quote:
Gambia-toerist smult weer van pannenkoeken
JOLANDA EN THEO BLEVENMet dank aan Ik Vertrek begint de pannenkoekenbar van Theo en Jolanda in Gambia net lekker te lopen als er crisis uitbreekt. Alle toeristen worden geëvacueerd, het Nederlandse koppel blijft achter. Hoe is het hun vergaan?
Annemieke van Dongen 06-02-17, 06:52 Laatste update: 07:02
Nederlandse gasten in pannenkoekenbar Tejo's met de onmiskenbare Hollandse inslag. © Sanne Zurné
Theo Steenkamer wist de zweetdruppels van zijn voorhoofd en kijkt tevreden rond. Het is 17 januari, een dinsdagavond, en alle tafeltjes op het terras van zijn pannenkoekenbar zijn bezet. Het is zwoegen, boven het fornuis is het bloedheet.
Zijn onervaren Gambiaanse personeel laat nogal eens een steek vallen. Bestelt iemand een dame blanche, vergeet de keukenhulp de chocoladesaus. Maar dit is toch waar Jolanda en hij een jaar lang keihard voor hebben gewerkt. Iedereen verklaarde ze voor gek toen ze verkondigden om in Kololi een pannekoekenbar te beginnen.
Een stel vijftigers uit Emmeloord die hun vaste baan opzeggen, huis verkopen en kinderen achterlaten voor een onzeker avontuur in een Gambiaanse badplaats: dat moet wel verkeerd aflopen.
Overmoedige bui
Zelf wisten ze beter. Theo Steenkamer en Jolanda Feenstra zijn sowieso geen types die zich veel aantrekken van andermans mening. Dat veroordelende van veel Nederlanders, het vaste stramien waar alles maar in moet passen: daar waren ze wel klaar mee. Gambianen zijn gevoelsmensen. Zij nemen de tijd voor elkaar, voor het leven. De vrolijke muziek, het eten, de vriendelijke mensen: Gambia geeft Theo en Jolanda een gevoel dat moeilijk valt te omschrijven.
Toen het contract voor de bar was getekend, had Jolanda in een overmoedige bui het tv-programma Ik Vertrek gemaild. De volgende dag hing de redactie al aan de telefoon: of ze meteen een filmploeg konden sturen. De tv-mensen kregen precies de beelden waar ze op hoopten: de dode rat die Jolanda in de keuken vond, het terras dat aanvankelijk angstvallig leeg bleef, hun sjofele huisje waar drie dagen lang geen druppel water uit de kraan kwam.
Rumoer
Ook Sabastina is weer teruggekeerd. Ze serveert de pannenkoeken uit.
Ook Sabastina is weer teruggekeerd. Ze serveert de pannenkoeken uit. © Sanne Zurné
Maar de uitzending leverde exact de publiciteit op waar Theo en Jolanda zelf op hadden gehoopt: elke avond weten meer Nederlanders TeJo's Pannekoekenbar te vinden.
Ineens ontstaat er rumoer op het terras. Via TeJo's gratis wifi komen verontruste appjes uit Nederland binnen. President Jammeh van Gambia heeft de noodtoestand afgekondigd. Hij wil de macht niet overdragen aan oppositieleider Adama Barrow, de verrassende winnaar van de verkiezingen in december. De dictator, die 22 jaar geleden een staatsgreep pleegde, heeft op de staatstelevisie gewaarschuwd dat zijn troepen paraat staan.
Om de druk op te voeren dirigeert Nigeria een oorlogsschip naar de Gambiaanse kust. Reisorganisaties TUI en Corendon besluiten onmiddellijk een luchtbrug op te zetten om de ongeveer 1.800 Nederlandse vakantiegangers terug te halen.
Jägermeister
Een meisje barst boven haar pannenkoek in snikken uit. Met haar vriend is ze voor het eerst buiten Europa op vakantie, en nu dit. In tranen belt ze haar ouders op. Andere gasten reageren gelaten. ,,Doe maar een Jägermeister, Theo. Als dit de laatste avond is, nemen we het er maar van."
Als het terras om 1 uur eindelijk leeg is, fietsen Theo en Jolanda samen naar huis. Nog nooit is het zo stil geweest op straat. Is er een avondklok ingesteld, mogen ze hier eigenlijk wel fietsen? Met een drukkend gevoel in hun onderbuik trappen ze harder dan anders.
Spookstad
De toeristen zijn terug aan Senegambia Beach.
De toeristen zijn terug aan Senegambia Beach. © Sanne Zurné
Twee dagen later is Kololi veranderd in een spookstad. Vanaf hun terras hebben Theo en Jolanda de dag ervoor de stoet bussen voorbij zien komen die alle toeristen naar het vliegveld brachten.
Daar heerste totale chaos. Stapels koffers, uren wachten, reizigers die toch niet mee kunnen met de geplande vlucht. Maar uiteindelijk weten alle buitenlanders die weg willen, veilig weg te komen. Duizenden Gambianen vluchten naar Senegal. Sabastiana (24), een van de serveersters bij TeJo's, is met haar 2-jarige zoontje, ouders, broers en zussen naar een oom in het buurland dat Gambia aan drie kanten omringt.
Theo en Jolanda overwegen de situatie. Moeten zij ook weg? Ze voelen zich niet onveilig. Jammeh kan in hun ogen weinig beginnen. Zijn leger stelt weinig voor. De leiders van de buurlanden en de Gambianen zelf zijn helemaal klaar met de excentrieke dictator die het land omdoopte tot Islamitische Republiek en zijn onderdanen zogenaamd van aids kan genezen.
Ze besluiten de onverwachte rust te gebruiken om hun restaurant verder op te knappen en te verhuizen. Laatst zaten ze weer dagenlang zonder water; zag Jolanda na drie dagen bijna net zo zwart als haar buurman. En nu de bar dicht is, kunnen ze eindelijk zelf een dagje naar het strand.
Spekpannenkoek
Zaterdagavond 4 februari. Theo draait zwetend een spekpannenkoek om, Jolanda snippert een uitje. Een deel van de restaurants aan de Strip is gesloten, maar bij TeJo's is het gezellig druk. Vanmiddag heeft Corendon weer een vliegtuig vol Nederlanders afgeleverd. Ook TUI vliegt weer, het negatieve reisadvies voor Gambia is ingetrokken.
De crisis is met een sisser afgelopen. De gewezen dictator heeft eieren voor zijn geld gekozen. Na een laatste greep uit de staatskas is hij, met een transportvliegtuig vol luxe auto's, naar Guinee gevlucht. Zijn opvolger Adama Barrow is in het land gearriveerd. De foto van de in Londen opgeleide zakenman prijkt op grote billboards langs de wegen die zijn inauguratiefeest aankondigen: 'Onze keuze, onze president'.
Ook Sabastiana is weer terug. Stralend brengt ze drankjes rond. Ze gelooft dat Barrow de verandering brengt die zo hard nodig is in het land waar toeristen achteloos een ijscoupe bestellen voor een bedrag waar zij een week voor moet werken.
Theo en Jolanda hebben de opgelegde vakantie gebruikt om nieuwe plannen te maken. Want in een spotgoedkoop tropisch land op zes uur vliegen van de Nederlandse winter, weten ze, daar zijn toeristen een crisis weer snel vergeten.
Zwerfhonden en katten
We zagen geen enkele reden om terug te vliegen naar het koude, natte Nederland
Hedwig Baakman
Pannenkoekenbakkers Theo en Jolanda waren niet de enige Nederlanders die in Gambia achterbleven. In het uitgestorven strandresort op een steenworp van TeJo's voerden Hedwig en André Baakman afgelopen weken de zwerfhonden en katten. Die kregen geen kliekjes meer toen alle toeristen waren vertrokken.
Aan hun camelkleurige huid valt af te lezen dat de pensionado's uit Werkendam hier overwinteren. Toen de exodus op gang kwam, vroeg hun familie waarom zij in godsnaam bleven. Hedwig: ,,Alsof we op het strand lagen tussen de bommen en granaten! Wij hebben ons hier geen moment onveilig gevoeld. We zagen geen enkele reden om terug te vliegen naar het koude, natte Nederland.''
Ook omdat ze hier zijn met een reden: thuis hebben ze spullen ingezameld voor de lokale bevolking. Zo gaat dat met Nederlanders in Gambia, legt André uit. ,,Op vakantie raak je bevriend met een local. Het jaar erop keer je terug met een koffer pennen en speelgoed. Inmiddels is dat een zeecontainer.''
Saai
Een beetje saai was het wel, door de noodtoestand. André gaat elke ochtend vissen, maar omdat de winkels dicht waren, kon hij geen garnalen kopen als aas. Hedwig heeft een bevriende restauranteigenaar uit de brand geholpen, vertelt ze.
,,De meisjes uit de bediening konden of mochten van hun familie niet meer komen, terwijl de achtergebleven buitenlanders toch ergens moesten eten. Kwam mijn horeca-ervaring van vroeger nog eens van pas."