In de documentairereeks Kijken in de ziel: Militairen praat Coen Verbraak in zes afleveringen met elf mannen en vrouwen uit de Nederlandse krijgsmacht over hun vak én over zichzelf. De eerste aflevering is vanavond te zien.Waarom wilde je militairen interviewen?,,Ik kies beroepsgroepen waar zich een groot dilemma voordoet, want voor een interviewer is het fijn om daar op door te praten. Militairen hebben bij uitstek dilemma’s: ze gaan naar gebieden waar jij en ik niet naar toe willen. Ze moeten soms orders uitvoeren waar ze het niet mee eens zijn. Bovendien bestaat de mogelijkheid dat ze het niet na kunnen vertellen. Dat is nogal wat voor een vak.”
Was er voorafgaand aan de gesprekken geen protocol?,,Ze wilden wel kijken naar operationeel gevoelige informatie. Daar kan ik mij iets bij voorstellen. Maar ik was veel vrijer dan ik dacht. Ik had me voorbereid op een ingewikkeld project en eindeloos onderhandelen, maar dat is niet gebeurd.”
Je spreekt voor het eerst mensen in uniform?,,Ja, ik heb artsen en rechters gesproken en die hadden hun uniform ook niet aan. Voor militairen is het uniform een belangrijk element, maar ik vond het vooraf niet zo fijn. Voor het beeld is het mooi, alleen is het wel lastiger om voorbij het pak het hart te bereiken. Ik heb soms wel vragen gesteld om de boel te ontwapenen. Bijvoorbeeld bij de rangen van de generaals die ik vergelijk met de sterren van een koelkast. Dat ontregelt wel een beetje en daar moeten ze zelf ook om lachen. Uiteindelijk heb je als interviewer niks meer dan jezelf wat je meebrengt en daar moet je het mee doen.”
Moet je een bepaald type mens zijn om dit vak aan te kunnen?,,Als je een order krijgt dan moet je dat doen. Dat moet wel in je karakter zitten. Stel je voor dat een piloot een gevaarlijke missie moet doen in het Midden-Oosten en zou weigeren. Dat is geen doen. Zo kun je geen oorlog voeren. De mensen die dit werk doen geloven in de missie en de gedachten erachter. Dit is niet zomaar iets.”
Welke vraag wilde je vooraf per se stellen?,,Ik wilde weten of ze iemand gedood hadden. De vraag hoe het is om de hoogste prijs te moeten betalen, is ingewikkeld, want dat is nog niet gebeurd. Dat weet je niet. Maar het lijkt me raar om op andere mensen te moeten schieten, terwijl ik heel goed snap dat het bij het vak hoort.”
Keek je op van bepaalde antwoorden?,,Ja, er was een mate van koelbloedigheid. Soms dacht ik: hoe is dat in godsnaam mogelijk? Teamleider van de Koninklijke Marechaussee Peter Wolfs vertelde dat hij bij een tankstation in Nederland was en een busje aanhield dat hij verdacht vond. Hij kreeg een pistool in zijn zij gedrukt en werd gedurende een kwartier gegijzeld. Uiteindelijk liep het goed af. Hij ging zelfs nog even naar huis om te douchen en vertrok weer naar zijn werk. Toen hij later weer thuis aan tafel bij zijn gezin aanschoof, reageerde zijn vrouw: ‘Moet jij mij niet iets vertellen?’”
Je hebt iedereen gevraagd of ze denken dat ze nog een oorlog in Nederland gaan meemaken.,,Ik vond de antwoorden zeer verontrustend. Meer dan de helft denkt dat het gaat gebeuren. Zijn wij dan in staat om onszelf te beschermen? De bezuinigingen op het leger worden momenteel steeds meer teruggedraaid, want het is momenteel geen overbodige luxe. We zouden daar weleens meer afhankelijk van kunnen worden dan we nu denken. Na mijn gesprekken met elf mensen van de krijgsmacht heb ik er wel vertrouwen in dat we in goede handen zijn als het er ooit op aan komt.”
Gaan we na deze serie anders tegen het Nederlandse leger aankijken?,,Ja, ik concludeer dat militairen geen simpele vechtjassen zijn. De mensen die ik gesproken heb, zijn buitengewoon genuanceerde, analytische mensen. Toen MH 17 neerstortte, riepen veel mensen dat we de mariniers er naartoe moesten sturen. Grendel het gebied af, zodat we in alle rust die doden kunnen bergen. Het zag er even naar uit dat dat niet zou lukken. Angstaanjagend als je erover nadenkt dat het uit de hand had kunnen lopen. Ik heb het gevoel dat dit soort grote beslissingen in handen zijn van verstandige mensen.”
Kijken in de ziel: Militairen, NTR, NPO 2, 21.15 uurhttp://www.ad.nl/show/coe(...)militairen~a10279d2/
Ik noem een Tony van Heemschut,een Loeki Knol,een Brammetje Biesterveld en natuurlijk een Japie Stobbe !