Kostenbesparingen en kostenbewustzijn met betrekking tot zorgvraag en gebruik zijn de laatste tijd erg actuele onderwerpen.
Natuurlijk is het van belang dat de zorgkosten betaalbaar blijven voor de samenleving, en slaat de vergrijzing toe. Ook is er nog een wereld te winnen wat betreft besparingen, ook in bureaucratie als je het mij vraagt.
Maar veel initiatieven en voorstellen tot besparingen komen bij zorgverzekeraars vandaan, en ik meen dat ze dit echt niet doen uit bezorgdheid over de betaalbaarheid van de zorg op lange termijn voor de samenleving als geheel. Zorgverzekeraars willen gewoon winst maken, en het liefst ieder jaar weer een beetje meer dan het jaar daarvoor. Uiteraard is besparen daarbij op de lange termijn een voorwaarde.
De discussie rondom de betaalbaarheid van dure behandelingen en medicijnen voor mensen met zeldzame aandoeningen leeft hier enorm, maar er is op meerdere gebieden een verandering gaande bij zorgverzekeraars die mij zorgen baart.
Misschien komt het doordat ik er zelf direct mee te maken krijg. Ik heb namelijk door zuurstoftekort bij mijn geboorte naast een zeer belabberde motoriek ook een neurogene blaas overgehouden, wat inhoudt dat ik vanaf mijn geboorte incontinent ben. Hier is helaas niet veel aan te doen.
Derhalve ben ik al mijn gehele leven aangewezen op het gebruik van incontinentiemateriaal, en dit heb ik ook altijd netjes vergoed gekregen.
Totdat een aantal van de grootste zorgverzekeraars hebben besloten met ingang van 1 juli 2012 jl. de zorgverlener - degene die dus de materialen aan mij en anderen verstrekt - voortaan een vaste maximum dagvergoeding per patiënt te geven, die in een zgn patiëntprofiel moet worden opgenomen, in plaats van dat het materiaal dat is verbruikt wordt vergoed.
Er zijn 6 patiëntprofielen, van lichte incontinentie met een zeer lage maximumdagvergoeding van 12 cent per dag, tot zware incontinentie met een iets minder lage maximum dagvergoeding van ¤ 1,65 per dag. Dit is dus maximaal ¤ 50,32 per maand. Hiervoor moet men dus de betreffende patiënt zijn incontinentiemateriaal leveren.
Nu weet ik ongeveer wat de pakken incontinentiemateriaal kosten die ik en anderen gebruiken, en die kosten zo'n ¤ 20,- tot ¤ 24,- per stuk, en daar heb je in de mate van incontinentie in mijn geval 4 pakken per maand van nodig.
Met een dagvergoeding van maximaal ¤ 1,65 gaan ze dat dus echt niet redden. Dan heb ik hooguit de helft van de benodigde hoeveelheid.
De praktijk wijst uit dat veel apothekers al hebben besloten te stoppen met het leveren van incontinentiemateriaal, en de patiënten doorverwijzen naar grote (medische) postorderbedrijven, of dat er wordt gestuurd in materiaalkeuze omdat men niet voor de gestelde maximum dagvergoeding kan leveren.
Zo zijn er verhalen bekend van mensen die verplicht worden over te stappen naar ander materiaal, terwijl dit met name bij incontinentie zeer nauw luistert, niets is zo persoonlijk als pasvorm, opnamecapaciteit, bruikbaarheid, comfort etc. Ook zijn er mensen die kampen met de zwaarste vorm van incontinentie die nu worden afgescheept met incontinentiemateriaal ter grootte van maandverband omdat dat het enige is dat binnen de maximale dagvergoeding beschikbaar is.
Dit lijkt mij toch niet de bedoeling? Is dit de richting die we uitwillen als samenleving, door zo om te gaan met - dure - chronisch zieken?
Bovendien heeft dit direct invloed op het functioneren in de samenleving van veel mensen. Ik laat mij gelukkig (nog) niet of nauwelijks weerhouden door mijn probleem, maar als ik uit kostenoverwegingen gedwongen wordt over te stappen op materiaal dat niet (helemaal) voldoet, of met veel te weinig materiaal dan belemmerd dat direct mijn functioneren in de samenleving, aangezien ik me niet buiten ga vertonen met het risico op een natte broek.
Ik kan er uiteraard voor kiezen om de helft eventueel zelf te betalen ten einde ik gebruik kan blijven maken van het geschikte materiaal, maar daar ben ik toch niet zo ontzettend duur (aanvullend) voor verzekerd? Daarnaast is dat niet eens voor iedereen betaalbaar.
Overstappen naar een andere zorgverzekeraar heeft weinig nut omdat de grootste zorgverzekeraars dit allemaal al hebben besloten, en de verwachting is dat de overige zorgverzekeraars in 2013 dit zullen overnemen.
Ik dacht dat de marktwerking zou zorgen voor vooruitgang en meer keuzevrijheid? Maar in mijn geval - en voor bijna 1 miljoen incontinentie-lotgenoten met mij - leidt het alleen tot beperking van onze vrijheden.
Dit is slechts één voorbeeld, dat toevallig direct invloed op mijzelf heeft, maar naar mijn mening goed illustreert welke negatieve invloed de marktwerking op de kwaliteit van de zorg uitoefent. Ze kunnen mij niet wijsmaken dat dit voortkomt uit idealen als het betaalbaar houden van de zorg voor de samenleving als geheel, al voelen zorgverzekeraars zich door dergelijke discussies wel gesteund om steeds verder te gaan in dergelijke maatregelen.
Oog houden voor kostenbewustzijn, efficiency en open staan voor besparingen in de zorg is prima, maar ga niet de winst maximaliseren ten kosten van patiënten en het verkopen als noodzakelijke besparingen, of een stuiver besparen ten koste van het welzijn van de patiënt waardoor je uiteindelijk wellicht veel duurder uit zal zijn.
Naar mijn mening kan besparing in de zorg ook zonder dat dit ten koste gaat van keuzevrijheid van de patiënt, of dat direct de kwaliteit van leven wordt aangetast, of dat er wordt gestuurd in het aanbod. Hoeveel zijn deze vrijheden ons waard? Is onze gezondheid en behandeling daarvan niet het meest waardevol?
Hoe denkt met hier op Fok over?
'De neiging rijke en machtige mensen te bewonderen, zelfs welhaast te aanbidden en mensen van arme of gewone komaf te verachten dan wel te negeren is de belangrijkste en meest universele oorzaak van de corruptie van ons morele besef' Adam Smith