abonnement bol.com Unibet Coolblue
pi_175443554
01-11-2017

Reserve-stuurraketjes van ruimtesonde Voyager 1 doorstaan test


Artist’s impression van Voyager 1. De recent geteste backup-raketjes bevinden zich in deze oriëntatie aan de achterkant van de ruimtesonde. (NASA/JPL-Caltech)

Afgelopen woensdag hebben NASA-technici vier ‘stuurraketjes’ van de ruimtesonde Voyager 1 voor het eerst in 37 jaar weer eens opgestart. Ze bleken nog feilloos te werken.

Voyager 1 werd veertig jaar geleden gelanceerd en heeft, na een vluchtig bezoek aan de planeten Jupiter en Saturnus in 1979 en 1980, ons zonnestelsel inmiddels met hoge snelheid verlaten. Om met de aarde te kunnen communiceren is de ruimtesonde afhankelijk van kleine raketjes die ervoor zorgen dat zijn antenne de goede kant op wijst.

De nu geteste raketjes aan de achterkant van de ruimtesonde waren sinds 1980 niet meer gebruikt. Nu ze nog prima blijken te werken, is de communicatie met Voyager 1 voor nog eens twee of drie jaar veiliggesteld. De normale standregelraketjes, die steeds minder goed zijn gaan functioneren, worden waarschijnlijk in januari 2018 uitgeschakeld.

Vanwege het succesvolle verloop van de test zal NASA mettertijd waarschijnlijk ook zustersonde Voyager 2 op de backup-raketjes laten overschakelen. Het huidige standregelsysteem van deze ruimtesonde, die binnen enkele jaren ook de interstellaire ruimte zal bereiken, werkt echter nog naar behoren. (EE)

(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
pi_175445535
quote:
0s.gif Op zaterdag 2 december 2017 09:42 schreef ExperimentalFrentalMental het volgende:
01-11-2017

Reserve-stuurraketjes van ruimtesonde Voyager 1 doorstaan test

.....
Afgelopen woensdag hebben NASA-technici vier ‘stuurraketjes’ van de ruimtesonde Voyager 1 voor het eerst in 37 jaar weer eens opgestart. Ze bleken nog feilloos te werken.

......
De nu geteste raketjes aan de achterkant van de ruimtesonde waren sinds 1980 niet meer gebruikt. Nu ze nog prima blijken te werken, is de communicatie met Voyager 1 voor nog eens twee of drie jaar veiliggesteld. De normale standregelraketjes, die steeds minder goed zijn gaan functioneren, worden waarschijnlijk in januari 2018 uitgeschakeld.

Vanwege het succesvolle verloop van de test zal NASA mettertijd waarschijnlijk ook zustersonde Voyager 2 op de backup-raketjes laten overschakelen. Het huidige standregelsysteem van deze ruimtesonde, die binnen enkele jaren ook de interstellaire ruimte zal bereiken, werkt echter nog naar behoren. (EE)

(allesoversterrenkunde)
Van zolang geleden en het werkt gewoon nog ^O^

Deze site van NASA is overigens wel cool...Eyes on Voyager. Moet je iets voor downloaden, is zo gebeurd. 3D visualisatie en je kan er een beetje mee spelen. Vind ik leuk :@

https://eyes.jpl.nasa.gov/eyes-on-voyager.html

[ Bericht 10% gewijzigd door Prisha op 02-12-2017 11:26:59 ]
Silence breaks apart, Brightness comes to life
Stream of sounds Wash away the darkness from my soul
pi_175543878
06-12-2017

Quasar ontdekt op 13 miljard lichtjaar van de aarde



Artist’s impression van een quasar: een superzwaar zwart gat, omringd door een accretieschijf van ziedend hete materie. (Carnegie Institution for Science)

Astronomen hebben een nieuwe quasar ontdekt op recordafstand van de aarde. Zijn licht heeft er bijna 13 miljard jaar over gedaan om ons te bereiken. Hierdoor zien we de quasar zoals hij er ‘slechts’ 690 miljoen jaar na de oerknal uitzag. In het centrum ervan schuilt een superzwaar zwart gat van ongeveer 1 miljard zonsmassa’s (Nature en Astrophysical Journal Letters, 7 december).

De ontdekking van quasar J1342+0928 is het resultaat van een langlopende zoektocht naar verre quasars, onder leiding van twee astronomen van het Max-Planck-Institut für Astronomie in Heidelberg (Duitsland), onder wie de Nederlander Bram Venemans.

Een quasar is de extreem heldere kern van een (ver) sterrenstelsel. Deze kernen ontlenen hun enorme energieproductie aan het superzware zwarte gat dat zich in hun centrum bevindt. Materie die naar zo’n zwart gat toe stroomt, verzamelt zich – voordat zij uiteindelijk wordt opgeslokt – in een zogeheten accretieschijf rond het zwarte gat. In zo’n schijf lopen de temperaturen dermate hoog op dat de materie een bron van intense straling wordt.

Via verre quasars komen astronomen veel te weten over het vroege heelal. Een quasar is immers niets anders dan een helder baken dat door alle materie tussen hem en ons heen schijnt. Hierdoor bevat quasarlicht onder meer informatie over de waterstofatomen die het onderweg is tegengekomen.

In het geval van deze verre quasar is gebleken dat zijn omgeving rijk aan neutraal waterstofgas is. Daarmee onderscheidt hij zich van zijn nabijere soortgenoten. Dat is een gevolg van de zogeheten reïonisatiefase van het heelal.

Ongeveer 380.000 jaar na de oerknal was het heelal voldoende afgekoeld om neutrale waterstofatomen te vormen. Enkele honderden miljoenen jaren later begonnen de eerste sterren en de accretieschijven rond de eerste zwarte gaten dat gas te ioniseren (te splitsen in protonen en elektronen). Uiteindelijk is bijna al het waterstof in het heelal op die manier geïoniseerd, net zoals ook kort na de oerknal het geval was.

Wanneer die reïonisatie precies heeft plaatsgevonden is nog onzeker. De waarnemingen van quasar J1342+0928 laten echter zien dat het ionisatieproces 690 miljoen jaar na oerknal nog niet was afgerond.

Waarnemingen met de NOEMA millimetertelescoop in de Franse Alpen en de VLA-radiotelescoop in New Mexico (VS) hebben laten zien dat het sterrenstelsel waar de quasar deel van uitmaakt, ondanks zijn jonge leeftijd, veel zware elementen bevat. Dat betekent dat het al vele generaties van zware sterren moet hebben geproduceerd. Onduidelijk is hoe dit proces zich in zo’n korte tijd kan hebben voltrokken. (EE)

(HLN)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
pi_175568503
07-12-2017

ESA-ruimtemissies krijgen meer tijd


De Europese ‘astrometrische’ ruimtetelescoop Gaia. (ESA)

De wetenschappelijke-programmacommissie van ESA heeft de verlenging van acht wetenschappelijke ruimtemissies waar het Europese ruimteagentschap bij betrokken is goedgekeurd.

De levensduur van GAIA, de ESA-ruimtesonde die een miljard sterren in kaart brengt en onderzoekt, is verlengd tot 31 december 2020. Gaia werd in 2013 gelanceerd en haar missie zou aanvankelijk vijf jaar duren.

Ook Mars Express, SOHO (zonsonderzoek) en XMM-Newton (röntgenobjecten) gaan in de verlenging. Hun missies zullen tot zeker eind 2020 doorgaan. Integral, die gammastraling uit de ruimte detecteert, krijgt in elk geval nog tot eind 2019 en misschien tot eind 2020. Over een eventuele verlenging van de Cluster-missie, die de magnetosfeer van de aarde onderzoekt, wordt in februari 22018 beslist.

Ook de Europe bijdragen aan de gezamenlijke missies met NASA (Hubble-ruimtetelescoop en IRIS) en Japan (Hinode) worden voortgezet. (EE)

(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
  Moderator / Redactie Sport / Weblog vrijdag 8 december 2017 @ 11:09:42 #105
17650 crew  rubbereend
JUICHEN
pi_175570721
februari 22018 :o
DeLuna vindt me dik ;(
Op zondag 22 juni 2014 12:30 schreef 3rdRock het volgende:
pas als jullie gaan trouwen. nu ben je gewoon die Oom Rubber die met onze mama leuke dingen doet :)
  vrijdag 8 december 2017 @ 13:21:38 #106
442280 Prisha
Moonshine!
pi_175573447
quote:
0s.gif Op vrijdag 8 december 2017 11:09 schreef rubbereend het volgende:
februari 22018 :o
daar las ik zo overheen....dat duurt wel heel lang _O-
Silence breaks apart, Brightness comes to life
Stream of sounds Wash away the darkness from my soul
  dinsdag 12 december 2017 @ 14:07:25 #107
38496 Perrin
Toekomst. Made in Europe.
pi_175669537
quote:
11s.gif Op dinsdag 21 november 2017 09:19 schreef Perrin het volgende:
Het is een oud ruimteschip! :P
quote:
Astronomers to Check Mysterious Interstellar Object for Signs of Technology

Russian billionaire Yuri Milner says if the space rock 'Oumuamua is giving off radio signals, his team will be able to detect them—and they may get the results within days.

Milner, the Russian billionaire behind Breakthrough Listen, a $100 million search for intelligent extraterrestrial life, had already heard about the peculiar object. ‘Oumuamua barreled into view in October, the first interstellar object seen in our solar system.

Astronomers around the world chased after the mysterious space rock with their telescopes, collecting as much data as they could as it sped away. Their observations revealed a truly unusual object with puzzling properties. Scientists have long predicted an interstellar visitor would someday coast into our corner of the universe, but not something like this.

“The more I study this object, the more unusual it appears, making me wonder whether it might be an artificially made probe which was sent by an alien civilization,” Avi Loeb, the chair of Harvard’s astronomy department and one of Milner’s advisers on Breakthrough Listen, wrote in the email to Milner.
Vóór het internet dacht men dat de oorzaak van domheid een gebrek aan toegang tot informatie was. Inmiddels weten we beter.
pi_175671558
ze gaan het echt onderzoeken ook :D
Silence breaks apart, Brightness comes to life
Stream of sounds Wash away the darkness from my soul
  dinsdag 12 december 2017 @ 15:38:49 #109
38496 Perrin
Toekomst. Made in Europe.
pi_175671755
quote:
0s.gif Op dinsdag 12 december 2017 15:28 schreef Prisha het volgende:
ze gaan het echt onderzoeken ook :D
Zojuist in de Telegraaf: Is Oumuamua een ruimteschip dat door aliens is gebouwd?

Ook een artikel Wired:
It isn't an alien spacecraft, but we should still study 'Oumuamua'


edit: en een eigen fok! NWS topic - NWS / Wetenschappers geïntrigeerd: is dit een buitenaardse verkenner?

[ Bericht 7% gewijzigd door Perrin op 12-12-2017 16:11:01 ]
Vóór het internet dacht men dat de oorzaak van domheid een gebrek aan toegang tot informatie was. Inmiddels weten we beter.
pi_175672511
quote:
nog geen fok! BNW topic dan? 8-)

Met onderzoeken is natuurlijk niets mis. Helemaal goed. Ben ook benieuwd wat ze zullen ontdekken.
Silence breaks apart, Brightness comes to life
Stream of sounds Wash away the darkness from my soul
  donderdag 14 december 2017 @ 19:27:00 #111
65434 Parafernalia
Leuker als je denkt
pi_175724696
al wat bekend over het altijd 'groundbreaking' :') nieuws van Nasa vandaag?
Eindelijk iemand die denkt wat iedereen zegt
pi_175726231
quote:
0s.gif Op donderdag 14 december 2017 19:27 schreef Parafernalia het volgende:
al wat bekend over het altijd 'groundbreaking' :') nieuws van Nasa vandaag?
ja, ze hebben een 8e planeet ontdekt rond Kepler-90.
Dit is ontdekt met de Kepler Space Telescope met AI

https://www.nasa.gov/pres(...)ircling-distant-star
Silence breaks apart, Brightness comes to life
Stream of sounds Wash away the darkness from my soul
pi_175886273
20-12-2017

Terug naar Titan of terug naar komeet 67P?


De drone-achtige lander Dragonfly moet de grote Saturnusmaan Titan gaan verkennen. (NASA)

Het Amerikaanse ruimteagentschap NASA heeft twee finalisten geselecteerd voor een onbemande missie die medio volgend decennium moet worden gelanceerd. De ene kandidaat is een ruimtemissie naar komeet 67P/Churyumov-Gerasimenko, waarbij een bodemmonster moet worden opgehaald. De andere kandidaat is een soort drone die de grote Saturnusmaan Titan zou gaan verkennen. Beide hemellichamen waren eerder al het doelwit van twee Europese landingsmissies (Rosetta en Huygens).

De twee ruimtemissies heten Comet Astrobiology Exploration Sample Return (CAESAR) en Dragonfly (‘libel’). De ontwikkelaars ervan krijgen tot eind 2018 geld om hun concept verder uit te werken. NASA wil in het voorjaar van 2019 beslissen welke van beide ook daadwerkelijk wordt uitgevoerd.

Het winnende concept zal de vierde zijn in het zogeheten New Frontiers-programma van NASA. Dat zijn ruimtemissies die niet meer dan ongeveer 850 miljoen dollar mogen kosten. Ook de succesvolle Pluto-sonde New Horizons, de Jupitermissie Juno en OSIRIS-REx, die binnenkort een bezoek brengt aan planetoïde Bennu, maken deel uit van dit programma.

NASA heeft ook geldt uitgetrokken voor de technologische ontwikkeling van een een tweetal andere concepten. ELSAH krijgt geld om betaalbare technieken te ontwikkelen om de Saturnusmaan Enceladus op mogelijke sporen van leven te onderzoeken, zonder deze ijsmaan te ‘besmetten’ met aardse organismen. Het VICI-concept moet verder werken aan de ontwikkeling van een mineralogische camera die de verwoestende omstandigheden op de planeet Venus moet kunnen doorstaan. (EE)

(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
  Moderator / Redactie Sport / Weblog donderdag 21 december 2017 @ 11:42:57 #114
17650 crew  rubbereend
JUICHEN
pi_175888622
Doe maar Titan
DeLuna vindt me dik ;(
Op zondag 22 juni 2014 12:30 schreef 3rdRock het volgende:
pas als jullie gaan trouwen. nu ben je gewoon die Oom Rubber die met onze mama leuke dingen doet :)
pi_175897053
Een daarheen en weer terug lijkt mij sowieso niet handig. Doe dan de analyse ter plaatse. Eneh, 67P is ondertussen wel weer een eindje onderweg. Gaan ze dat nog inhalen?
pi_175916812
Titan
Silence breaks apart, Brightness comes to life
Stream of sounds Wash away the darkness from my soul
pi_175940235
Breakthrough Listen Releases Initial Results and Data from Observations of ‘Oumuamua'

Eerste resultaten van Breakthough Listen zijn binnen....voorlopige conclusie: geen aliens maar een natuurlijk object.

"But at the moment, the results seem to indicate that ‘Oumuamua is indeed a natural object – and an interstellar comet to boot."

De resultaten en data zijn te lezen in de Breakthrough Listen archieven:
https://breakthroughinitiatives.org/opendatasearch

Nieuwsbericht: https://breakthroughinitiatives.org/news/15
Silence breaks apart, Brightness comes to life
Stream of sounds Wash away the darkness from my soul
pi_176074701
Ik kon niet zo gauw een SpaceX topic vinden, zet dit even hier neer. Echt een hele mooie timelapse video gemaakt van de launch van SpaceX Falcon 9 van afgelopen week. Nu worden vimeo links elders weggehaald, ik weet niet of hij het hier doet. Ik probeer het even:
https://vimeo.com/248591160

Anders een beetje verdekt opgesteld de link, vervang dot door een puntje :) :
vimeo dot com/248591160
Silence breaks apart, Brightness comes to life
Stream of sounds Wash away the darkness from my soul
pi_176231076
01-01-2018

2018: het jaar waarin spectaculaire dingen gaan gebeuren in de ruimte

Hier kijken wij naar uit!


Afbeelding: winterseitler / Pixabay.

De Google Lunar X Prize komt ten einde
De deadline is regelmatig opgeschoven, maar vóór 31 maart moet het écht gaan gebeuren. De deelnemers zullen hun beloftes voor deze datum waar moeten maken om in aanmerking te komen voor het (tamelijk indrukwekkende) prijzengeld. Heel concreet betekent het dat de partijen hun zelfgebouwde maanrovers moeten lanceren en heelhuids op de maan moeten zetten om ze vervolgens aldaar minimaal 500 meter te laten rijden. Ook moeten er tijdens de missie foto’s worden gemaakt en terug naar de aarde worden gestuurd. Een hele opgave. En heel wat deelnemers hebben in aanloop naar de deadline de handdoek in de ring moeten gooien. Op dit moment zijn er nog vijf in de race voor de hoofdprijs. En één van hen gaat hoogstwaarschijnlijk in 2018 dus geschiedenis schrijven door als eerste private partij op de maan te landen.

We gaan naar Bennu!
Na een reis van bijna twee jaar komt ruimtesonde OSIRIS-REx in augustus aan bij planetoïde Bennu. De sonde zal vervolgens intensief onderzoek gaan doen naar Bennu en het oppervlak van de planetoïde in kaart gaan brengen. Het is de opmaat naar het hoogtepunt van de missie – die gepland staat voor 2019 – dan zal OSIRIS-REx namelijk afdalen richting het oppervlak van Bennu en tussen de 60 en 2000 gram oppervlaktemateriaal verzamelen. Ergens in 2021 zal de sonde dan weer koers zetten richting de aarde om dat oppervlaktemateriaal netjes thuis af te leveren.


OSIRIS-REx zal het oppervlak van Bennu naderen om wat materiaal te verzamelen. Afbeelding: NASA’s Goddard Space Flight Center.

China begint met de bouw van haar eigen ruimtestation
De afgelopen jaren lanceerde het land al verschillende ruimtelaboratoria en lukte het herhaaldelijk om (bemande en onbemande) ruimtecapsules bij die laboratoria aan te laten meren. Maar in 2018 is het tijd voor het echte werk: de bouw van een heus Chinees ruimtestation. Nog dit jaar hopen de Chinezen het eerste onderdeel – de Core Cabin Module – te lanceren.

En China gaat weer naar de maan
Naast het bouwen van een ruimtestation heeft China nog meer plannen. Het land wil ook naar de maan. Ergens aan het eind van dit jaar zal de Chang’e 4-missie zich ontvouwen. De missie bestaat uit een maanlander en -rover. Wat de missie extra bijzonder maakt, is dat het de eerste missie is naar de achterzijde van de maan.


2014 MU69: bestaat het Kuipergordelobject uit twee delen? Of heeft het object de vorm van een pinda? En bezit 2014 MU69 misschien een maantje? Afbeelding: NASA / JHUAPL / SwRI.

We komen eindelijk te weten hoe 2014 MU69 eruitziet
Op dit moment haast ruimtesonde New Horizons zich naar het Kuipergordelobject 2014 MU69. De sonde gaat het niet meer redden om daar in 2018 aan te komen: de scheervlucht langs het Kuipergordelobject staat gepland voor 1 januari 2019. Maar dat wil natuurlijk niet zeggen dat New Horizons dit jaar niets te melden heeft. Naar verwachting zal deze ons in oktober 2018 al op de eerste foto’s van MU69 trakteren. Dan zullen we eindelijk te weten komen hoe dit mysterieuze object er werkelijk uitziet. Op dit moment zijn er voorzichtige aanwijzingen dat het object uit twee delen bestaat en een klein maantje bezit, dus dat belooft wat!

Er vliegen twee toeristen rond de maan
Ruimtevaartbedrijf SpaceX heeft aangekondigd dit jaar nog twee ruimtetoeristen te lanceren en een rondje rond de maan te laten vliegen. Het zou ergens op de valreep van 2018 moeten gaan gebeuren. De toeristen zouden hun ruimtereis maken in de Crew Dragon, die gelanceerd wordt met behulp van de gloednieuwe Falcon Heavy-raket. Zowel de Crew Dragon als de Falcon Heavy moeten op dit moment hun eerste testvlucht nog maken, dus SpaceX houdt er weer een ambitieuze tijdlijn op na.

Jarenlang was de ruimte het domein van overheden en pendelden de ruimtevaartcapsules van bijvoorbeeld NASA en het Russische Roscosmos van en naar het ISS om voorraden en astronauten af te leveren. In 2012 kwam daar verandering in toen voor het eerst een commerciële ruimtecapsule bij het ISS aanmeerde. En sinds die tijd brengt SpaceX’ Dragon regelmatig voorraden naar het ISS. Astronauten worden echter nog steeds door de Russen – aan boord van hun Sojoez – vervoerd. Maar SpaceX en Boeing staan te trappelen om mee te gaan doen.

Commerciële partijen gaan voor het eerst astronauten vervoeren
Vóór de ruimtetoeristen plaatsnemen in de Crew Dragon is het eerst de beurt aan astronauten. Naar verwachting zullen zij ergens in augustus 2018 voor het eerst in de ruimtecapsule van een ruimtevaartbedrijf naar het ISS worden gevlogen. De primeur is daarmee waarschijnlijk voor SpaceX. Maar Boeing volgt op de voet: het bedrijf hoopt in november 2018 voor het eerst een bemande CST-100 Starliner naar het ISS te sturen.

Orion en SLS kiezen samen het luchtruim
Terwijl de ruimtevaartbedrijven aan hun ruimtesondes en raketten knutselen, zit ook NASA niet stil. De ruimtevaartorganisatie werkt al jaren aan een nieuwe ruimtesonde en raketsysteem: Orion en het Space Launch System. De twee moeten NASA in staat stellen om mensen op de maan te zetten of naar Mars te sturen. En de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie hoopt dat het dit jaar nog gaat lukken om Orion en SLS voor de eerste keer samen te lanceren.


Deze artistieke impressie laat NASA’s SLS zien. Afbeelding: NASA / MSFC.

Hayabusa2 ontmoet planetoïde 1999 JU3
Naar verwachting komt de Japanse ruimtesonde – na een reis van zo’n 3,5 jaar – in juli van dit jaar bij de planetoïde aan. Het is een missie om naar uit te kijken. Want Hayabusa2 gaat heel gave dingen doen. Zo zal de sonde een 2 kilo zwaar object op de planetoïde dumpen om een flinke krater te creëren. Vervolgens zal de sonde afdalen naar het oppervlak en wat materiaal uit de krater halen. Tegen het eind van 2019 moet de sonde afscheid nemen van Hayabusa2 en koers zetten richting de aarde. Naar verwachting zal deze hier dan eind 2020 de verzamelde monsters afleveren.

En dat is nog lang niet alles. Want in oktober 2018 lanceert de Europese ruimtevaartorganisatie ook nog BepiColombo: een ruimtesonde die Mercurius – de planeet die het dichtst bij onze zon staat – moet gaan bestuderen. De sonde zal naar verwachting in 2023 op de plek van bestemming arriveren. Ook stuurt ESA in oktober een sonde richting de zon: de Solar Orbiter zal dichter naar onze moederster toe bewegen dan elke andere sonde ooit heeft gedaan en onder meer close-upbeelden maken van de poolgebieden van onze zon. NASA zal bovendien in mei Marslander InSight lanceren: deze lander gaat voor het eerst redelijk diep in de rode planeet boren. Spannende tijden dus!

(scientias.nl)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
  dinsdag 2 januari 2018 @ 10:31:11 #120
442280 Prisha
Moonshine!
pi_176232109
het gaat een mooi en interessant space jaar worden :)
Silence breaks apart, Brightness comes to life
Stream of sounds Wash away the darkness from my soul
pi_176406079
quote:
0s.gif Op dinsdag 2 januari 2018 10:31 schreef Prisha het volgende:
het gaat een mooi en interessant space jaar worden :)
:Y
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
pi_176406100
09-01-2018

Japanse astronaut bezorgd over groeispurt van zo maar even negen centimeter in drie weken


 © EPA - Astronaut Norishige Kanai.

Wetenschap & Planeet Een Japanse astronaut is bezorgd omdat hij al 9 centimeter is gegroeid sinds hij drie weken geleden aankwam in het internationale ruimtestation ISS.

Norishige Kanai schreef op sociale media dat hij bang is dat hij niet meer in een Sojoezraket past als hij in juni terug naar aarde moet komen, meldt de BBC. Astronauten groeien gemiddeld 2 tot 5 centimeter als ze in de ruimte zijn. Dat komt doordat er geen zwaartekracht is die de rugwervels op elkaar drukt. “Ik groeide als een plant in slechts drie weken. Niet meer sinds de middelbare school”, schreef Kanai. Een Sojoezraket heeft plaats voor acht personen. Als astronauten te lang worden, kan dat een probleem opleveren.

De Amerikaan Scott Tingle, de Rus Anton Tsjkaplerov en de Japanner Norishige Kanai vormen het nieuwe gezelschap van drie ruimtevaarders die al in september zijn vertrokken naar het ISS: de Rus Aleksandr Missoerkin en de Amerikanen Mark Vande Hei en Joseph Acaba. Voor de 52-jarige Tingle en de 40-jarige Kanai is het een eerste missie. Hun 43-jarige Russische collega heeft in totaal al een jaar in de ruimte doorgebracht.

De drie nieuw aangekomen astronauten zullen naar verwachting ongeveer vier maanden wonen en werken in de spacemeccano. Ze zullen 51 wetenschappelijke experimenten uitvoeren, en maken druk aankomend en vertrekkend verkeer mee. Voor februari staat een ruimtewandeling ten behoeve van het Russisch segment op de agenda.


 © EPA - Astronauten Anton Tsjkaplerov (C), Scott Tingle (R) en Norishige Kanai (L) voor hun vertrek naar het ISS.


 © REUTERS - Norishige Kanai.

(HLN)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
pi_176406131
09-01-2018

Eerste resultaten PEPSI gepubliceerd


De Large Binocular Telescope (LBT). (LBTO)

In drie artikelen in het vakblad Astronomy & Astrophysics zijn de eerste resultaten gepubliceerd van het PEPSI-instrument op de Large Binocular Telescope op Mount Graham in Arizona. PEPSI staat voor Potsdam Echelle Polarimetric and Spectroscopic Instrument; het is een zeer gevoelige spectrograaf die het licht van een ster 'uiteenrafelt' in de verschillende golflengten en op die manier informatie oplevert over o.a. de samenstelling van de lichtbron.

Met PEPSI is een nieuwe 'atlas' geproduceerd van het spectrum van onze eigen zon. Door dat spectrum 300 maal per dag op te meten, was het ook mogelijk om de periodieke trilling van het oppervlak van de zon (met een periode van 5 minuten) vast te leggen. Ook van 48 'benchmark'-sterren is een gedetailleerd spectrum opgemeten en gepubliceerd. Deze sterren worden door astronomen gebruikt als 'toetssteen' om metingen aan andere sterren mee te vergelijken.

Het derde artikel beschrijft het spectrum van de ster Kepler-444, waarbij vijf aarde-achtige planeten zijn ontdekt. De metingen bevestigen dat de ster 10,5 miljard jaar oud is, en relatief weinig zware elementen bevat. De Large Binocular Telescope (LBT) is een van de grootste telescopen ter wereld, met twee spiegels van 8,4 meter in middellijn, die samenwerken als één virtuele reuzentelescoop. (GS)

(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
pi_176406150
09-01-2018

Planetenstelsels bij andere sterren vertonen opmerkelijke regelmaat


Artist's impression van het planetenstelsel Kepler-11. (NASA/Tim Pyle)

In ons eigen zonnestelsel hebben de planeten nogal uiteenlopende afmetingen, en zijn ook hun afstanden tot de zon niet gelijkmatig verdeeld. Dat blijkt bij exoplaneten (planeten bij andere sterren) vaak heel anders te zijn. Waarnemingen van de ruimtetelescoop Kepler en van de Keck-telescoop op Hawaii laten zien dat planeten bij andere sterren vaak van vergelijkbare grootte zijn en dat hun banen meestal ook heel regelmatig zijn verdeeld.

Deze conclusies zijn gebaseerd op een analyse van waarnemingen aan de planetenstelsels van 355 sterren, die samen 909 planeten bevatten. Als een planeet relatief klein is, zijn de naburige planeten ook klein; is een planeet verhoudingsgewijs groot, dan zijn de andere planeten in hetzelfde stelsel óók groot. Bovendien zijn de banen van de verschillende planeten in één stelsel meestal ook heel regelmatig gespatieerd.

De nieuwe resultaten zijn gepubliceerd in The Astronomical Journal. Een goede verklaring is nog niet gevonden. Mogelijk is ons eigen zonnestelsel een uitzondering, ontstaan door de verstorende zwaartekrachtsinvloed van de reuzenplaneten Jupiter en Saturnus. Toekomstige waarnemingen moeten uitwijzen of de onderzochte planetenstelsels wel of geen Jupiter-achtige reuzenplaneten op grote afstand van de ster bevatten. (GS)

(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
pi_176416251
9 cm in drie weken? Dat is nogal wat.
Ik wil ook de ruimte in! *O*
Silence breaks apart, Brightness comes to life
Stream of sounds Wash away the darkness from my soul
pi_176426846
quote:
0s.gif Op woensdag 10 januari 2018 18:23 schreef Prisha het volgende:
9 cm in drie weken? Dat is nogal wat.
Ik wil ook de ruimte in! *O*
Hij had blijkbaar niet goed gemeten _O-

Japanse astronaut zegt sorry: ik ben toch niet 9 centimeter gegroeid

De Japanse astronaut Norishige Kanai is niet negen, maar slechts twee centimeter gegroeid sinds hij drie weken geleden aan boord ging van het ruimtestation ISS.

Kanai wijt zijn eerdere bewering aan een meetfout. "Het spijt me heel erg dat ik dit soort nepnieuws heb getwitterd."
https://nos.nl/artikel/22(...)imeter-gegroeid.html
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
pi_176426859
10-01-2018

Nieuwe sterrenstromen bewijzen dat onze Melkweg een galactische ‘smeltkroes’ is


Kleurenfoto van het Dark Energy Survey-hemelgebied. De gele strepen zijn ‘sterrenstromen’. (Alex Drlica-Wagner (Fermilab), Nora Shipp (U. Chicago) & DES Collaboration)

Met de Dark Energy Survey (DES), een groot onderzoeksprogramma dat meer inzicht moet geven in de versnellende uitdijing van het heelal, is een interessante bijvangst gedaan. In de DES-gegevens zijn elf nieuwe ‘sterrenstromen’ in onze Melkweg ontdekt. Het betreft overblijfselen van kleine sterrenstelsels die (deels) door ons sterrenstelsel zijn opgeslokt.

Wanneer een klein naburig sterrenstelsel dicht in de buurt van de Melkweg komt, valt het ten prooi aan de daarbij optredende getijdenkrachten. Daardoor ontstaan langgerekte structuren van sterren met onderling vergelijkbare leeftijden, chemische eigenschappen en snelheden – zogeheten sterrenstromen.

Vanaf de jaren 70 van de vorige eeuw zijn enkele tientallen van zulke sterrenstromen ontdekt. Ze vormen het bewijs dat ons sterrenstelsel niet alleen sterren van eigen fabrikaat bevat, maar ook een flink aantal extragalactische ’immigranten’ heeft opgenomen.

Het vinden van nieuwe sterrenstromen is geen eenvoudige opgave. Ze zijn heel zwak en diffuus en strekken zich uit over een groot deel van de hemel. Dat maakt de Dark Energy Camera (DECam) van de 4-meter Blanco-telescoop van de Cerro Tololo-sterrenwacht in Chili geknipt voor het opsporen ervan.

De ontdekking van de nieuwe sterrenstromen is, samen met andere resultaten van de DES-survey, bekendgemaakt tijdens de 231ste bijeenkomst van de American Astronomical Society in National Harbor in Maryland. (EE)

(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
pi_176426887
10-01-2018

In deze in Egypte ontdekte steen zitten mogelijk elementen die ouder zijn dan ons zonnestelsel

In de steen zitten elementen die niet voorkomen op aarde, in bekende meteorieten of kometen of elders in ons zonnestelsel.

De steen in kwestie – Hypatia genoemd – werd in 1996 in het zuidwesten van Egypte ontdekt en in 2013 stelden onderzoekers onomstotelijk vast dat het om een buitenaards object gaat. Een paar jaar later kondigde een ander onderzoeksteam aan dat de steen heel anders in elkaar stak dan de kometen en meteorieten die ons bekend zijn. En daarmee bleef het een raadsel waar de buitenaardse steen precies is ontstaan en vandaan komt.

Nog raadselachtiger
Reden genoeg voor onderzoekers van de universiteit van Johannesburg om de steen nog eens aan een grondige analyse te onderwerpen. De resultaten van de studie zijn verrassend en maken de steen zo mogelijk nog raadselachtiger, vertelt onderzoeker Marco Andreoli. “Toen voor het eerst bleek dat Hypatia buitenaards was, was dat sensationeel, maar de laatste resultaten roepen nog grotere vragen op over zijn oorsprong.” Sterker nog: ze kunnen zelfs de huidige ideeën die er zijn omtrent het materiaal waaruit ons zonnestelsel is ontstaan, op zijn kop zetten.

Koolstof en silicium
Wat hebben Andreoli en collega’s dan precies ontdekt? Allereerst stelden ze vast dat de steen zeer rijk is aan koolstof en ongebruikelijk weinig silicium bevat. Daarmee onderscheidt deze zich duidelijk van de meteorieten die zo af en toe op aarde neerploffen. Deze bevatten namelijk weinig koolstof en veel silicium. Daarnaast blijkt Hypatia – en dat is zeer bijzonder – rijk te zijn aan polycyclische aromatische koolwaterstoffen (kortweg paks). Paks zijn een belangrijk onderdeel van interstellair stof dat reeds voor ons zonnestelsel gevormd werd, bestond. “Interstellair stof vinden we ook terug in kometen en meteorieten die gedurende een lange tijd in hun geschiedenis niet zijn verwarmd,” vertelt onderzoeker Jan Kramers.


Enkele fragmenten van de Hypatia-steen. De oorspronkelijke steen moet enkele meters breed zijn geweest, maar uiteen zijn gevallen toen deze de atmosfeer van de aarde binnendrong. Afbeelding: Dr Mario di Martino / INAF Osservatorio Astrofysico di Torino.

Aluminium
Maar het wordt nog gekker. Zo troffen de onderzoekers in de steen nog enkele verrassende chemische elementen aan. Bijvoorbeeld puur aluminium, iets wat je zelden of nooit op aarde of elders in het zonnestelsel ziet. Ook troffen ze een uitzonderlijke vorm van moisanniet aan. “Ook zijn er korreltjes aangetroffen bestaand uit een stof die voornamelijk uit nikkel en fosfor bestaat en weinig ijzer bevat: een samenstelling die we nog niet eerder op aarde of in meteorieten hebben gezien,” aldus onderzoeker George Belyanin.

In het gesteente zitten elementen die ouder lijken dan de zon. Maar het grootste deel van de steen zou na de zon het levenslicht hebben gezien, zo benadrukt Kramers. “Want je hebt een dichte stofwolk nodig zoals de zonnenevel om grotere hemellichamen te vormen.”

Ouder dan de zon
En met name die uit nikkel, fosfor en ijzer opgebouwde korreltjes leiden onderzoekers naar een voorzichtige, maar spannende conclusie. Ze vermoeden dat Hypatia deels (zie kader) is opgebouwd uit materiaal dat al in de ruimte rondzwierf voor de zon, de aarde en de andere planeten van het zonnestelsel ontstonden. “De manier waarop deze drie elementen in Hypatia zich tot elkaar verhouden is compleet anders dan berekend is voor de aarde of gemeten is in bekende typen meteorieten. In dat opzicht zijn ze uniek binnen ons zonnestelsel.” En de korreltjes die deze drie stofjes in vreemde verhoudingen herbergen, zouden dan ook het levenslicht hebben gezien vóór ons zonnestelsel dat deed. “We denken dat de nikkel-fosfor-ijzer-korreltjes voor de zon zijn ontstaan, omdat ze zich in het gesteente bevinden en waarschijnlijk niet zijn veranderd door schokken – zoals ontstonden toen deze de aardatmosfeer binnendrong of op het oppervlak landde – en ook omdat de samenstelling ervan zo vreemd is.”

De steen vertelt een spannend verhaal. Zelfs als vervolgonderzoek uitwijst dat deze toch niet uit elementen die ouder zijn dan ons zonnestelsel is opgebouwd. Want in dat scenario kan deze steen eigenhandig ons beeld van de interstellaire wolk waaruit ons zonnestelsel geboren werd, op zijn kop zetten. Aangenomen wordt namelijk dat deze wolk homogeen was; overal in de wolk zou hetzelfde stof te vinden zijn geweest. Maar als Hypatia niet ouder is dan het zonnestelsel, komt die aanname op losse schroeven, legt Kramers uit. “Om te beginnen zitten er in tegenstelling tot chondrieten (een bepaald type meteoriet, red.) en planeten zoals de aarde, Mars en Venus geen silicaatmineralen in. En dan zijn er nog de exotische mineralen in Hypatia. Als Hypatia niet ouder is dan het zonnestelsel zelf wijzen beide eigenschappen erop dat de zonnenevel niet overal hetzelfde stof herbergde.” Meer onderzoek is nodig om helder te krijgen hoe de geschiedenis van Hypatia – en ons zonnestelsel – nu precies is verlopen.

(scientias.nl)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
pi_176440391
quote:
0s.gif Op donderdag 11 januari 2018 08:50 schreef ExperimentalFrentalMental het volgende:

[..]

Hij had blijkbaar niet goed gemeten _O-

Japanse astronaut zegt sorry: ik ben toch niet 9 centimeter gegroeid

De Japanse astronaut Norishige Kanai is niet negen, maar slechts twee centimeter gegroeid sinds hij drie weken geleden aan boord ging van het ruimtestation ISS.

Kanai wijt zijn eerdere bewering aan een meetfout. "Het spijt me heel erg dat ik dit soort nepnieuws heb getwitterd."
https://nos.nl/artikel/22(...)imeter-gegroeid.html
_O-
Silence breaks apart, Brightness comes to life
Stream of sounds Wash away the darkness from my soul
  vrijdag 12 januari 2018 @ 09:25:35 #130
139693 Rolstoelvandaal
I once was a stuntman...
pi_176447805
Dat gaat hij nog lang mogen horen.
pi_176447916
:)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
pi_176447926
11-01-2018

Heet van de naald: nieuws van de AAS-meeting in Washington


Hubble-foto van sterren in het centrale deel van het Melkwegstelsel. (NASA/ESA)

Deze week wordt in Washington D.C. de 231ste bijeenkomst van de American Astronomical Society (AAS) gehouden. Zoals elk jaar op de winterbijeenkomst (dit jaar bezocht door ruim 3000 astronomen) is er ook dit keer een enorme verscheidenheid aan nieuwe resultaten gepresenteerd. Sommige opmerkelijke resultaten worden in afzonderlijke nieuwsberichtjes op allesoversterrenkunde.nl besproken; hieronder volgt een beknopt overzicht (met links naar de oorspronkelijke persberichten) van nieuwe ontdekkingen die niet allemaal uitgebreid aan bod kunnen komen. (GS)

Hubble ziet oude sterren in Melkwegcentrum anders bewegen dan jonge sterren. Dankzij zijn hoge beeldscherpte heeft de Hubble Space Telescope in de loop van ca. 10 jaar minieme verplaatsingen gemeten van zonachtige sterren in de kern van het Melkwegstelsel, op ca. 26.000 lichtjaar afstand. Er is ontdekt dat sterren met een relatief hoog 'metaalgehalte' (elementen zwaarder dan waterstof en helium) sneller bewegen dan sterren met een gering metaalgehalte. Die laatste dateren uit een vroegere periode in het heelal. Het verschil in beweging zegt mogelijk iets over de ontstaansgeschiedenis van het Melkwegstelsel, maar de oorzaak van het waargenomen verschil is nog niet bekend. Persbericht

Astronomen vinden zwart gat dat twee keer boert. Superzware zwarte gaten in de kernen van sterrenstelsels zijn schrokops, en ze hebben slechte tafelmanieren. Nadat zo'n zwart gat een grote hoeveelheid materiaal (gas en sterren) heeft verorberd, laat het vaak een 'boer', in de vorm van het uitstoten van een wolk heet gas. In een ver sterrenstelsel hebben astronomen nu de restanten van een eerdere oprisping gevonden, die ongeveer 100.000 jaar geleden plaatsvond, en ook al een nieuwe 'boer', van recentere datum. Voor het eerst is hiermee aangetoond dat superzware zwarte gaten in helderheid kunnen variëren ('flikkeren') op relatief korte tijdschalen. Persbericht

Zwaartekrachtlenswerking brengt extreem ver sterrenstelsel in beeld. Met de Hubble Space Telescope is een sterrenstelsel in beeld gebracht op een afstand van 13,3 miljard lichtjaar. Doordat het van het stelsel is versterkt en vervormd (het stelseltje is 'uitgerekt') door de zwaartekrachtlenswerking van een dichterbij gelegen cluster van stelsels, was het extreem zwakke object verrassend gedetailleerd te bestuderen. Het stelsel is slechts 2500 lichtjaar groot. Persbericht

Structuur in gas- en stofschijf kan ook ontstaan zónder planeten. De afgelopen jaren zijn in de platte, ronddraaiende gas- en stofschijven rond pasgeboren sterren vaak lege zones ontdekt, waarvan algemeen wordt aangenomen dat ze ontstaan door de zwaartekrachtwerking van jonge planeten. Computersimulaties van astronomen van NASA's Goddard Space Flight Center laten nu zien dat zulke structuren ook kunnen ontstaan zónder planeten, wanneer stofdeeltjes beschenen worden door ultraviolette straling van de jonge ster. Persbericht

Burgerwetenschappers ontdekken stelsel met vijf planeten. Via het Exoplanet Explorer-project zijn vijf planeten ontdekt bij de ster K2-138. Exoplanet Explorer is een online tool waarmee citizen scientists ('burgerwetenschappers') mee helpen zoeken in waarnemingsgegevens van NASA's ruimtetelescoop Kepler. De vijf planeten bewegen bovendien in banen die een onderlinge resonantie vertonen, waarbij elke planeet vrijwel exact anderhalf maal zo lang over een rondje doet dan de buurplaneet die op kleinere afstand van de moederster staat. Persbericht

(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
pi_176447992
11-01-2018

Voor het eerst vloeibaar water én complexe organische verbindingen ontdekt in meteoriet

Wetenschappers vinden ingrediënten voor leven in op aarde gelande ruimtestenen.

Onderzoekers bogen zich over twee meteorieten die – onafhankelijk van elkaar – in 1998 op aarde stortten (de ene meteoriet landde in maart in Texas, de andere klapte in augustus in Marokko neer). In beide meteorieten zijn zoutkristallen aangetroffen die de onderzoekers nu uitgebreid hebben geanalyseerd. En dat leidt tot spannende resultaten, zo schrijven de onderzoekers in het blad Science Advances.


Een zoutkristal in de meteoriet die in 1998 in Marokko neerkwam. Afbeelding: Queenie Chan / The Open University, UK.

Water
In de zoutkristallen troffen de onderzoekers microscopische sporen van water aan. Aangenomen wordt dat dit water stamt uit de kinderjaren van ons zonnestelsel, een periode die inmiddels al zo’n 4,5 miljard jaar achter ons ligt. Daarnaast troffen de onderzoekers een mix van complexe organische verbindingen aan. Je moet dan bijvoorbeeld denken aan aminozuren en koolwaterstoffen. “We kijken naar de organische ingrediënten die kunnen leiden tot de oorsprong van leven,” benadrukt onderzoeker Queenie Chan. “Waaronder aminozuren die nodig zijn om eiwitten te vormen.”

Botsing
De onderzoekers deden nog een andere opvallende ontdekking. Zo hebben ze aanwijzingen gevonden dat de ruimtestenen in de ruimte een inslag hebben meegemaakt. Je moet dan bijvoorbeeld denken aan een relatief kleine planetoïde die inslaat op een groter exemplaar. Dat de meteorieten van zo’n botsing getuigen, heeft de onderzoekers aan het denken gezet. Want in theorie moet het toch mogelijk zijn dat tijdens dergelijke botsingen organisch materiaal van de ene op de andere ruimtesteen wordt overgedragen. En dat zou weer kunnen leiden tot het ontstaan van nieuwe, nog complexere organische verbindingen.

Tijdcapsule
Wat het onderzoek daarnaast laat zien, is dat de zoutkristallen in meteorieten dienst doen als een soort tijdcapsules. Chan vergelijkt ze ook wel met barnsteen waarin we soms uitstekend bewaard gebleven insecten aantreffen. Die insecten zijn bij leven vast komen te zitten in hars en dat hars is vervolgens gefossiliseerd. Op vergelijkbare wijze kunnen biomoleculen en mogelijk zelfs primitieve vormen van leven – als die er in de beginjaren van het zonnestelsel waren – in deze zoutmoleculen vast zijn komen te zitten.

Ceres?
Een andere interessante vraag is natuurlijk waar deze meteorieten en de materialen die zij bevatten vandaan komen. De onderzoekers hebben daar wel ideeën over. “De resultaten onderschrijven het idee dat het organisch materiaal afkomstig is van een waterrijk of voormalig waterrijk hemellichaam: een oceaanwereld in het vroege zonnestelsel. Misschien wel Ceres.” En daarmee suggereert het onderzoek dus ook dat deze dwergplaneet in de planetoïdengordel rijk is aan organisch materiaal.

De onderzoekers zijn zeker nog niet klaar met de meteorieten. In de meteorieten zijn nog meer kristallen aangetroffen en de vraag is of ook deze water en complexe organische verbindingen herbergen. De onderzoekers hopen dat in de nabije toekomst uit te zoeken.

(scientias.nl)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
pi_176604391
18-01-2018

Bijzondere ster werpt nieuw licht op de activiteitscyclus van zonachtige sterren


Deze foto toont donkere vlekken en (vooral langs de rand) heldere ‘fakkels’ op de zon. (NASA/SDO)

Onderzoek van een 120 lichtjaar verre ster die als twee druppels water op onze zon lijkt, suggereert dat niet de rotatiesnelheid maar de chemische samenstelling van een zonachtige ster bepalend is voor de duur en hevigheid van zijn magnetische activiteitscyclus. Het lijkt erop dat elementen zwaarder dan helium daarbij een sleutelrol spelen (The Astrophysical Journal, 5 januari).

Het aantal zonnevlekken – koele, (relatief) donkere vlekken op het oppervlak van de zon – gaat op en neer in een cyclus die gemiddeld 11 jaar duurt. Deze zonnecyclus wordt aangedreven door de zogeheten zonnedynamo – een samenspel van magnetische velden, convectie en rotatie. Wat echter de precieze oorzaak is van dit alles, is nog onduidelijk.

Een onderzoeksteam onder leiding van de Deense astronoom Christoffer Karoff van de universiteit van Aarhus denkt nu dat de ster HD 173701 in het sterrenbeeld Zwaan meer duidelijkheid kan geven in de onderliggende fysische processen. Waarnemingen die teruggaan tot 1978 laten zien dat de cyclus van deze ster anderhalf keer zo kort duurt als de zonnecyclus. Daarnaast vertoont de ster magnetische variaties die meer dan twee keer zo sterk zijn als die van de zon.

In de meeste andere opzichten lijkt HD 173701 juist heel veel op de zon. Hij draait bijna net zo snel om zijn as, is ongeveer net zo groot, heeft dezelfde massa en is even oud. Er is echter één belangrijk verschil: hij bevat meer dan tweemaal zoveel zware elementen.

De astronomen vermoeden dan ook dat er een direct verband bestaat tussen de hevige cycli van HD 173701 en diens hoge gehalte aan zware elementen. Daar bestaan ook fysische argumenten voor. Kort gezegd komt het erop neer dat de zware elementen de ster ondoorzichtiger maken voor straling. Hierdoor schakelt het energietransport dieper in de ster over van straling op convectie (opstijgende gasbellen) en wordt het dynamo-effect versterkt. (EE)

(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
pi_176604480
18-01-2018

Bedrijf dat grondstoffen van planetoïden wil halen, lanceert belangrijke satelliet

Met de satelliet wordt de kennis en kunde vergaard die nodig is om andere hemellichamen uit te buiten.

(Robotische) mijnwerkers die waardevolle grondstoffen uit een steen in de ruimte peuteren. Het lijkt misschien het scenario van een sciencefictionfilm. Maar als het aan Planetary Resources ligt, wordt het snel werkelijkheid. En met de succesvolle lancering van Arkyd-6 lijkt dat helemaal niet meer zo onaannemelijk.


De satelliet werd vorige week met succes gelanceerd. Het is een demonstratiemissie: de satelliet moet bewijzen dat deze in staat is om water te detecteren in de ruimte. De satelliet kan gezien worden als de voorloper van Arkyd-301: een serie ruimtesondes waarmee Planeetary Resources over een paar jaar zoek wil gaan naar de ‘beste mijn’ in de ruimte. Die missie zal er voornamelijk op gericht zijn om waterrijke planetoïden op te sporen en moet weer leiden tot de ontwikkeling en bouw van de eerste commerciële mijn in de ruimte.

Planetary Resources werd in 2012 opgericht. Het bedrijf heeft zich ten doel gesteld om zo snel mogelijk waardevolle grondstoffen – je kunt dan bijvoorbeeld denken aan water – van planetoïden te gaan halen en verwacht daar biljarden mee te kunnen gaan verdienen. De grondstoffen zouden naar de aarde gebracht kunnen worden voor gebruik, maar ook in de ruimte zelf kunnen worden benut (bijvoorbeeld als raketbrandstof).

(scientias.nl)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
pi_176628835
18-01-2018

Baanbeweging Mercurius bewijst: gravitatieconstante is heel constant


Metingen van de positie van Mercurius hebben meer inzicht gegeven in de invloed van de zon op de baanbeweging van de planeet. (NASA’s Goddard Space Flight Center)

Je merkt er bijna niets van, maar héél langzaam worden de omloopbanen van de planeten in ons zonnestelsel iets wijder. Dat komt doordat de zon geleidelijk massa kwijtraakt door processen in haar inwendige en door het uitzenden van zonnewind. Wetenschappers van NASA en het Massachusetts Institute of Technology hebben dit massaverlies nu indirect gemeten door naar subtiele veranderingen in de omloopbaan van Mercurius te kijken (Nature Communications, 18 januari).

De nieuwe meetwaarde is in overeenstemming met eerdere schattingen. Maar belangrijker is dat de nauwkeurigheid ervan groter is dan bij eerdere bepalingen. Daardoor kan nu met nog meer stelligheid worden gezegd dat de zogeheten gravitatieconstante (G) constant is. Samen met de massa en de onderlinge afstand is G bepalend voor de aantrekkingskracht tussen voorwerpen.

Omdat Mercurius zich het dichtst bij de zon bevindt, is deze planeet het meest geschikt om mogelijke afwijkingen in de zwaartekrachtsaantrekking van de zon op te sporen. Voor dat doel hebben de wetenschappers heel nauwkeurige metingen gedaan van de positie van de planeet, of eigenlijk van de ruimtesonde MESSENGER die tussen maart 2011 en april 2015 om hem heen cirkelde.

De grootste afwijkingen in de baanbeweging van Mercurius worden veroorzaakt door de zwaartekrachtsinvloed van de overige planeten en de kromming van ruimte, zoals voorspeld door de algemene relativiteitstheorie. Daarnaast zijn er nog enkele kleinere bijdragen die voor rekening komen van de zon. Eén daarvan is het gegeven dat de zon niet volmaakt rond is, maar een beetje afgeplat.

Bij het nieuwe onderzoek is het gelukt om een aantal van die factoren van elkaar te scheiden. Daaruit volgt een waarde voor het massaverlies van de zon die met ongeveer één duizendste zonsmassa per 10 miljard jaar dicht bij de theoretische verwachting ligt. Ten gevolge hiervan wordt de omloopbaan van bijvoorbeeld onze aarde anderhalve centimeter per jaar wijder.

Omdat de nieuwe meetwaarde een grotere nauwkeurigheid heeft dan eerdere bepalingen, hebben de wetenschappers de stabiliteit van de gravitatieconstante met een factor 10 kunnen aanscherpen ten opzichte van bepalingen die op de beweging van onze maan waren gebaseerd. Anders gezegd: áls G al varieert, dan zijn die variaties zeker tien keer zo klein als tot nu toe al vaststond. (EE)

(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
pi_176822408
29-01-2018

Japanse astronomen maken meest gedetailleerde radiokaart van de Melkweg


Overzichtsbeeld en detailbeelden van de nieuwe radiokaart van de Melkweg. (NAOJ)

Met de Japanse 45-meter radiotelescoop van Nobeyama is de meest gedetailleerde radiokaart van de Melkweg gemaakt. De nieuwe kaart toont drie maal zo veel details als eerdere radiokaarten.

Met radiotelescopen kan koel gas in het Melkwegstelsel in kaart worden gebracht dat op andere golflengten niet waarneembaar is. Het Japanse FUGIN-project (FOREST Unbiased Galactic plane Imaging survey with Nobeyama) heeft tussen 2014 en 1017 in totaal 1100 uur waarnemingen verricht van een smalle strook aan de hemel, samenvallend met het centrale vlak van ons Melkwegstelsel, met een oppervlak dat 520 maal zo groot is als dat van de Volle Maan.

De kleinste details die op de nieuwe kaart zichtbaar zijn, hebben afmetingen van 20 boogseconden; de radiale snelheden van de talloze gaswolken zijn vastgelegd met een nauwkeurigheid van 1,3 kilometer per seconde. De waarnemingen richtten zich op drie verschillende typen koolmonoxidemoleculen.

De nieuwe kaart, gepubliceerd in Publications of the Astronomical Society of Japan, zal in de toekomst dienst doen als basis voor nieuw detailonderzoek aan gas- en stofwolken in het Melkwegstelsel. (GS)

(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
pi_176822441
29-01-2018

Astrochemici onthullen de magnetische geheimen van methanol


Metingen aan methanolmoleculen leveren informatie op over magnetische velden. (Wolfgang Steffen/Boy Lankhaar/Wikimedia Commons/Ben Mills)

Een belangrijke puzzel in de astrochemie is nu eindelijk opgelost: Voor het eerst is het een team van theoretisch chemici en astronomen gelukt om te bepalen hoe je met methanol magneetvelden in de ruimte kunt meten. Dit geeft een nieuwe methode om de geboorte van sterren en planeten te onderzoeken. De onderzoekers publiceerden dit in het wetenschappelijke tijdschrift Nature Astronomy op 29 januari.

Astronomen bestuderen met licht- en radiogolven van moleculen in de ruimte hoe sterren en planeten geboren worden. Van methanolmoleculen in de ruimte is al langere tijd bekend dat ze gebruikt kunnen worden om magneetvelden te meten, die een belangrijke rol spelen bij dit geboorteproces. Maar dit soort metingen bij ontwikkelende zware sterren was tot nu toe onmogelijk, doordat een goed model van de magnetische eigenschappen van het molecuul methanol ontbrak.

Nu kan deze kennis eindelijk in de praktijk gebracht worden, mede met dank aan nieuwe berekeningen van theoretisch chemici Ad van der Avoird en Gerrit Groenenboom van de Radboud Universiteit Nijmegen en astrochemicus Boy Lankhaar, Nederlander in dienst van Chalmers University in Zweden.

Bij de vorming van nieuwe sterren komen methanolmoleculen voor als zogenaamde ‘masers’ (een fenomeen vergelijkbaar met lasers, waarbij moleculen in de ruimte intense microgolf-straling uitzenden). Met radiotelescopen vangen astronomen deze straling op en gebruiken deze om informatie over de magnetische velden rond een ster te bepalen.

Methanol is een van de sterkste masers en wordt met name gevonden in gebieden waar extra zware sterren geboren worden. Deze sterren zijn verantwoordelijk voor de productie van metalen en koolstof. Door het geboorteproces van deze sterren te begrijpen, zijn onderzoekers beter in staat om de oorsprong van de verschillende chemische elementen in het heelal te bepalen.

Al meer dan 50 jaar lukte het wetenschappers niet om de magnetische eigenschappen van methanol te meten in het laboratorium. Om die reden besloot het team van astronomen en theoretisch chemici dit uit te rekenen met principes uit de quantummechanica, wat resulteerde in een model dat deze eigenschappen precies beschrijft.

Theoretisch chemicus Ad van der Avoird: "Het werd een ingewikkelder project dan gedacht, omdat we methanol tot in groot detail moesten bekijken en de bestaande theorie niet klopte. Met veel inspanning hebben we uiteindelijk het model kunnen ontwikkelen dat de astronomen nodig hadden.”

Huib Jan van Langevelde, teamlid en onderzoeker van het Joint Institute for VLBI ERIC, Dwingeloo en Sterrewacht Leiden kijkt uit naar de toekomst. "Met de nieuwe kennis over de invloed van magneetvelden op methanol kunnen we onze waarnemingen rond de vorming van zware sterren veel beter interpreteren."

(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
pi_176972781
05-02-2018

Eerst ontdekte ijsdwerg heet voortaan Albion


William Blake's voorstelling van Albion. (Wikimedia Commons)

De eerst ontdekte ijsdwerg in de buitendelen van het zonnestelsel (afgezien van de dwergplaneet Pluto) heeft eindelijk een naam gekregen. In een elektronische circulaire maakt de Internationale Astronomische Unie (IAU) bekend dat het relatief kleine, stijf bevroren hemellichaam 1992 QB1 voortaan Albion heet, naar de oermens in de scheppingsmythe van de Engelse dichter en schilder William Blake.

1992 QB1 werd in augustus 1992 ontdekt door David Jewitt en Jane Luu, met een van de telescopen op de Mauna Kea-sterrenwacht in Hawaii. Het was voor het eerst dat er - sinds de ontdekking van Pluto in 1930 - een nieuw hemellichaam werd gevonden buiten de baan van de planeet Neptunus. De ontdekking betekende het begin van de exploratie van de Kuipergordel - een brede zone van bevroren hemellichamen waarvan Pluto de grootste is. Inmiddels zijn bijna 2000 Kuipergordelobjecten bekend.

Mede-ontdekster Jane Luu wilde het nieuwe hemellichaam aanvankelijk Smiley noemen, naar de hoofdinspecteur uit de detective-boeken van de Saint die ze tijdens de lange waarneemnachten op Hawaii las. Die naam werd door de IAU echter niet goedgekeurd. Jewitt heeft regelmatig aangegeven geen belangstelling te hebben voor namen van kleine hemellichamen; hij geeft de voorkeur aan nummers. Na 10 jaar verloopt echter het alleenrecht van de ontdekker(s) om voorstellen te doen voor een naam. Wie de naam Albion heeft voorgesteld is niet bekendgemaakt. (GS)

(allesoversterrnkunde.nl)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
pi_177008088
05-02-2018

LISA Pathfinder-resultaten overtreffen verwachtingen


Artist’s impression van LISA Pathfinder, de Europese ruimtemissie die technologieën test voor toekomstige detectors van zwaartekrachtsgolven in de ruimte. (ESA–C.Carreau)

Vandaag zijn de definitieve resultaten gepubliceerd van de Europese LISA Pathfinder-missie (LPF). De ruimtesonde, die eind 2015 gelanceerd werd, heeft in de eerste helft van 2016 technologieën uitgetest die in de toekomst nodig zijn voor het Europese LISA-project (Laser Interferometer Space Antenna) - een ruimteproject voor het detecteren van laagfrequente zwaartekrachtgolven.

Met LISA Pathfinder zijn vooral technieken uitgetest om zogeheten testmassa's in volledig ongestoorde vrije val te brengen in een omloopbaan rond de zon. Daarvoor is een extreem 'rustige' omgeving nodig, niet beïnvloed door zonnewind, micrometeoroïden, temperatuurverschillen, etc.

In 2016 bleek al dat de resultaten voor de hogere frequenties veel beter waren dan verwacht. Nu de meetgegevens en testresultaten volledig zijn geanalyseerd, blijkt dat ook voor de lage frequenties het geval te zijn. Dat betekent dat er geen technologische 'show stoppers' meer bestaan voor de ambitieuze LISA-missie, die in de eerste helft van de jaren dertig gelanceerd moet worden. (GS)

(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
pi_177039803
quote:
0s.gif Op maandag 5 februari 2018 15:55 schreef ExperimentalFrentalMental het volgende:
05-02-2018

Eerst ontdekte ijsdwerg heet voortaan Albion

[ afbeelding ]
William Blake's voorstelling van Albion. (Wikimedia Commons)

........

Mede-ontdekster Jane Luu wilde het nieuwe hemellichaam aanvankelijk Smiley noemen, naar de hoofdinspecteur uit de detective-boeken van de Saint die ze tijdens de lange waarneemnachten op Hawaii las. Die naam werd door de IAU echter niet goedgekeurd. Jewitt heeft regelmatig aangegeven geen belangstelling te hebben voor namen van kleine hemellichamen; hij geeft de voorkeur aan nummers.

(allesoversterrnkunde.nl)
Je gaat een planeet toch geen Smiley noemen :{
Silence breaks apart, Brightness comes to life
Stream of sounds Wash away the darkness from my soul
pi_177074215
quote:
0s.gif Op donderdag 8 februari 2018 19:21 schreef Prisha het volgende:

[..]

Je gaat een planeet toch geen Smiley noemen :{
Het beestje moet een naam hebben, al zou 'smiley' nou ook niet mijn eerste keuze zijn :)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
pi_177074219
09-02-2018

Laserexperimenten ontraadselen de werking van kosmische magnetische velden


Computersimulatie van het experiment waarmee is aangetoond dat turbulenties in een plasma een versterkend effect hebben op magnetische velden. (Petros Tzeferacos/University of Chicago)

Met behulp van laserexperimenten hebben Britse en Amerikaanse wetenschappers aangetoond dat een van de meest gangbare modellen voor het ontstaan van magnetische velden in het heelal klopt. De experimenten hebben laten zien dat een turbulent plasma – een heet ‘gas’ van geladen deeltjes – een zwak magnetisch veld kunnen versterken tot het niveau dat is waargenomen in sterren en sterrenstelsels (Nature Communications, 9 februari).

Zo’n beetje alles in het heelal, van planeten tot sterren tot sterrenstelsels, heeft een eigen magnetisch veld. Astrofysici worstelen al jaren met de verklaring van deze verrassend sterke en bestendige velden, wat allerlei modellen heeft opgeleverd.

Met behulp van een van de krachtigste laserfaciliteiten ter wereld heeft een team onder leiding van wetenschappers van de universiteit van Chicago bewezen dat het zogeheten turbulente dynamomodel goed lijkt te kloppen. De onderzoekers hebben een turbulent plasma van een paar centimeter groot aangemaakt dat een paar miljardsten van een seconde standhield. Daarbij is waargenomen hoe turbulente bewegingen in dat plasma de sterkte van een zwak magnetisch veld enorm kunnen versterken.

Computermodellen hadden al aangegeven dat een turbulent plasma die uitwerking heeft, maar nu is dat voor het eerst ook echt aangetoond. Bij de experimenten is kon een zwak magnetisch veld worden opgevoerd tot een veldsterkte van 10 kilogauss – een miljoen keer de veldsterkte van het aardmagnetische veld.

Met behulp van vervolgexperimenten zal onderzocht worden hoe snel zo’n magnetisch veld in sterkte toeneemt en hoe sterk het kan worden. Ook zijn wetenschappers benieuwd in hoeverre het magnetische van invloed is op de turbulenties die het hebben versterkt. (EE)

(allesoversterrenkunde.nl)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
pi_177171296
13-02-2018

ESO's VLT werkt voor het eerst als grote enkelvoudige telescoop


Het ESPRESSO-instrument van ESO’s Very Large Telescope in Chili heeft voor het eerst het gecombineerde licht van alle vier de 8,2-meter Unit-telescopen gebruikt. (ESO/L. Calçada)

Het ESPRESSO-instrument van ESO's Very Large Telescope in Chili heeft voor het eerst het gecombineerde licht van alle vier de 8,2-meter Unit-telescopen gebruikt. Door het licht van deze telescopen op deze manier te combineren, is de VLT qua licht-opvangend oppervlak de grootste optische telescoop die er is.

Een van de oorspronkelijke ontwerpdoelen van ESO’s Very Large Telescope (VLT) was dat de vier Unit-telescopen zouden samenwerken als één reusachtige telescoop. Dankzij de ESPRESSO-spectrograaf, die voor het eerst het verzamelde licht van alle vier de Unit-telescopen van de VLT heeft opgevangen, is deze mijlpaal nu bereikt.

ESPRESSO-instrumentwetenschapper bij ESO, Gaspare Lo Curto, legt de historische betekenis van deze gebeurtenis uit: ‘ESO heeft een droom gerealiseerd die dateert uit de tijd dat de VLT in de jaren 80 werd ontworpen: het combineren van het licht van alle vier de Unit-telescopen op Cerro Paranal om één ​​enkel instrument te voeden!’

Wanneer de vier 8,2-meter telescopen hun licht-verzamelende vermogen bundelen om één ​​enkel instrument te voeden, is de VLT effectief de grootste optische telescoop ter wereld. Hij is dan vergelijkbaar met een enkelvoudige telescoop met een opening van 16 meter.

Twee van de belangrijkste wetenschappelijke doelen van ESPRESSO zijn het ontdekken en karakteriseren van aarde-achtige planeten en het zoeken naar mogelijke variaties in fundamentele natuurkundige constanten. Deze laatste experimenten vereisen waarnemingen van verre en zwakke quasars, en hebben het meeste baat bij het combineren van het licht van alle vier de Uni-telescopen in ESPRESSO. Voor beide doelen is het nodig dat het instrument en de referentielichtbron extreem stabiel zijn.

Door het gecombineerde licht aan één enkel instrument te voeden, krijgen astronomen toegang tot informatie die nooit eerder beschikbaar was. Deze nieuwe faciliteit betekent een doorbraak in het astronomische onderzoek met hoge-resolutiespectrografen.

(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
pi_177196196
14-02-2018

ALMA-telescoop neemt kern van sterrenstelsel M77 onder de loep


Links: Hubble-opname van het centrale deel van het spiraalstelsel M77. De ALMA-opname (rechts) toont een grote hoefijzervormige structuur van gas met daarbinnen de slechts 40 lichtjaar brede torus. (ALMA (ESO/NAOJ/NRAO), Imanishi et al.)

Met de Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA) – een grote opstelling van radiotelescopen in het noorden van Chili – is de draaiende schijf van gas en stof rond het superzware zwarte gat in het sterrenstelsel M77 vastgelegd. Het is voor het eerst dat zo’n ’torus’ zo duidelijk in beeld is gebracht.

Bijna alle sterrenstelsels hebben een kolossaal zwart gat in hun centrum. Als zo’n zwart gat ‘actief’ is – dat wil zeggen: materie uit zijn omgeving weet aan te trekken – is het omgeven door een schijf van gas en stof die – naar werd aangenomen – ronddraait.

De ALMA-waarnemingen bevestigen dat, maar ze laten ook zien dat de verdeling van het gas in die ongeveer 40 lichtjaar brede schijf of torus veel minder gelijkmatig is dan eenvoudige modellen suggereren. De torus lijkt een beetje asymmetrisch van vorm te zijn en het daarin aanwezige gas cirkelt niet netjes rond het zwarte gat, maar vertoont ook sterk willekeurige bewegingen. Dat wijst erop dat deze actieve kern een turbulente voorgeschiedenis heeft – mogelijk een fusie met een kleiner sterrenstelsel.

Overigens heeft ook ons eigen Melkwegstelsel een superzwaar zwart gat in zijn kern. Dat is momenteel echter in ruste. Voor het onderzoek van actieve kernen zijn astronomen dus aangewezen op andere sterrenstelsels. Met een afstand van ongeveer 47 miljoen lichtjaar is M77 een van de meest nabije. (EE)

(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
pi_177337563
20-02-2018

Verste supernova ooit: 10,5 miljard lichtjaar



Sterrenkundigen hebben de verste supernova ooit ontdekt. Het licht van de sterexplosie heeft er 10,5 miljard jaar over gedaan om de aarde te bereiken. Dat betekent dat de explosie plaatsvond toen het heelal pas 3,3 miljard jaar oud was. De ontdekking is gedaan als onderdeel van de Dark Energy Survey (DES), een project waarbij honderden miljoenen sterrenstelsels in kaart gebracht worden om onderzoek te doen naar de mysterieuze donkere energie die verantwoordelijk wordt gehouden voor de versnellende uitdijing van het heelal. De ontdekking is gepubliceerd in The Astrophysical Journal.

DES16C2nm, zoals de verre supernova heet, is een zogeheten super-luminous supernova (SNSL); vermoedelijk gaat het om een extreem compacte neutronenster die onder invloed van materieoverdracht ineenstort tot een zwart gat. De supernova werd in augustus 2016 ontdekt op foto's van de Dark Energy Suvey; enkele maanden later werd de enorm grote afstand gemeten door grote telescopen zoals de Europese Very Large Telescope en de twee Amerikaanse Magellan-telescopen (in Chili), en de eveneens Amerikaanse Keck-telescoop op Hawaii.

Superlichtsterke supernova's zijn relatief zeldzaam; astronomen hopen dat er de komende tijd meer verre exemplaren ontdekt zullen worden, zodat er meer bekend zal worden over hun eigenschappen en de manier waarop die mogelijk veranderen in de loop van de geschiedenis van het heelal. (GS)

(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
pi_177476737
23-02-2018

Maanwater zit overal en is niet mobiel



Opname van de maan, gemaakt door de Lunar Reconnaissance Orbiter. (NASA/JPL/USGS)

Bij een nieuwe analyse van gegevens van de twee onbemande maanmissies zijn aanwijzingen gevonden dat het (weinige) water op de maan min of meer gelijkmatig over het oppervlak is verdeeld en zich niet beperkt tot bepaalde gebieden of terreinen. Het water lijkt ook niet te migreren en is waarschijnlijk niet gemakkelijk winbaar.

Het nieuwe resultaat is in strijd met sommige eerdere onderzoeken, die erop leken te wijzen dat rond de polen van de maan meer water te vinden was dan elders en dat de hoeveelheid water in de maanbodem in de loop van de dag varieerde. Daaruit leidden de onderzoekers af dat watermoleculen over de maan konden ‘rondzwerven’, totdat ze in een ‘koudeval’ – een koud gebied – belandden.

Dat het nu toch anders blijkt te zijn, heeft te maken met de hoge moeilijkheidsgraad van de metingen. Daarbij wordt met behulp van sensoren aan boord van om de maan cirkelende ruimtesondes gekeken naar het zwakke infraroodlicht dat door watermoleculen wordt uitgezonden. Jammer genoeg is ook de maan zelf een bron van infraroodlicht, en het is niet eenvoudig de beide signalen van elkaar te scheiden.

Bij de nieuwe analyse is, op basis van gegevens van de Amerikaanse Lunar Reconnaissance Orbiter en de Indiase Chandrayaan-1, een nauwkeurig temperatuurmodel van de maan gemaakt. En dat heeft dus geleid tot heel andere conclusies over de verdeling van het maanwater.

Overigens staat nog steeds niet vast waar dat water vandaan komt. Veelal wordt aangenomen dat het ontstaat bij reacties tussen de zonnewind – geladen deeltjes van de zon – en het maanoppervlak. Het is echter ook denkbaar dat de watermoleculen uit het diepe inwendige van de maan zelf komen. (EE)

(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
pi_177522139
^O^
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
abonnement bol.com Unibet Coolblue
Forum Opties
Forumhop:
Hop naar:
(afkorting, bv 'KLB')