abonnement Unibet Coolblue
pi_164217189
Welkom in het 5e deel van het Grote Klimaatverandering Topic!

Het Grote Klimaatverandering Topic (deel 1)
Het Grote Klimaatverandering Topic #2
Het Grote Klimaatverandering Topic #3 De ondergang van Heartland
WKN / Het Grote Klimaatverandering Topic #4 De ondergang van Heartland

We gaan verder met het laatste artikel uit het vorige topic

03-08-2016

Vijf symbolische klimaatrecords die in 2015 sneuvelden: "De impact is niet meer subtiel"



© thinkstock.

Opnieuw een scherp klimaatrapport: de temperatuur, de zeespiegel en de CO²-uitstoot stijgen naar recordhoogtes. "De impact van de klimaatverandering is niet meer subtiel", benadrukt Michael Mann, klimatoloog aan de Pennsylvania State University.

Meer dan 450 wetenschappers werkten mee aan het rapport dat gisteren gepubliceerd werd onder leiding van de Amerikaanse National Oceanic and Atmospheric Administration (NOAA). Het rapport vestigt de aandacht op de records die er vorig jaar allemaal gesneuveld zijn.

Temperatuur blijft stijgen
Een trend die onomkeerbaar lijkt: élk jaar blijft de temperatuur stijgen en sneuvelen de warmterecords. In 2015 was het gemiddeld 0,1 C° warmer dan het jaar voordien.






Oceanen worden warmer

Dezelfde trend spiegelt zich af op het zeewater. De gemiddelde temperatuur van het water lag 0,33 tot 0,39 C° boven het gemiddelde. De opwarming van de oceanen zorgt voor een extremere tropische stormen en fenomenen als El Niño.


© State of the Climate 2015.

Zeespiegel stijgt naar recordhoogte

Zeespiegel stijgt met 3,4 millimeter per jaar
NASA

Naarmate het zeewater warmer wordt, stijgt de zeespiegel. Daarnaast zorgen de smeltende ijskappen voor snellere stijging van de zeespiegel. Volgens de cijfers van de Amerikaanse ruimteorganisatie NASA stijgt de zeespiegel met 3,4 millimeter per jaar. Op 23 jaar tijd is er een stijging van 6,9 centimer waargenomen.


© NASA.

Droogte bereikt nieuw dieptepunt


© reuters.

Opnieuw worden verschillende landen geteisterd door lange droogte met voedseltekorten tot gevolg. Het is volgens de wetenschappers het droogste jaar sinds de jaren 80. Volgens Kate Willett van het Britse Met Office is de oppervlakte dat blootgesteld werd aan extreme droogte met 75 procent gestegen tegenover 2014.


© State of the Climate 2015.

CO²-records sneuvelen

De concentraite CO² is voor het eerst de grens van 400 deeltjes per miljoen (ppm) overschreden. Dat is het hoogste sinds het begin van de metingen in de moderne geschiedenis. Het record werd verbroken op het meetstation Mauna Loa op Hawaii. Het globaal gemiddelde flirt met dat record met 399,2 ppm, een stijging van 2,2 ppm in vergelijking met 2014.



(HLN)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
pi_164980905
30-08-2016

NASA: "Aarde warmt op aan tempo dat in duizend jaar nooit gezien werd"



© thinkstock.

De aarde is aan het opwarmen aan een tempo dat in het voorbije millennium nooit eerder gezien werd. Bijgevolg is het "zeer onwaarschijnlijk" dat we erin zullen slagen de globale temperatuur onder de cruciale limiet te houden die werd overeengekomen op de klimaattop in Parijs. Dat zegt Gavin Schmidt, topklimaatwetenschapper bij de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA, aan The Guardian.

In december kwamen alle landen in Parijs overeen moeite te zullen doen om de opwarming van de aarde onder de 1,5 graden te houden. Een recente studie van het Britse Centre for Ecology and Hydrology liet deze zomer echter zien dat we nu al met die grens flirten. In februari 2016, toen de globale temperatuur 1,35 graden hoger lag dan het gemiddelde niveau in de negentiende eeuw, kwamen we bijvoorbeeld al gevaarlijk dicht in de buurt.

Dat onze planeet aan het opwarmen is, doet zich overigens maand na maand voelen. In de hele wereld werden dit jaar hitterecords verbroken. Sinds oktober 2015 is elke maand een record gesneuveld. Juli 2016 was de warmste maand sinds het begin van de metingen in 1880.

Evolutie op lange termijn

De voorbije 30 jaar hebben we ons op uitzonderlijk ter
rein begeven
Gavin Schmidt, Goddard Institute for Space Studies
Volgens NASA zijn het niet deze records, maar wel de evolutie op lange termijn die zorgen baart. "De voorbije 30 jaar hebben we ons op uitzonderlijk terrein begeven", zegt Gavin Schmidt, directeur van NASA's Goddard Institute for Space Studies, aan de Britse krant The Guardian. "Dit is ongezien in duizend jaar. In geen enkele periode was er een dergelijke trend van stijgende temperaturen zoals in de twintigste eeuw."

Onze planeet heeft in het verleden, ook zonder toedoen van de mensheid, klimaatveranderingen meegemaakt. Dat blijkt uit temperatuurgegevens op basis van analyses van onder andere ijslagen in gletsjers, oceaanafzettingen, koraalriffen en afzettingsgesteenten. Reconstructies van NASA tonen aan dat de globale temperatuur over een periode van 5.000 jaar meestal gestaag steeg met 4 tot 7 graden.

Maar de jongste decennia lopen uit de pas, aldus NASA. De voorbije eeuw alleen steeg de temperatuur 0,7 graden Celsius. Dat is een stijging van zo'n tien keer sneller dan voordien gebruikelijk was.


© NASA.

Schmidt noemt de opwarming van de aarde "een chronisch probleem voor de samenleving voor de volgende honderd jaar". "Er zijn geen aanwijzingen die doen vermoeden dat dit zal veranderen, en veel redenen om te geloven dat het blijvend is. Er is geen pauze in de toename van de temperatuur."

Modellen

Volgens hem is het "heel onwaarschijnlijk" dat de wereld erin zal slagen onder de kritieke grens te blijven. "De temperaturen onder de 1,5-gradengrens houden, vereist aanzienlijke en zeer snelle verminderingen in de uitstoot. De huidige inspanningen voldoen niet eens om de stijging onder de 2 graden te houden."

Sommige modellen voorspellen intussen dat de aarde de komende eeuw zal opwarmen met 2 tot 6 graden Celsius. Dat tempo ligt 20 keer hoger dan bij vroegere klimaatopwarmingen.

(HLN)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
pi_164984699
Dat gaan dan spannende tijden worden als het zo warm gaat worden, helaas ga ik dat maar voor een kleine gedeelte meemaken, of men moet op korte termijn de verjongingspil uitvinden en we allemaal 250 kunnen worden. Alhoewel als ieder aardbewoner 250 zou worden gaat het helemaal mis met de overbevolking en de bijbehorende milieubelasting waardoor de klimaat verandering misschien sneller zou kunnen gaan en we maar een pil hoeven te hebben die ons 150 jaar laat worden. :D
pi_165040406
Wie gelooft die hockeystick grafieken nou nog? Zie recente artikelen op Climateaudit.org voor prachtige statistische analyses over Gergis et al 2016, die heeft geprobeerd een hockeystick grafiek te introduceren voor het zuidelijk halfrond. Gaat met name over de selectie van de voor hun juiste proxies (en het weglaten van degene die je hypothese niet ondersteunen).
Great spirits have always found violent opposition from mediocrities
pi_165051219
404 Error - The Page Cannot be Found

Interessant.

"The quasi-biennial oscillation is the stratosphere's Old Faithful," said Paul Newman, Chief Scientist for Earth Sciences at NASA's Goddard Space Flight Center, Greenbelt, Maryland, and lead author on a new paper about the event published online in Geophysical Research Letters. "If Old Faithful stopped for a day, you'd begin to wonder about what was happening under the ground."

Weinig concreets, veel speculatie wat dit tot gevolg zal hebben. Wellicht weinig ingrijpends, maar wanneer we over een ingrijpend verandering van patroon spreken, dan mogen we ons wel zorgen maken gezien dit systeem moessons, ozonlevels en stratosferische circulatie in grote mate beïnvloedt. Stratosferische circulatie heeft effect op atmosferische circulatie, en bepaalt voor een groot deel hoe onze kansen liggen op andere luchtpatronen in het winterseizoen.

Ik zou zover durven gaan dat het effect van een significante switch dezelfde kan/zal zijn als dat van een flinke vulkaanuitbarsting.
PVDA-PTB lid. Sanders supporter. Student psychologie. Interesse voor films, sport, geschiedenis, multimedia, wereldpolitiek, geologie en het weer.
pi_165172490
quote:
0s.gif Op vrijdag 2 september 2016 18:34 schreef rthls het volgende:
Wie gelooft die hockeystick grafieken nou nog? Zie recente artikelen op Climateaudit.org voor prachtige statistische analyses over Gergis et al 2016, die heeft geprobeerd een hockeystick grafiek te introduceren voor het zuidelijk halfrond. Gaat met name over de selectie van de voor hun juiste proxies (en het weglaten van degene die je hypothese niet ondersteunen).
Wie gelooft deze ontkenners van climataudit nog dat we uberhaubt als mensen geen invloed op het klimaat zouden hebben. :D
pi_165176293
quote:
0s.gif Op donderdag 8 september 2016 13:09 schreef Basp1 het volgende:

[..]

Wie gelooft deze ontkenners van climataudit nog dat we uberhaubt als mensen geen invloed op het klimaat zouden hebben. :D
Ok
Great spirits have always found violent opposition from mediocrities
pi_165306366


PVDA-PTB lid. Sanders supporter. Student psychologie. Interesse voor films, sport, geschiedenis, multimedia, wereldpolitiek, geologie en het weer.
pi_165307594
Er is teveel mis met deze grafiek. Een kleine opsomming door iemand op Reddit gemaakt:

quote:
The Holocene Climatic Optimum (HCO) was warmer than the artist represents.

Had he gone back to the previous interglacial, the temperatures would have been warmer than today and any temperature in the present interglacial.

The Younger Dryas was colder than he represented.

The MWP was warmer than he represented.

He makes the claim that the MWP was only regional, when that is far from settled in the literature. It's just a climate activist talking point.

He doesn't show the temperature decline from ~1940-1970.

He shows more warming from 1900 to today than has actually occurred.

The warming he shows from 2000 to 2016 is blatantly false. The warming rate actually slowed during this period. Search the scientific literature for the word "climate" and the word "hiatus" or "pause".

His projections going forward are totally wrong. He appears to be using high-end estimates for Equilibrium Climate Sensitivity (ECS), but assumes the climate will reach equilibrium within 84 years. It takes decades to centuries for the climate to reach equilibrium once forcings stabilize. Major cockup on his part. He should instead be using Transient Climate Response (TCR) instead, which is 1.8°C according to the IPCC's AR5 or 1.33°C according to at least one study post-AR5. He would then need to subtract from that value the amount of warming already attributable to CO2.
En dan heb je nog het feit dat door het 'smoothen' van de grafiek en de resolutie van proxies, veranderingen in jaarlijkse of decadale temperaturen gemist worden en de temperaturen ver terug in de tijd veel stabieler lijken dan ze waarschijnlijk waren.
Great spirits have always found violent opposition from mediocrities
pi_165324749
Een Reddit gebruiker, klinkt heel betrouwbaar. We zullen eens zien...
quote:
The Holocene Climatic Optimum (HCO) was warmer than the artist represents.
Nee. Deze infographic is gebaseerd op Marcott et all, Science, 2013 voor dat deel van de reconstructie. De infographic geeft het resultaat van die studie prima weer. Geeft deze Reddit gebruiker ook een bron voor zijn claim van 'sigificantly warmer'?

quote:
Had he gone back to the previous interglacial, the temperatures would have been warmer than today and any temperature in the present interglacial.
Ja, het is ooit warmer geweest maar doet dit terzake? De titel zegt duidelijk: 'since last ice age deglaciation'.

quote:
The Younger Dryas was colder than he represented.
Dat deel van de grafiek is gebaseerd op Shakun et al, Nature, 2012 voor dat deel van de reconstructie. De infographic geeft het resultaat van die studie prima weer. Geeft deze Reddit gebruiker ook een bron voor zijn claim van 'colder then presented'?

quote:
The MWP was warmer than he represented.
Dit is een bekend skeptisch argument dat al heel lang ontkracht is. Uit het overgrote deel van de reconstructie studies blijkt namelijk het tegenovergestelde: wereldwijd is het nu warmer dan tijdens het MWP. Bijvoorbeeld, uit de prestigeuze PAGES-2K synthese studie, Nature, 2013 blijkt dat weer eens.

quote:
He makes the claim that the MWP was only regional, when that is far from settled in the literature. It's just a climate activist talking point.
Zoals de PAGES-2K synthese studie laat zien is het wel degelijk helder in de literatuur dat MWP een lokaal verschijnsel was. Geeft deze Reddit gebruiker ook bronnen voor zijn claim dat de meningen in de literatuur nog verdeeld zijn?

quote:
He doesn't show the temperature decline from ~1940-1970.
Die was er dan ook nauwelijks, hooguit 0.1 tot 0.2 C en dat is op de schaal van deze grafiek (10 C, van -5 tot +5) zowieso nauwelijks te zien. Wel is de pauze gedurende het midden van de vorige eeuw goed zichtbaar. Dit bezwaar is een beetje een nitpick dus.

quote:
He shows more warming from 1900 to today than has actually occurred.
Nee. Voor het deel van de reconstructie waar we directe instrumentele metingen hebben is HadCRUT4 gebruikt en die laat een dikke graad (~1.3C) temperatuurstijging zien ten opzichte van 1900. En dat komt wederom overeen met de infographic.

quote:
The warming he shows from 2000 to 2016 is blatantly false. The warming rate actually slowed during this period. Search the scientific literature for the word "climate" and the word "hiatus" or "pause".
De hiatus is erg interessant om interne variabiliteit in het klimaatsysteem te bestuderen en erg afhankelijk van de keuze van start- en einddatum (dus erg onzeker en gevoelig voor cherry-picks) maar de trend is er niet door veranderd. Wederom geeft de infographic de gebruikte bronnen correct weer.

quote:
His projections going forward are totally wrong. He appears to be using high-end estimates for Equilibrium Climate Sensitivity (ECS), but assumes the climate will reach equilibrium within 84 years. It takes decades to centuries for the climate to reach equilibrium once forcings stabilize. Major cockup on his part. He should instead be using Transient Climate Response (TCR) instead, which is 1.8°C according to the IPCC's AR5 or 1.33°C according to at least one study post-AR5. He would then need to subtract from that value the amount of warming already attributable to CO2.
Hier maakt de Reddit gebruiker het veel te moeilijk voor zichzelf en zijn lezers. De projecties tot 2100 zijn simpelweg rechtstreeks overgenomen van het IPCC AR5 WG1 rapport. Bijvoorbeeld de 'current path' is RCP8.5 in het IPCC rapport welke in 2100 +/- 4 graden hoger dan 2005 zou uitkomen (figuur SPM.6 op pagina 11). Dat komt wederom prima overeen met de infographic.

De infographic is prima voor zijn doel, er is wel teveel mis met de bezwaren. ;)
pi_165336435
quote:
0s.gif Op dinsdag 13 september 2016 23:05 schreef rthls het volgende:

En dan heb je nog het feit dat door het 'smoothen' van de grafiek en de resolutie van proxies, veranderingen in jaarlijkse of decadale temperaturen gemist worden en de temperaturen ver terug in de tijd veel stabieler lijken dan ze waarschijnlijk waren.
Dat wordt ook gewoon aangegeven in de grafiek. De opwarming die we nu zien zal, helemaal wanneer deze nog 50-100 jaar doorgaat, nooit door smoothing wat ook in deze reconstructies is gebruikt, wegvallen.
pi_165352059
Ik heb het eens bekeken, en ik moet inderdaad zeggen dat ik me er misschien deels kan in vinden. Hoewel de rustperiode tussen 2000 en 2015 niet wil zeggen dat het klimaat uiteraard niet opwarmt. Dat is alleen zo omdat 1997-1998 (de El Nino) alles compleet uit de context trekt, zodat het inderdaad lijkt/leek dat de Aarde 15 jaar niet opwarmt, terwijl de Aarde eigenlijk herstellende was van die El Nino. Dat zal in de komende 15 jaar ook het geval zijn gezien deze El Nino van 2015-2016 ook extreem was.*

Maar in grote lijn klopt de grafiek wel. Er is wel wat onzekerheid over bijvoorbeeld hoe sterk de Holocene Climate Optimum was. Om eerlijk te zijn, vond ik het vaak zo dat wanneer ik in het verleden daaromtrent informatie opzocht dat de informatie die ik las tegenstrijdig was. Uit het Holocene Climate Optimum kan je vaak afleiden of iemand een klimaatsceptist of een "believer" is.

Bij het Jonge Dryas is het opvallend om op te merken dat je een onderscheid moet maken tussen wereldwijde temperatuur en gemiddelde temperatuur op de noordelijke hemisfeer, gezien de afkoeling zich uitsluitend daar voortdeed. Of de amplitude sterker kon, dat lijkt mogelijk maar onzeker en ik moet daar ook opnieuw betrouwbare bronnen omtrent vinden.

*Terugkomende op het eerste bedenk ik me dat wanneer je een gestroomlijnde lijn tekent, die lijn toch wel representatief blijft. Het gemiddelde van de laatste 30 jaar blijft omhoog gaan, maar de jaren hoeven daar voor niet per se warmer te zijn dan 1998. De opwarming blijft wel aanwezig, omdat 2012 bijvoorbeeld wel warmer was dan 1982. Wanneer een opwarming stagneert voor een periode langer dan 30 jaar, dan kan je officieel spreken over een onderbreking van klimaatopwarming.

[ Bericht 23% gewijzigd door TheRussianBear op 15-09-2016 22:15:29 ]
PVDA-PTB lid. Sanders supporter. Student psychologie. Interesse voor films, sport, geschiedenis, multimedia, wereldpolitiek, geologie en het weer.
pi_165358456
quote:
0s.gif Op woensdag 14 september 2016 20:17 schreef cynicus het volgende:
Een Reddit gebruiker, klinkt heel betrouwbaar. We zullen eens zien...

[..]

Nee. Deze infographic is gebaseerd op Marcott et all, Science, 2013 voor dat deel van de reconstructie. De infographic geeft het resultaat van die studie prima weer. Geeft deze Reddit gebruiker ook een bron voor zijn claim van 'sigificantly warmer'?

[..]
De conclusie van Marcott et al geeft aan dat 28% van het Holocene warmer was dan 2000-2009. Ik mis de haitus in de grafiek uit deze topic (die eindigt sowieso op een mooi ge-cherry-pickte tijd: op het toppunt van een El Nino....), maar volgens HadCrut4 zaten we toen ongeveer op 0.5 temp anomaly. Ik zie misschien een klein piekje rond 5000 BCE, die daarboven uitkomt. En uiteraard mis je jaarlijkse en decadale temperatuurschommelingen die in de tijd plaatsvonden.

quote:
Ja, het is ooit warmer geweest maar doet dit terzake? De titel zegt duidelijk: 'since last ice age deglaciation'.

[..]

Dat deel van de grafiek is gebaseerd op Shakun et al, Nature, 2012 voor dat deel van de reconstructie. De infographic geeft het resultaat van die studie prima weer. Geeft deze Reddit gebruiker ook een bron voor zijn claim van 'colder then presented'?

[..]
Hij gebruikt icecore data van Groenland: https://i2.wp.com/i90.pho(...)m1353/Holocene-1.png

Agreed, dat is Groenland, dus de rest van de wereld hoeft niet zo koud te zijn geweest.

quote:
Dit is een bekend skeptisch argument dat al heel lang ontkracht is. Uit het overgrote deel van de reconstructie studies blijkt namelijk het tegenovergestelde: wereldwijd is het nu warmer dan tijdens het MWP. Bijvoorbeeld, uit de prestigeuze PAGES-2K synthese studie, Nature, 2013 blijkt dat weer eens.

Zie analyses Steve McIntyre over PAGES2K.

quote:
[..]

Zoals de PAGES-2K synthese studie laat zien is het wel degelijk helder in de literatuur dat MWP een lokaal verschijnsel was. Geeft deze Reddit gebruiker ook bronnen voor zijn claim dat de meningen in de literatuur nog verdeeld zijn?

Deze studies laten zien dat het wel degelijk een globaal event was:

http://www.sciencedirect.(...)ii/S0012821X12000659
http://science.sciencemag.org/content/342/6158/617

quote:
[..]

Die was er dan ook nauwelijks, hooguit 0.1 tot 0.2 C en dat is op de schaal van deze grafiek (10 C, van -5 tot +5) zowieso nauwelijks te zien. Wel is de pauze gedurende het midden van de vorige eeuw goed zichtbaar. Dit bezwaar is een beetje een nitpick dus.

Je geeft in ieder geval toe dat het afkoelde in die tijd! Deze grafiek laat zelfs een lichte stijging zien?

Zie ook recent artikel op Notrickszone, waar men veel literatuur uit die tijd heeft gevonden, die laat zien dat wel veel wetenschappers global cooling als gevaar zag.

quote:
[..]

Nee. Voor het deel van de reconstructie waar we directe instrumentele metingen hebben is HadCRUT4 gebruikt en die laat een dikke graad (~1.3C) temperatuurstijging zien ten opzichte van 1900. En dat komt wederom overeen met de infographic.

[..]

De hiatus is erg interessant om interne variabiliteit in het klimaatsysteem te bestuderen en erg afhankelijk van de keuze van start- en einddatum (dus erg onzeker en gevoelig voor cherry-picks) maar de trend is er niet door veranderd. Wederom geeft de infographic de gebruikte bronnen correct weer.

[..]

Hier maakt de Reddit gebruiker het veel te moeilijk voor zichzelf en zijn lezers. De projecties tot 2100 zijn simpelweg rechtstreeks overgenomen van het IPCC AR5 WG1 rapport. Bijvoorbeeld de 'current path' is RCP8.5 in het IPCC rapport welke in 2100 +/- 4 graden hoger dan 2005 zou uitkomen (figuur SPM.6 op pagina 11). Dat komt wederom prima overeen met de infographic.

De infographic is prima voor zijn doel, er is wel teveel mis met de bezwaren. ;)
EDIT: ik ga nog in op de laatste punten

[ Bericht 0% gewijzigd door rthls op 16-09-2016 15:34:00 ]
Great spirits have always found violent opposition from mediocrities
pi_165363769
Over de schommelingen die wegvallen door smoothing; is het aannemelijk dat er gedurende het Holoceen meerdere decennia op rij zijn geweest met een temperatuurstijging van meer dan 1 C per eeuw?
pi_165366818
quote:
0s.gif Op vrijdag 16 september 2016 13:08 schreef Zwoerd het volgende:
Over de schommelingen die wegvallen door smoothing; is het aannemelijk dat er gedurende het Holoceen meerdere decennia op rij zijn geweest met een temperatuurstijging van meer dan 1 C per eeuw?
Zomaar een paper als ik wat zit te googlen:

http://www.esd.ornl.gov/projects/qen/transit.html

Dus dat er altijd relatief snelle temperatuurschommelingen zijn geweest, lijkt zeer aannemelijk. Daarom lijkt wat er nu gebeurt ook helemaal niet 'unprecedented' te zijn, zoals de klimaatwetenschappers het graag willen noemen.
Great spirits have always found violent opposition from mediocrities
pi_165367201
quote:
0s.gif Op vrijdag 16 september 2016 02:41 schreef rthls het volgende:
De conclusie van Marcott et al geeft aan dat 28% van het Holocene warmer was dan 2000-2009.
Prima. In de infographic is een flink deel van de HCO (Holocene climatic optimum, 5000 - 10000 jr geleden) warmer dan het gemiddelde van 2000-2009: +/- 0.6 C vs 0.4 C. Zoals ik al eerder schreef: de infographic geeft de studie prima weer.

quote:
Ik mis de haitus in de grafiek uit deze topic (die eindigt sowieso op een mooi ge-cherry-pickte tijd: op het toppunt van een El Nino....)
De hiatus is juist het toppunt van cherry picking, het hangt af van de exacte keus van begin- en eindtijd! De eindtijd in de inforgraphic is geen cherry-pick, die eindigt gewoon waar de data eindigt: nu.

quote:
maar volgens HadCrut4 zaten we toen ongeveer op 0.5 temp anomaly. Ik zie misschien een klein piekje rond 5000 BCE, die daarboven uitkomt.
Volgens mijn Excel was het gemiddelde van 2000-2009 in HadCRUT4 +0.46C tov de baseline. In de infographic is best een aardig stuk tenminste +0.5C. Dus wederom geeft de infographic de geciteerde studies correct weer. Sinds 2010 is dat trouwens alweer +0.59C.
quote:
En uiteraard mis je jaarlijkse en decadale temperatuurschommelingen die in de tijd plaatsvonden.
Dat is waar maar we weten ook dat de huidige opwarming nog decennia zal doorzetten waardoor zelfs met smoothing dat signaal niet verdwijnt.

quote:
Hij gebruikt icecore data van Groenland: https://i2.wp.com/i90.pho(...)m1353/Holocene-1.png Agreed, dat is Groenland, dus de rest van de wereld hoeft niet zo koud te zijn geweest.
Een veel gemaakte fout.

quote:
Zie analyses Steve McIntyre over PAGES2K.
Link naar publicatie in de wetenschappelijke literatuur? Aan PAGES2K hebben 78 onderzoekers met paleoclimatologie-expertise uit 24 landen bijgedragen, een vage verwijzing naar een paar protest artikelen op een blog (die nou niet bepaald hoog in de pikorde van betrouwbare informatie staan) zegt helemaal niks.

quote:
Deze studies laten zien dat het wel degelijk een globaal event was:
http://www.sciencedirect.(...)ii/S0012821X12000659
http://science.sciencemag.org/content/342/6158/617
Nu verplaats je de doelpalen. De infographic gebruikt Marcott et al en Hughes et al en doet dat prima. Zijn we het daar over eens?

Er zijn heel veel puzzelstukjes en ze zijn niet allemaal consistent. Je hebt twee studies gevonden die lokaal of via-via jouw mening ondersteunen. Da's mooi, maar er zijn ook studies die aantonen dat MWP niet wereldwijd was (voorbeeldje). Dus door selectief te shoppen kan iedereen zijn gelijk proberen te bewijzen.
Daarom zijn synthese rapporten die het vakgebied samenvatten zoals het IPCC of PAGES-2K ook zo belangrijk.

quote:
Je geeft in ieder geval toe dat het afkoelde in die tijd! Deze grafiek laat zelfs een lichte stijging zien?
Als je de jaarlijkse variatie (ruis) weglaat door een smoothing toe te passen en een korte lichte afkoeling vooraf- en opgevolgd wordt door een opwarming dan verdwijnt die vrijwel helemaal. Zo werkt statistiek nou eenmaal, probeer het eens in Excel met een glijdend gemiddelde van 10 jaar. Hoe dan ook blijft het een nitpick.

quote:
Zie ook recent artikel op Notrickszone, waar men veel literatuur uit die tijd heeft gevonden, die laat zien dat wel veel wetenschappers global cooling als gevaar zag.
Jij lijkt wel erg fan van obscure blogs met een nogal ongenuanceerde mening die bovendien nogal eenzijdig afwijkt van de wetenschappelijke literatuur. Weet je zeker dat je daar onbevooroordeelde informatie vandaan kan halen?
Als je alleen maar studies opsomt die één bepaald antwoord geven dan weet je nooit of die studies een meerderheid vormden of een niet, dat is het misleidende van blogs.
Nee, de afkoeling was een korte dwaling om verschillende redenen van een beperkt deel van de community. Zoals Stephen Schneider (één van de wetenschappers die in de jaren '70 'cooling' voorspelden) het zei: Mijn afkoeling-verwachting kwam door de grote hoeveelheid stof en rook en dat er maar één broeikasgas was. Hij was blij dat hij zelf achter die denkfout (beginnersfout zouden we nu zeggen) kwam en deze corrigeerde voordat een collega er eentje publiceerde.
Zie zijn uitleg hier:
En daarna legt hij mooi uit waarom nadruk op zulke korte perioden zonder de context te betrekken misleidend is. Dat slaat dus ook op de 'hiatus'.
pi_165371592
Oh ja Scheider, die de noble cause corruption heeft gelegitimeerd in de klimaatwetenschap. Say no more
Weten wat men weet en weten wat men niet weet: dat is kennis - Confucius
pi_165373783
Heb je het jezelf lekker makkelijk gemaakt om ongewenste informatie en geinformeerde meningen te kunnen negeren? Pats, beschuldiging, en klaar?

Wat zijn Schneider's onethische of zelfs illegale middelen om tot zijn gewenste uitkomst te komen geweest? Je bedoeld toch niet die uit de context gehaalde quote die al zo lang de ronde doet onder septici hoop ik? Want dat zou op zichzelf al een ironische vorm van noble cause corruption zijn...

[ Bericht 28% gewijzigd door cynicus op 16-09-2016 21:53:24 ]
pi_165376262
quote:
0s.gif Op vrijdag 16 september 2016 21:47 schreef cynicus het volgende:
Heb je het jezelf lekker makkelijk gemaakt om ongewenste informatie en geinformeerde meningen te kunnen negeren? Pats, beschuldiging, en klaar?

Wat zijn Schneider's onethische of zelfs illegale middelen om tot zijn gewenste uitkomst te komen geweest? Je bedoeld toch niet die uit de context gehaalde quote die al zo lang de ronde doet onder septici hoop ik? Want dat zou op zichzelf al een ironische vorm van noble cause corruption zijn...
Ah hier spreekt de ware gelovige, ik herken het "grappige" woordgebruik. Ja inderdaad doel ik op de quote van Schneider waar hij onderscheid maakt tussen eerlijke wetenschappers en effectieve wetenschappers. Effectieve wetenschappers zoals Marcott hierboven die niet alle foutmarges tonen en datasets met verschillende statistiek aan elkaar lijmen om een maximaal effect in de pers te krijgen. O vast uit integere motieven om de mensheid wakker te schudden van hun "wicked ways", maar een schoolvoorbeeld van noble cause corruption. Schneider heeft het niet over onetische en illegale middelen, hij heeft het over effektieve middelen, maar tegenover effektief zet hij eerlijk, en hij zei zelf: "I hope that means both." Maar helaas, je kunt onmogelijk tegelijk èn effectief èn eerlijk zijn.
Weten wat men weet en weten wat men niet weet: dat is kennis - Confucius
pi_165407023
quote:
1s.gif Op vrijdag 16 september 2016 23:41 schreef de_tevreden_atheist het volgende:

[..]

Ah hier spreekt de ware gelovige
Gezien jouw username neem ik aan dat je dit negatief bedoeld. Toch ben jij ook een gelovige.

Ik neem tenminste aan dat je gelooft in ons beperkte begrip van zwaartekracht en niet zonder parachute of andere valbescherming van een flatgebouw zult afspringen, dat je gelooft in continentale drift zonder ooit zelf dit waargenomen te hebben, dat je gelooft in ons begrip van de aerodynamica fysica wanneer je in een vliegtuig stapt, dat je gelooft in de kunde van de piloot en dat je gelooft in de consensus van het oncologische team over de behandeling van dat ene gezwel.

Als je geen Darwin award wilt of Sylvia Millecam achterna wilt of gewoon omdat je zelf geen expert bent doe je er dus goed aan om de consensuspositie van vakwetenschappers serieus te nemen. En op heel veel gebieden in je dagelijks leven doe je dat ook al.

Voor klimaatverandering geldt hetzelfde maar omdat de (politieke) gevolgen van de uitkomsten van dat vakgebied jou kennelijk niet aanstaan meen je dat vertrouwen in experts iets voor 'ware gelovigen' is, niet waardig om serieus genomen te worden. Nou dat is dan jouw probleem, want naast het overgrote deel van de experts zijn vrijwel alle nationale wetenschappelijke academies en vakrelevante wetenschappelijke verenigingen het eens over de prominente rol van de mens in de huidige klimaatverandering. Het lijkt me roekeloos om die eensgezindheid onder experts in de wind te slaan.

quote:
Ja inderdaad doel ik op de quote van Schneider waar hij onderscheid maakt tussen eerlijke wetenschappers en effectieve wetenschappers. Effectieve wetenschappers zoals Marcott hierboven die niet alle foutmarges tonen en datasets met verschillende statistiek aan elkaar lijmen om een maximaal effect in de pers te krijgen.O vast uit integere motieven om de mensheid wakker te schudden van hun "wicked ways", maar een schoolvoorbeeld van noble cause corruption.
Ten eerste, Marcott's studie staat vol mitsen en maren, zoals het een wetenschappelijke studie betaamt en je hebt 0 bewijzen aangevoerd dat hij met opzet onzekerheden weggelaten heeft noch aangetoond welk effect die onzekerheden op het resultaat gehad zouden hebben.

Ten tweede heeft hij deze infographic niet gemaakt. Je beschuldigd hem van zaken waar hij niks mee van doen heeft gehad.

We zien hier dus een mooi voorbeeld van hoe scheef het publieke debat is. Aan de ene kant verlangt de septicus dat de wetenschap alle onzekerheden en hiaten in de kennis telkens voorop stellen bij de presentatie van hun onderzoeken. Aan de andere kant staan de septici die zonder enige vorm van onzekerheden ons wel even zullen vertellen hoe het werkelijk zit.

De ironie wil dat septici juist vaak precies doen waar Schneider tegen ageerde: effectief communiceren zonder eerlijk te zijn, zoals Marcott et al zonder enig bewijs beschuldigen van misleiding of zoals Schneider beschuldigen van het oproepen tot noble cause corruption.

quote:
[/i]Schneider heeft het niet over onetische en illegale middelen, hij heeft het over effektieve middelen, maar tegenover effektief zet hij eerlijk, en hij zei zelf: "I hope that means both." Maar helaas, je kunt onmogelijk tegelijk èn effectief èn eerlijk zijn.
Mooi, dus je zegt nu zelf dat Schneider niet de noble cause corruption in de klimaatwetenschap geintroduceerd heeft maar dat hij juist oproept om zowel eerlijk als effectief te zijn in de communicatie van je kennis naar het grote publiek, hij ageert juist tegen noble cause corruption. Het zou fijn zijn als je de volgende keer niet zomaar anderen door het slijk haalt omdat zijn boodschap jou niet aanstaat.

Overigens kun je natuurlijk wel tegelijkertijd effectief en eerlijk zijn.

[ Bericht 1% gewijzigd door cynicus op 18-09-2016 16:59:11 ]
pi_165414807
quote:
0s.gif Op vrijdag 16 september 2016 15:51 schreef cynicus het volgende:

[..]

Prima. In de infographic is een flink deel van de HCO (Holocene climatic optimum, 5000 - 10000 jr geleden) warmer dan het gemiddelde van 2000-2009: +/- 0.6 C vs 0.4 C. Zoals ik al eerder schreef: de infographic geeft de studie prima weer.

De grafiek geeft het niet duidelijk weer, want die temperaturen waren waarschijnlijk hoger dan slechts 0.6 C!

quote:
De hiatus is juist het toppunt van cherry picking, het hangt af van de exacte keus van begin- en eindtijd! De eindtijd in de inforgraphic is geen cherry-pick, die eindigt gewoon waar de data eindigt: nu.

Waarom eindigt die dan niet op het echte nu, waar de temperatuur alweer zo'n 0.5 C gezakt is?

quote:
Volgens mijn Excel was het gemiddelde van 2000-2009 in HadCRUT4 +0.46C tov de baseline. In de infographic is best een aardig stuk tenminste +0.5C. Dus wederom geeft de infographic de geciteerde studies correct weer. Sinds 2010 is dat trouwens alweer +0.59C.

[..]

Dat is waar maar we weten ook dat de huidige opwarming nog decennia zal doorzetten waardoor zelfs met smoothing dat signaal niet verdwijnt.

Dat de opwarming zal doorzetten is een aanname, die als je kijkt naar de observaties vs modellen niet lijkt uit te komen.

quote:
Een veel gemaakte fout.

Dit wil niet zeggen dat de temperaturen gebruikt in de infographic correct zijn. De verschillen met de temperaturen gehaald uit de Groenland icecore zijn groot. Misschien ligt het ergens in het midden? Er is gewoon ook veel onzekerheid, die de infographic ook niet toevoegt.

quote:
Link naar publicatie in de wetenschappelijke literatuur? Aan PAGES2K hebben 78 onderzoekers met paleoclimatologie-expertise uit 24 landen bijgedragen, een vage verwijzing naar een paar protest artikelen op een blog (die nou niet bepaald hoog in de pikorde van betrouwbare informatie staan) zegt helemaal niks.

Dankzij McIntyre zijn correcties (met grote tegenzin) doorgevoerd in de wetenschappelijke literatuur. Zijn analyses zijn extreem goed. Zie ook recente commentaren op Gergis et al. Aangezien je er redelijk veel verstand van lijkt te hebben, zou ik zeggen lees z'n blogs eens en kom met commentaar terug, in plaats van constant over de naam van de blog te vallen.

quote:
Nu verplaats je de doelpalen. De infographic gebruikt Marcott et al en Hughes et al en doet dat prima. Zijn we het daar over eens?

Hoezo verplaats ik doelpalen?

quote:
Er zijn heel veel puzzelstukjes en ze zijn niet allemaal consistent. Je hebt twee studies gevonden die lokaal of via-via jouw mening ondersteunen. Da's mooi, maar er zijn ook studies die aantonen dat MWP niet wereldwijd was (voorbeeldje). Dus door selectief te shoppen kan iedereen zijn gelijk proberen te bewijzen.
Daarom zijn synthese rapporten die het vakgebied samenvatten zoals het IPCC of PAGES-2K ook zo belangrijk.

http://www.co2science.org/data/mwp/mwpp.php

Een mooie website die wetenschappelijke literatuur over de MWP bijhoudt. Lijkt toch echt globaal te zijn geweest.

quote:
Als je de jaarlijkse variatie (ruis) weglaat door een smoothing toe te passen en een korte lichte afkoeling vooraf- en opgevolgd wordt door een opwarming dan verdwijnt die vrijwel helemaal. Zo werkt statistiek nou eenmaal, probeer het eens in Excel met een glijdend gemiddelde van 10 jaar. Hoe dan ook blijft het een nitpick.

Dus door het juiste gebruik van statistiek misinformeer je je lezers.

quote:
Jij lijkt wel erg fan van obscure blogs met een nogal ongenuanceerde mening die bovendien nogal eenzijdig afwijkt van de wetenschappelijke literatuur. Weet je zeker dat je daar onbevooroordeelde informatie vandaan kan halen?
Als je alleen maar studies opsomt die één bepaald antwoord geven dan weet je nooit of die studies een meerderheid vormden of een niet, dat is het misleidende van blogs.
Nee, de afkoeling was een korte dwaling om verschillende redenen van een beperkt deel van de community. Zoals Stephen Schneider (één van de wetenschappers die in de jaren '70 'cooling' voorspelden) het zei: Mijn afkoeling-verwachting kwam door de grote hoeveelheid stof en rook en dat er maar één broeikasgas was. Hij was blij dat hij zelf achter die denkfout (beginnersfout zouden we nu zeggen) kwam en deze corrigeerde voordat een collega er eentje publiceerde.
Zie zijn uitleg hier:
En daarna legt hij mooi uit waarom nadruk op zulke korte perioden zonder de context te betrekken misleidend is. Dat slaat dus ook op de 'hiatus'.
Val je weer een blog aan zonder de inhoud te bekijken. Het punt is dat door alle CAGW aanhangers wordt gezegd dat er vrijwel geen wetenschappelijke literatuur was in de jaren 60/70 die global cooling aantoonden/voorspelden. Blijkbaar was er dus wel een hele lading aan artikelen.

En onbevooroordeeld zijn en nuance hebben zijn juist 2 dingen die afwezig zijn in het CAGW-kamp
Great spirits have always found violent opposition from mediocrities
pi_165440921
quote:
0s.gif Op zondag 18 september 2016 16:31 schreef cynicus het volgende:

[..]

Gezien jouw username neem ik aan dat je dit negatief bedoeld. Toch ben jij ook een gelovige.

Ik neem tenminste aan dat je gelooft in ons beperkte begrip van zwaartekracht en niet zonder parachute of andere valbescherming van een flatgebouw zult afspringen, dat je gelooft in continentale drift zonder ooit zelf dit waargenomen te hebben, dat je gelooft in ons begrip van de aerodynamica fysica wanneer je in een vliegtuig stapt, dat je gelooft in de kunde van de piloot en dat je gelooft in de consensus van het oncologische team over de behandeling van dat ene gezwel.

Als je geen Darwin award wilt of Sylvia Millecam achterna wilt of gewoon omdat je zelf geen expert bent doe je er dus goed aan om de consensuspositie van vakwetenschappers serieus te nemen. En op heel veel gebieden in je dagelijks leven doe je dat ook al.

Voor klimaatverandering geldt hetzelfde maar omdat de (politieke) gevolgen van de uitkomsten van dat vakgebied jou kennelijk niet aanstaan meen je dat vertrouwen in experts iets voor 'ware gelovigen' is, niet waardig om serieus genomen te worden. Nou dat is dan jouw probleem, want naast het overgrote deel van de experts zijn vrijwel alle nationale wetenschappelijke academies en vakrelevante wetenschappelijke verenigingen het eens over de prominente rol van de mens in de huidige klimaatverandering. Het lijkt me roekeloos om die eensgezindheid onder experts in de wind te slaan.

Tsk tsk, nee atheïsten zijn geen gelovigen. Atheïsten beroepen zich op empirie.

Natuurlijk is CO2 een broeikasgas, maar dat betekent nog niet dat bewezen is dat de aarde ten onder gaat aan het einde van deze eeuw. Waar we mee te maken hebben is een voorwaardelijke ramp.

Om te begrijpen wat er mis is aan het ecodoemdenken moet je eerst deze optimistische TED-analyse van Hans Rosling goed bekijken.

OK, wat is precies de randvoorwaarde voor een "thermageddon"?

Het huidige arme deel van de wereldbevolking wordt in 2100 minstens net zo welvarend als wij in Noordwest Europa, dus net zo welvarend als de Nederlanders, de Noren en de Zweden. Ze worden dus net zo gezond, hebben dezelfde lange levensverwachting en nog wel langer, ze leven in een schonere lucht, ze hebben genoeg geld om natuurparken in te richten, en de kinderen zijn de gelukkigsten van de wereld. Die gelukkige rijke wereld stoot heel veel CO2 uit in het worst case scenario, want als ze niet zo rijk worden, kunnen ze ook niet zoveel CO2 uitstoten. Vreemd genoeg blijven ze in dat worst case scenario steeds maar rijker worden ondanks dat de temperatuur torenhoog stijgt, ze hebben blijkbaar in die 74 jaar ook geen geld voor innovatie voor het ontwikkelen van CO2-vrije schone kernenergie (we hebben het onder andere wel over de kernmachten India en China).

Het vertrouwen in de mannen met de witte jassen is wel heel naïef: Extrapolatie van een simpel economisch model zonder terugkoppeling, gekoppeld aan een klimaatmodel met een te grote meekoppeling en dat lekker een eeuw door extrapoleren zonder de exploderende onzekerheidsmarges mee te nemen. Tegen de tijd dat we iets verifieerbaars hebben, zijn de bangmakers overleden. Blijkbaar is er niet geleerd van het fiasco van Ehrlich die in 1972 het einde van de wereld voorspelde in 2000, of Rachel Carson die bang was dat we allemaal kanker zouden krijgen van DDT. Experts? Klimaatjehova's zijn het, die elkaar kritiekloos napraten, en elkaar overbieden in het meest scary scenario: "Erg hè?" "Wacht, dit hier is nog véél erger!" En regeringen staan klaar met de beurs voor "meer onderzoek" zolang er maar "klimaat" in het onderzoeksvoorstel staat.

SPOILER
Om spoilers te kunnen lezen moet je zijn ingelogd. Je moet je daarvoor eerst gratis Registreren. Ook kun je spoilers niet lezen als je een ban hebt.


[ Bericht 0% gewijzigd door de_tevreden_atheist op 19-09-2016 22:52:41 ]
Weten wat men weet en weten wat men niet weet: dat is kennis - Confucius
pi_165441972
quote:
0s.gif Op zondag 18 september 2016 16:31 schreef cynicus het volgende:

Ten eerste, Marcott's studie staat vol mitsen en maren, zoals het een wetenschappelijke studie betaamt en je hebt 0 bewijzen aangevoerd dat hij met opzet onzekerheden weggelaten heeft noch aangetoond welk effect die onzekerheden op het resultaat gehad zouden hebben.

Ten tweede heeft hij deze infographic niet gemaakt. Je beschuldigd hem van zaken waar hij niks mee van doen heeft gehad.

We zien hier dus een mooi voorbeeld van hoe scheef het publieke debat is. Aan de ene kant verlangt de septicus dat de wetenschap alle onzekerheden en hiaten in de kennis telkens voorop stellen bij de presentatie van hun onderzoeken. Aan de andere kant staan de septici die zonder enige vorm van onzekerheden ons wel even zullen vertellen hoe het werkelijk zit.

De ironie wil dat septici juist vaak precies doen waar Schneider tegen ageerde: effectief communiceren zonder eerlijk te zijn, zoals Marcott et al zonder enig bewijs beschuldigen van misleiding of zoals Schneider beschuldigen van het oproepen tot noble cause corruption.
Marcott werd teruggefloten en heeft zelf erkend dat de 20ste eeuw niet wordt ondersteund met zijn proxies. En de foutmage in Marcott geeft bij lange na de spreiding niet weer. Kijk alleen eens naar het verschil in temperatuur van de Noord-en de Zuidpool in de afgelopen 5000 jaar,



en van 5000 tot 20000 jaar


Nee xkcd heeft de infographic gemaakt (je herkent zijn "stickmen") en hij heeft misbruik gemaakt van Marcott door het weglaten van de (veel te kleine) foutmarge, de ecofanaten gaan er jubelend mee aan de haal (dus wie vergeet hier de onzekerheden, pot verwijt de ketel?) maar er is inmiddels vette kritiek op de infographic door een professionele statisticus:
https://stream.org/xkcds-global-warming-time-series-mistakes/

quote:
Global Warming Alarmists Promote XKCD Time Series Cartoon, Ignore Its Mistakes
Not everything is as it seems

By WILLIAM M BRIGGS Published on September 16, 2016



The popular web cartoon xkcd has provided a wonderful opportunity to plug my must-read (and too expensive) book Uncertainty: The Soul of Modeling, Probability & Statistics. Buy a copy and follow along.

In this award-eligible book, which has the potential to be read by millions and which has the power to change more lives than even the Atkins Diet, I detail (in the ultimate chapter) the common errors made in time series analysis. Time series are the kind of data you see in, for example, temperature or stock price plots through time.

The xkcd post (thanks, by the way, to all the many readers who emailed about it) entitled “A Timeline Of Earth’s Average Temperature” makes a slew of fun errors, but — and I want to emphasize this — it isn’t xkcd’s fault. The picture he shows is the result of the way temperature and proxy data are handled by most of the climatological community. Mr. Munroe, the xkcd cartoonist, is repeating what he has learned from experts, and repeating things from experts when you yourself don’t know the subject is a rational thing to do.

The plot purportedly shows the average global temperature, presumably measured right above the surface, beginning in 20,000 BC and ending in the future at 2100 AD. It also shows the temperature rising anomalously in recent decades and soaring into the aether in the future. Now I’m going to show exactly why xkcd’s plot fails, but to do so is hard work, so first a sort of executive summary of its oddities.

The Gist
(1) The flashy temperature rises (the dashed lines) at the end are conjectures based on models that have repeatedly been proven wrong — indeed, they’ve never been proven right — by predicting temperatures much warmer than today’s. There is ample reason to distrust these predictions.

(2) Look closely at the period between 9000 BC until roughly 1000 AD, an era of some 10,000 years which had, if xkcd’s graph is true, temperatures much warmer than we had until the Internet. And this was long before the first barrel of oil was ever turned into gasoline and burned in life-saving internal combustion engines.

(3) There was no reason to start the graph at 20,000 BC. If xkcd had taken the timeline back further, he would have had to have drawn temperatures several degrees warmer than today’s, temperatures which outstrip the threatened warming promised by faulty climate models. And don’t forget that warmer temperatures are always associated with lush and bountiful periods in earth’s history. It’s ice and cold that kill.

(4) The picture xkcd presents is lacking any indication of uncertainty, which is the major flaw. We should not be looking at lines, which imply perfect certainty, but blurry swaths that indicate uncertainty. Too many people are too certain of too many things, meaning the debate is far from “settled.”

Unknown Unknowns
The temperature at 20,000 BC was, Munroe claims — no doubt relying on expert sources — about 4.3 C colder than the ad hoc average of temperatures from 1961-1990.

Was it actually 4.3 C cooler? How do we know? Forget the departure from the ad hoc average, which is a distraction. How do we know what the temperature was all those years ago? After all, there were no thermometers.

The answer is — get a pen and write this down, it’s crucial — we don’t know.

I’ll repeat that, because it’s a crucial point. We do not know what the temperature was. Yet here is xkcd, and climatologists, saying they do know. What gives?

Statistical modeling is what gives. This is complicated, so follow me closely. That it is complicated is why so many mistakes are made. It is tough to keep everything in mind at once, especially when one is in a hurry to get to an answer (I do not say the answer).

Temperature in history can’t be measured, but things associated with temperature can. For instance, coral grows at different rates at different temperatures. Certain chemical species dissolve in water at different rates at different temperatures. These other measures are called proxies. If we know the proxy, we can make a guess of the temperature.

Unlike temperature, proxies can often be measured historically, although never without error. That’s point (1): proxies are measured with error. After all, it’s hard to know exactly how much of a certain isotope of oxygen was present everywhere on Earth 22,000 years ago, yes? Don’t forget we’re talking about global average temperature. And then it’s not always clear that the historical dates are quite accurate either. Can you tell the difference between 22,000 and 21,999 years ago in an ancient chunk of coral? These are the two classes of measurement error. They have different effects, as we’ll see.

A statistical model between the proxy and the temperature, both measured in present day, is then built. Statistical models have internal guts, things called parameters. One or more of these parameters will relate how the change in the proxy is associated with the change in the uncertainty of the temperature. Not change of the temperature: change of the uncertainty in the temperature. Usually, and unfortunately, what happens is that these parameters are mistaken as the temperature (and not its uncertainty). That’s point (2): instead of reporting on parameters, about which we can be as certain as possible, what these models should but don’t report are predictions.

That is, the proxy measured at 20,000 BC is fed into the model and the parameter effect is reported. The uncertainty in this parameter effect, sometimes called a confidence interval, might also be reported. But these are always beside the point. Who cares about some dumb model? What’s needed is a prediction of what the temperature might have been given the assumed/measured value of the proxy. Not only the prediction, but also some indication of the uncertainty in the prediction should be given. (Even these predictions will be too sure because we can’t check the models’ validity in times historical; the reader here understands I am simplifying for a general audience.)

The website xkcd did not show any uncertainty. So he, and climatologists, make it appear that we know to a great degree just what the global average temperature was a long time ago. Which we don’t; not exactly.

The errors made thus far fool modelers into thinking they know much more than they do. The parametric confidence intervals tell us of the model guts and not about the temperature, and so using only these intervals guarantees over-certainty, and a lot of it. That we don’t incorporate the two kinds of proxy measurement error also guarantees even more over-certainty. I say guarantees: this is not a supposition, but a logical truth.

The combined effect of forgetting about the measurement error is to produce uncertainty bounds that are again too narrow (because of the first measurement error type), and they produce graphs which are way, way too smooth (because of the second).

Have you ever noticed how smooth and cocksure plots of historical temperature are, like xkcd’s? These errors are why. What we should actually see, instead of xkcd’s smooth, pretty line, is a vast wide blur, which is blurrier the farther back in time we go, and more focused the nearer to our time.


(The bottom portion of the cartoon.)

Now look at the end of xkcd’s plot, where more errors are found. Start around Anno Domini 1900. By that time, thermometers are on the scene, meaning that new kinds of models to form global averages are being used. These also require uncertainty bounds, which aren’t shown. Anyway, xkcd, like climatologists, stitches all these disparate data sources and models together as if the series is homogeneous through time, which it isn’t.

Here’s point (3): Because we can measure temperature in known years now (and not then), and we need not rely on proxies, the recent line looks sharper and thus tends to appear to bounce around more. It still requires fuzz, some idea of uncertainty, which isn’t present, but this fuzz is much less than for times historical.

The effect is like looking at foot tracks on a beach. Close by, the steps appear to be wandering vividly this way or that, but if you peer at them into the distance they appear to straighten into a line. Yet if you were to go to the distant spot, you’d notice the path was just as jagged. Call our misperceptions of time series on which xkcd relies for his joke statistical foreshortening. This is an enormous and almost always unrecognized problem in judging uncertainty.

There is one error left. From Anno Domini 2016 to 2100 xkcd shows dashed lines which are claimed to be temperatures. They aren’t, of course; at least not directly. They are guesses from climate models. These too should have uncertainty attached, but don’t.

The type of uncertainty xkcd should have put is again not “parametric” but predictive. We could rely on what the models themselves are telling us to get the parametric, or we could rely on the actual performance of models to get the predictive. Only the actual performance counts.

I’ll repeat that, too. Only actual model performance counts. That’s how science is supposed to work. We trust only those models that work.

Can we say anything about actual performance? Yes, we can. We can say with certainty that the models stink. We can say that models have over a period of many years predicted temperatures greater than we have actually seen. We can say that the discrepancy between the models’ predictions and reality is growing wider. This implies the uncertainty bounds on xkcd’s dashed lines should be healthy and wide. This is why xkcd’s, and the climatologists’, “current path” is not too concerning. There is no reason to place much warrant in the models’ predictions.

If I could draw a stick figure, I would do so here with the character saying, “Buy my book to learn more.”


[ Bericht 0% gewijzigd door de_tevreden_atheist op 19-09-2016 23:32:51 ]
Weten wat men weet en weten wat men niet weet: dat is kennis - Confucius
pi_165442294
quote:
0s.gif Op zondag 18 september 2016 16:31 schreef cynicus het volgende:

Mooi, dus je zegt nu zelf dat Schneider niet de noble cause corruption in de klimaatwetenschap geintroduceerd heeft maar dat hij juist oproept om zowel eerlijk als effectief te zijn in de communicatie van je kennis naar het grote publiek, hij ageert juist tegen noble cause corruption. Het zou fijn zijn als je de volgende keer niet zomaar anderen door het slijk haalt omdat zijn boodschap jou niet aanstaat.

Overigens kun je natuurlijk wel tegelijkertijd effectief en eerlijk zijn.
Nee cynicus, hij ageert absoluut niet tegen noble cause corruption, hij constateert dat er goedwillende activisten zijn die krantenkoppen willen halen om de mensheid van gedachten te doen veranderen. en hij "hoopt" dat het zowèl effectief áls eerlijk zal zijn. Maar zijn eigen definitie van effectief is juist dat er bochten worden afgesneden in de onderzoeksresultaten, en dat is nooit eerlijk.
Weten wat men weet en weten wat men niet weet: dat is kennis - Confucius
pi_165443875
quote:
1s.gif Op maandag 19 september 2016 23:16 schreef de_tevreden_atheist het volgende:

[..]

Marcott werd teruggefloten en heeft zelf erkend dat de 20ste eeuw niet wordt ondersteund met zijn proxies. En de foutmage in Marcott geeft bij lange na de spreiding niet weer. Kijk alleen eens naar het verschil in temperatuur van de Noord-en de Zuidpool in de afgelopen 5000 jaar,

[ afbeelding ]

en van 5000 tot 20000 jaar
[ afbeelding ]

Nee xkcd heeft de infographic gemaakt (je herkent zijn "stickmen") en hij heeft misbruik gemaakt van Marcott door het weglaten van de (veel te kleine) foutmarge, de ecofanaten gaan er jubelend mee aan de haal (dus wie vergeet hier de onzekerheden, pot verwijt de ketel?) maar er is inmiddels vette kritiek op de infographic door een professionele statisticus:
https://stream.org/xkcds-global-warming-time-series-mistakes/

[..]

Dat de proxies die door Marcott et al gebruikt werden de 20ste eeuw niet goed ondersteunen wordt volgens mij gewoon verteld in de bijbehorende publicatie.

Waarom een verschil tussen temperatuur tussen noord- en zuidpool moet resulteren in een grotere foutmarge in de gehele klimaatreconstructie ontgaat mij een beetje.
pi_165444569
quote:
0s.gif Op dinsdag 20 september 2016 01:19 schreef Zwoerd het volgende:

[..]

Dat de proxies die door Marcott et al gebruikt werden de 20ste eeuw niet goed ondersteunen wordt volgens mij gewoon verteld in de bijbehorende publicatie.

Waarom een verschil tussen temperatuur tussen noord- en zuidpool moet resulteren in een grotere foutmarge in de gehele klimaatreconstructie ontgaat mij een beetje.
Nee hoor dat kwam pas in een verklaring achteraf:
quote:
Marcott: “[The] 20th-century portion of our paleotemperature stack is not statistically robust, cannot be considered representative of global temperature changes, and therefore is not the basis of any of our conclusions.”
http://business.financialpost.com/fp-comment/were-not-screwed

Ken je dat verhaal van die man die verdronk in de rivier die gemiddeld 30 cm diep was?
Weten wat men weet en weten wat men niet weet: dat is kennis - Confucius
pi_165464942
Een wat meer accurate versie:

Great spirits have always found violent opposition from mediocrities
pi_165465195
quote:
0s.gif Op woensdag 21 september 2016 01:45 schreef rthls het volgende:
Een wat meer accurate versie:

[ afbeelding ]
Een accurater versie, of een versie die beter in jou straatje past?

Vooral dat einde ziet er totaal vreemd uit dat het met heftige golven stijgt maar dan de uittredende trendlijnen voornamelijk naar beneden laten gaan. :D
pi_165465768
Gebaseerd op GISP2 ice core data, oftewel dit laat de temperatuur in Groenland zien.

Voor de instrumentele data gebruiken ze hadcrut4. Die laat in het echt toch meer opwarming zien dan in dit plaatje. Zoals die afgevlakt aan het einde is ook niet echt wat de werkelijke data laat zien:

pi_165465929
quote:
1s.gif Op dinsdag 20 september 2016 08:09 schreef de_tevreden_atheist het volgende:

[..]

Nee hoor dat kwam pas in een verklaring achteraf:

Ok, maar het doel van die studie was toch om een reconstructie van het holoceen te maken en dat het met name ging om het klimaat van voorde laatste 100 jaar.

quote:
Ken je dat verhaal van die man die verdronk in de rivier die gemiddeld 30 cm diep was?
Ik begrijp het nog steeds niet.
pi_165472900
quote:
1s.gif Op woensdag 21 september 2016 06:55 schreef Basp1 het volgende:

[..]

Een accurater versie, of een versie die beter in jou straatje past?

Vooral dat einde ziet er totaal vreemd uit dat het met heftige golven stijgt maar dan de uittredende trendlijnen voornamelijk naar beneden laten gaan. :D
Die golven geven de koeling tot 1910 en de 1940-1970 koeling weer.

Trendlijnen zijn zo gemaakt, omdat niemand weet welke kant het opgaat.
Great spirits have always found violent opposition from mediocrities
pi_165472949
quote:
0s.gif Op woensdag 21 september 2016 08:43 schreef Zwoerd het volgende:
Gebaseerd op GISP2 ice core data, oftewel dit laat de temperatuur in Groenland zien.

Voor de instrumentele data gebruiken ze hadcrut4. Die laat in het echt toch meer opwarming zien dan in dit plaatje. Zoals die afgevlakt aan het einde is ook niet echt wat de werkelijke data laat zien:

[ afbeelding ]
Volgens mij zit de grafiek zelfs hoger in 1900 tot nu? Plus jouw Hadcrut4 laat de sterke daling sinds februari dit jaar niet zien.
Great spirits have always found violent opposition from mediocrities
pi_165472968
Ook nog wel een interessante paper:

http://journals.ametsoc.o(...).1?journalCode=clim&

quote:
Ten years ago, Webster et al. documented a large and significant increase in both the number as well as the percentage of category 4 and 5 hurricanes for all global basins from 1970 to 2004, and this manuscript examines whether those trends have continued when including 10 additional years of data. In contrast to that study, as shown here, the global frequency of category 4 and 5 hurricanes has shown a small, insignificant downward trend while the percentage of category 4 and 5 hurricanes has shown a small, insignificant upward trend between 1990 and 2014. Accumulated cyclone energy globally has experienced a large and significant downward trend during the same period. The primary reason for the increase in category 4 and 5 hurricanes noted in observational datasets from 1970 to 2004 by Webster et al. is concluded to be due to observational improvements at the various global tropical cyclone warning centers, primarily in the first two decades of that study.
Great spirits have always found violent opposition from mediocrities
pi_165474607
quote:
0s.gif Op woensdag 21 september 2016 09:02 schreef Zwoerd het volgende:

[..]

Ok, maar het doel van die studie was toch om een reconstructie van het holoceen te maken en dat het met name ging om het klimaat van voorde laatste 100 jaar.

[..]

Ik begrijp het nog steeds niet.
Precies! Daarom mag je de laatste honderd jaar er niet aan vastlijmen.

quote:
(Realclimate)Q: Is the rate of global temperature rise over the last 100 years faster than at any time during the past 11,300 years?

(Marcott)A: Our study did not directly address this question because the paleotemperature records used in our study have a temporal resolution of ~120 years on average, which precludes us from examining variations in rates of change occurring within a century. Other factors also contribute to smoothing the proxy temperature signals contained in many of the records we used, such as organisms burrowing through deep-sea mud, and chronological uncertainties in the proxy records that tend to smooth the signals when compositing them into a globally averaged reconstruction. We showed that no temperature variability is preserved in our reconstruction at cycles shorter than 300 years, 50% is preserved at 1000-year time scales, and nearly all is preserved at 2000-year periods and longer. Our Monte-Carlo analysis accounts for these sources of uncertainty to yield a robust (albeit smoothed) global record. Any small “upticks” or “downticks” in temperature that last less than several hundred years in our compilation of paleoclimate data are probably not robust, as stated in the paper.
Weten wat men weet en weten wat men niet weet: dat is kennis - Confucius
pi_165474902
quote:
0s.gif Op woensdag 21 september 2016 16:03 schreef rthls het volgende:

[..]

Volgens mij zit de grafiek zelfs hoger in 1900 tot nu? Plus jouw Hadcrut4 laat de sterke daling sinds februari dit jaar niet zien.
Ik las mn eigen figuur verkeerd :') Het laat idd wel ongeveer een gelijke stijging zien (ongeveer 0.8-0.9 C sinds 1900. Dat mijn grafiek de daling vanaf februari niet laat zien is logisch aangezien het 10-jarig gemiddelde is, net als in jouw grafiek.
Feit blijft dat er in jouw grafiek maar gebruik wordt gemaakt van 1 proxy site (GISP2) en daarom geen goede weergave geeft van de globale temperatuur.

quote:
Trendlijnen zijn zo gemaakt, omdat niemand weet welke kant het opgaat.
Maar geen een volgt de trend die we de laatste 100 jaar hebben gezien, ze zeggen allemaal dat de temperatuur de komende 100-150 jaar ongeveer gelijk blijft. Lijkt me ook op niets gebaseerd.
pi_165474993
quote:
1s.gif Op woensdag 21 september 2016 17:28 schreef de_tevreden_atheist het volgende:

[..]

Precies! Daarom mag je de laatste honderd jaar er niet aan vastlijmen.

[..]

Daarom plakken ze ook de instrumentele data erachter en niet hun eigen proxy data. Die is natuurlijk van een andere resolutie dan de historische data, dus je mag het er inderdaad niet zómaar achter plakken . Wat wel zo is, is dat je uiteindelijk wel een extreme stijging gaat zien, mits de temperatuur niet vrij snel weer rap omlaag keldert. En de theorie zegt dat dat waarschijnlijk niet gaat gebeuren.
pi_165477483
quote:
0s.gif Op woensdag 21 september 2016 17:50 schreef Zwoerd het volgende:

[..]

Daarom plakken ze ook de instrumentele data erachter en niet hun eigen proxy data. Die is natuurlijk van een andere resolutie dan de historische data, dus je mag het er inderdaad niet zómaar achter plakken . Wat wel zo is, is dat je uiteindelijk wel een extreme stijging gaat zien, mits de temperatuur niet vrij snel weer rap omlaag keldert. En de theorie zegt dat dat waarschijnlijk niet gaat gebeuren.
Dat is dan toch nietszeggend? Het lijkt nu alsof de huidige stijging unprecedented is, terwijl Marcott zelf zegt dat je die conclusie niet mag trekken. De enige oplossing is om bij de reconstructie dan een fatsoenlijke foutmarge te tekenen, en dat is juist nagelaten in de infographic. De theorie zegt dat helemaal niet, dat is puur gebaseerd op speculatie van hoge klimaatgevoeligheid, gecombineerd met een alarmistisch emissiescenario en het speculatief verzadigen van de co2 opname.

[ Bericht 4% gewijzigd door de_tevreden_atheist op 21-09-2016 19:59:28 ]
Weten wat men weet en weten wat men niet weet: dat is kennis - Confucius
  donderdag 22 september 2016 @ 20:06:13 #38
289141 Kaji
Debiele homofiele joodse neger
pi_165499785
http://www.nu.nl/wetensch(...)dacht-rekenfout.html

quote:
IJskap op Groenland smelt sneller dan gedacht door 'rekenfout'
Gepubliceerd: 22 september 2016 14:15
Laatste update: 22 september 2016 16:07

Op Groenland is de afgelopen jaren veel meer ijs gesmolten dan tot nu toe werd aangenomen.
Het eiland verliest per jaar ongeveer 19 kubieke kilometer meer ijs dan wetenschappers tot nu toe dachten.

Daarmee werd het jaarlijkse ijsverlies ongeveer 7 procent te laag ingeschat.

Dat melden onderzoekers van Ohio State University in het wetenschappelijk tijdschrift Science Advances.

GPS
De wetenschappers kwamen tot hun bevindingen door de omvang van de ijsmassa op Antarctica zeer nauwkeurig te berekenen met behulp van een GPS-systeem.

Tot nu toe werd de ijskap op Groenland in kaart gebracht met computersimulaties en zwaartekrachtmetingen. Bij deze berekeningen werd er echter geen rekening gehouden met een fenomeen dat door geologen 'postglaciale opheffing' wordt genoemd.

Als een ijskap smelt, wordt er steeds minder druk uitgeoefend op de bodem onder het ijs. Daardoor komt de aardkorst in zo'n gebied iets omhoog. Op dit moment is er op Groenland ook sprake van postglaciale opheffing.

Foutje
De bodem van Groenland is op sommige plekken zo ver omhoog gekomen dat er onderin de ijskap nu rotsen zijn te vinden op plekken waar vroeger ijs lag. In de oude computermodellen worden deze rotsen meegeteld als ijs.

De nieuwe berekeningen compenseren dat foutje. "Ze laten zien dat het ijsverlies steeds groter wordt", verklaart hoofonderzoeker Michael Bevis op nieuwssite Phys.org. "Het is best angstaanjagend."
Alle mensen zijn voortdurend ontevreden.
pi_165508953
Oh, het gemierenneuk van non-experts die het menen beter te weten over een infographic is nog gaande. :')

Is er iemand van zogenaamde skeptici bereid om een weddenschap aan te gaan over de toekomstige ontwikkelingen van de wereldwijde temperatuur? Ik ben geintresseerd om er geld op te zetten.
pi_165509042
quote:
0s.gif Op vrijdag 23 september 2016 09:49 schreef cynicus het volgende:
Oh, het gemierenneuk van non-experts die het menen beter te weten over een infographic is nog gaande. :')

Is er iemand van zogenaamde skeptici bereid om een weddenschap aan te gaan over de toekomstige ontwikkelingen van de wereldwijde temperatuur? Ik ben geintresseerd om er geld op te zetten.
Wat heb je aan zulke weddenschappen, die durven ze tocn niet aan en gaan dan toch cherrypicken en komen met een blogje van mcintyre aan en gaan daar een uitgebreid betoog over beginnen terwijl men totaal niet weet waar men het nu precies over heeft. :D

Het is te triest voor woorden dat sommige wetenschappers opgehemeld worden maar het klimaat debat nog steeds door pseudo wetenschappers beheerst wordt.
pi_165509939
quote:
1s.gif Op woensdag 21 september 2016 19:46 schreef de_tevreden_atheist het volgende:

[..]

Dat is dan toch nietszeggend? Het lijkt nu alsof de huidige stijging unprecedented is, terwijl Marcott zelf zegt dat je die conclusie niet mag trekken. De enige oplossing is om bij de reconstructie dan een fatsoenlijke foutmarge te tekenen, en dat is juist nagelaten in de infographic. De theorie zegt dat helemaal niet, dat is puur gebaseerd op speculatie van hoge klimaatgevoeligheid, gecombineerd met een alarmistisch emissiescenario en het speculatief verzadigen van de co2 opname.
Hoe lang moet de huidige opwarming nog doorgaan volgens jou, voordat hij wel 'unprecedented' genoemd mag worden?
pi_165513741
quote:
0s.gif Op vrijdag 23 september 2016 09:57 schreef Basp1 het volgende:

[..]

Wat heb je aan zulke weddenschappen, die durven ze tocn niet aan en gaan dan toch cherrypicken en komen met een blogje van mcintyre aan en gaan daar een uitgebreid betoog over beginnen terwijl men totaal niet weet waar men het nu precies over heeft. :D
True, maar ik heb zin om geld te verdienen aan ideologisch gedreven misinformatie verspreiders of om geld te verliezen als AGW (gelukkig) niet waar blijkt te zijn. Of het zal blijken dat ontkenners toch niet zo zeker van hun zaak zijn en geen weddenschap durven aangaan.

quote:
Het is te triest voor woorden dat sommige wetenschappers opgehemeld worden maar het klimaat debat nog steeds door pseudo wetenschappers beheerst wordt.
Helemaal waar. Gelukkig zien we ook dat -in de kringen waar het toe doet- het realisme langzaamaan wint en men het risico begint in te zien en probeert te verminderen. Het is dan ook vooral het publieke klimaatdebat dat door septici beheerst wordt. Het wetenschappelijke debat is allang beslecht en het financiele debat en het politiek debat begint daar ook lanzaam aan op te lijken.
pi_165521721
quote:
1s.gif Op vrijdag 23 september 2016 10:56 schreef Zwoerd het volgende:

[..]

Hoe lang moet de huidige opwarming nog doorgaan volgens jou, voordat hij wel 'unprecedented' genoemd mag worden?
Marcott heeft het antwoord:
quote:
We showed that no temperature variability is preserved in our reconstruction at cycles shorter than 300 years
Weten wat men weet en weten wat men niet weet: dat is kennis - Confucius
pi_165521879
quote:
0s.gif Op vrijdag 23 september 2016 14:04 schreef cynicus het volgende:

[..]

True, maar ik heb zin om geld te verdienen aan ideologisch gedreven misinformatie verspreiders of om geld te verliezen als AGW (gelukkig) niet waar blijkt te zijn. Of het zal blijken dat ontkenners toch niet zo zeker van hun zaak zijn en geen weddenschap durven aangaan.

Ik ook (je hebt helemaal gelijk dat de klimaatwetenschap tot het bot is vergiftigd door ideologisch gedreven misinformatie), maar de spreiding van het IPCC is zo groot dat ze ongeveer alles hebben ingecalculeerd behalve natuurlijke afkoeling door verminderde zonneaktiviteit en stadium-wave cycliciteit. Bovendien je hebt maar een paar jaar voor een weddenschap omdat de meeste klimaatskeptici al pensionado's zijn.

[ Bericht 0% gewijzigd door de_tevreden_atheist op 24-09-2016 23:18:41 ]
Weten wat men weet en weten wat men niet weet: dat is kennis - Confucius
pi_165530114
Ad hominems en ad verecundiams. Erg sterk van onze alarmistas.
Great spirits have always found violent opposition from mediocrities
pi_165531679
quote:
0s.gif Op zaterdag 24 september 2016 04:40 schreef rthls het volgende:
Ad hominems en ad verecundiams. Erg sterk van onze alarmistas.
Dat krijg je als de inhoudelijke argumenten op zijn.
Weten wat men weet en weten wat men niet weet: dat is kennis - Confucius
pi_165532257
quote:
1s.gif Op vrijdag 23 september 2016 20:16 schreef de_tevreden_atheist het volgende:

[..]

Ik ook (je hebt helemaal gelijk dat de klimaatwetenschap tot het bot is vergiftigd door ideologisch gedreven misinformatie), maar de spreiding van het IPCC is zo groot dat ze ongeveer alles hebben ingecalculeerd behalve natuurlijke afkoeling door verminderde zonneaktiviteit en stadum-wave cycliciteit. Bovendien je hebt maar een paar jaar voor een weddenschap omdat de meeste klimaatskeptici al pensionado's zijn.
De koele zon die er al jaren is maar desondanks de opwarming zich doorzet. :D

https://klimaatveranderin(...)danks-een-koude-zon/
pi_165539190
quote:
1s.gif Op zaterdag 24 september 2016 10:39 schreef de_tevreden_atheist het volgende:

[..]

Dat krijg je als de inhoudelijke argumenten op zijn.
Inderdaad ;)
Great spirits have always found violent opposition from mediocrities
pi_165539213
quote:
1s.gif Op zaterdag 24 september 2016 11:20 schreef Basp1 het volgende:

[..]

De koele zon die er al jaren is maar desondanks de opwarming zich doorzet. :D

https://klimaatveranderin(...)danks-een-koude-zon/
Het is allemaal een stuk gecompliceerder dan je denkt:

https://judithcurry.com/2(...)and-human-societies/
Great spirits have always found violent opposition from mediocrities
pi_165544095
Het is en blijft een feit dat niemand de toekomst blijkbaar volledig goed in kaart heeft.
abonnement Unibet Coolblue
Forum Opties
Forumhop:
Hop naar:
(afkorting, bv 'KLB')