Nieuw opiniebijdrage in het FD van Lex van Teeffelen:
Zonder ingrepen zal crowdfunding een niet ingeloste belofte blijven
Banken bouwen al jaren de kredietverstrekking af aan het kleinbedrijf. Met miljarden tegelijk, terwijl de economie groeit. Crowdfunding is een belangrijk alternatief financieringskanaal voor ondernemers om aan kapitaal te komen. Toch komt crowdfunding in Nederland onvoldoende tot wasdom.
In het FD van 1 juli stond een juichend artikel met de kop 'Rendement tot 7,8% bij crowdfunding'. Ik vind het onverstandig om een dergelijke hoge verwachting te wekken. Temeer omdat meer dan de helft van de aangesloten platforms bij Nederland Crowdfuning niet eens (kloppende) nettorendementsberekeningen geeft. De grootste platforms in Nederland halen een effectief rendement (IRR) van 3% tot 4%. De uitschieters hierboven zijn zonder uitzondering platforms die kort actief zijn. Hun rendementen zullen nog terugvallen.
Een uitzondering is FundingCircle dat 6% rendement haalt, omdat het aanmerkelijk hogere rentes biedt aan investeerders. Maar ook dit rendement is dalende. De effectieve rente, de gemiddelde rente over de ingelegde hoofdsom, is nog lager, omdat er steeds wordt afgelost over de hoofdsom. Die ligt doorgaans tussen de 2% en 3%. De kosten nemen toe, de outlook voor bad loans zijn stijgend. Dit alles maant tot bescheidenheid in de verwachte rendementen.
Zulke lage rendementen zijn niet interessant voor professionele en institutionele partijen. Om een aantrekkelijk rendement te kunnen bieden, zullen de aangeboden rentes moeten stijgen. Bij een niveau van 9% tot 12% is een IRR tussen de 6% tot 8% mogelijk.
De mededeling van Douw & Koren dat crowdfunding groeit, moet met een korreltje zout worden genomen. De huidige groei is laag. Fundwijzer becijfert 5%, Douw & Koren 15% voor het eerste halfjaar van 2017. Een groei met honderd procent of meer, voor 2016 normaal in Nederland, is niet meer aan de orde. Wel bij vele platforms in het Verenigd Koninkrijk, Scandinavië en de Baltische staten. Hoewel de potentie van crowdfunding groot is, is de transparantie nog onder de maat. Professionele en institutionele partijen hanteren hogere eisen dan particulieren. Daarom stappen zij nauwelijks in.
Ook overheidsinstanties en toezichthouder AFM kijken mee met de armen over elkaar. Hun actieve betrokkenheid is nodig. Nu geven zij een signaal af van wantrouwen naar de markt. Zij zouden co-investeerder of garantieverstrekker moeten zijn. Van de AFM mag worden verwacht dat zij de hoeder is van de transparantie en eenduidige rapportages over nettorendementen.
Ook de brancheorganisatie Nederland Crowdfunding zal hardere eisen moeten stellen aan de transparantie van platforms. Openbaarheid is nodig over gemiddelde aangeboden rentes, gemiddelde looptijd, bad loans, kosten en nettorendement naar risicoklasse. Daarnaast behoren platforms inzicht te geven in hun eigen solvabiliteit, rentabiliteit en liquiditeit. Immers het risico dat een platform omvalt is verreweg het grootste risico voor adviseurs, investeerders en ondernemers. Goedwillende ondernemers kunnen met de beste wil van de wereld hun investeerders niet terugbetalen als een platform omvalt. Funders zijn anoniem.
Nu lopen de belangen van investeerders en platforms meestal niet parallel.Te veel platforms pakken hun succesfee en beheerskosten upfront, waardoor er geen geld overblijft voor Stichtingen Derdengelden of externe beheerders als een platform omvalt. Er zouden doorlopend beheerskosten aan ondernemers en investeerders gerekend moeten worden over lopende leningen, zonder betalingsachterstanden. Dat is een extra stimulans voor platforms om het financieel beheer goed in te richten.
Tot slot zal de overheid over de brug moeten komen met een taxshelter voor particuliere investeerders net zoals in België en het Verenigd Koninkrijk. Durfkapitaal is moeilijk te krijgen in Nederland. Stimuleer eigen vermogen financiering (achtergesteld kapitaal, convertibles en aandelen) door deze direct fiscaal aftrekbaar te maken. Juist ook via crowdfundingplatforms. Zij bieden de mogelijkheid van een marktvalidatie, uniek in de financiële wereld. Voor groeikapitaal en obligaties zonder onderpand zijn overheidsgaranties op zijn plaats zijn.
Zonder deze ingrepen blijft crowdfunding een niet ingeloste belofte. Pas als professionele partijen, institutionele investeerders en de overheid werkelijk mee gaan doen, zal de groei sterk aantrekken.
Dr. Lex van Teeffelen is lector Financiële en Economische Advisering bij de Hogeschool Utrecht. Zijn onderzoekgroep richt zich op financiering, groei, governance en overnames in het mkb.