WGR Werk, Geldzaken, Recht en de Beurs
Hier kun je alles kwijt over sollicitaties, werksituaties, belastingen, (handelen op) de beurs, hypotheken, beleggingen en salarissen, arbeidscontracten of geschillen met je (huis)baas. Alles over werk, geldzaken en recht dus.
Ik dacht ook dat ik hem meegenomen had. Ik vond de zekerheden voldoende, rechtlijnig verhaal, geen gestapelde financiering, maar kreeg helaas later melding dat ik net te laat was met inschrijven.quote:Op woensdag 3 augustus 2016 14:30 schreef NaRegenDeZon het volgende:
[..]
Ik heb hem vanochtend meegenomen. Zekerheden zijn goed. En de D&B ratings zijn, in tegenstelling met bijvoorbeeld project Dikkeboom en partners en de laatste zorgboerderij/zorgappartementen, goed weergegeven.(Ik ben allergisch voor verkeerd weergegeven ratings 😠)
Dus wel wat risico maar door de zekerheden te overzien.
De "noot" hebben ze in ieder geval aangepast: Update 3/8/2016quote:Op woensdag 3 augustus 2016 16:32 schreef Mynheer007 het volgende:
[..]
Als de opbrengsten uit het contract verpand zouden worden t.b.v. de investeerders van GvE kunnen ze wel een klein bedragje van mij krijgen. Mijn ervaring is dat EZ en de EC betrouwbare partners zijn en wanneer het buiten jouw schuld om fout loopt dat je vaak nog kan rekenen op het beloofde geld.
Maar aangezien GvE niet aan verpanding doet sla ik hem over, al ga ik wel even lobbyen bij GvE voor een verpanding van de opbrengsten uit het contract.
Noot aangepast omdat er uiteraard wel sprake is van borgstelling (hoofdelijk tekenen) door de als geldnemer en medegeldnemer tekenende entiteiten.
Heb ze ook al een mail gestuurd, lijkt me een kleine moeite om dit te verpanden voor de geboden rente.quote:
Maar aangezien GvE niet aan verpanding doet sla ik hem over, al ga ik wel even lobbyen bij GvE voor een verpanding van de opbrengsten uit het contract.
Trek eens aan mijn vinger?
Een open deur vraagt nu eenmaal om ingeschopt te worden.
Een open deur vraagt nu eenmaal om ingeschopt te worden.
Een snelle reactie van GvE:
quote:Hartelijk dank voor uw vraag. Wij zijn op dit moment bezig met het contractueel en procesmatig inrichten van het nemen van pandrecht, oprichting Stichting Zekerheden, etc. Dit vergt een zorgvuldige aanpak en ik verwacht dat wij daar over 2 maanden gereed mee zijn. Consequentie is echter wel dat wij op dit moment geen pandrecht voor onze investeerders kunnen nemen, dus ook voor dit project niet.
Ik vertrouw erop uw vraag hiermee beantwoord te hebben.
Klopt, maar eigenlijk is de verandering minimaal. In beide gevallen doet KoM niets (na de eerste aanmaningen). In de oude situatie moesten formeel de investeerders het uithanden geven aan een incassobureau maar in de praktijk deed KoM dit.quote:
[..]
Als ik het goed begrijp ben je als investeerder persoonlijk verantwoordelijk voor het uitwinnen van de zekerheden. KoM heeft daar in oude overeenkomsten geen rol in. Het is voor investeerders erg lastig om die zekerheden uit te winnen, mede omdat KoM weinig informatie geeft (bijvoorbeeld over wie er nog meer in het project zitten, zodat je eventueel samen kan werken). Via de stichting is er opeens 1 partij die zekerheden kan uitwinnen. Dan bestaat er opeens het risico dat daar daadwerkelijk werk van gemaakt gaat worden. Dat is als geldnemer niet wenselijk.
In de nieuwe situatie doet KoM ook nog steeds niets (na de eerste aanmaningen) maar gaat het, niet meer via de investeerders maar via de stichting, alsnog naar dat zelfde incassobureau. De investeerders hebben er alleen in de nieuwe situatie eigenlijk niets meer over te zeggen.
In beide gevallen heeft KoM er formeel geen rol in.
Ik moet zeggen dat KoM in het geval van een default waar ik in zit best veel doet, ze geven iig periodiek updates en gaan nu beslag leggen op prive rekeningen en bezittingen.quote:Op woensdag 3 augustus 2016 17:32 schreef Horsemen het volgende:
[..]
Klopt, maar eigenlijk is de verandering minimaal. In beide gevallen doet KoM niets (na de eerste aanmaningen). In de oude situatie moesten formeel de investeerders het uithanden geven aan een incassobureau maar in de praktijk deed KoM dit.
In de nieuwe situatie doet KoM ook nog steeds niets (na de eerste aanmaningen) maar gaat het, niet meer via de investeerders maar via de stichting, alsnog naar dat zelfde incassobureau. De investeerders hebben er alleen in de nieuwe situatie eigenlijk niets meer over te zeggen.
In beide gevallen heeft KoM er formeel geen rol in.
Nadeel vind ik wel dat ze de kosten van de gehele procedure (9.000 euro) bij de investeerders naar rato willen onderbrengen...
Het beeld wat ik hier boven schetste is ook alleen maar zoals ik de voorwaarden lees die zijn opgenomen in de overeenkomst van geldlening. De praktijk kan natuurlijk hier en daar afwijken. Met betrekking tot de kosten heeft KoM formeel natuurlijk gelijk. De kosten worden overigens in eerste instantie neergelegd bij de geldnemer maar als daar niets te halen is…… Overigens kunnen die kosten natuurlijk nog wel een discussie puntje vormen als KoM zelf ook aantoonbaar steken heeft laten vallen (zoals misschien wel bij de slijter???) Maar ja, dat moet dan wel “nog even” bewezen worden. Ook wat dat betreft heeft KoM (en overige platformen) de overeenkomst overigens aardig dichtgetimmerd.quote:
[..]
Ik moet zeggen dat KoM in het geval van een default waar ik in zit best veel doet, ze geven iig periodiek updates en gaan nu beslag leggen op prive rekeningen en bezittingen.
Nadeel vind ik wel dat ze de kosten van de gehele procedure (9.000 euro) bij de investeerders naar rato willen onderbrengen...
Artikel uit VN deze week over crodfunding:
Zelfs de hypotheek kan via crowdfunding
DOOR MARJOLEIN VAN TRIGT
Ooit was het revolutionair: online platforms die mensen in staat stellen om elkaar geld te lenen zonder tussenkomst van de bank. Inmiddels zijn banken en institutionele beleggers de grootste investeerders in deze vorm van crowdfunding en spelen algoritmes de rol van vriendelijke buurman.
DEEL TWEET APP
Beide opa’s van styliste Kathelijne Koster waren ondernemer. De damesmodezaak die ze in 2017 wil openen, draagt hun naam: spruyt & Ko. Op de muur komt een stamboom van alle ‘familieleden’ die een steentje bijdroegen aan de zaak; de investeerders in haar crowdfundingcampagne. Via het crowdfundingplatform CrowdAboutNow haalde Koster bijna 25.000 euro op. In combinatie met eigen spaargeld, een subsidie en een onderhandse lening is het meer dan genoeg om de bank te omzeilen. ‘Bij de bank kon ik een lening afsluiten tegen 9 procent rente,’ zegt ze. ‘Mijn investeerders krijgen 12 procent, verdeeld over drie jaar. Bovendien dienen ze als ambassadeurs voor mijn zaak. Ze maken niet alleen reclame voor me omdat ze het me gunnen, maar ook omdat het in hun belang is dat ik slaag.’
De meeste investeerders zijn bekenden of bekenden van bekenden. Koster voelt druk om van de winkel een succes te maken, want anders zijn haar vrienden en familie hun geld kwijt. ‘Maar dan hebben ze er hoe dan ook een gratis stylingadvies aan overgehouden.’
Big business
Een campagne zoals die van Koster past bij de sfeer van semi-liefdadigheid die in Nederland rondom crowdfunding hangt. Investeren in een startende ondernemer is niet alleen een alternatieve manier om rendement op spaargeld te krijgen, maar ook om creatievelingen, goede doelen en start-ups een handje te helpen. Voor sommigen is investeren in crowdfunding een levenshouding. In de reportage ‘Crowdfunding als tegenwicht voor de banken’ van Eenvandaag uit 2012 zegt peer-to-peer-investeerder Jan Dik Boot bijvoorbeeld: ‘Ik moet wel mijn rendement maken, het [investeren] moet berekend risico zijn, maar daarbinnen kies ik wat past bij mijn leefstijl. Ik ga niet naar een bank die in kinderarbeid of de oorlogsindustrie investeert.’
Peer-to-peer lending (p2p-lending), ‘bankieren zonder bank’, is een vorm van crowdfunding waarbij investeerders hun geld beleggen in een lening voor een ondernemer of consument. Online platforms verbinden mensen die een lening zoeken met mensen die rendement op hun spaargeld willen verdienen. De uitleners krijgen het bedrag na een gemiddelde looptijd van drie jaar terug met een rente van 4 tot 12 procent. Bij succes betalen lener en investeerder meestal een succesfee aan het platform.
Wereldwijd is p2p-lending sinds de financiële crisis de meest populaire vorm van crowdfunding. De lage rente op spaargeld en de terughoudendheid van de banken bij het verstrekken van nieuwe leningen zorgen ervoor dat steeds meer mensen op zoek naar geld hun heil online zoeken. Het vaak hoge rendement trekt ook minder idealistische types aan. Wie online een lening afsluit om zijn huis te verbouwen, heeft geen behoefte om daar een uitgebreide campagne aan te verbinden. Een institutionele belegger die het geld van zijn klanten wil laten renderen, zal ook minder belangstelling aan de dag leggen voor het product dat ermee wordt gefinancierd. De terminologie verandert mee: sinds banken en institutionele beleggers p2p-lending hebben ontdekt, is de term marketplace lending in zwang. Inmiddels is 65 procent van het kapitaal dat in marketplace lending omgaat afkomstig van institutionele beleggers. Crowdfunding is big business. Dat leidt tot wantoestanden, zoals in China, waar naar schatting de helft van de platforms en bedrijven die zich bezighouden met marketplace lending malafide is. Het leidt ook tot steeds meer onduidelijke financiële producten die met name in de Verenigde Staten om de leningen worden ontwikkeld. Van een lening van mens tot mens is steeds vaker geen sprake meer. Algoritmes vergelijken de ratings die de platforms aan de leningen geven met big data over de lener. Investeringen met een hoog risico worden zo automatisch afgedekt met minder risicovolle beleggingen. Wie wil, kan zijn spaargeld laten renderen door het automatisch door het platform te laten verspreiden over leningen. Ook in Nederland komt er steeds vaker geenpeer meer kijken bij peer-to-peer lending.
Nu hangt er aan crowdfunding nog vaak het gevoel dat er iets goeds moet worden gedaan.
Baarden in de minderheid
‘Waarom heb jij geen baard?’ vraagt Mark Rutte aan Jon Leland. ‘Je komt uit Williamsburg, de hipste wijk van Broooklyn. Iedereen heeft daar toch een baard?’ De strategisch directeur van het Amerikaanse crowdfundingplatform Kickstarter lijkt overrompeld. Misschien had hij een wat inhoudelijker vraag verwacht van de Nederlandse premier op Crowdfunding Day Europe. Maar Rutte interviewt de keynote sprekers zoals hij even ervoor heeft gespeecht: schijnbaar uit de losse pols, met de lachers op zijn hand. De cijfers die hij zojuist heeft aangehaald, geven reden tot vrolijkheid in de conferentiezaal van de Amsterdam ArenA. In Nederland verdubbelt het bedrag dat in crowdfunding wordt gestoken elk jaar, van 32 miljoen euro in 2013 naar 128 miljoen in 2015. Dat is nog niets in vergelijking met de groei in de Verenigde Staten: van 4,4 miljoen dollar in 2013 naar ruim 36 miljard in 2015. Of neem de spectaculaire groei van crowdfunding in China: van 5,5 miljard dollar in 2013 tot 102 miljard in 2015. Wereldwijd neemt het fenomeen crowdfunding serieuze vormen aan en alle tekenen wijzen erop dat dit in Nederland niet anders zal zijn.
Crowdfundingadviesbureau Douw&Koren organiseert de jaarlijkse conferentie om de gevestigde financiële orde te laten kennismaken met crowdfunding. ‘We willen bereiken dat crowdfunding een vorm van financieren wordt die bij iedereen in de financiële sector op het netvlies staat, in plaats van de alternatieve vorm die het nu nog is,’ zegt mede-oprichter Gijsbert Koren.
Op Crowdfunding Day Europe 2016 zijn de baarden in de minderheid. Blauwe maatpakken en bruine gaatjesschoenen voeren de boventoon: het uniform van de Zuidas-man. De dag staat in het teken van ‘volwassenwording’ van de sector. De deelnemers volgen sessies over de voordelen van stapelfinanciering, aansprakelijkheidsrisico’s, risicoanalyse en zorgplicht. Er is aandacht voor de agrarische sector (‘cowfunding’) en vastgoed. Klaas Kroot, directeur van het Financieel Opleidingsinstituut, stelt in de sessie over vastgoed onomwonden vast dat crowdfunding nog eens heel groot kan worden, mits ‘het emotionele rendement’ wordt vervangen door de ratio. ‘Nu hangt er aan crowdfunding nog vaak het gevoel dat er iets goeds moet worden gedaan.’
Illustratie: Zeloot.
Verkeerde verwachtingen
De Britse website Zopa was in 2005 de eerste die onbekenden in staat stelde online geld aan elkaar uit te lenen. Het verschijnsel heette in eerste instantie social lending. De media benadrukten dat de technologie burgers voor het eerst in staat stelde om de machtige banken te omzeilen. In de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en Duitsland is het inmiddels vrij normaal om een hypotheek of een studielening via een p2p-platform af te sluiten. Sinds kort is het ook in Nederland mogelijk om een hypotheek deels via crowdfunding bij elkaar te halen. Eind juni 2016 kreeg hypotheekverstrekker Jungo van de AFM een vergunning voor het uitgeven van ‘de eerste people-to-people-hypotheek’, die voor maximaal 20 procent via crowdfunding bij elkaar wordt gehaald.
Lending Club, het grootste Amerikaanse p2p-platform, heeft sinds de oprichting in 2006 bijna 20 miljard dollar aan krediet opgebracht. Volgens een rapport van HJCO Capital Partners is er in totaal voor 100 miljard dollar aan leningen uitgezet via marketplace lending. De Rotterdamse beleggingsonderneming voorspelt dat marketplace lending zal blijven groeien en in 2020 wereldwijd tussen 281 en 532 miljard dollar zal opbrengen.
In Nederland loopt het voorlopig zo’n vaart nog niet. In 2014 werd voor minder dan 1 miljoen euro in online consumentenleningen gestoken. In 2015 was dat 3,6 miljoen. Maar in dezelfde periode nam het totaalbedrag van zakelijke leningen via p2p-platforms toe van 41 naar 88,8 miljoen euro. ‘Puur financieel gedreven crowdfunding groeit veel harder dan crowdfunding als geheel,’ zegt Gijsbert Koren van crowdfundingadviesbureau Douw&Koren.
Niet iedereen is daar zo zeker van. Mark Laagewaard, directeur van CrowdAboutNow, vreest dat er verkeerde verwachtingen ontstaan onder zowel ondernemers als investeerders. ‘Ondernemers die de financiering voor hun campagne zien vollopen, denken dat de crowd investeert omdat ze in hun plan geloven,’ zegt hij. ‘Maar beleggers kijken alleen of er voldoende zekerheden zijn op basis van de situatie van de ondernemer. Een ondernemer loopt nu eenmaal reële risico’s. Een product kan bijvoorbeeld minder aanslaan dan verwacht. Heb je dan liever een anonieme groep beleggers als investeerders, of een betrokken netwerk, dat je een jaar uitstel van terugbetaling gunt als dat nodig blijkt?’
Ik denk dat een derde van de p2p-bedrijven in China het geld binnenhaalt en verdwijnt. Dat is wel een probleem.
Malafide praktijken
Van enig idealisme rondom marketplace lending is in China nooit sprake geweest. Online investeren is er ongekend populair. Volgens de Chinese cijfers leverde marketplace lending vorig jaar 970 miljard RMB op, ongeveer 130 miljard euro. Er waren meer dan 10 miljoen individuen bij de leningen betrokken. ‘Een gewone lening bij de bank is voor de meeste ondernemers eenvoudigweg geen optie,’ zegt Mark Greeven, universitair hoofddocent Innovatie en Ondernemerschap aan de Zhejiang University in Hangzhou. ‘Alleen bedrijven en organisaties in de publieke sector krijgen een lening van de staatsbanken.’ Hypotheken verstrekken de banken wel.
Vanwege het gebrek aan sociale zekerheid hebben Chinezen noodzakelijkerwijs veel spaargeld in huis. Ze moeten zelf sparen voor hun oude dag. Wie een huis wil kopen, moet minstens dertig procent van het bedrag cash op tafel leggen. ‘Offline kennen ze hier al honderden jaren peer-to-peer lending,’ vertelt Greeven. ‘Dorpelingen stoppen geld in een pot, waarmee ze om beurten ergens in mogen investeren of iets kopen. China is de meest kapitalistische samenleving in de wereld. Iedereen wil vooruit en iedereen heeft geld nodig. Er is een grote bereidheid om risico’s te nemen. Het gros van de Chinezen heeft niet voldoende kennis om de mogelijke risico’s te snappen.’
Eigenlijk past online geld uitlenen niet bij een low trust samenleving als China, vindt Greeven. ‘Daarom is er in China een grote offline component aan marketplace lending. Online platforms werken samen met lokale banken of lokale investeringsbureaus. Ze gebruiken die kanalen om lokaal de kredietwaardigheid van mensen te controleren.’
Geen overbodige luxe, want van de bijna vierduizend platforms en bedrijven die zich in 2015 in China met marketplace lending bezighielden, opereert grofweg de helft niet goed. ‘Of ze zijn failliet, of ze bestaan maar er gebeurt niets, of ze zijn verdwenen. Ik denk dat een derde van de p2p-bedrijven in China het geld binnenhaalt en verdwijnt. Dat is wel een probleem,’ zegt Greeven met gevoel voor understatement.
Marketplace lending werd jarenlang gedoogd door de regering. Sinds 2015 is het officieel goedgekeurd en probeert de overheid de markt te reguleren. Noodgedwongen, zo lijkt het, nadat begin 2015 duidelijk werd dat een van de grootste p2p-platforms een Ponzi-zwendel bleek te zijn: investeerders dachten hoge rendementen binnen te halen, maar in werkelijkheid werden ze uitbetaald met het geld van nieuwe investeerders. Tot de bubbel knapte en iedereen miljoenen verloor.
Transparantie
De meeste Chinese investeerders op p2p-platofrms hebben geen idee dat ze zich met crowdfunding bezighouden wanneer ze naar een goed rendement voor hun spaargeld zoeken. Je zou kunnen zeggen dat marketplace lending zich de term ‘crowdfunding’ onterecht heeft toegeëigend. Als je een intensief contact tussen investeerder en lener als een voorwaarde voor crowdfunding ziet, is dat inderdaad het geval. Bij platforms als Zopa en Lending Club is er geen enkele sprake van interactie tussen investeerder en lener. Kredieten worden anoniem toegekend. Het is niet ongebruikelijk dat ondernemers het bedrag van hun lening online binnen enkele uren bijeen hebben. In een ‘klassieke’ crowdfundingcampagne is zoiets onbestaanbaar en zelfs onwenselijk, vanwege de marketingdoeleinden van de campagne.
Laagewaard, van huis uit socioloog, noemt het een zorgelijke ontwikkeling dat er meer afstand ontstaat tussen de afkomst van het geld en wat ermee gebeurt. ‘De basis van crowdfunding is dat mensen hun spaargeld investeren in zaken die ze snappen en dat ondernemers een campagne gebruiken om draagvlak te creëren. Het laagdrempelige karakter wordt aangetast wanneer het meer marketplace lending wordt.’
Het lijkt wat laat om de term ‘crowdfunding’ alsnog te claimen voor sociale vormen van lenen. De sector heeft de hoop gevestigd op de eerder genoemde volwassenwording: betere regulering en meer duidelijkheid over verschillende soorten leningen en de risico’s die ermee verbonden zijn. Het toverwoord, veelvuldig genoemd op Crowdfunding Day Europe, is ‘transparantie’. Als platforms opener zouden zijn over de behaalde resultaten, dan zouden investeerders en leners een duidelijker beeld krijgen van de risico’s die ze lopen. Gijsbert Koren van Douw&Koren is daar voorstander van. ‘Platforms moeten veel transparanter zijn over hoe het gaat met de projecten die gefinancierd zijn,’ zegt hij. ‘Maak duidelijk waarom het rendement van bepaalde campagnes hoog is. Sommige platforms bieden een soort scoring, maar als potentiële investeerder zie ik niet altijd waar die scoring op gebaseerd is. Ze zouden bijvoorbeeld altijd twintig kerncijfers kunnen laten zien, waarop investeerders hun keuze kunnen baseren.’
Laagewaard heeft er minder vertrouwen in. ‘Bij een rating wordt onder meer gekeken naar de verhouding eigen vermogen, vreemd vermogen en branchegegevens. Op basis van een goede rating zou je ten onrechte het idee kunnen krijgen dat een deel van jouw risico is afgedekt. Maar een onderneming op een rotplek kan over de perfecte branchegegevens beschikken en toch geen kans van slagen hebben. Dat weet je alleen als je de buurt zelf kent.’
Leningen verpakken
Rentes op recorddiepte. Investeerders wanhopig op zoek naar redelijke rendementen. Een flitsende nieuwe manier om geld te verdienen door riskante consumentenschulden te verhandelen. Crash.
Zo begint een waarschuwende beschouwing in de Financial Times van 30 mei 2016. Het verdienmodel van de grote Amerikaanse p2p-platforms zit zo in elkaar dat ze afhankelijk zijn van nieuwe leningen om overeind te blijven. In mei van dit jaar moest de topman van Lending Club vertrekken, omdat onder meer bleek dat er voor 22 miljoen dollar aan slechte kredieten was doorverkocht aan een zakenbank. Het beursgenoteerde Lending Club probeerde sneller te groeien door professionele beleggingsinstellingen uit te nodigen. Leningen werden opgeknipt en doorverkocht als onderdeel van een beleggingsproduct. Banken verkochten de pakketten weer door aan hedgefondsen. De verwachting is dat andere p2p-platforms in de VS in de problemen zullen komen door het gegoochel met consumentenkredieten. De Financial Times trekt een parallel met de manier waarop slechte hypotheken in de Verenigde Staten werden doorverkocht, wat leidde tot de huizencrisis in 2007.
Koren maakt zich kwaad als het onderwerp ter sprake komt. ‘Leningen verpakken is het begin van het einde,’ stelt hij. ‘De enige reden om dat te doen, is hebzucht. Houd crowdfunding toch bij wat het is: de crowd maakt een lening mogelijk. Als je al die extra lagen er niet op plakt en transparant maakt hoe het ervoor staat, dan is financieel gedreven crowdfunding geweldig. Niet leuk, niet sympathiek, maar wel geweldig.’
Mark Rutte heeft er alle vertrouwen in dat het sympathieke karakter van crowdfunding behouden blijft, blijkt uit de afsluiting van zijn toespraak. ‘Het zou mij niets verbazen als over enkele jaren blijkt dat de nieuwe Steve Jobs via crowdfunding zijn of haar eerste successen boekte.’ Hij ontvangt een uitbundig applaus van de Zuidas-mannen.
Met medewerking
Zelfs de hypotheek kan via crowdfunding
DOOR MARJOLEIN VAN TRIGT
Ooit was het revolutionair: online platforms die mensen in staat stellen om elkaar geld te lenen zonder tussenkomst van de bank. Inmiddels zijn banken en institutionele beleggers de grootste investeerders in deze vorm van crowdfunding en spelen algoritmes de rol van vriendelijke buurman.
DEEL TWEET APP
Beide opa’s van styliste Kathelijne Koster waren ondernemer. De damesmodezaak die ze in 2017 wil openen, draagt hun naam: spruyt & Ko. Op de muur komt een stamboom van alle ‘familieleden’ die een steentje bijdroegen aan de zaak; de investeerders in haar crowdfundingcampagne. Via het crowdfundingplatform CrowdAboutNow haalde Koster bijna 25.000 euro op. In combinatie met eigen spaargeld, een subsidie en een onderhandse lening is het meer dan genoeg om de bank te omzeilen. ‘Bij de bank kon ik een lening afsluiten tegen 9 procent rente,’ zegt ze. ‘Mijn investeerders krijgen 12 procent, verdeeld over drie jaar. Bovendien dienen ze als ambassadeurs voor mijn zaak. Ze maken niet alleen reclame voor me omdat ze het me gunnen, maar ook omdat het in hun belang is dat ik slaag.’
De meeste investeerders zijn bekenden of bekenden van bekenden. Koster voelt druk om van de winkel een succes te maken, want anders zijn haar vrienden en familie hun geld kwijt. ‘Maar dan hebben ze er hoe dan ook een gratis stylingadvies aan overgehouden.’
Big business
Een campagne zoals die van Koster past bij de sfeer van semi-liefdadigheid die in Nederland rondom crowdfunding hangt. Investeren in een startende ondernemer is niet alleen een alternatieve manier om rendement op spaargeld te krijgen, maar ook om creatievelingen, goede doelen en start-ups een handje te helpen. Voor sommigen is investeren in crowdfunding een levenshouding. In de reportage ‘Crowdfunding als tegenwicht voor de banken’ van Eenvandaag uit 2012 zegt peer-to-peer-investeerder Jan Dik Boot bijvoorbeeld: ‘Ik moet wel mijn rendement maken, het [investeren] moet berekend risico zijn, maar daarbinnen kies ik wat past bij mijn leefstijl. Ik ga niet naar een bank die in kinderarbeid of de oorlogsindustrie investeert.’
Peer-to-peer lending (p2p-lending), ‘bankieren zonder bank’, is een vorm van crowdfunding waarbij investeerders hun geld beleggen in een lening voor een ondernemer of consument. Online platforms verbinden mensen die een lening zoeken met mensen die rendement op hun spaargeld willen verdienen. De uitleners krijgen het bedrag na een gemiddelde looptijd van drie jaar terug met een rente van 4 tot 12 procent. Bij succes betalen lener en investeerder meestal een succesfee aan het platform.
Wereldwijd is p2p-lending sinds de financiële crisis de meest populaire vorm van crowdfunding. De lage rente op spaargeld en de terughoudendheid van de banken bij het verstrekken van nieuwe leningen zorgen ervoor dat steeds meer mensen op zoek naar geld hun heil online zoeken. Het vaak hoge rendement trekt ook minder idealistische types aan. Wie online een lening afsluit om zijn huis te verbouwen, heeft geen behoefte om daar een uitgebreide campagne aan te verbinden. Een institutionele belegger die het geld van zijn klanten wil laten renderen, zal ook minder belangstelling aan de dag leggen voor het product dat ermee wordt gefinancierd. De terminologie verandert mee: sinds banken en institutionele beleggers p2p-lending hebben ontdekt, is de term marketplace lending in zwang. Inmiddels is 65 procent van het kapitaal dat in marketplace lending omgaat afkomstig van institutionele beleggers. Crowdfunding is big business. Dat leidt tot wantoestanden, zoals in China, waar naar schatting de helft van de platforms en bedrijven die zich bezighouden met marketplace lending malafide is. Het leidt ook tot steeds meer onduidelijke financiële producten die met name in de Verenigde Staten om de leningen worden ontwikkeld. Van een lening van mens tot mens is steeds vaker geen sprake meer. Algoritmes vergelijken de ratings die de platforms aan de leningen geven met big data over de lener. Investeringen met een hoog risico worden zo automatisch afgedekt met minder risicovolle beleggingen. Wie wil, kan zijn spaargeld laten renderen door het automatisch door het platform te laten verspreiden over leningen. Ook in Nederland komt er steeds vaker geenpeer meer kijken bij peer-to-peer lending.
Nu hangt er aan crowdfunding nog vaak het gevoel dat er iets goeds moet worden gedaan.
Baarden in de minderheid
‘Waarom heb jij geen baard?’ vraagt Mark Rutte aan Jon Leland. ‘Je komt uit Williamsburg, de hipste wijk van Broooklyn. Iedereen heeft daar toch een baard?’ De strategisch directeur van het Amerikaanse crowdfundingplatform Kickstarter lijkt overrompeld. Misschien had hij een wat inhoudelijker vraag verwacht van de Nederlandse premier op Crowdfunding Day Europe. Maar Rutte interviewt de keynote sprekers zoals hij even ervoor heeft gespeecht: schijnbaar uit de losse pols, met de lachers op zijn hand. De cijfers die hij zojuist heeft aangehaald, geven reden tot vrolijkheid in de conferentiezaal van de Amsterdam ArenA. In Nederland verdubbelt het bedrag dat in crowdfunding wordt gestoken elk jaar, van 32 miljoen euro in 2013 naar 128 miljoen in 2015. Dat is nog niets in vergelijking met de groei in de Verenigde Staten: van 4,4 miljoen dollar in 2013 naar ruim 36 miljard in 2015. Of neem de spectaculaire groei van crowdfunding in China: van 5,5 miljard dollar in 2013 tot 102 miljard in 2015. Wereldwijd neemt het fenomeen crowdfunding serieuze vormen aan en alle tekenen wijzen erop dat dit in Nederland niet anders zal zijn.
Crowdfundingadviesbureau Douw&Koren organiseert de jaarlijkse conferentie om de gevestigde financiële orde te laten kennismaken met crowdfunding. ‘We willen bereiken dat crowdfunding een vorm van financieren wordt die bij iedereen in de financiële sector op het netvlies staat, in plaats van de alternatieve vorm die het nu nog is,’ zegt mede-oprichter Gijsbert Koren.
Op Crowdfunding Day Europe 2016 zijn de baarden in de minderheid. Blauwe maatpakken en bruine gaatjesschoenen voeren de boventoon: het uniform van de Zuidas-man. De dag staat in het teken van ‘volwassenwording’ van de sector. De deelnemers volgen sessies over de voordelen van stapelfinanciering, aansprakelijkheidsrisico’s, risicoanalyse en zorgplicht. Er is aandacht voor de agrarische sector (‘cowfunding’) en vastgoed. Klaas Kroot, directeur van het Financieel Opleidingsinstituut, stelt in de sessie over vastgoed onomwonden vast dat crowdfunding nog eens heel groot kan worden, mits ‘het emotionele rendement’ wordt vervangen door de ratio. ‘Nu hangt er aan crowdfunding nog vaak het gevoel dat er iets goeds moet worden gedaan.’
Illustratie: Zeloot.
Verkeerde verwachtingen
De Britse website Zopa was in 2005 de eerste die onbekenden in staat stelde online geld aan elkaar uit te lenen. Het verschijnsel heette in eerste instantie social lending. De media benadrukten dat de technologie burgers voor het eerst in staat stelde om de machtige banken te omzeilen. In de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en Duitsland is het inmiddels vrij normaal om een hypotheek of een studielening via een p2p-platform af te sluiten. Sinds kort is het ook in Nederland mogelijk om een hypotheek deels via crowdfunding bij elkaar te halen. Eind juni 2016 kreeg hypotheekverstrekker Jungo van de AFM een vergunning voor het uitgeven van ‘de eerste people-to-people-hypotheek’, die voor maximaal 20 procent via crowdfunding bij elkaar wordt gehaald.
Lending Club, het grootste Amerikaanse p2p-platform, heeft sinds de oprichting in 2006 bijna 20 miljard dollar aan krediet opgebracht. Volgens een rapport van HJCO Capital Partners is er in totaal voor 100 miljard dollar aan leningen uitgezet via marketplace lending. De Rotterdamse beleggingsonderneming voorspelt dat marketplace lending zal blijven groeien en in 2020 wereldwijd tussen 281 en 532 miljard dollar zal opbrengen.
In Nederland loopt het voorlopig zo’n vaart nog niet. In 2014 werd voor minder dan 1 miljoen euro in online consumentenleningen gestoken. In 2015 was dat 3,6 miljoen. Maar in dezelfde periode nam het totaalbedrag van zakelijke leningen via p2p-platforms toe van 41 naar 88,8 miljoen euro. ‘Puur financieel gedreven crowdfunding groeit veel harder dan crowdfunding als geheel,’ zegt Gijsbert Koren van crowdfundingadviesbureau Douw&Koren.
Niet iedereen is daar zo zeker van. Mark Laagewaard, directeur van CrowdAboutNow, vreest dat er verkeerde verwachtingen ontstaan onder zowel ondernemers als investeerders. ‘Ondernemers die de financiering voor hun campagne zien vollopen, denken dat de crowd investeert omdat ze in hun plan geloven,’ zegt hij. ‘Maar beleggers kijken alleen of er voldoende zekerheden zijn op basis van de situatie van de ondernemer. Een ondernemer loopt nu eenmaal reële risico’s. Een product kan bijvoorbeeld minder aanslaan dan verwacht. Heb je dan liever een anonieme groep beleggers als investeerders, of een betrokken netwerk, dat je een jaar uitstel van terugbetaling gunt als dat nodig blijkt?’
Ik denk dat een derde van de p2p-bedrijven in China het geld binnenhaalt en verdwijnt. Dat is wel een probleem.
Malafide praktijken
Van enig idealisme rondom marketplace lending is in China nooit sprake geweest. Online investeren is er ongekend populair. Volgens de Chinese cijfers leverde marketplace lending vorig jaar 970 miljard RMB op, ongeveer 130 miljard euro. Er waren meer dan 10 miljoen individuen bij de leningen betrokken. ‘Een gewone lening bij de bank is voor de meeste ondernemers eenvoudigweg geen optie,’ zegt Mark Greeven, universitair hoofddocent Innovatie en Ondernemerschap aan de Zhejiang University in Hangzhou. ‘Alleen bedrijven en organisaties in de publieke sector krijgen een lening van de staatsbanken.’ Hypotheken verstrekken de banken wel.
Vanwege het gebrek aan sociale zekerheid hebben Chinezen noodzakelijkerwijs veel spaargeld in huis. Ze moeten zelf sparen voor hun oude dag. Wie een huis wil kopen, moet minstens dertig procent van het bedrag cash op tafel leggen. ‘Offline kennen ze hier al honderden jaren peer-to-peer lending,’ vertelt Greeven. ‘Dorpelingen stoppen geld in een pot, waarmee ze om beurten ergens in mogen investeren of iets kopen. China is de meest kapitalistische samenleving in de wereld. Iedereen wil vooruit en iedereen heeft geld nodig. Er is een grote bereidheid om risico’s te nemen. Het gros van de Chinezen heeft niet voldoende kennis om de mogelijke risico’s te snappen.’
Eigenlijk past online geld uitlenen niet bij een low trust samenleving als China, vindt Greeven. ‘Daarom is er in China een grote offline component aan marketplace lending. Online platforms werken samen met lokale banken of lokale investeringsbureaus. Ze gebruiken die kanalen om lokaal de kredietwaardigheid van mensen te controleren.’
Geen overbodige luxe, want van de bijna vierduizend platforms en bedrijven die zich in 2015 in China met marketplace lending bezighielden, opereert grofweg de helft niet goed. ‘Of ze zijn failliet, of ze bestaan maar er gebeurt niets, of ze zijn verdwenen. Ik denk dat een derde van de p2p-bedrijven in China het geld binnenhaalt en verdwijnt. Dat is wel een probleem,’ zegt Greeven met gevoel voor understatement.
Marketplace lending werd jarenlang gedoogd door de regering. Sinds 2015 is het officieel goedgekeurd en probeert de overheid de markt te reguleren. Noodgedwongen, zo lijkt het, nadat begin 2015 duidelijk werd dat een van de grootste p2p-platforms een Ponzi-zwendel bleek te zijn: investeerders dachten hoge rendementen binnen te halen, maar in werkelijkheid werden ze uitbetaald met het geld van nieuwe investeerders. Tot de bubbel knapte en iedereen miljoenen verloor.
Transparantie
De meeste Chinese investeerders op p2p-platofrms hebben geen idee dat ze zich met crowdfunding bezighouden wanneer ze naar een goed rendement voor hun spaargeld zoeken. Je zou kunnen zeggen dat marketplace lending zich de term ‘crowdfunding’ onterecht heeft toegeëigend. Als je een intensief contact tussen investeerder en lener als een voorwaarde voor crowdfunding ziet, is dat inderdaad het geval. Bij platforms als Zopa en Lending Club is er geen enkele sprake van interactie tussen investeerder en lener. Kredieten worden anoniem toegekend. Het is niet ongebruikelijk dat ondernemers het bedrag van hun lening online binnen enkele uren bijeen hebben. In een ‘klassieke’ crowdfundingcampagne is zoiets onbestaanbaar en zelfs onwenselijk, vanwege de marketingdoeleinden van de campagne.
Laagewaard, van huis uit socioloog, noemt het een zorgelijke ontwikkeling dat er meer afstand ontstaat tussen de afkomst van het geld en wat ermee gebeurt. ‘De basis van crowdfunding is dat mensen hun spaargeld investeren in zaken die ze snappen en dat ondernemers een campagne gebruiken om draagvlak te creëren. Het laagdrempelige karakter wordt aangetast wanneer het meer marketplace lending wordt.’
Het lijkt wat laat om de term ‘crowdfunding’ alsnog te claimen voor sociale vormen van lenen. De sector heeft de hoop gevestigd op de eerder genoemde volwassenwording: betere regulering en meer duidelijkheid over verschillende soorten leningen en de risico’s die ermee verbonden zijn. Het toverwoord, veelvuldig genoemd op Crowdfunding Day Europe, is ‘transparantie’. Als platforms opener zouden zijn over de behaalde resultaten, dan zouden investeerders en leners een duidelijker beeld krijgen van de risico’s die ze lopen. Gijsbert Koren van Douw&Koren is daar voorstander van. ‘Platforms moeten veel transparanter zijn over hoe het gaat met de projecten die gefinancierd zijn,’ zegt hij. ‘Maak duidelijk waarom het rendement van bepaalde campagnes hoog is. Sommige platforms bieden een soort scoring, maar als potentiële investeerder zie ik niet altijd waar die scoring op gebaseerd is. Ze zouden bijvoorbeeld altijd twintig kerncijfers kunnen laten zien, waarop investeerders hun keuze kunnen baseren.’
Laagewaard heeft er minder vertrouwen in. ‘Bij een rating wordt onder meer gekeken naar de verhouding eigen vermogen, vreemd vermogen en branchegegevens. Op basis van een goede rating zou je ten onrechte het idee kunnen krijgen dat een deel van jouw risico is afgedekt. Maar een onderneming op een rotplek kan over de perfecte branchegegevens beschikken en toch geen kans van slagen hebben. Dat weet je alleen als je de buurt zelf kent.’
Leningen verpakken
Rentes op recorddiepte. Investeerders wanhopig op zoek naar redelijke rendementen. Een flitsende nieuwe manier om geld te verdienen door riskante consumentenschulden te verhandelen. Crash.
Zo begint een waarschuwende beschouwing in de Financial Times van 30 mei 2016. Het verdienmodel van de grote Amerikaanse p2p-platforms zit zo in elkaar dat ze afhankelijk zijn van nieuwe leningen om overeind te blijven. In mei van dit jaar moest de topman van Lending Club vertrekken, omdat onder meer bleek dat er voor 22 miljoen dollar aan slechte kredieten was doorverkocht aan een zakenbank. Het beursgenoteerde Lending Club probeerde sneller te groeien door professionele beleggingsinstellingen uit te nodigen. Leningen werden opgeknipt en doorverkocht als onderdeel van een beleggingsproduct. Banken verkochten de pakketten weer door aan hedgefondsen. De verwachting is dat andere p2p-platforms in de VS in de problemen zullen komen door het gegoochel met consumentenkredieten. De Financial Times trekt een parallel met de manier waarop slechte hypotheken in de Verenigde Staten werden doorverkocht, wat leidde tot de huizencrisis in 2007.
Koren maakt zich kwaad als het onderwerp ter sprake komt. ‘Leningen verpakken is het begin van het einde,’ stelt hij. ‘De enige reden om dat te doen, is hebzucht. Houd crowdfunding toch bij wat het is: de crowd maakt een lening mogelijk. Als je al die extra lagen er niet op plakt en transparant maakt hoe het ervoor staat, dan is financieel gedreven crowdfunding geweldig. Niet leuk, niet sympathiek, maar wel geweldig.’
Mark Rutte heeft er alle vertrouwen in dat het sympathieke karakter van crowdfunding behouden blijft, blijkt uit de afsluiting van zijn toespraak. ‘Het zou mij niets verbazen als over enkele jaren blijkt dat de nieuwe Steve Jobs via crowdfunding zijn of haar eerste successen boekte.’ Hij ontvangt een uitbundig applaus van de Zuidas-mannen.
Met medewerking
Interressant artikel. Voor mijn gevoel is het cf landschap ook erg veranderd. Investeerde ik voorheen in de kapper in mijn woonplaats, nu investeer ik in grotere bedrijven en de echte p2p en dat geeft toch wel een ander gevoel.quote:
De terminologie verandert mee: sinds banken en institutionele beleggers p2p-lending hebben ontdekt, is de term marketplace lending in zwang.
Interessant artikel. Ook deze zin vond ik interessant.
Als ik naar Collin kijk, dan is de snelheid waarmee zaken vol lopen inderdaad niet goed voor de betrokkenheid van de leners bij het product. Zo neemt de band tussen leninggever en nemer inderdaad af.quote:Het is niet ongebruikelijk dat ondernemers het bedrag van hun lening online binnen enkele uren bijeen hebben. In een ‘klassieke’ crowdfundingcampagne is zoiets onbestaanbaar en zelfs onwenselijk, vanwege de marketingdoeleinden van de campagne.
Project dat niet gefund werd @KOM (nov2015) is deze week failliet verklaard:
Pegroflora
http://www.faillissements(...)/pegroflora-b-v.aspx
Op FOK toen weinig positieve verwachtingen:
WGR / Crowdfunding #78 - Er komen altijd weer nieuwe mooie platforms.
Pegroflora
http://www.faillissements(...)/pegroflora-b-v.aspx
Op FOK toen weinig positieve verwachtingen:
WGR / Crowdfunding #78 - Er komen altijd weer nieuwe mooie platforms.
Mooi dat ik daar toen niet in ben gestapt. Project had een gunfactor, omdat ik uit mijn raam op het gebouw kijk waar ze zitten. Maar vanwege de inhoud toen niet gedaan. Ik was al bij een concurrent ingestapt. Die betaalt tot nu toe nog netjes.quote:
Project dat niet gefund werd @KOM (nov2015) is deze week failliet verklaard:
Pegroflora
http://www.faillissements(...)/pegroflora-b-v.aspx
Op FOK toen weinig positieve verwachtingen:
WGR / Crowdfunding #78 - Er komen altijd weer nieuwe mooie platforms.
Het forum heeft zich weer bewezen met deze beoordeling! (en daar mag KoM achteraf ook wel blij mee zijnquote:
Project dat niet gefund werd @KOM (nov2015) is deze week failliet verklaard:
Pegroflora
http://www.faillissements(...)/pegroflora-b-v.aspx
Op FOK toen weinig positieve verwachtingen:
WGR / Crowdfunding #78 - Er komen altijd weer nieuwe mooie platforms.
)
Ik kwam er net achter dat ik al >3 maanden geen nieuwe projecten meer gefund heb. Heb enkele mooie projecten gemist maar heb het gevoel dat het verder veel kaf en weinig koren was de laatste maanden.Toch eens zien of ik nog ga herinvesteren of dat ik het percentage crowdfunding ga afbouwen.
Ik heb nog wel een paar projectjes gedaan, maar kleine bedragjes. Ik zit nu op 5% van vorige jaar terwijl mijn budget gelijk is. Ben dus ook eigenlijk aan het afbouwen, al is het niet mijn bedoeling.
Het ligt bij mij vooral aan de kwaliteit van de projecten. Ik heb volgens mij niks gemist.
Het ligt bij mij vooral aan de kwaliteit van de projecten. Ik heb volgens mij niks gemist.
Tot nooit .......
Ik heb ook wat kleine bedragen geïnvesteerd, waardoor het geld wat ik in Nederland investeer langzaam terug loopt. Ik heb mijn investeringen in buitenlandse platforms wel verhoogd.
Heb jij inmiddels een reactie gehad van Funding Circle? Ik mis ook twee bedragen en op mijn e-mail is vooralsnog niet gereageerd....(ook weinig projecten daar de laatste tijd. Zouden alle medewerkers vakantie hebben?)quote:
Anderhalve week geleden kreeg ik al de meeste juli termijnen van funding circle binnen. Vier projecten zaten er niet bij en heb ik nu nog steeds niet binnen. Vrijdag per mail een vraag gesteld aan FNC maar heb nog geen reactie. Meer mensen hier nog wachten op uitbetalingen van FNC?
Ik heb gisteren gebeld met FNC er was iets fout gegaan met sommige aan de bank aangeleverde batches en nu moest alles handmatig worden uitgezocht en dat kostte wat tijd.quote:
[..]
Heb jij inmiddels een reactie gehad van Funding Circle? Ik mis ook twee bedragen en op mijn e-mail is vooralsnog niet gereageerd....(ook weinig projecten daar de laatste tijd. Zouden alle medewerkers vakantie hebben?)
Gaat wel veel fout daar als ik het zo lees. Overigens als ik op de website kijk, zie ik de laatste weken/maanden nauwelijks projecten. Met circa 10 man personeel vraag ik me af hoe lang het nog duurt voordat de stekker er daar uit gaat.
Ik hoop dat ze gebruik gaan maken van hun multinationale aanwezigheid. Eigenlijk hetzelfde bij Lendico. Dus net als Twino en Mintos, projecten uit verschillende landen aanbieden aan investeerders uit verschillende landen. Ze zijn met hun site bezig, dus ik heb hoop dat ze met zo iets bezig zijn. Zoals het nu gaat is het niks en wordt het niks. FundingCircle is groter dan GvE en Collin, maar hier in Nederland stelt het niks voor.quote:Op donderdag 4 augustus 2016 23:00 schreef Mijnenveger het volgende:
Gaat wel veel fout daar als ik het zo lees. Overigens als ik op de website kijk, zie ik de laatste weken/maanden nauwelijks projecten. Met circa 10 man personeel vraag ik me af hoe lang het nog duurt voordat de stekker er daar uit gaat.
Daar ben ik een beetje huiverig voor na mijn Trustbuddy debacle.quote:
Ik heb ook wat kleine bedragen geïnvesteerd, waardoor het geld wat ik in Nederland investeer langzaam terug loopt. Ik heb mijn investeringen in buitenlandse platforms wel verhoogd.
Ik doe mee met Eijkenboom.
Vind het wel raar dat je met zn 2en zon groot balanstotaal kan hebben in een huurpand.
Iemand hier een verklaring voor? (goodwill oid?)
Vind het wel raar dat je met zn 2en zon groot balanstotaal kan hebben in een huurpand.
Iemand hier een verklaring voor? (goodwill oid?)
Eikenboom @GVE:quote:
Ik doe mee met Eijkenboom.
Vind het wel raar dat je met zn 2en zon groot balanstotaal kan hebben in een huurpand.
Iemand hier een verklaring voor? (goodwill oid?)
9ton EV? Er zullen auto's op de balans staan, hoge debiteuren? Wellicht goodwill.
Ik snap niet dat met er met zo'n EV geen eigen middelen (zichtbaar) worden ingebracht.
Ze keren wel dividend aan zichzelf uit, en gaan vervolgens tegen 8% lenen.
Zouden ze een hoge hoge prive uitgaves hebben?
