Het Astronomie Topic #9

quote:

Op donderdag 28 augustus 2014 09:14 schreef Perrin het volgende:

[..]

Het geldt vooral voor dagbladen.. Zie bijv: WGR / Boete van Trouw, vanwege plaatsen artikel

aiaiai

10-09-2014

Verklaring ‘magnetische reconnectie’ is stapje dichterbij


Opname van plasma tijdens een magnetische reconnectie. De magnetische veldlijnen die tijdens het experiment zijn gemeten zij met witte lijnen aangegeven. (PPPL)

Bij magnetische reconnectie – het ‘knappen’ en vervolgens weer aaneenvoegen van magnetische veldlijnen – komt enorm veel energie vrij. Maar wetenschappers worstelen allang met de vraag hoe dat proces in zijn werk gaat, Wetenschappers van het Princeton Plasma Physics Laboratory (PPPL) in de VS lijken een stap dichter bij een verklaring te zijn gekomen (Nature Communications, 10 september).

Bij een relatief klein laboratoriumonderzoek met plasma – heet, geïoniseerd gas – hebben de wetenschappers niet alleen gezien hoe de transformatie zich voltrekt, maar ook vastgesteld dat ongeveer de helft van de magnetische energie wordt omgezet in deeltjesenergie c.q. de snelheid waarmee de deeltjes in het plasma bewegen.

Volgens de onderzoekers wordt de vrijgekomen energie in eerste instantie gebruikt om de elektronen in het plasma te versnellen. Hierdoor ontstaat een elektrisch veld dat op zijn beurt de belangrijkste energiebron voor de ionen (geïoniseerde atoomkernen) wordt.

Overal waar sterke magnetische velden in het spel zijn kan magnetische reconnectie optreden. Op de zon resulteert deze omzetting van energie, waarbij het equivalent van miljoenen tonnen TNT vrijkomt, in kolossale uitbarstingen. Bij het magnetische veld van de aarde blijven de gevolgen beperkt tot geomagnetische ‘stormen’ die satellieten en kunnen beschadigen en (in extreme gevallen) stroomnetten op aarde kunnen platleggen. (EE)

(allesoversterrenkunde)

12-09-2014

Gaia ontdekt haar eerste supernova


Supernova Gaia14aaa en zijn moederstelsel SDSS J132102.26+453223, gefotografeerd met de geautomatiseerde Liverpool-telescoop op La Palma. Links: opname van het tweetal samen; midden: een eerdere opname van alleen het sterrenstelsel; rechts: na aftrek van foto 2 van foto 1 blijft de supernova over. (M. Fraser/S. Hodgkin/L. Wyrzykowski/H. Campbell/N. Blagorodnova/Z. Kostrzewa-Rutkowska/Liverpool Telescope/SDSS)

De Europese satelliet Gaia, die bezig is om de posities en bewegingen van sterren in onze Melkweg te meten, heeft een ontploffende ster ontdekt op 500 miljoen lichtjaar van de aarde. De supernova viel op doordat het sterrenstelsel waar hij deel van uitmaakt van de ene maand op de andere veel helderder was geworden.

Gaia, die op 25 juli met zijn meetprogramma is begonnen, scant de hele hemel bij herhaling af. Hierdoor wordt elk van de ruwweg één miljard sterren die onderzocht moeten worden in de loop van de komende vijf jaar gemiddeld zeventig keer bekeken. Deze tactiek leent zich heel goed voor het opsporen van objecten die – al dan niet plotseling – van helderheid veranderen.

Supernova Gaia14aaa werd op 30 augustus jl. ontdekt. Uit de kenmerken van het lichtspectrum van het object blijkt dat het gaat om een supernova van type Ia – een ontploffende witte dwergster. Van supernova's van dit type kan relatief gemakkelijk de afstand worden bepaald.

De astronomen die veranderlijke objecten in de enorme hoeveelheid Gaia-gegevens opsporen, zijn eigenlijk nog bezig om de detectiesoftware te optimaliseren. Naar verwachting zal Gaia binnen enkele maanden ongeveer drie supernova's per dag ontdekken. (EE)

(allesoversterrenkunde)

18-09-2014

Duits ruimtevaartbedrijf gebruikt de Maan voor een In Memoriam


© belga.

Het Duitse ruimtevaartbedrijf OHB plant een ongewone missie naar de Maan. In oktober zal het een sonde naar de natuurlijke satelliet van de Aarde sturen om daar bedrijfsoprichter Manfred Fuchs te eren die in april is gestorven.

De door LuxSpace gebouwde sonde vertrekt op 23 oktober met een Chinese draagraket. Het ruimtetuig zal één keer rond de Maan cirkelen. Er staat een aantal kleine wetenschappelijke experimenten op, en een amateurradiobaken dat ongeveer vierduizend boodschappen zal uitzenden waarin familieleden, vrienden en medewerkers aan Fuchs herinneren. Radio-amateurs op Aarde zullen die kunnen opvangen.

Volgens bedrijfsleider Jochen Harms van LuxSpace, een dochter van OHB, zal de achtdaagse missie ongeveer 400.000 euro kosten en wordt het de eerste privaat gefinancierde Maanmissie.

(HLN)

18-09-2014

Monsterlijk zwart gat ontdekt


© NASA, ESA, STScI-RCC14-41a.

Astronomen hebben met de Hubble-telescoop een monsterlijk groot zwart gat ontdekt in een van de kleinste bekende sterrenstelsels. Dat meldt de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA vandaag.
De NASA ontdekte een van de kleinste en meest compacte sterrenstelsel ooit: 140 miljoen sterren binnen een diameter van 300 lichtjaar. In het midden van dat sterrenstelsel bleek een zwart gat te zitten dat bijna vijf keer zo groot is als dat in de Melkweg.

Een miljoen sterren
"Als je in dit kleine sterrenstelsel zou leven, zou je 's nachts minstens een miljoen sterren kunnen zien met het blote oog", leggen de wetenschappers uit. Ter vergelijk: op aarde zijn er 's nachts zo'n 4.000 sterren zichtbaar.

De nieuwe vondst zou kunnen bewijzen dat 'dwergsterrenstelsels' afgescheurde delen zijn van grotere sterrenstelsels. "We kennen geen enkele andere manier waarop er zo'n groot zwart gat zou kan ontstaan in zo'n klein object", zegt astronoom Anil Seth van de Universiteit van Utah.

(HLN)

17-09-2014

NASA maakt potje van opsporing gevaarlijke planetoïden


© afp.

De NASA ligt mijlenver achter op schema bij het in kaart brengen van planetoïden die een bedreiging vormen voor de aarde. Het Amerikaanse Congres had bepaald dat de ruimtevaartorganisatie voor de decenniumwisseling 90 procent van gevaarlijke ruimteobjecten groter dan 140 meter in de gaten moest hebben.


Delen van een meteoriet in Nicaragua © epa.


© epa.

Om dit doel te bereiken, is het budget om de planetoïden op te sporen de afgelopen vijf jaar vertienvoudigd, van 4 miljoen dollar naar 40 miljoen. Maar de NASA heeft er een potje van gemaakt, concludeert de interne rekenkamer die de boeken van de ruimtevaartorganisatie bijhoudt. De werkzaamheden van het Near Earth Objects-project zijn slecht gecoördineerd, slecht geleid en het project is onderbezet, aldus het rapport dat dinsdag verscheen.

Gevolgen
De NASA schat dat ze ongeveer 10 procent van alle potentieel gevaarlijke planetoïden in het vizier heeft. Daarvan zijn er naar schatting ruim 100.000. Met de huidige inspanningen zal het gestelde doel in 2020 bij lange na niet worden gehaald, aldus het rapport. De meeste vooruitgang is zelfs geboekt voor er sprake was van een budgetverhoging. Wel is inmiddels 95 procent van alle planetoïden in beeld met een omtrek van meer dan een kilometer, denkt de NASA. Komt zo'n object op aarde neer, dan zijn de gevolgen van de inslag wereldwijd merkbaar.

In een reactie op het rapport stelt de baas van de wetenschappelijke tak van de ruimtevaartorganisatie, de voormalige astronaut John Grunsfeld, dat er een planning is gemaakt om de aanbevelingen over te nemen. Grunsfeld belooft de problemen binnen een jaar te hebben opgelost.

Meteoriet
De roep om beter zicht op wat er op de aarde afkomt, is luider geworden sinds begin vorig jaar een 18 meter grote meteoriet in de Russische stad Tsjeljabinsk honderden gewonden en grote materiële schade veroorzaakte. Meteorieten van deze omvang komen volgens schattingen gemiddeld elke dertig tot veertig jaar ergens ter aarde neer, meestal in zee.

(HLN)

17-09-2014

Amerika gaat vanaf 2017 weer mensen de ruimte insturen

De Verenigde Staten gaan vanaf 2017 opnieuw zelf austronauten naar het internationale ruimtestation ISS sturen. Eerder zette de NASA in 2011 als gevolg van het dodelijke ongeluk met het ruimteveer Columbia zijn ruimteveren op stal. Sindsdien waren de Amerikanen voor bemand transport van en naar het ruimtestation afhankelijk van de Russische Sojoez. Daar komt in de toekomst dus verandering in, zo kondigde het Amerikaanse ruimtevaartbureau op een persconferentie op Cape Canaveral in Florida aan.


Charles Bolden © afp.

Voor de shuttles wordt beroep gedaan op de Amerikaanse bedrijven Boeing en SpaceX. NASA trekt in totaal 6,8 miljard dollar, omgerekend zo'n 5,2 miljard euro, uit voor de ontwikkeling van de commerciële ruimteveren door de twee bedrijven. Het grootste deel van dat geld gaat naar Boeing, dat 4,2 miljard dollar krijgt voor zijn CST-100-toestel. SpaceX beschikt over 2,6 miljard voor de Dragon.

"We zijn vandaag een stap dichter bij de mogelijkheid om onze astronauten vanop Amerikaanse bodem en aan boord van een Amerikaans ruimteschip de ruimte in te sturen", aldus NASA-directeur Charles Bolden, die het had over een van de "meest opwindende en ambitieuze hoofdstukken in de geschiedenis van de bemande ruimtevaart". De samenwerking tussen Boeing en SpaceX moet meer mensen de kans geven om kennis te maken met de opwinding van een ruimtevlucht, aldus nog Bolden, zelf een voormalig astronaut. "Door het ruimtetransport in lage baan toe te vertrouwen aan de privésector, kan NASA zich zelf meer focussen op een ambitieuze reis naar Mars", klonk het verder.

De eerste vluchten van de privé-ruimtevaartuigen zouden in 2017 moeten plaatsvinden. Het contract is goed voor in totaal maximaal zes bemande missies naar ISS per bedrijf.

(HLN)

16-09-2014

De Melkweg in kaart: 219 miljoen sterren


UPDATE Een internationaal team van sterrenkundigen heeft 219 miljoen sterren in de Melkweg in kaart gebracht, de meest uitgebreide catalogus tot nu toe.

De catalogus is vandaag in het vakblad Monthly Notices of the Royal Astronomical Society verschenen. Het team maakte gebruik van de Isaac Newton Telescope (INT) op het Spaanse eiland La Palma. Daarmee kunnen sterren worden gespot die een miljoen keer zwakker schijnen dan met het blote oog te zien is. Het duurde tien jaar om de miljoenen sterren in kaart te brengen.

Sterrenkundigen schatten dat er minstens 100 miljard sterren in de Melkweg zijn. Vanaf de aarde is daar maar een klein deel van te zien. De Melkweg heeft een doorsnede van zo'n 100.000 lichtjaren. Eén lichtjaar is zo'n 10 biljoen kilometer.

De kaart is samengesteld onder leiding van Geert Barentsen van de universiteit van Hertfordshire in het Britse Hatfield.

(HLN)

18-09-2014

Bron van kosmische antimateriedeeltjes blijft onduidelijk


De Alpha Magnetic Spectrometer (AMS) is bevestigd aan de buitenkant van het internationale ruimtestation ISS. (NASA)

Wetenschappers hebben de meest recente resultaten bekend gemaakt van het AMS-experiment aan boord van het internationale ruimtestation ISS. AMS detecteert sinds 2011 binnenkomende geladen deeltjes uit de ruimte. De teller staat inmiddels op 41 miljard (Physical Review Letters, 18 september).

De ruimte wemelt van de deeltjes – voornamelijk protonen en elektronen, maar ook andere soorten, zoals positronen. Positronen zijn de tegenpolen van elektronen: ze hebben dezelfde massa, maar een tegengestelde lading. Waar deze vorm van ‘antimaterie’ vandaan komt, is nog onduidelijk. Vermoed wordt dat een klein deel ervan ontstaat door botsingen tussen normale deeltjes.

De overige positronen moeten ergens anders vandaan komen. De energieverdeling van de deeltjes, zoals gemeten met AMS, lijkt vooralsnog in overeenstemming te zijn met het vermoeden dat de meeste positronen afkomstig zijn van pulsars – snel ronddraaiende neutronensterren met een sterk magnetisch veld.

Een andere mogelijke bron van positronen is de donkere materie – de hypothetische materie in het heelal die geen straling uitzendt, maar wel zwaartekracht uitoefent. Ook met die mogelijkheid zijn de meetresultaten nog in overeenstemming. Pas als er grotere aantallen detecties zijn gedaan van positronen met extreem hoge energieën, zal kunnen worden vastgesteld of de positronen het signaal zijn van donkere materie of van pulsars. (EE)

(allesoversterrenkunde)

quote:

Op maandag 7 juli 2014 14:42 schreef Victuss het volgende:

[..]

IC 1101 is 50x zo groot als het Melkwegstelsel en bevat meer dan 1000000000000 sterren.

Dit is mijn instapmodel telescoop, trouwens. Nog andere mensen die deze gebruiken en last hebben van lichtvervuiling in de Randstad, en daardoor niet eens Mars goed kunnen waarnemen? :<

[ afbeelding ]

Mooie telescoop, ik heb een Maede telescoop, helaas defect op t moment
ik woon in een dorp, daar is het makkelijker om een 'minder lichtvervuilde plek' te vinden

quote:

Op zaterdag 20 september 2014 05:49 schreef SiGNe het volgende:
Ik ga voor Pulsars.. Pulsars geven energie af immers en donkere materie beïnvloed (voor zover bekend) alleen zwaartekracht.
Zou die postitronen ook massa mee moeten geven dan en da's niet het geval. (aldus de huis-, tuin- en keukendeskundige)

Het kan natuurlijk ook nog van beide bronnen komen, van donkere materie weten we nog niet zoveel, wat we weten is idd dat het zwaartekracht uitoefend. Voor zover de pulsar betreft is dat momenteel de beste kandidaat omdat het overeenkomt met metingen. Maar dat sluit niet uit dat er mogelijk nog andere (onbekende) bronnen kunnen zijn.

quote:

Op zaterdag 20 september 2014 06:03 schreef SiGNe het volgende:
Ik zie dat je er enorm mee bezig bent, erg tof.. ik hou wel van dit soort nieuws.
Ik zou het eigenlijk wel leuk vinden als er meer van dit soort nieuws ook de frontpage zou bereiken, misschien vind je het leuk om Fok van dit soort wetenschappelijk nieuws wil voorzien? op de Frontpage dan.

Daar hebben ze wel iemand voor denk ik, ik heb mn handen vol aan t posten van wetenschap op t forum , wel leuk dat je t voorstelt.
Fijn dat je mee leest SiGNe!

22-09-2014

Bewijs voor versnelde oerknal nu echt van tafel


De Bicep2-radiotelescoop op de Zuidpool. © reuters.

Het team van Amerikaanse astronomen dat dit voorjaar spectaculaire eerste waarnemingen vanaf de zuidpool van de versnellende oerknal presenteerde, heeft voor zijn beurt gesproken. Wat ze voor veelzeggende kreukels in de oerknal hielden, is niet te onderscheiden van stof in de Melkweg.

Die vernietigende conclusie komt uit een nieuwe analyse van de waarnemingen van de kosmische achtergrondruis die eerder werden gemaakt met de Planck-satelliet. Stof, zo blijkt, geeft hetzelfde soort verstoringen van die ruis als het effect dat het Bicep2-team voor zogeheten inflatie hield.

Inflatie is de extreem versnelde uitzetting van het piepjonge heelal, vlak na de oerknal zelf, zo'n 15 miljard haar geleden. Dat effect verklaart waarom het heelal op grote schaal zo gelijkmatig is, maar is tot nog toe nooit direct waargenomen. Bicep2 claimde dat nu wel te kunnen.

Inflatie is zo heftig, dat ruimte en tijd zelf rimpelingen vertonen. Die zijn in theorie nog steeds te zien aan de manier waarop de achtergrondstraling verdraaid is, de zogeheten B-modepolarisatie.


Het Dark Sector Lab op de Zuidpool. © Steffen Richter, Harvard University.

"Bewijs voor kosmische inflatie"
Dit voorjaar meldde het team van de Bicep2-radiotelescoop op de Zuidpool dat het die verdraaiingen op een stukje hemel had gevonden. Dat zou het rechtstreekse bewijs voor kosmische inflatie zijn. Kosmologen vierden het nieuws met champagne.

Het spectaculaire resultaat werd kort daarna echter al in twijfel getrokken, omdat experts meenden dat de Amerikanen het signaal van stof in hun analyses waren vergeten. Daarna was het wachten op het team van Planck, dat nu concludeert dat de claims van Bicep2 onhoudbaar zijn. Het stofsignaal, stellen ze vast, is niet te verwaarlozen en zelfs even sterk als wat Bicep2 voor oerknalrimpels hield.

De Groningse kosmoloog Diederik Roest noemt de Planck-resultaten overtuigend. "Dit wil niet helemaal zeggen dat Bicep2 niets van vlak na de oerknal ziet, maar wat er na aftrek van stof overblijft, is binnen de foutenmarges niet veel."

De teams van Planck en Bicep2 zeggen nu samen nog beter te gaan uitzoeken wat er eventueel nog wel uit de waarnemingen is af te leiden over kosmische inflatie. Uit de Planck-metingen is bijvoorbeeld af te leiden welke gebieden aan de hemel weinig stof bevatten, zodat nieuwe metingen op die plaatsen misschien wel bewijzen voor inflatie kunnen leveren.


De B-mode polarisatie. © ..

(HLN)

21-09-2014

Tegen 2050 met een lift naar de ruimte?


© Obayashi.

De Japanse bouwreus Obayashi wil tegen 2050 een ruimtelift bouwen, zo heeft de Australische televisiezender ABC gemeld. Indien het project een succes wordt, zal dit een revolutie in het reizen door de ruimte ontketenen en potentieel de wereldeconomie transformeren.

De ruimtelift zal 96.000 km moeten overbruggen naar een nieuw te bouwen ruimtestation. Door magnetische lineaire motoren aangedreven voertuigen zullen tot dertig mensen en vracht vervoeren tegen een kostprijs die maar een fractie is van die voor raketten, meent Obayashi. De reis zal zeven dagen duren.

Dat fantasie werkelijkheid wordt, heeft te maken met de ontwikkeling van koolstof nanotechnologie. Een grote internationale studie toonde in 2012 aan dat een ruimtelift een haalbare kaart is, maar best via internationale samenwerking te verwezenlijken is. Deskundigen menen dat een ruimtelift het einde kan inluiden van raketten die van op Aarde worden gelanceerd.

De specialisten menen ook dat een ruimtelift de energieproblemen in de wereld kan oplossen door grote hoeveelheden zonne-energie te kunnen leveren of ook een oplossing kan bieden voor het opslaan van nucleair afval. Ook ruimtetoerisme kan erdoor gediend zijn.

(HLN)

22-09-2014

Primeur! Eerste 3D-printer onderweg naar het ruimtestation



Na een succesvolle lancering is ruimtesonde Dragon onderweg naar het internationale ruimtestation. In zijn buik bevinden zich onder meer muizen en ‘s werelds eerste voor gebruik in de ruimte ontwikkelde 3D-printer.

Dragon koos gisteren – met behulp van de SpaceX Falcon 9-raket – het luchtruim. “Voor zover ik weet ging het allemaal perfect,” stelt Hans Koenigsman namens SpaceX. Naar verwachting arriveert Dragon morgen in de loop van de dag bij het internationale ruimtestation.

3D-printer
Met enige regelmaat brengt Dragon een bezoekje aan het ISS. Maar dit tochtje is bijzonder. En wel vanwege de lading van Dragon. Aan boord van de ruimtesonde bevindt zich namelijk de allereerste voor gebruik in de ruimte ontwikkelde 3D-printer. Deze 3D-printer kan de ruimtevaart wel eens gaan revolutioneren. Als de printer ook in de ruimte goed functioneert, betekent dat dat deze goedkoop en on demand objecten kan gaan printen die de astronauten op dat moment nodig hebben. Nu is het nog zo dat benodigdheden op aarde geproduceerd moeten worden en vervolgens naar het ISS moeten worden gestuurd. Dat is niet alleen tijdrovend, maar ook duur (met name door de hoge kosten van lanceren en vervoeren).

Mars
Een 3D-printer die ook in de ruimte goed functioneert, zou niet alleen handig zijn voor de astronauten aan boord van het ISS, maar ook voor astronauten die in de toekomst verre ruimtereizen gaan maken. Bijvoorbeeld naar Mars of een planetoïde.

Naast de 3D-printer brengt Dragon ook elementen voor zo’n 255 wetenschappelijke onderzoeken naar het ISS. Tevens levert deze muizen en RapidScat af. RapidScat is een apparaat dat de winden boven de aardse oceanen moet gaan meten. Het zal aan de buitenkant van het ISS bevestigd worden en moet ervoor zorgen dat meteorologen het weer op aarde straks nog beter kunnen voorspellen. Ook bevinden zich in de buik van Dragon zaadjes van planten. Astronauten zullen de groei van deze planten in de ruimte op de voet gaan volgen en kijken hoe deze planten – zonder wind en met beperkte zwaartekracht – groeien.

(scientias.nl)

24-09-2014

Melkweg en sterrenstelsel Andromeda gaan botsen en dat wordt geen pretje

Ons sterrenstelsel, de Melkweg, gaat botsen met het naburige sterrenstelsel Andromeda en dat wordt niet fraai. Dat wisten we al enkele jaren, maar het Australische centrum voor radio-astronomisch onderzoek heeft daar nu een simulatie van gemaakt die ons een idee geeft van wat er onze planeet te wachten staat.

Deze simulatie maakt deel uit van onderzoek dat probeert aan te tonen dat reuzensterrenstelsels zoals Andromeda de neiging hebben kleinere sterrenstelsels zoals de Melkweg op te vreten om te groeien.

"In oorsprong zijn alle sterrenstelsels klein. Ze groeien door gas te verzamelen dat ze omzetten in sterren", zo stelt astronoom Aaron Robotham, die dit onderzoek leidde. "Nu en dan worden sterrenstelsels letterlijk opgeslokt door grotere sterrenstelsels".

U hoeft echter nog niet meteen naar de dichtstbijzijnde schuilkelder te rennen. De kans dat u het nog meemaakt, is uiterst gering. De botsing komt er immers pas over zo'n vijf miljard jaar.


(HLN)

25-09-2014

Rusland lanceert zijn vierde vrouw naar de ruimte


Elena Serova. © epa.

Op de lanceerbasis Bajkonoer in Kazachstan zijn vanavond de laatste voorbereidingen aan de gang voor de lancering van een nieuwe bemanning naar het Internationaal Ruimtestation ISS. Dat deelt de NASA mee.

Om 22.25 uur Belgische tijd moet de Sojoez TMA-14M in de nok van een Sojoez-draagraket opstijgen, om minder dan zes uur later te koppelen aan de spacemeccano. De Sojoez vervoert drie mensen: de Russische gezagvoerder Aleksandr Samokoetajev, de Amerikaan Barry 'Butch' Wilmore en Elena Serova. Het drietal moet 5,5 maand in het ruimtestation werken.

Serova is pas de vierde Russin die de ruimte in gaat. Haar voorgangsters waren Valentina Teresjkova, Svetlana Savitskaja (die tweemaal vloog) en Jelena Kondakova (ook twee missies). Het is al van 1997 geleden dat nog een vrouw uit Rusland of de vroegere Sovjet-Unie de ruimte in gaat, zodat Serova de eerste Russin in het ISS wordt.

Het ontvangstcomité in het complex bestaat uit de Russische gezagvoerder Maksim Soerajev (die nog met Frank De Winne in het ISS heeft gewerkt), de Amerikaan Reid Wiseman en de Duitser Alexander Gerst namens het Europese Ruimtevaartbureau ESA.

(HLN)

25-09-2014

Aards water ouder dan Zon

Een nieuwe computersimulatie volgt het spoor van water vanaf het ontstaan van ons zonnestelsel.
Water through time: Ices from the parent molecular cloud are incorporated into planet-forming disks around young stars. These ancient ices, including water, are available to nascent planetary systems, including our own. This picture shows the time sequence of water ice, starting in the cloud (prior to the Sun's formation), traveling through the stages of star formation, and eventually being incorporated into the planetary system itself.


© Bill Saxton, NSF/AUI/NRAO

Water komt volop voor in ons zonnestelsel: niet alleen op aarde, maar ook in kometen, meteorieten en op ijzige manen van reuzenplaneten. Daarnaast heeft water zijn sporen nagelaten in mineralen die op de maan en op Mars voorkomen. Amerikaanse wetenschappers hebben nu in Science de eerste aanwijzingen gepresenteerd dat een deel van het water in ons zonnestelsel er al geweest moet zijn voordat de zon werd gevormd.

Om de vraag naar de astronomische oorsprong van ons water te beantwoorden, analyseerden ze eerst de verhouding tussen twee isotopen in meteorieten, kometen en in gesteente van de maan en van Mars. Het gaat dan om de isotopen waterstof (de H uit H20) en het net iets zwaardere deuterium (D). Isotopen zijn atomen van hetzelfde element die hetzelfde aantal protonen hebben, maar een verschillend aantal neutronen. Sommige watermoleculen bevatten het iets zwaardere deuterium in plaats van waterstof.

Chemische evolutie

De verhouding tussen hoeveel deuterium er in water voorkomt en hoeveel waterstof, geeft informatie over de omstandigheden waaronder de watermoleculen zijn gevormd. Waterijs uit de interstellaire ruimte heeft bijvoorbeeld een relatief grote D/H-verhouding door de lage temperaturen tijdens de vorming van de watermoleculen.

De experimentele analyse vulden ze aan met een computermodel van een protoplanetaire schijf (een materieschijf waaruit planeten ontstaan) en volgden de chemische evolutie van de schijf gedurende miljoenen jaren.

Wanneer ze aannamen dat er geen water aanwezig was in het begin, waren de computersimulaties niet in staat om D/H-verhoudingen te creëren die in werkelijkheid in meteorieten, kometen en andere hemellichamen voorkomen. Alleen wanneer ze aannamen dat er wel al water aanwezig was voordat de Zon werd geboren, kon de miljoenen jaren lange chemische evolutie op de juiste D/H-verhoudingen uitkomen.

Als deze analyse klopt, dan is de kans groot dat waterijs ook voorkomt in andere protoplanetaire schijven die draaien rond sterren die zich nog aan het vormen zijn. En dat zou weer de kans vergroten dat er zich elders in het universum leven heeft ontwikkeld dat lijkt op het aardse leven.

"The ancient heritage of water ice in the solar system" L.I. Cleeves et al., Science 26 september 2014

(NPO.nl)

25-09-2014

Hubble fotografeert piepjong dwergstelsel



De Hubble-ruimtetelescoop heeft wederom een prachtige foto gemaakt. Ditmaal van dwergstelsel DDO 68. Dit dwergstelsel vertoont overeenkomsten met de allereerste sterrenstelsels in het universum.

DDO 68 is namelijk een jong sterrenstelsel, dat zich nog aan het vormen is. Hierdoor kunnen wetenschappers van dichtbij onderzoeken hoe dit gebeurt. De afstand tot DDO 68 is slechts 39 miljoen lichtjaar. Dit is dichterbij dan de meeste andere jonge sterrenstelsels, die miljarden lichtjaren van ons verwijderd zijn.

WALLPAPER
Deze foto instellen als achtergrond voor je bureaublad? Download hier de foto op hoge resolutie.
Qua structuur, uiterlijk en samenstelling oogt DDO 68 – ook wel bekend als UGC 5340 – erg jong. Toch denken onderzoekers dat dit dwergstelsel ouder is dan het lijkt. De eerste sterrenstelsels in het universum werden bevolkt door sterren met lichte elementen, zoals waterstof en helium. Door kernfusie en supernova-explosies werden er steeds meer zwaardere elementen gebakken, waardoor latere generaties sterren meer zware elementen bevatten.

Op dit moment onderzoeken wetenschappers of DDO 68 sterren met zware elementen huisvest. Is dit het geval, dan bestaat het dwergstelsel niet alleen uit jonge sterren. Als de sterren in DDO 68 wel voornamelijk uit lichte elementen bestaat, dan bevestigt dit het unieke karakter van dit dwergstelsel en kunnen wetenschappers het object gebruiken om meer te weten te komen over de vorming van sterrenstelsels.

(Scientias.nl)

27-09-2014

Complexe organische moleculen gevonden in de ruimte

Wetenschappers hebben diep in de ruimte complexe organische moleculen gevonden, het begin van al het leven op aarde.


Foto: AFP

Amerikaanse en Duitse astronomen onderzochten de samenstelling van een gaswolk waarin stervorming plaatsvond.
De gaswolk Sagittarius B2, op een afstand van 27.000 lichtjaar van de aarde, bleek moleculen te bevatten die nooit eerder zo diep in de ruimte waren aangetroffen.

In de gaswolk vonden de astronomen isopropyl cyanide, een molecuul met een vertakte koolstofketen. Wetenschappers zijn geïnteresseerd in dergelijke moleculen, omdat al het leven op aarde afhankelijk is van moleculen met vertakte koolstofketens. Tot nu werden er alleen onvertakte koolstofmoleculen gevonden.

De vondst kan erop duiden dat de bouwstenen van leven in groten getale aanwezig zijn in de ruimte, een belangrijke ontdekking in de zoektocht naar buitenaards leven.

Aminozuren
Al het leven zoals wij het op aarde kennen is afhankelijk van eiwitten, die opgebouwd zijn uit aminozuren. Wetenschappers die zoeken naar buitenaards leven hopen deze complexe organische moleculen aan te treffen in stervormende gaswolken, want waar de bouwstenen van leven worden gevormd, ontstaat mogelijk ook leven.

De astronomen ontdekten de isopropyl cyanide-moleculen door te kijken naar het licht dat uit de gaswolk kwam. De waargenomen golflengtes geven informatie over de samenstelling van de gaswolk.
De vondst is vrijdag gepubliceerd in Science.

(nu.nl)