Griekenland: slachtoffer van de eurocrisis

Voor alle ontwikkelingen rondom Griekenland, Europees zorgenkind.

Griekenland is het land waar alle problemen van de internationale kredietcrisis en de eurocrisis samen lijken te komen.
Ondanks de grote ellende van de afgelopen jaren heeft het nog steeds de potentie om verder te imploderen en een hoop bredere problemen te veroorzaken. Daarnaast rijst de vraag hoe de bevolking ooit uit alle sociale problemen moet gaan kruipen.

Dat Griekenland geslachtofferd is lijkt me duidelijk: het land was al aan de rand van de afgrond en dreigde andere Europese landen mee te sleuren met een failliet. Alle leningen aan Griekenland werden uit de boeken van private partijen gered (zoals Duitse en Franse banken), door de Europese belastingbetaler overgenomen en het standaard bezuinigingspakket werd door de 'trojka' opgelegd.
Het resultaat hiervan was rampzalig:
De economie kromp in enkele jaren met een kwart, de werkloosheid groeide tot schandalige hoogte (rond 25% en 50% voor jongeren), en de staatsschuld tov bbp groeide tot ca. 177%.


De krimp en 'herstel'


Beroepsbevolking


Staatsschuld tov bbp

Hoe het land ooit zijn groeiende schulden moet gaan terugbetalen nu de economie gedecimeerd is, is een raadsel. Rond de EU verkiezingen afgelopen jaar werd er nog een goednieuwsmachine in gang gezet, maar de realiteit is dat er waarschijnlijk nog flink afgeschreven moet gaan worden op de leningen aan Griekenland. Dit is een boodschap die Europese elites niet graag willen verkopen aan hun electoraten, aangezien die voor de rekening opdraaien.

Al jaren wordt de harde hand 'oplossing' van de trojka (die vooral een probleem vooruit lijkt te schuiven) ook aan Europese belastingbetalers verkocht als moreel juist, aangezien 'luie Grieken' nu hun rekening moeten betalen.
Maar een slecht ontwerp van de euro, waardoor (vrnl Zuid-Europese) landen hun munt niet meer kunnen devalueren bij een lagere competitiviteit en oplopend handelstekort was ook debet aan de eurocrisis, en de problemen die zich aan de periferie manifesteren, maar eigenlijk de gehele eurozone aangaan. Aangezien dit probleem niet echt wordt opgelost, zijn veel leningen aan, en ingrepen in deze landen slechts lapmiddelen die symptomen van een dieper probleem niet aanpakken.

Een langere uitleg van de manier waarop Noordelijke eurolanden werkloosheid en begrotingstekorten exporteren naar de Zuidelijke in dit artikel van Jesse Frederik op FTM.

Ondertussen stevenen de Grieken af op nieuwe verkiezingen (dat wordt 17 dec duidelijk), en als dat zo is lijken de kansen voor Syriza het beste. Dat lijkt leiders in de EU en de financiële markten erg zenuwachtig te maken, op zijn zachtst gezegd, want Syriza is niet van plan verder mee te gaan in de draconische maatregelen die Griekenland van buitenaf, samen met de noodleningen, wordt opgelegd.

quote:

Op maandag 15 december 2014 21:51 schreef Kaas- het volgende:
Doen alsof Griekenland zijn shit niet aan zichzelf te danken heeft.

Doen alsof het dat wel heeft.

Het werd in eerste instantie tot de euro toegelaten, terwijl er creatief met de cijfers omgegaan moest worden om aan de voorwaarden te voldoen. Dat vond men blijkbaar al prima.

Vervolgens zit het vast in een munt die eigenlijk te hoog gewaardeerd is voor zijn economie (en ook te laag voor Dld en Nld, leuk!), waarbij Noordelijke landen door in te zetten op export en concurrerende lagere lonen allerlei problemen naar de periferie exporteerden, die niet meer kon devalueren om hun handelstekort te dempen.

Allerlei winsten van de handelsoverschotten in het Noorden werden geïnvesteerd in Zuidelijke landen, die daarmee de export van Noordelijke landen mede draaiende hielden (leuk voor ons!). Toen dat explodeerde werden de Noordelijke banken die zich hieraan brandden gered met ons belastinggeld, en vooral Griekenland kreeg de schuld en werd gedwongen zijn economie op te offeren in een paar jaar tijd.

quote:

Op maandag 15 december 2014 21:49 schreef Digi2 het volgende:
Prof Sinn verwacht dat de rente op 0,0 komt voor de grieken en de leningen zullen doorlopen ad infinitum.

Voor staatsobligaties? Die rentes zijn wel weer aan het stijgen nu.

Greek Borrowing Costs at Most Since 2012 Amid Political Turmoil

quote:

Op maandag 15 december 2014 23:02 schreef Basterds het volgende:

[..]

Dit verhaal hoor je wel vaker, volgens mij klopt het niet. Het gebrekkig concurrentievermogen van Griekenland (en andere Zuid-Europese landen) wordt toegeschreven aan de wisselkoers.

Volgens mij is het andersom: een handelstekort (door slechte concurrentiepositie) is deels op te vangen door de koers te verlagen, dat kan dus niet meer in de euro. Sinds de invoering van de euro lopen de handelsbalansen ook verder uit elkaar binnen Europa:


(rood Dld, blauw Nld, paars It, oranje Sp, groen Fr, rood Pg)

quote:

De wisselkoers is echter een puur nominaal iets (kan wel bepaalde reële effecten hebben) terwijl de problemen hem zitten in de reële kosten van productie. En die reële kosten kunnen makkelijk gestuurd worden door overheid, werkgevers en werknemers. Daar heb je geen eigen munt voor nodig.

Hoe zou je zeggen dat dat 'makkelijk' te doen is?
Om daadwerkelijk net zo'n gewilde producten te maken als Duitsland gaat natuurlijk niet gebeuren, en met verlagen van lonen is Duitsland je ook al voor.

quote:

Op maandag 15 december 2014 23:55 schreef Digi2 het volgende:

[..]

Nee, de rente die Griekenland gaat betalen voor de door de bailouts opgebouwde schulden. Het gaat dus niet over de rente die de kapitaalmarkt rekent. Door de hoge kapitaalmarkt rente zijn ze weer tot bailout leningen overgegaan.

Oh, ja dat heb ik ook wel eens voorbij zien komen, dat ze die leningen een beetje laten staan en hopen dat men ze ooit vergeten is. Ik vraag me idd of dat mogelijk is. Voor zulke bedragen zijn er altijd wel mensen die dat niet echt vergeten. Daar moet doorgaans wel een oorlog of hyperinflatie of iets anders lomps doorheen komen om het echt op te lossen.

quote:

Op dinsdag 16 december 2014 00:47 schreef Basterds het volgende:

[..]

Devaluatie van de munt leidt op de lange termijn niet per definitie tot een betere concurrentiepositie. Dat doet het alleen als je als land gebruik maakt van de mogelijkheden die het biedt. Het wordt bijvoorbeeld mogelijk om de lonen reëel te laten dalen terwijl ze nominaal nog stijgen. Dat is hoe landen op die wijze een betere exportpositie kunnen vergaren.

Nee devaluatie is gen panacee, maar het is wel een instrument dat gebruikt werd en dat nu niet meer beschikbaar is.

quote:

[..]

Makkelijk is misschien niet het juiste woord. We zien nu in Griekenland wat een pijnlijk proces dat is.

Toevallig kwam Eurostat vandaag met dit persbericht over arbeidskosten in Europa. Daar staat Griekenland helaas om de een of andere reden niet bij . Maar je ziet wel dat de arbeidskosten van Duitsland tot de hogere behoren terwijl Griekenland zeker na de crisis ongetwijfeld goedkoper is wat dat betreft. De lonen zijn de afgelopen jaren gestegen in Duitsland en ik verwacht wel dat die verder zullen stijgen. Op lonen kunnen de Grieken echt wel concurreren.

Deze vond ik zo gauw:


bron

Griekse lonen zijn sinds 2009 aan het dalen, terwijl ze in Duitsland slechts licht stijgen.

Op lonen kunnen Grieken op zich wel concurreren, maar uiteindelijk is dat een 'race to the bottom' waar niemand mee wint. Je ziet waar het in Griekenland nu toe leidt, en het heeft ook vraaguitval tot gevolg. In Duitsland ondervangen ze dat met export, maar in Griekenland is het niet zo'n feest.

Maar het stijgen van lonen in Duitsland (/noordelijke eurolanden) is uiteindelijk wel een oplossing van dit probleem waar iedereen bij wint: wij krijgen zelf beter betaald, hebben minder groot handelsoverschot, Grieken hoeven niet tot de bedelstaf te concurreren op lonen en exporteren weer meer.

quote:

Op dinsdag 16 december 2014 01:32 schreef Braindead2000 het volgende:
Waarom worden de 200+ miljard aan leningen die Griekenland gekregen heeft niet bij hun staatsschuld opgeteld?

Hoezo? Het is een iets andere vorm van staatsschuld dan de 'gewone' vorm die je op de markt uitzet tegen de geboden rente, aangezien je met een ander type crediteur te maken hebt, maar het is gewoon staatsschuld. In de derde grafiek in mijn OP zie je dat de staatsschuld ten opzichte van bbp nog steeds zeer hoog is.

quote:

Op dinsdag 16 december 2014 02:12 schreef Braindead2000 het volgende:

[..]

Hoeveel is de staatsschuld nu? +/- 400 miljard? Daar zit dus die 240 miljard aan leningen van EU en IMF in?

Iets van 317 miljard dus:

http://greece.greekreport(...)nds-at-174-1-of-gdp/

quote:

Eurostat reported that from the total 174.1% of GDP, 131.3% were loans and 42.4% were other securities. In absolute numbers, the Greek debt decreased to 314.8 billion euros, from 318.7 billion euros in the 4th quarter of 2013.

Lijkt erop dat 240 daarvan dan het bailout pakket is

quote:

Op dinsdag 16 december 2014 07:59 schreef Kaas- het volgende:

[..]

Zijn ze zelf ingestapt, evenals die schimmige deals met GS, evenals het falende beleid dat ze daar uitvoeren. Wat is er gebeurd met eigen verantwoordelijkheid? Het zijn geen stelletje hulpeloze mongolen daar? Nou ja, blijkbaar wel. Bah.

Wij zijn ook de euro ingerommeld, dat bleek ook weer niet zo'n feest als ons werd voorgespiegeld. Je kunt een volk niet de consequenties van laten dragen van alles dat ze door elites is aangesmeerd. Bovendien is de enorme implosie van de Griekse economie onnodig. De euro is een slecht ontworpen munt, sommige landen plukken daar nu de wrange vruchten van.

quote:

Op dinsdag 16 december 2014 08:03 schreef Kaas- het volgende:
Griekenland heeft zichzelf opgeblazen en heeft nu het geluk dat van al die door henzelf gemaakte schulden ineens een deel kwijtgescholden wordt en dat ze nu eindelijk eens onder dwang van mensen die er wel verstand van hebben hun economie kunnen liberaliseren en concurrender maken, want ook dat is ze nooit gelukt. Een tikkende tijdbom die eindelijk eens aangepakt wordt.

Ah, mensen die er verstand van hebben, die op totaal ondemocratische wijze binnen een paar jaar een kwart van de economie wegvagen en grote werkloosheid en armoede veroorzaken (met terugkerend fascisme als bonus!).

Van die schulden is vrij weinig kwijtgescholden, dat is allemaal op de schouder van belastingbetalers terechtgekomen om bankiers weer een fijne free lunch te geven. Want die hadden graag die leningen verstrekt uiteraard.

Zoals je weet hebben zowel lener als schuldenaar een verantwoordelijkheid voor een lening, en dat die houdbaar is. Rente wordt ook wel gezien als de prijs die je krijgt voor de kans dat je je geld nooit meer terug ziet. Maar als het dan zo ver is dat bankiers hun geld niet meer terugzien, dan worden ze maar weer getrakteerd door de gewone burger.

Overigens heeft het IMF zelf wel toegegeven dat ze Griekenland te veel door de mangel hebben gehaald:

quote:

An amazing mea culpa from the IMF’s chief economist on austerity

Consider it a mea culpa submerged in a deep pool of calculus and regression analysis: The International Monetary Fund’s top economist today acknowledged that the fund blew its forecasts for Greece and other European economies because it did not fully understand how government austerity efforts would undermine economic growth.