11-05-2018
’Robots zijn stap in menselijke evolutie’— De Japanse hoogleraar Hiroshi Ishiguro werd beroemd met spectaculaire robots die hij tot op de porie nauwkeurig naar zichzelf heeft gemodelleerd. „Hoe menselijker de robot, hoe makkelijker we ermee communiceren”, vindt hij.
De Japanse hoogleraar Hiroshi Ishiguro werd beroemd met spectaculaire robots die hij tot op de porie nauwkeurig naar zichzelf heeft gemodelleerd. „Hoe menselijker de robot, hoe makkelijker we ermee communiceren”, vindt hij.
Ⓒ FOTO Wim Kooijman
De grap wordt veel gemaakt en Ishiguro gaat hem zelf ook niet uit de weg: Hoe weet de interviewer dat zijn gesprekspartner de echte professor is en niet een van de exact op hem gelijkende humanoïde robots die hij heeft gemaakt? „Weet je zeker dat ik dit ben?”, vraagt de hoogleraar als hij de kwestie opwerpt wat het uitmaakt of je te maken hebt met een soortgenoot of met een robot.
De net als zijn mechanische dubbelgangers altijd in het zwart geklede hoogleraar baart al meer dan tien jaar opzien met de robots waarmee hij zichzelf heeft gekopieerd. Ishiguro gebruikt ze voor onderzoek naar hoe mensen reageren op apparaten die veel op een soortgenoot lijken, maar dat niet zijn. De eerste werden nog volledig op afstand bestuurd en ingesproken door een mens, terwijl nieuwere steeds meer zelf kunnen.
Tijdens een presentatie op And&-festival van de Universiteit van Leuven liet Ishiguro vorige week zien hoe zijn intelligente vrouwelijke robot Erica er als persoonlijkheid nog een schepje bovenop deed. Het publiek zag haar boos worden op een student die aangaf liever les te krijgen van een mens, terwijl volgens Erica toch echt wetenschappelijk was aangetoond dat robots betere docenten zijn.
Het maakte de robot - volgens Ishiguro de mooiste ter wereld - meteen een stuk interessanter dan de brave ja-knikkers en uw-wens-is-mijn-bevel-types die uit de meeste robotfabrieken komen.
Door de emotionele reactie wordt Erica menselijker en sympathieker.
„Erica wordt boos om op die manier haar gewenste doel te bereiken. In die drang bevindt zich de oorsprong van emotie. Ik denk dat de volgende stap in de ontwikkeling van robots zal zijn dat ze niet alleen meer op mensen gaan lijken in uiterlijke zin, maar ook dat ze zijn voorzien van verlangens en bepaalde intenties. Daarnaast zal er gebouwd worden aan een enorme database die gebruikt kan worden om de conversatievaardigheden sterk te verbeteren.”
Is het ook belangrijk dat Erica eruitziet als een mooie vrouw?
„Ik wilde een populaire robot maken en een ander voordeel is dat één van de eigenschappen van een mooi gezicht is dat gezichtsuitdrukkingen er heel duidelijk op af te lezen zijn. Daar zijn maar hele kleine bewegingen voor nodig.”
Wat is de gedachte achter uw onderzoek met zeer realistische robots?
„Ik ben geïnteresseerd in mensen. Mijn onderzoek richt zich op de interactie tussen mensen met robots die een zeer sterke gelijkenis met mensen vertonen. We weten dat onze hersenen heel sterk zijn afgestemd op het omgaan met en herkennen van mensen. Door dit te bestuderen, kunnen we nieuwe manieren vinden om de interactie tussen mensen en robots te verbeteren.”
Waarom zouden we robots willen die op mensen lijken?
„Om bijvoorbeeld in Japan de gevolgen te ondervangen van de vergrijzing, zal het in de toekomst belangrijk zijn dat mensen met robots in een goede verstandhouding leven. Omdat ons brein zo op menselijke gezichten is gericht, wordt het natuurlijker en makkelijker om met ze om te gaan als robots op mensen lijken. Dat is het belangrijkste wetenschappelijk doel van mijn werk.”
Hebben uw realistisch uitziende robots ook praktisch nut?
„Ik gebruik mijn robot zelf om college te geven als ik niet aanwezig kan zijn. Daarnaast kun je ze inzetten als receptionist, nieuwslezer of televisiepresentator. Robots met een menselijk voorkomen zijn vooral nuttig in situaties waarin sprake is van kortstondige interactie. Voor de langere gesprekken werkt een mechanisch uitziende robot beter.”
Denkt u dat we al snel omringd zullen zijn door menselijk aandoende robots?
„Nee, want die zijn erg duur om te maken. In Japan staat in veel huishoudens een slimme speaker als Alexa of Google Home. De volgende versie van Alexa is al uitgerust met een scherm en ik verwacht dat de generatie daarna als eerste menselijke vormen gaat krijgen. Mensen vinden het niet leuk om te praten tegen een doos. Ze willen tegen een mens praten.”
Robots die uiteindelijk meer op ons gaan lijken, eigen intenties en verlangens gaan koesteren en misschien in de toekomst wel slimmer worden dan wij: is dat wenselijk?
„We moeten wel voorzichtig zijn en veiligheidsmaatregelen inbouwen, zodat wij ze altijd met een druk op de knop weer kunnen uitzetten. Ik zie de ontwikkeling van robots als een deel van de mensheid. Het gebruik van technologie is wat ons onderscheidt van apen. Het is een stap in de evolutie. Niet veranderingen in de genen, maar het kunnen toepassen van technologie zorgt ervoor dat we naar de maan kunnen.”
Lopen we niet het gevaar dat we zelf overbodig worden en dat gevoelens die we ontwikkelen voor die steeds sympathiekere robots ten koste gaan van de emotionele band met onze medemensen?
„Ik denk juist dat het nodig is dat we een goede band ontwikkelen met robots. Ik zie niet in waarom we anders moeten omgaan met robots dan met mensen, als we uiteindelijk dezelfde gevoelens voor ze kunnen ontwikkelen. Waarom zou er verschil moeten bestaan tussen mensen en robots? Dat begrijp ik niet.”
Vindt u dat robots dan net als mensen ook rechten moeten krijgen?
„Ik zie niet in waarom niet. Als we een goede verstandhouding willen met robots, dan zullen we ze ook rechten moeten geven. Maar dat is niet aan wetenschappers en ingenieurs zoals ik, maar aan de samenleving. Die moet bepalen of ook robots daarin worden opgenomen.”
Wanneer gaat dat spelen? In Saudi-Arabië heeft de eerste robot al een burgerschap gekregen.
„Dat was meer een grap. Maar ik denk dat het nog veel te vroeg is, omdat de technologie nog sterk moet verbeteren, zeker als het gaat om algemene intelligentie, voordat ze op het niveau van een mens komen. ”
(telegraaf.nl)