlandse formerende politici het laatste punt dat Gandrud maakt in gedachte hadden toen ze zeiden dat een minderheidskabinet zeer ongewenst is, is onwaarschijnlijk. Feit is wel: een minderheidskabinet verhoogt de kans op het uitbreken van geweld. Of de duur van de formatie er invloed op heeft, is helaas voor Den Haag niet onderzocht.