10-06-2014
Hebben we Mars al besmet met aardse bacteriën?Marsrover Curiosity. © ap.
De doorgedreven ontsmetting van onze aardse ruimteschepen ten spijt lijkt het waarschijnlijk dat er minstens enkele bacteriën meeliften met onze tochten in het heelal. Vijf soorten bacterieën maken volgens wetenschappers het meeste kans om nu zelfs al op Mars te overleven.
Zelfs het 'Ruimteverdrag' van Verenigde Naties maakt er melding van: "de mens moet de schadelijke besmetting van de ruimte en hemellichamen proberen te vermijden". Hardnekkige aardse bacteriën in de ruimte rondstrooien om zo potentieel buitenaards leven te vernietigen, het is niet echt een scenario waar wetenschappers voor staan te springen. Zeker op de ontsmetting van Marslanders wordt streng toegekeken, omdat wetenschappers daar nog altijd het bestaan van levende eencellige organismen vermoeden.
Dat verklaart waarom ruimteschepen zo grondig gepoetst en gedesinfecteerd worden voor de lancering. Bij NASA-ruimtetuigen gebeurt dat 10 tot 30 keer. En toch lukt het niet altijd om alle bacteriën te doden, zo vertelt onderzoekster Stephanie Smith van de universiteit van Idaho aan de website Mental Floss. Na de poetsbeurt van de Marsrover Curiosity vonden zij en haar collega's nog 377 organismen van 65 bacteriesoorten.
Die werden op hun beurt nog eens aangevallen in een rist labotests, met als doel de omstandigheden van een ruimtereis naar en op Mars te simuleren. Bijna 11 procent van de bacteriën overleefde dat alles probleemloos, en verrassend genoeg waren er heel wat bij die geen beschermende sporen ontwikkelden. De wetenschappers veronderstellen dat dergelijke microben zich nu ook al op Mars bevinden, al moeten langetermijnstudies dat nog bevestigen.
Als dat echt het geval is, maken deze vijf soorten bacteriën het meeste kans om op Mars te overleven:
Stafylokokken. © creative commons.
1. Stafylokokken
Stafylokokken overleefden in petrischaaltjes die 20 procent zout bevatten. Ter vergelijking: 's werelds oceanen bevatten zo'n 3 procent zout. Dat doet wetenschappers vermoeden dat de bacteriën ook in het zoute zand en water op Mars zouden kunnen overleven.
2. Enhydrobacter
Enhydrobacterkolonies doorstonden in het lab een flinke portie UV-straling van 2.000 joule. Ook overleefden ze een experiment waarin ze twee weken lang zonder water werden gezet probleemloos.
3. Moraxella
Zowat de helft van de Moraxellabacteriën overleefde een bad van een uur in een oplossing met 5 procent waterstofperoxide, een ontsmettingsmiddel dat doorgaans gebruikt wordt om ook ruimtetuigen mee te kuisen.
4. Streptomyces
Streptomyces bleven leven en kweken in de oplossing met 20 procent zout en tijdens de uitdrogingstest. Ook doorstonden ze erg lage temperaturen en weerstonden ze een basische PH-waarde van 9, vergelijkbaar met de ondergrond op Mars.
5. Gracilibacillus
Gracilibacillus-bacteriën kunnen het perchloraat in de Martiaanse ondergrond eten, waardoor ze één van de meest waarschijnlijke overlevers op die planeet zouden zijn.
Elk van die bacteriën wordt nu verder onderzocht door Smith en haar collega's. Die kennis kan bijzonder van pas komen bij de geplande NASA Marsmissie van 2020, waarbij het doel is om Martiaanse grond en stenen mee naar hier te brengen. "Zo kunnen we tenminste identificeren welke bacteriën in de stalen écht Martiaans zijn en welke niet", klinkt het op de website van het wetenschappelijk tijdschrift Nature.
(HLN)