[Rotterdam] #200 De Rotterdammert.

quote:

Bij Rotterdam Blaak is een gigantische markthal verrezen, naar ontwerp van het radicale architectenbureau MVRDV. Gedurfd of megalomaan?

© -.
Het kunstwerk tegen de muur van de koepel is gemaakt door Arno Coenen en Iris Roskam: een 'hemel' van marktproducten - fruit, groenten, vis, brood en blomen
DE MARKTHAL
Oordeel van onze recensent
Als een hedendaagse triomfboog staat de Markthal aan de Binnenrotte in Rotterdam. Het daverende succes van het gebouw lijkt al voor de opening op 1 oktober een feit. Ga maar na: tienduizend bezoekers kwamen af op de rondleidingen over de bouwplaats, de zogenoemde 'markthal experience'. Mede dankzij het nieuwe bouwwerk, ontworpen door architectenbureau MVRDV, belandde Rotterdam prompt in de top tien van toeristische bestemmingen. De Markthal-mokken, -paraplu's en -nekkussens liggen al in de schappen.

En nog voordat er een croissant (boogvormig, speciaal voor deze verkooplocatie gebakken) over de toonbank is gegaan, is ontwikkelaar Provast al in gesprek over nieuwe markthallen in Amsterdam en Den Haag.

© -.
Spektakel
Een spektakel is het, daar bij station Blaak: aan het plein is een 40 meter hoge constructie verrezen, bekleed met grijs natuursteen. Indrukwekkend in omvang, maar vooral zo gewaagd omdat het dak van de markt wordt gevormd door een boog van 228 appartementen - met uitzicht op de hal.

Zo vallen meer zaken onder de noemer 'nooit eerder vertoond'. Zoals de glazen gevels die de kopse kanten van het gebouw afsluiten, reusachtige 'vliezen' zonder achterconstructie. En het giga-kunstwerk dat tegen de muur van de koepel is gemaakt door Arno Coenen en Iris Roskam: een 'hemel' van marktproducten - fruit, groenten, vis, brood en bloemen. Een lsd-trip verbleekt bij deze explosie van kleur, licht en ruimte.

Waar anders zou zo'n project tot stand kunnen komen dan in Rotterdam, stad van 'niet lullen maar poetsen', van vooruitgangsdenken en architectonische experimenten?


De tekening voor een 'superpassage' stond binnen een paar minuten op papier

Het was de gemeente die met het idee kwam voor een overdekte versmarkt, als aanvulling op de bestaande buitenmarkt op de Binnenrotte. Zoiets als in Barcelona, Stockholm of Leeds moest het worden - steden die horden bezoekers trekken met hun traditionele markthallen, waar je luxe etenswaren kunt kopen en koffie drinkt in hippe barretjes. Tegelijkertijd wil Rotterdam meer woningen in het centrum, dat relatief dun bevolkt is (in Amsterdam wonen bijna twee keer zoveel mensen per vierkante kilometer). Daarom werd in 2004 een besloten prijsvraag uitgeschreven voor een markt, woningbouw en een parkeergarage.

Terwijl alle ontwerpers keurig een plan met een hal plus een appartementencomplex inleverden, was MVRDV eigenwijs; het bureau is groot geworden door radicaal te denken. De architecten braken door met het paviljoen voor de Expo 2000 in Hannover, een stapeling van Hollandse landschappen. Ze bedachten de omstreden varkensflats, bouwden een bibliotheek in de vorm van een boekenberg. Voor architect Winy Maas was het niet meer dan logisch dat de woningen en de markthal een hybride zouden worden; de tekening voor een 'superpassage' stond binnen een paar minuten op papier.

© -.
Bewondering
Dat die schets, met zo veel bravoure gemaakt, daadwerkelijk steen is geworden, dwingt bewondering af. Niet alleen vanwege de enorme overspanning van de boog (70 meter), maar vooral omdat er een ingewikkelde logistiek achter de markt schuil gaat. De los- en laadruimten voor de marktkoopmannen, de goederenliften naar opslagruimten en koelcellen, de roltrappen vanuit de garage met 1.200 parkeerplaatsen - alles hebben de architecten vakkundig onder de grond weggewerkt. Aan het concept, waarin alle functies in een zuivere hoefijzervorm zijn gegoten, is geen enkele concessie gedaan.

Een verschil met de artist's impression is er wel. De glazen gevels ervaar je van buiten niet als transparant, omdat ze het licht overdag reflecteren. Daardoor wordt niet alleen het idee van de uitnodigende poort onderuitgehaald, maar is ook weinig tot niets van het interieur zichtbaar. Wat je ziet, zijn de grijze fronten, bewust neutraal gehouden om de aandacht op de kleurenpracht binnen te vestigen. Het maakt de markthal tot een wat vlak figuur. Pas 's avonds, als de bezoekers - naar verwachting zo'n 6 miljoen per jaar - het gebouw verlaten en de lichten binnen aangaan, komt het gebouw visueel tot leven.

De markthal is niet alleen een nieuw icoon, maar ook het sluitstuk van de stadsvernieuwing in het Laurenskwartier, dat in 1940 werd platgebombardeerd. Door de jaren heen deden verschillende architecten een poging invulling te geven aan de gapende leegte. Piet Blom bouwde zijn kubuswoningen, Van den Broek en Bakema een 'industriële' bibliotheek, de Duitse architect Hans Kollhoff koos voor neotraditionalistische hoogbouw. Als je vanuit de markthal over het plein uitkijkt, zie je het probleem: het plein is een architectonische ratjetoe.

Het was de ultieme triomf geweest om het gebroken stadshart te helen of in elk geval samenhang te brengen in de stedenbouwkundige chaos. Dat is MVRDV niet gelukt; de markthal is het zoveelste losse object. Aan de pleinzijde sluit de boog weliswaar mooi aan op de openbare ruimte, maar aan de westzijde staat hij veel te dicht op de achtergelegen school; het zicht wordt geblokkeerd door een bakstenen muur.

Het zijn onvolkomenheden die het welslagen van het project niet in de weg hoeven te staan, het draait tenslotte om wat er op de marktvloer gebeurt. De 96 winkelunits zijn nagenoeg allemaal verhuurd, de balkons van de appartementen zullen weldra gevuld worden met geraniums en terrasstoelen, passanten staan te trappelen om het interieur te bekijken - en terecht. Rotterdam heeft reden - en ruimte - voor een feestje.

Markthal Rotterdam, de Blaak, open van 10 tot 20 uur. Op 1 oktober opent koningin Máxima de Markthal voor publiek.