Vandaag in NRC Next een achtergrondartikel over Utopia.
Met grappige striptekeningetjes van typisch Utopiaanse momenten, zoals een boze Billy en het ei-incident. Daarvoor moet je toch echt even naar de kiosk, de tekst heb ik wel:
quote:
Realityshow Na acht maanden draait het in Utopia vooral om geld, gehuil en relatieproblemen. Voor wie het programma niet volgt: dit is het leven in een met camera’s behangen microsamenleving.
ROMY VAN DER POEL
Als de bewoners van Utopia leefden volgens een script, dan zouden de schrijvers ervan een beetje overdreven hebben. Te veel ruzie, te veel gehuil, te veel stukgelopen relaties.
Maar drama heeft geen script nodig. Zet vijftien vreemden bij elkaar in een loods en ze zullen elke dag een beetje meer controle over zichzelf verliezen.
Zo claimt de ‘paranormaal begaafde’ Colinda dat ze 9/11 en de Bijlmerramp heeft voorspeld. „Het is bewezen dat het zo is.”
Doet Ruud zijn best haar te „ontmaskeren” door haar te bespioneren als ze voor 75 euro readings geeft aan de picknicktafel op het Utopia-terrein. „Het is gewoon bloedgeld.”
Barst zijn verloofde Billy, die hij een paar weken geleden nog ten huwelijk vroeg in het weiland bij de koeien, dagelijks in huilen uit en eindigt ze de meeste gesprekken inmiddels schreeuwend met „Je begrijpt me toch niet” en „Laat maar”.
Werd Isabella tijdens haar verblijf in Utopia ‘ontdekt’ door Wolter Kroes en nam ze de single ‘Ik ben je prooi’ met hem op.
Probeert mede-Utopiaan Charlotte, die ook graag zangeres wil worden, ondertussen oprecht blij te zijn voor Isabella, al lukt het maar niet haar jaloezie te onderdrukken.
Ja, Utopia bestaat nog. Al 253 dagen wordt een voormalig militair terrein in Laren bewoond door vijftien ‘Utopianen’, die er bouwen aan de ideale samenleving. Goed voor zo’n zes- tot zevenhonderdduizend kijkers per dag; net iets minder dan het aantal mensen dat naar Nieuwsuur kijkt.
Het ‘experiment’ duurt nog tot eind dit jaar. Dit is wat je moet weten als je wilt inhaken.
Schulden in Utopia
Voordat Utopia begon, zei bedenker John de Mol dat het in eerste instantie zou gaan om overleven. Maar dat is niet echt het juiste woord. Ook in de ideale samenleving van Utopia draait het vooral om geld.
Om eten te kunnen kopen moeten de bewoners geld verdienen. Omdat ze niet van het terrein af mogen hebben ze een webshop gemaakt waar je hun zelfgemaakte producten kunt kopen. Ze maken schilderijen (een schilderij van Billy is te koop voor 175 euro) en timmeren tuinmeubels en vogelhuisjes.
Kijkers kunnen ook op het terrein langskomen. Op de website kun je kaartjes kopen voor een darttoernooi of een Hollandse Avond met De gebroeders Ko (toegang 25 euro). Een paar maanden geleden werd er een bed and breakfast op het terrein geopend – al zegden sommige klanten daarvoor weer af omdat ze Ruud en Billy op de livestreams seks zagen hebben in het bed.
Je zou dus kunnen zeggen dat het de goede kant opgaat met de kapitalistische samenleving. Maar de kas van Utopia BV stond tot een paar weken geleden op min 7.000 euro. Dat is het geld waar de bewoners eten van kopen en nieuwe projecten mee financieren. In betere tijden kreeg iedereen zakgeld, maar dat is ingetrokken.
Armoede in Utopia betekent vooralsnog oud brood zonder beleg en minder sigaretten – waar dan weer ruzie over wordt gemaakt. Het is overigens wel de vraag welke leverancier eten blijft brengen als er geen geld is.
Bovendien wordt de ideale samenleving flink gesponsord. De bewoners maken selfies met een telefoon van Sony (zelfs in het zwembad, want ja, hij is ook waterproof), lopen rond met de nieuwste tablet en werken achter een Vaio-laptop. Post wordt niet altijd in de brievenbus achtergelaten, maar gebracht door een vriendelijke postbode die rondrijdt in een glimmende PostNL-bus. Als er klusjes moeten worden gedaan komt er een glimlachende Hornbach-klusjesman langs met een lijstje. Zo makkelijk kan het dus zijn.
Een maand voordat je fuck zegt
Zes van de vijftien Utopianen doen sinds het begin van de serie mee, het andere deel van de inwoners wisselt. Ze verlieten de loods omdat ze dat zelf wilden of omdat ze werden weggestemd door medebewoners, het blijft een spel.
De meesten sporten een beetje, timmeren af en toe aan een project, volgen een sapkuur, melken de koeien of werken aan hun lichaam in de sportschool.
Voor iedereen die Utopia verlaat, komt een nieuwe bewoner in de plaats. Op de website kan iedereen zich aanmelden. De productie stuurt dan twee potentiële Utopianen het terrein op, de bewoners bepalen na een paar dagen wie er mag blijven.
Maar de nieuwkomers, die vol goede moed het terrein op lopen, herinneren zich al snel niet meer waarom ze kwamen. Na tijdje in de loods lijkt niemand zichzelf nog onder controle te hebben.
Zo woonde René, hij kwam binnen als een rustige man, nog maar een maand in Utopia toen hij voor het eerst nijdig de loods uitliep. „Fucking zwijnenstal. Rot op. Stomme varkens”, schreeuwde hij. Even daarvoor had hij voorgesteld om elke dag om 12.00 uur met alle inwoners het terrein schoon te maken. Die bleken niet enthousiast.
Een paar minuten later zat hij snikkend op een bankje voor de loods. Die avond ervoor werd hij ook al gekwetst door een opmerking die Rienk tegen hem had gemaakt. Bij het kampvuur zei hij: „Jij bent een fout. Je vader en moeder hadden een dom idee.”
René: „Dat was voor mij echt een wegtrekker van hier naar Utopia.”
Naakte bewoners spotten
Als je wilt, kun je zelfs 24 uur per dag meekijken via de livestreams. Zelfs als de bewoners slapen kun je hun gezichten op vier verschillende schermen zien.
Er is een Utopia-Facebookgroep en er staan fora vol over de bewoners. Op een pagina worden blootfoto’s van de bewoners verzameld.
En anders kun je altijd nog los in de chat op de website van Utopia, alleen voor de betalende kijkers. Veel kijkers nemen het op voor de bewoners en hebben een favoriet gekozen.
Sommigen reageren zich liever af. ‘Tering irakees moet gaan vechten in irak’, verschijnt er in de chat als Ivan in beeld is. Hij vluchtte op zijn elfde met zijn gezin naar Nederland.
En: ‘Billy heeft een zuigmond’, als Billy weer eens in huilen uitbarst.
Soms richten alle camera’s zich alleen op de koeienstal. Lock, wordt er dan in de chat gezegd.
Sommige kijkers worden boos. Dit is niet waarvoor ik betaal, zeggen ze. En dan ontstaan er geruchten. Wat zal er op dat moment in het huis gebeuren?
Er is nog meer onduidelijk.
Aan het eind van het jaar moet één deelnemer Utopia winnen. Alleen wil SBS6 niet zeggen hoe de winnaar gekozen gaat worden. En de prijs zou de kas zijn, maar wat als Utopia BV dan nog in de min staat?
„Het is in ieder geval niet zo dat we de winnaar achterlaten met schulden,” zegt de woordvoerder van SBS6.
EN DIT ZEGGEN DE TROUWE KIJKERS
Daniëlle Groenewald (22)
„Ik kijk eigenlijk al vanaf de eerste aflevering naar Utopia. Het ontstond als een grapje. Half 8 is een loos moment op de dag, Utopia vult dat gat op. Ik kijk het meestal samen met een vriendin. Dan app ik haar als het programma begint: ‘Geef Billy nog tien minuten dan is ze weer aan het janken.’ En ja hoor. Billy is nogal labiel, ik snap wel dat ze haar hebben gecast. Ze reageert meestal als een klein kind dat geen zakje snoep krijgt in de supermarkt.
Nu valt het nog relatief mee hoor. Omdat het zomer is, loopt iedereen buiten en hebben ze de ruimte. Maar het wordt daar straks echt heel erg koud in de winter. Op de slechte dagen zitten ze alleen maar binnen, hutje mutje. Met Ruud en al zijn stomme grappen. Utopia is een half uurtje waarin je je verstand op nul zet.”
Jessica Kalfsbeek (18)
„Zaterdag ben ik naar de biomarkt geweest die werd gehouden op het Utopia-terrein. Op tv lijkt het alsof er een bos rondom de loods ligt, maar het terrein was kleiner dan ik dacht. De akker is bijvoorbeeld niet veel groter dan de tuin van een eengezinswoning. Je kunt er niet zomaar naar binnen. Je telefoon moet je in de auto laten en voordat je door de poort stapt, word je gefouilleerd. Ik heb er serieus over nagedacht om me aan te melden als bewoner. Maar iets hield me tegen. Mensen onderschatten het leven binnen de poorten. Je leven verandert er drastisch. Isabella is opeens een bekende zangeres geworden, Laura een voorbeeld voor de lesbische vrouwen in Nederland. Dat moet je allemaal maar aankunnen. Als je meedoet, kom je er echt als een ander persoon weer uit.”