De vele Syrische vluchtelingen in Libanon konden aanvankelijk rekenen op steun van de bevolking daar. Maar naarmate hun verblijf permanente vormen aanneemt, groeit de ergernis.
Als ze de telefoon opneemt, begint Tanya Derkaina zich meteen te verontschuldigen. "Sorry dat ik niet geantwoord heb op je mail. Maar ik kan het niet opbrengen", zegt de Libanese vrouw die in Beiroet in de marketing werkt. "Voor de Syrische vluchtelingen hier wordt het slechter en slechter. Het grijpt me te veel aan. Ik wil er niet meer over praten."
Vorig jaar vertelde ze nog uitgebreid over de kleding en lakens die ze naar vluchtelingen bracht, samen met haar familie. Over de solidariteit die veel Libanezen voelen met de Syriėrs. Vaak hebben ze immers hetzelfde bloed, en sommigen moesten zelf op de vlucht slaan tijdens de bloedige oorlog die Libanon tussen 1975 en 1990 verscheurde. Derkaina zag dat de situatie door de enorme aantallen vluchtelingen moeilijk was, maar toonde toch een zeker optimisme. Dat is ze een jaar later helemaal kwijt. "Ik ben er verdrietig over. Gedeprimeerd. Ik ga echt ophangen nu."
Bijverdienen:
De omvang van het probleem is nauwelijks veranderd. Nog steeds herbergt Libanon zeker anderhalf miljoen vluchtelingen uit buurland Syriė, die een veilig heenkomen zochten nadat daar in 2011 de oorlog uitbrak.
Maar hoe langer de vluchtelingen blijven, hoe meer ze met de nek worden aangekeken. "Het wordt erger en erger. Ze behandelen ons als insecten", zegt vluchteling Hamed, die niet met zijn achternaam in de krant wil. De magere man van 29 leunt tegen een muur in Hamra, een wijk in het centrum van Beiroet waar veel vluchtelingen terecht zijn gekomen. Hamed vluchtte vijf jaar geleden uit Deir al-Zor, een stad in Oost-Syriė die nu in handen van president Assad, maar regelmatig onder vuur ligt van Islamitische Staat. Hij deelt in Hamra een appartement met nog acht anderen. "Werken mag ik niet. Ik was bijna klaar met mijn opleiding als kunstschilder, maar daar heb ik hier niks aan." Hamed doet een paar keer per week boodschappen voor een ouder Libanees echtpaar. Ook masseert hij ze af en toe. Daarvoor krijgt hij geen geld, maar mag hij met het stel mee-eten. "Het is in ieder geval iets, maar ik weet niet hoe lang ik dit volhoud. Ik stond in januari op het punt naar de Verenigde Staten te gaan, toen president Trump besloot dat Syrische vluchtelingen niet meer werden toegelaten. Ik heb nu gesprekken bij de Zweedse ambassade."
Andere Syriėrs - vooral vrouwen met kinderen - proberen wat geld bij elkaar te sprokkelen door te bedelen. In Hamra wemelt het verder van de schoenpoetsers - het is inmiddels onmogelijk door de hoofdstraat te lopen zonder te worden achtervolgd door een man met schoenpoets en borstel in zijn hand. Officieel mogen ze alleen in de landbouw, de bouw en als schoonmaker werken, maar veel Syriėrs verdienen zwart bij in de horeca of telefoonwinkels, meestal zonder enige vorm van contract of verzekering. En tegen de helft van het gangbare Libanese loon.
Tikkende tijdbom:
Nu die situatie steeds vastere vormen aanneemt, groeit bij de Libanese bevolking de ergernis. En niet alleen vanwege de economische gevolgen. Sommige dorpen, vooral dicht bij de grens, herbergen meer Syriėrs dan Libanezen. Wegen en riolen raken verstopt, de stroomvoorziening overbelast: de toch al krakkemikkige Libanese infrastructuur is niet berekend op de plotselinge toename van de bevolking met een kwart.
Politici beginnen zich inmiddels steeds meer af te zetten tegen de vluchtelingen. Het geduld van de burgemeesters van twee voorsteden van Beiroet raakte onlangs op. Zij lieten de winkels van Syriėrs sluiten. Moeilijk was dat niet: volgens de wet waren die winkels immers illegaal. Libanezen die Syriėrs in dienst hadden, werd verteld dat ze hun zaak moesten sluiten, tenzij ze hun werknemers ontsloegen. Andere burgemeesters willen dat de Syriėrs helemaal vertrekken. Het leger is begonnen met de ontruiming van tentenkampen in het noorden van het land, zonder dat duidelijk is waar de vluchtelingen heen moeten.
Premier Saad Hariri sprak in april in Brussel van een tikkende tijdbom, terwijl hij rijke landen om miljarden extra steun vroeg voor opvang en infrastructuur. De EU, de VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR en talloze hulporganisaties zijn al in Libanon actief. Maar volgens Hariri moeten zij veel meer investeren om te zorgen dat de situatie niet uit de hand loopt. "Het Libanese volk kan deze druk niet aan. Er is geen werk voor de Libanezen, en de elektriciteitsvoorziening, gezondheidszorg en voedselvoorziening staan onder druk. De situatie is nu erg moeilijk." Hij dreigde dat de regering op zoek zou gaan naar opvang in 'andere plaatsen dan Libanon' als de internationale gemeenschap niet met meer geld over de brug kwam.
Strenger beleid:
Voor sapverkoper Ali Ridar in Hamra komt het strengere beleid geen moment te vroeg. Wat hem betreft mogen Syriėrs helemaal niet meer werken. Vorig jaar al klaagde hij dat Syriėrs met hun lage lonen veel werk inpikten, nu beweert hij dat er in de wijk nauwelijks nog Libanezen te vinden zijn. "Het wordt steeds erger. Die schoonmakers daar zijn ook Syriėrs", zegt hij, terwijl hij over de toonbank van zijn zaak La Maison Rouge hangt en de straat in wijst. "Die bouwplaatsen overal in de stad: het zijn allemaal Syriėrs die daar werken." Hij stopt drie appels en een bosje wortels in een sapcentrifuge; voor hem heeft hij stapels grapefruits, ananassen en avocado's uitgestald. "Om een normaal leven te kunnen leiden, heb je hier 2000 dollar per maand nodig. Met mijn werk hier verdien ik 800 dollar. Mijn zoon heeft gestudeerd maar staat in een kledingzaak. Daarvoor krijgt hij 700 dollar."
Voormalig buurman Shady Hmayed is inmiddels verhuisd naar een paar straten verderop. Daar heeft hij een nieuwe telefoonwinkel geopend. Hij vertelde een jaar geleden over Syrische concurrenten, die geen verstand hebben van ondernemen en hun telefoons te goedkoop verkopen en zo na enkele maanden al op over de kop gaan. "Dat is niet veranderd. Maar gelukkig heb ik vaste klanten en repareer ik ook telefoons, zo houd ik het hoofd boven water", zegt hij, terwijl hij een Samsung openschroeft. "Ik heb het gezien ja, op tv, dat burgemeesters de zaken van Syriėrs sluiten. Van mij mag dat ook hier in Hamra gebeuren."
Politieke exploitatie:
Maar andere geluiden zijn er ook. Publicist Kareem Chehayeb maakt zich druk om de munt die Libanese politici in zijn ogen uit de situatie slaan. "Niet de vluchtelingen zijn een tikkende tijdbom, maar hun politieke exploitatie is dat wel", zegt hij geėrgerd in een café in Hamra. "De publieke dienstverlening in Libanon is slecht, maar dat is al jaren zo, ook voor de vluchtelingen kwamen. Alleen komt het politici van alle gezindten heel goed uit hen de schuld te geven van de problemen."
Chehayeb noemt als voorbeeld de stroomvoorziening - Libanon heeft nog steeds niet dag en nacht elektriciteit. Beiroet staat vol met dieselgeneratoren om de dagelijkse onderbreking op te vangen. "Dat komt door jaren van mismanagement, verwaarlozing en politieke ruzies. Maar wat deed de minister van energie onlangs? Die zei dat het stroomtekort allang zou zijn opgelost als de vluchtelingen er niet waren geweest."
Frustratie:
Het echte probleem zit volgens Chehayeb in de verdeling van de macht in Libanon. Die loopt na de burgeroorlog via sektarische, religieuze lijnen, waarbij de elites binnen iedere groep min of meer hun gang kunnen gaan zolang ze de andere groepen niet lastigvallen. "De overheid heeft ambtenaren op de loonlijst staan die nooit werken. Mobiele communicatie is onnodig duur, doordat de markt verdeeld is door twee aanbieders - een uit Egypte en een uit Koeweit. Er is vrede, maar geen goede functionerende democratie en economie."
Dat leidt tot frustratie bij veel Libanezen, en de vluchtelingen zijn voor politici nu een handige zondebok. "Nu worden kleine Syrische ondernemers dus uit hun winkels gezet. Maar ik zie de Porsches met nummerplaten uit Damascus nog gewoon rondrijden. Die mensen hebben niets te vrezen, want zij hebben goede banden met politici hier." Chehayeb vreest dat er een gevaarlijke situatie kan ontstaan, als politici Libanezen en Syriėrs verder tegen elkaar opzet.
Internationale hulpverleners merken de toegenomen spanningen. "Dit is al het zevende jaar van de crisis. Het is normaal dat de toename van de druk op infrastructuur en diensten tot ruzie leidt. En sommigen laten hun ongenoegen luid en duidelijk blijken", zegt Khaled Kabbara van VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR. Hij constateert dat de toestand onder de maat is in de 'nederzettingen' voor vluchtelingen . "Laten we ook niet vergeten dat veel Libanezen nog steeds ongelooflijk vrijgevig en behulpzaam zijn", voegt hij toe. Dat geldt in mindere mate voor de internationale gemeenschap. Kabbara wijst er fijntjes op dat andere landen, waarvan een groot deel het belangrijk vindt dat oorlogsvluchtelingen in de regio worden opgevangen, hun beloftes niet nakomen. "Voor ons werk van vorig jaar hadden donorlanden 2,48 miljard euro toegezegd. In december was nog maar de helft ook daadwerkelijk betaald. Dat maakt het werken hier, en het verbeteren van de situatie voor Syriėrs en Libanezen, er niet makkelijker op."
De achternaam van Hamed is bij de redactie bekend.
Aantal vluchtelingen:
Officieel verblijven er 1.011.366 Syrische vluchtelingen in Libanon, maar het eigenlijke aantal ligt hoger. VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR mag van de Libanese overheid al meer dan twee jaar nieuwkomers niet meer registreren, om onrust te voorkomen. Volgens officieuze schattingen zijn het er in totaal nu 1,5 tot 1,8 miljoen - en dat op een bevolking van nog geen 5 miljoen. De hele EU, met honderd keer zoveel inwoners, herbergt minder Syriėrs. De grensovergangen met Syriė zitten voor vluchtelingen inmiddels op slot, behalve voor bijvoorbeeld medische noodgevallen.
Bron:
https://www.trouw.nl/home(...)lingen-beu~ad5f1c8e/''Volgens officieuze schattingen zijn het er in totaal nu 1,5 tot 1,8 miljoen - en dat op een bevolking van nog geen 5 miljoen.''
Triest, opvang in de regio werkt ook lang niet altijd goed.
Tevens interpunctie aangepast vanwege leesbaarheid.
maandag 28 december 2020 20:34 schreef JustinK het volgende: De wereld heeft meer tong80's nodig.