Cultuur & Historie in het nieuws #10

21-01-2015

Italiaanse politie vindt duizenden gesmokkelde voorwerpen


De Italiaanse minister van Cultuur, Dario Franceschini poseert voor enkele van de archeologische voorwerpen die gevonden zijn. © ap.

De Italiaanse politie heeft beslag gelegd op meer dan 5.000 gestolen archeologische voorwerpen. De cultuurgoederen met een waarde van meer dan 50 miljoen euro, waar de Italiaanse staat recht op heeft, werden vandaag in Rome voorgesteld door minister van Cultuur Dario Franceschini. Dat deelde het persagentschap Ansa mee.

De 5.361 archeologische vondsten werden tijdens de tot nog toe grootste operatie van zijn soort in Italië door een eenheid van de militaire politie ter bescherming van het cultureel erfgoed in beslag genomen. Dat gebeurde op vijf plaatsen in Zwitserland. De voorwerpen zijn illegaal in Italië opgegraven en vervolgens het land uit gesmokkeld. Dat is vandaag meegedeeld tijdens een persconferentie in Rome, meldt de krant la Repubblica.

Minister Dario Franceschini (Cultureel Erfgoed) zei dat in één politieoperatie nog nooit zoveel archeologische voorwerpen zijn opgespoord. Hij prees het "lange en minutieuze werk" van de rechercheurs. Het gaat onder meer om amfora's (kruiken), kleine beelden, wijnvaten en bronzen harnassen, die uit de achtste eeuw voor Christus tot en met de derde eeuw na Christus dateren. Zij zijn illegaal opgegraven in diverse Italiaanse regio's, waaronder Lazio (het gebied rond Rome) en de eilanden Sardinië en Sicilië.

De voorwerpen werden gevonden op vijf plaatsen in Bazel. Het brein achter de smokkel was een Siciliaanse kunsthandelaar, die met een Zwitserse vrouw is getrouwd. Hij leidde een internationaal netwerk van zeer uiteenlopende figuren als grafschenners, kunstkenners en kunstrestauratoren. De man deed vanuit Zwitserland zaken met landen als de Verenigde Staten, Australië en Japan. De politie nam een gigantisch archief in beslag met onder meer duizenden foto's, brieven aan kunstverzamelaars en afschriften van 13.000 rekeningen die de kunsthandelaar heeft verstuurd.

De gestolen goederen zullen voorlopig gecentraliseerd worden en later naar hun oorspronkelijke plaats van afkomst teruggebracht worden

(HLN)

26-01-2015

Doodskist met initialen MC opgegraven in zoektocht naar graf Cervantes


© epa.

SPANJE In de zoektocht naar het graf van de bekende Spaanse schrijver Miguel de Cervantes (1547-1616) hebben onderzoekers bekendgemaakt dat ze een doodskist met de initialen MC hebben opgegraven.


© kos.

De restanten van de houten doodskist werden gevonden tussen houtresten van andere doodskisten in een grafkelder onder een klooster in Madrid, aldus medewerkers van het wetenschappelijk onderzoeksteam.

De stukjes bot die werden gevonden, behoren toe aan verschillende mensen. Maar de onderzoekers schatten de kans vrij hoog in dat Cervantes begraven werd in de kist met initialen MC, zo schrijft de Spaanse krant El Pais. De wetenschappers zoeken nu naar stoffelijk overschot van Cervantes tussen de gevonden botten.

Cervantes, de auteur van Don Quichot van La Mancha, stierf in armoede en werd begraven op het domein van het klooster in de wijk in de oude stad van Madrid waar de schrijver woonde.

Het onderzoeksteam bestaat uit een dertigtal archeologen, forensische dokters, historici en technici.


© ap.


© epa.

(HLN)

26-01-2015

Rode getallen ontdekt op poorten van Colosseum


Geschreven door Caroline Kraaijvanger op 26 januari 2015 om 10:34 uur

Archeologen hebben tijdens de restauratie van het wereldberoemde Colosseum in Rome een bijzondere ontdekking gedaan. Ze troffen op de toegangspoorten restjes rode verf aan die de tand des tijds verbazingwekkend genoeg hebben doorstaan.

De archeologen stuitten op de rode verf toen de poorten ontdaan werden van het vuil dat zich al jaren aan de stenen van het Colosseum vastklampt. Onder het vuil bleken zich kleine resten rode verf te bevinden. De rode verf werd ooit gebruikt om nummers die in de verschillende poorten die toegang geven tot het Colosseum staan gegraveerd ook van een afstandje zichtbaar te maken.


De restjes rode verf in één van de gegraveerde getallen. Afbeelding:

Uitzonderlijk
“Het is een uitzonderlijke ontdekking,” stelt onderzoeker Rosella Rea. “We hadden niet verwacht dat restjes van de rode verf nog bewaard zouden zijn gebleven.” De rode verf bevindt zich in twee centimeter diepe graveringen die de Romeinse cijfers X, L en I vormen.

Rood
Dat de letters een rood verfje kregen, is volgens de archeologen goed te verklaren. Het zorgde ervoor dat de gegraveerde letters vanaf grote afstand zichtbaar waren. Bovendien was rood een geliefde kleur in het keizerrijk. Waarschijnlijk moest de verf elke twee tot drie jaar opnieuw worden aangebracht, om ervoor te zorgen dat deze duidelijk zichtbaar was.

Orde
De roodgeverfde cijfers op de toegangspoorten waren geen overbodige luxe. Er konden meer dan 50.000 bezoekers in het Colosseum plaatsnemen. Op hun kaartje stonden cijfers die ze precies vertelden middels welke toegangspoort ze binnen konden treden en het snelst hun plaats konden bereiken. Zo werd een totale chaos handig voorkomen.

De onderzoekers sluiten niet uit dat ze tijdens de restauratie van het Colosseum nog op meer restjes verf stuiten. Met die restauratie is zo’n 25 miljoen euro gemoeid.

(scientias.nl)

27-01-2015

Ontroerend: Holocaust-overlever ontmoet Amerikaan die hem bevrijdde


Joshua Kaufman en Daniel Gillespie © kos.

De 87-jarige Holocaust-overlever Joshua Kaufman heeft zijn bevrijder Daniel Gillespie (89) na 70 jaar voor het eerst terug gezien. Kaufman zat tijdens de Tweede Wereldoorlog vast in het concentratiekamp van Dachau, waar meer dan 20.000 mensen werden vermoord.

Ik ben uit de hel gekropen richting het licht
Joshua Kaufman


© kos.

Kaufman waande zich bijna dood en voelde zich als een wandelend lijk op de dag dat Gillespie het concentratiekamp bevrijdde. Het weerzien van de Amerikaanse veteraan was een ontroerend moment voor Kaufman. Hij ging letterlijk op de knieën en kuste de voeten van Gillespie.

"Ik heb dit zeventig jaar lang willen doen. Ik ben uit de hel gekropen richting het licht. Daar ben ik voor altijd dankbaar voor. Ik hou van je", zegt Kaufman.

De ontmoeting tussen de twee werd geregeld door regisseur Emanuel Rotstein en wordt onderdeel van de nog te verschijnen documentaire Liberators of Dachau.

"Ik heb mijn hele leven aan hem te danken", zegt Kaufman. De 87-jarige man herinnert zich de bevrijding van het kamp nog levendig. "Toen ik de witte vlag zag in de wachttoren wist ik dat mijn lijden voorbij was. Op het moment dat de Amerikanen de deur vernielden, ging mijn hart snel tekeer."

(HLN)

28-01-2015

Archeologen vinden vijf Romeinse boerderijen en middeleeuws dorpje op The Loop


© De Logi & Hoorne.

Sporen van een middeleeuws gehuchtje uit de tiende tot twaalfde eeuw en resten van vijf verspreide Romeinse boerderijen. Dat is het resultaat van grootschalige opgravingen op The Loop, het terrein tussen Ikea en Flanders Expo in Gent.

Van de vijf verschillende boerderijen werden verspreid over het terrein verkleuringen in de grond gevonden, op plaatsen waar vroeger palen stonden. "Doorgaans bestaat een erf uit een hoofdgebouw, eventueel enkele bijgebouwen en kuilen en een waterput", zegt archeoloog Johan Hoorne (De Logi & Hoorne). De woonstalhuizen waren tussen 12 en 15 meter lang en zes meter breed, er werden zes waterputten opgegraven. "Door de uitzonderlijke bewaring van organische resten in het grondwater, is al het hout nog bewaard. We vonden in de helft van de gevallen een vlechtwerkbeschoeiing, een soort gevlochten mand zonder bodem. Eind vorige week werd een waterput onderzocht die bleek te bestaan uit een uitgeholde boomstam."

De voorbije jaren werden al een tiental boerderijen op de site opgegraven, halverwege 2013 zelfs een deel van een grafveld. "De bewoners van The loop lijken simpele boeren, maar door handel hebben ze heel wat importen zoals luxe-aardewerk uit Oost-Frankrijk, kruiken uit Noord-Frankrijk en maalstenen uit het Eifelgebied in Duitsland.

Daarnaast werd ook een drenkpoel gevonden, die gevuld bleek met afval dat de komende maanden onderzocht wordt. "Dat zal een schat aan informatie opleveren over de herkomst en de datering van de gebruiksvoorwerpen", zegt Hoorne. "Op die manier krijgen we een goed idee van het consumptiegedrag van Gallo-Romeinen op The Loop."

Eerder al werd op de site het Middeleeuwse Maalte opgegraven, waarvan de boeren landbouwproducten leverden aan de Sint-Pietersabdij. Opvallend waren de funderingen van een staakmolen.

De opgravingen startten afgelopen zomer. Vorige week werd een eerste van twee grote deelprojecten afgerond.

(HLN)

28-01-2015

61 tatoeages ontdekt op het lijf van Ötzi de IJsman


Geschreven door Caroline Kraaijvanger op 28 januari 2015 om 12:57 uur

Met behulp van moderne technologieën hebben onderzoekers 61 nieuwe tatoeages op het lichaam van Ötzi (de ijsman) ontdekt. Onder meer op de ribbenkast van de mummie troffen ze lijntekeningen aan.

De onderzoekers fotografeerden het lichaam van Ötzi vanuit verschillende hoeken en in verschillende golflengtes. Door deze aanpak kwamen ook tatoeages die wat dieper in de huid lagen en niet langer met het blote oog te zien waren, bloot te liggen. In totaal werden er 61 nieuwe tatoeages gefotografeerd.


Een tatoeage op het lijf van de ijsman. Afbeelding: EURAC.

Lijnen en kruizen
De ontdekte tatoeages bestaan uit lijnen van 0.7 tot 4 centimeter lang. Meestal gaat het om twee, drie of vier parallelle lijnen. Ook zijn er enkele kruizen ontdekt.
Ribbenkast
De onderzoekers ontdekten onder meer een tatoeage op de ribbenkast van de IJsman. Die plek is opvallend: de meeste tekeningen op het lijf van Ötzi bevinden zich op zijn onderrug en tussen de knieën en voeten.

Dat Ötzi tatoeages had, werd al op de dag dat hij in een gletsjer in de Alpen ontdekt werd, duidelijk. Wat altijd onduidelijk bleef, was welke functie de tatoeages hadden. Maakten ze onderdeel uit van een soort therapie? Of hadden ze een symbolische of religieuze betekenis? Dit onderzoek kan die vragen niet direct beantwoorden, maar voorziet onderzoekers wel van nieuwe aanwijzingen die bestudeerd kunnen worden om de betekenis of functie van de tatoeages te achterhalen.

(scientias.nl)

29-01-2015

Mummie in lotushouding aangetroffen in Mongolië



In Mongolië is een buitengewone vondst gedaan. Een mediterende mummie in lotushouding werd aangetroffen in de Songinokhairkhan provincie. Na de eerste testen menen experten dat het gemummificeerde lichaam wel 200 jaar oud kan zijn.

De mummie was bedekt met een dierenhuid maar over de exacte vindplaats is voorlopig zeer weinig geweten. "Het gemummificeerde lichaam zit in een lotushouding, alsof de persoon nog steeds aan het mediteren is", zo heeft de lokale krant Morning Newspaper gemeld.

Men speculeert dat de mummie zou kunnen toebehoren aan een boeddhistische monnik of een leraar van de beroemde Lama Dashi-Dorzho Itigilov. De goed bewaarde restanten zijn overgebracht naar een onderzoekscentrum in de hoofdstad Oelan-Bator.

(HLN)

29-01-2015

Deze instrumenten gebruikte 'arts' van piraat Zwartbaard



De Britse piraat Blackbeard (Zwartbaard) en zijn bemanning hadden het in de achttiende eeuw vaak zwaar op hun schip Queen Anne's Revenge. Ze leden door ziektes en oorlog. En de behandelingen om hun pijn te verlichten waren vaak primitief. Dat bleek op de jaarlijkse bijeenkomst van archeologen in Seattle.

Een spuit om kwik in de urinebuis te spuiten - het zou helpen tegen syfillis - en een pompje om lavementen mee uit te voeren. Het waren enkele van de opmerkelijkste werktuigen die de 'arts' op het piratenschip van Blackbeard tot zijn beschikking had. Ze werden deze maand door Linda Carnes-McNaughton gepresenteerd in Seattle.

Elke pijnstilling welkom
"We moeten begrijpen dat de mensen op het schip in die tijd vaak leden", zei Carnes-McNaughton volgens CNN tijdens de jaarlijkse bijeenkomst van de Society for Historical Archaeology. "Ze raakten gewond in gevechten en oorlog en leden aan allerlei ziektes. Ze hadden behandeling nodig. Elke verlichting van pijn was welkom. Daarbij was de persoon die de behandelingen uitvoerde niet altijd een echte arts zoals wij die nu kennen."

De archeoloog, die op vrijwillige basis verbonden aan de berging van het schip, voegde eraan toe dat de piraten leefden in een tijd van 'mystieke behandelingen'. Vaak bestreed de 'arts' de symptonen van een ziekte in plaats van de onderliggende oorzaken.


In 2013 werden twee kanonnen uit het scheepswrak omhoog getakeld © ap.

Berging
De Queen Anne's Revenge zonk in 1718, nadat Blackbeard het liet vastlopen, en ligt nu al drie eeuwen op de oceaanbodem voor de kust van de staat North Carolina. Het wrak werd in 1996 ontdekt en sinds 1997 zijn archeologen en duikers bezig met het bergen van voorwerpen uit het schip van de beroemde piraat Blackbeard, die eigenlijk Edward Teach heette.

Ze zouden nu zo'n 60% van de voorwerpen aanwezig op het schip hebben geborgen. In 2013 werden nog meerdere loodzware kanonnen uit het wrak van het schip van de Britse piraat omhoog getakeld (zie de video onderaan).

(HLN)

16-02-2015

Dit is laatste overlevende SS'er die bij slachtpartij in Oradour-sur-Glane was


In 1959 vluchtte George René Boos, geboren als Fransman, naar Duitsland. Daar wist Paris Match hem op te sporen. © Paris Match.

WOII Zeventig jaar na de gruwel van het Franse dorp Oradour-sur-Glane, dat omzeggens helemaal werd uitgemoord door de SS, heeft Paris Match in Duitsland George René Boos opgespoord. Hij is de laatste overlevende SS'er die deelnam aan de gruwel waarbij 642 burgers omkwamen. In de kerk van Oradour-sur-Glane kwamen zeker driehonderd vrouwen en kinderen om. Zij werden in de kerk opgesloten, waarna die in brand werd gestoken.

Op 10 juni 1944 nam Boos deel aan de slachtpartij. Geboren in de Moeselstreek als Fransman had hij zich vrijwillig bij de SS-divisie 'Das Reich' gevoegd.

Van doodstraf naar vlucht
In 1953 werd Boos tijdens een proces in Bordeaux tot de doodstraf veroordeeld. Een jaar later werd die straf omgezet in levenslange dwangarbeid, maar in 1959 kwam hij vrij en vluchtte hij. Paris Match heeft de inmiddels 91-jarige Boos opgespoord in Duitsland, waar hij na enig aandringen bereid gevonden werd te praten.

In onderstaand fragment uit het interview komt Boos terug op wat volgens hem de betrokkenheid van de Waffen-SS was en vooral op zijn belofte om er het zwijgen toe te doen.
.

Oradour-sur-Glane ligt er tot vandaag bij zoals de nazi's het dorp in juni 1944 achterlieten. © afp.

Pact met rechter
Met de rechter die het proces in Bordeaux voorzat, Marcel Nussy-Saint-Saëns, sloot hij naar eigen zeggen een pact: stilzwijgen in ruil voor strafvermindering, "uit respect voor de overlevenden". De rechtbankvoorzitter zou volgens bepaalde getuigenissen de advocaten van de betrokkenen uit de Elzas hebben aangespoord schuldig te pleiten. Boos zinspeelt op onderhandelingen tussen hem en de rechter. "Ik wist dat hij gelijk had, ik keek hem aan en wist wat hij bedoelde".

Vraag blijft wie de kerk van Oradour-sur-Glane opblies. Boos stelt dat zijn compagnie geen springstoffen had. "Kwamen die van binnenuit, of had de Waffen-SS springtuig, ik weet het niet".

Boos is van oordeel dat hij zijn schuld heeft afgelost en dat het verleden met rust moet gelaten worden. Toch praatte hij een uur lang over de gruwelijke slachtpartij. Het dorp Oradour-sur-Glane ligt er tot vandaag bij zoals het in juni 1944 door de nazi's werd achtergelaten, als stille getuige van één van de zwartste bladzijden uit de Franse oorlogsgeschiedenis.


(hln)

15-02-2015

Eeuwige liefde? Koppel ligt al 6.000 jaar 'lepeltjesgewijs'


Wetenschappers onderzoeken de resten van deze 'eeuwige minnaars' met meer dan normale nieuwsgierigheid. © epa.

Als je het over een eeuwigdurende romance hebt, komt dit koppel zonder twijfel in aanmerking. Hun skeletten werden in lepeltje lepeltje-houding opgegraven in Griekenland. DNA-onderzoek wees uit dat het om een man en een vrouw ging. Wetenschappers proberen nu te achterhalen wat hun precieze relatie was en hoe zij zo'n zesduizend jaar geleden aan hun einde zijn gekomen.

"Het koppel is in elkaars armen overleden", zegt Anastassia Papathanassiou van het team archeologen dat de skeletten ontdekte. "De geraamtes werden in 2013 opgegraven in de site nabij Alepotrypa-grot in zuidelijk Griekenland. Gezien de opmerkelijke houding waarin we ze hebben aangetroffen, hebben we de skeletten met meer dan normale nieuwsgierigheid onderzocht".

Intussen is duidelijk geworden dat het om een man en een vrouw gaat en dat ze zowat 5.800 jaar geleden in een innige omhelzing zijn omgekomen. Volgens een woordvoerder van het Griekse ministerie gaat het sowieso om een unieke vondst. "Een dubbele begraving is hoe ook een zeldzaamheid", luidt het. Verder onderzoek wordt nu uitgevoerd om uit te maken hoe het 'eeuwig verliefde' duo om het leven is gekomen en wat hun relatie was.

(hln)

quote:

Op zondag 22 februari 2015 19:51 schreef zakjapannertje het volgende:

[..]

http://deredactie.be/cm/v(...)nBraeckman/1.2247062

22-02-2015

Onderzoekers doen unieke vondst in 1.000 jaar oude mummie


© Drents Museum.

Een Chinees beeld van Boeddha in het Drents Museum in Nederland bleek een verrassing te bevatten. Uit een CT-scan en een endoscopie is gebleken dat in het beeld de mummie van een Chinese boeddhistische meester gehurkt zit.

Op de plaats waar de rechterlong had moeten zitten, werden oude tekstrollen gevonden
Radioloog Ben Heggelman
Het gemummificeerde lichaam is dat van de belangrijke boeddhistische monnik Liuquan. Hoe onderzoekers de identiteit van de meester konden achterhalen, is niet bekend. Volgens de Nederlandse radioloog Ben Heggelman stond het beeld vermoedelijk ruim 900 jaar in een tempel waar het werd vereerd.

Het beeld werd in december onderzocht in een ziekenhuis in Amersfoort en daarbij vielen wetenschappers van de ene verbazing in de andere. "Op de plaats waar de rechterlong had moeten zitten, werden oude tekstrollen gevonden", zegt Heggelman. "Een unieke vondst in een mummie."

DNA
Wat er op het materiaal geschreven staat, is nog onduidelijk. Onderzoekers konden enkel kleine stukjes papier uit de mummie halen. Van de Chinees-boeddhistische monnik - de enige die in het Westen beschikbaar is gesteld voor onderzoek - is ook DNA afgenomen.

Het beeld werd onderzocht in Nederland, maar intussen naar Hongarije gebracht. Daar is het nog tot mei te bewonderen in het natuurhistorisch museum in de hoofdstad Boedapest

(HLN)