ttklpt

quote:

Op donderdag 16 februari 2012 19:16 schreef Gellius het volgende:
En bij mij, IR? Bij mij?

quote:

4. Een korte introductie tot de Japanse taal.

Goed, het volgende in het hele verhaaltje; een korte introductie tot de Japanse taal. Wat ik hier allemaal ga beweren moeten jullie vooral niet opvatten als de een of andere analyse van die taal waar je de een of andere professor in een eerstejaarsvak een plezier mee zou kunnen doen. In tegendeel; als het dan al een analyse is, dan is het bovenal een hele slechte analyse omdat ik mijzelf ervoor in zal zetten zo ver mogelijk weg te sturen van moeilijkheden, onduidelijkheden en uitzonderingen die er in het Japans bestaan. Ook moeten jullie het niet opvatten als een serieuze, gestructureerde manier om die taal aan te pakken. In dat opzicht is het ook bijzonder slecht. Vele aspecten, waaronder het hele Japanse schrift, het bizarre telsysteem dat ze erop nahouden, en zo nog vele andere, laat ik volledig onbehandeld. Danwel omdat het een kleine moeite is om die informatie zelf te bemachtigen, danwel omdat ik niet denk dat het toevoegt aan waar deze introductie voor bedoeld is; jezelf verstaanbaar maken. Dat uitdrukken wat je uit wil drukken. Verwacht dus ook niet dat deze introductie erg veel toe zal voegen aan de passieve taalkennis. Om kort te gaan, quick and dirty Japanese.

4.1. Grammaticale 'deeltjes'; 'WA' en het werkwoord 'DESU'.

Het meest in het oog springende van de Japanse grammatica zijn de zogenaamde 'deeltjes' (in het Engels worden ze 'particles' genoemd, vandaar). Dat zijn woorden die de functie van het voorgaande woord in de zin bepalen. Een mond vol, maar lang niet zo ingewikkeld. Ten eerste wa (in het Japans trouwens geschreven als 'HA') wat, door de bocht genomen, het 'onderwerp' van de zin bepaald. Hier 'onderwerp' omdat het niet volledig te vergelijken valt met het onderwerp zoals we dat in het Nederlands kennen. Een voorbeeldje;

Japans: WATASHI WA SACHIKO DESU.
Betekenis van woord tot woord: Ik (pt.) Sachchiko zijn
Vertaling: Ik ben Sachiko.

...'watashi' is niets anders dan het Japanse woord voor 'ik'. 'Wa' duidt aan dat de zin iets te zeggen heeft over 'watashi'; er volgt dus een bewering over 'watashi'. 'Sachiko' is een Japanse meisjesnaam. 'Desu' is het werkwoord 'zijn' in de tegenwoordige tijd. Nog een paar voorbeelden;

Japans: KORE WA RINGO DESU
Betekenis van woord tot woord: dit (pt.) appel(s) zijn
Vertaling: Dit is een appel.

Japans: HANA WA KIREI DESU
Betekenis van woord tot woord: bloem(en) (pt.) mooi zijn
Vertaling: (De) bloem(en) zijn mooi.

Laat het hiermee duidelijk zijn dat het Japans geen verschil tussen meervoud en enkelvoud onderscheidt! Hana betekent bloem, of bloemen. Dat moet maar uit de context blijken.

Dat wordt in sommige gevallen wel gedaan maar zal in dit verhaal niet verder behandelt worden.

Japans: HANA WA KIREI DESU
Betekenis van woord tot woord: neu(s)(z)en (pt.) schoon zijn
Vertaling: De neu(s)(z)en) zijn schoon.

Laat het hiermee dus duidelijk zijn dat het Japans werkelijk bolstaat van de homoniemen. Dat kan op het eerste gezicht frustrerend lijken, maar sta er eens bij stil hoeveel we er niet in het Nederlands kennen. Niets om je zorgen om te maken. Zover over 'WA' en 'DESU.'

4.2. Grammaticale 'deeltjes'; 'NO'.

Het deeltje 'NO' doet niet veel meer dan bezit aanduiden. Tenminste, dat doet het wel, maar ook dat komt hier niet aan bod. Op naar de voorbeelden.

Japans: KORE WA WATASHI NO RINGO DESU
Betekenis van woord tot woord; dit (pt.) ik (pt.) appel(s) zijn
Vertaling: Dit zijn mijn appels.

Wat gebeurt er hier precies? 'Kore' duidt aan 'dit'. 'Wa' duidt aan dat er over dit nog onbepaalde 'dit' iets gezegd gaat worden. Wat dan? 'Watashi no ringo' wil zeggen; 'Mijn appels'. Er wordt dus iets beweerd over het 'dit' dat nu bepaald is als 'mijn appels'. Wat wordt daar over beweerd? Dat ze zijn. Dit zijn mijn appels. Puur voor de volledigheid nog een paar voorbeelden. Ik trek het nu even in het bizarre om goed door te dringen tot de grammatica zelf.

Japans: CHIIZU WA WATASHI NO KANOJO DESU
Betekenis van woord tot woord; kaas (pt.) ik (pt.) vriendin zijn
Vertaling: Kaas is mijn vriendin.

Japans: ARE WA KARE NO SAIFU DESU
Betekenis van woord tot woord: dat (pt.) hij (pt.) portomonee zijn
Vertaling: Dat is zijn portomonee.

4.3. Grammaticale deeltjes; 'O' en andere werkwoorden.

Het deeltje 'O' (in het Japans trouwens geschreven als 'WO') duidt aan wat het meeste lijkt op wat we een lijdend voorbeeld zouden noemen. Het geeft aan dat het voorgaande woord iets overkomt, iets gebeurd, op een bepaalde manier gemanipuleerd wordt, etc. door het onderwerp. Laten we gelijk naar de voorbeelden gaan. De grote, grote spannendheid in dit hoofdstuk bestaat voornamelijk uit de introductie van andere werkwoorden.

Japans: WATASHI WA RINGO O TABEMASU
Betekenis van woord tot woord: ik (pt.) appel(s) (pt.) eten
Vertaling: Ik eet (een) appel(s).

Ten overvloede een analyse van wat hier nu is gebeurd; 'Watashi' is alleen het woord 'ik'. 'Wa' duidt aan dat de zin iets over dat 'ik' gaat zeggen'. 'Ringo o' geeft aan dat een appel, of meerdere appels, iets overkomt. Wat dan? 'Tabemasu' wil zeggen eten. Er wordt iets beweerd over mij, namelijk dat ik een appel of meerdere appels. Om kort te gaan; ik eet een appel.

Japans; KARE WA TABAKO O SUIMASU
Betekenis van woord tot woord: hij (pt.) sigaret (pt.) roken
Vertaling: Hij rookt een sigaret.

Japans; NIHONJIN WA BIIRU O NOMIMASU
Betekenis japanner(s) (pt) bier (pt.) drinken
Vertaling: De Japanners drinken bier.

4.4. Grammticale 'deeltjes'; 'NI' en al het bovenstaande.

Het deeltje 'NI' duidt beweging aan in de ruimste zin van het woord. In het Nederlands gebruiken we daarvoor voorzetzels zoals 'aan' en 'naar' en 'tot'. In dit opzicht zou je, door de bocht genomen kunnen zeggen dat het Japans wat simpeler is, ware het niet dat 'NI' ook gebruikt wordt voor tijdsaanduidingen. Ik hoop dat dit uit de voorbeelden duidelijk naar voren komt. Buiten dat om is het tijd de kennis die nu al binnengekomen is te combineren.

Een andere deeltje dat in het Japans gebruikt wordt voor de aanduiding van richting en beweging is 'E', geschreven als 'HE'. Mocht iemand daar bijzonder in geinteresseerd te zijn,- het moet beslist niet teveel moeite zijn daar zel de nodige informatie over te vinden. Voor het doel dat we hier voor ogen hebben, zo snel mogelijk als een Marokkaanse marktkoopman op de Albert Kuyp Japans te leren spreken, zie ik geen toegevoegde waarde.

Japans; WATASHI WA TOUKYOU NI IKIMASU
Betekenis van woord tot woord. ik (pt) Tokyo (pt.) gaan
Vertaling: Ik ga naar Tokyo.

Dan wordt het nu voor de eerste keer echt een beetje moeilijk.

Japans; WATASHI WA KARE NI RINGO O AGEMASU
Bet. ik (pt.) hij (pt.) appel(s) (pt.) geven
Vertaling: Ik geef hem een appel.

Voor de goede orde, wat gebeurt er in deze zin? 'Watashi wa' duidt aan dat we hier te maken hebben over een bewering over 'Watashi'. 'Kare ni', duidt aan dat er een iets richting, tot, aan, naar 'Kare' plaatsvindt. 'Ringo o' geeft aan dat 'Ringo' op de een of andere manier gemanipuleerd wordt, iets overkomt, etc. Wat overkomt de 'Ringo?' 'Agemasu', geven. De appel wordt gegeven. De appel wordt aan hem gegeven. Ik geef hem een appel. Nog een paar voorbeelden.

Wat zouden we dan maken van 'Kare ha watashi ni ringo o agemasu' ? Hij geeft mij een appel..? Dat lijkt verleidelijk, maar Kanako merkt daar op dat 'watashi' als ontvanger te nemen bij het werkwoord 'agemasu' op de een of andere manier onnatuurlijk overkomt.

Nog meer voorbeelden;

Japans; KARE WA KANOJO NO TE NI PUURESENTO O OKIMASU.
Bet: hij (pt.) vriendin (pt.) hand(en) (pt.) cadeau (pt.) stoppen/plaatsen
zetten/laten
Vertaling; Hij stopt een cadeautje in de handen van zijn vriendin.

Japans; WATASHI WA KANOJO NI PURADA NO BAKKU O KAIMASU
Bet: ik (pt) (vriendin) (pt.) Prada (pt.) tas (pt.) kopen
Vertaling; Ik koop een Pradatas voor mijn vriendin.

4.5. Grammticale 'deeltjes'; 'DE', en 'onderwerploze' zinnen.

Het deeltje 'DE' duidt een wijze waarmee, waardoor, waar, etc. aan. Vergeef me dat deze uitleg niet zo helder is; laat het vooropstaan dat ik hier al aan mijn achtste biertje bezig ben. Ik mag mijzelf ook weleens een flauw grapje toestaan, wil ik maar zeggen. We gaan gewoon naar de voorbeelden.

Japans; WATASHI WA HIKOUKI DE TOUKYOU NI IKIMASU.
Bet: hk (pt.) vliegtuig (pt.) Tokyo (pt.) gaan
Vertaling; Ik ga met het vliegtuig naar Tokyo.

Japans; KARE WA HON DE NIHONGO O BENKYOUSHIMASU
Bet: hij (pt.) boek (pt.) Japans (de taal) (pt.) studeren
Vertaling; Hij leert Japans uit een boek (hij leert Japans aan de hand van een boek).

Benkyoushimasu is eigenlijk een samentrekking van 'benkyou' (ijver) en het werkwoord 'shimasu' (doen).

Japans; KANOJO NO KURUMA DE SAPPORO NI IKIMASU
Bet.: vriendin (pt.) auto (pt.) Sapporo (pt.) gaan
Vertaling; ...met de auto van de vriendin naar Sapporo gaan.

Wat krijgen we nu? Een zin waar geen onderwerp aangeduidt wordt? In het Japans niet meer dan gebruikelijk. Zoals in elke taal is het vaak al duidelijk waarover gesproken wordt en is het niet noodzakelijk constant het onderwerp (hier niet in de puur gramatticale context) te blijven herhalen. 'Is uw auto kapot?' 'Mijn auto is kapot.' 'Wat is er mis met uw auto?' 'Mijn auto zijn remvloeisto is bevroren.' 'Hoe is dat gekomen?' 'Mijn auto heeft te lang in de kou gestaan.' Sterker nog; dat komt maar wat bizar en onnatuurlijk over.

Japans; NIHONJIN DESU
Bet.: japanner(s) zijn.
Vertaling; ... zijn Japanners/is Japanner maar ook; Ik ben een Japanner, dat zijn Japanners.

Japans; RINGO O TABEMASU
Bet. appel (pt.) eten
Vertaling; ... eet een appel, maar ook; ik eet een appel, zij eten appels.

Ik zal hier later wat verder over uitwijden.

4.6. Grammaticale 'deeltjes'; 'TO'.

4.7. Grammaticale 'deeltjes'; 'KA'.

4.8. Grammaticale 'deeltjes'; 'KARA'

4.8. Grammaticale 'deeltjes'; 'GA'; de grote frustratie.

Dit is verreweg het minst interessanste stuk. Wat mij betreft slaan jullie dit met een gerust hart over, maar mochten jullie dan toch enigszins voor het Japans warmgelopen zijn; ga dan vooral je gang. In andere hoofdstukken zal 'GA' ook nog terugkomen, dan met een wat praktischer benadering dan hier.

'GA' duidt net zoals 'HA' een onderwerp aan, waarbij men zou kunnen stellen dat 'GA' dichterbij wat wij puur grammaticaal bezien het onderwerp menen dan 'HA' dat doet. De distincite daartussen is echter vreselijk complex; het zal niet de eerste keer zijn dat een linguist of Japanoloog het verschil hiertussen als onderwerp van zijn dissertatie neemt. Men neme de zin;

ZOO HA HANA GA NAGAI
Olifant (pt.) neus (pt.) lang
Vert.: De neus van de olifant is lang (?!)

...waarmee ook gelijk het eerste bijvoegelijke naamwoord 'nagai' is geintroduceerd, maar daarover later meer. Zou men ook niet kunnen zeggen...

ZOO NO HANA HA NAGAI
Olifant (pt.) neus (pt.) lang
Vert.: De neus van de oliant is lang (?!)

... het probleem in de eerstgenoemde zin zit hem daarin dat deze twee onderwerpen lijkt te bevatten en dat, nu ja, dat is gekkigheid. Wanneer men 'HA' echter loskoppelt van het 'onderwerp' in de enge, grammticale zin en dit enkel opvat als het aanduiden van een bewering zou men de zin ook kunnen vertalen als zoiets als... als we het dan toch over de neus van de olifant hebben, nou ja, die is lang, tegenover de tweede zin die krachtiger, stelliger meldt dat de neus van de olifant lang is. Ja, Japanners noemen dat een neus, geen slurf.
Dit neemt echter niet weg dat 'Zoo ha hana ga nagai' een zin is waarvan geen enkele Japanner vreemd van op zal kijken. De grote vraag voor het hele verhaal hier is wanneer 'GA' te gebruiken zonder daarbij in alle valkuilen te geraken die dit met zich meebrengt. Het enige wat ik hier zal behandelen is dat 'GA' veel grondiger (bij gebrek aan een beter woord) is dan 'HA.' wat duidelijk zal worden aan de hand van enkele voorbeelden.

WATASHI HA ORANDAJIN DESU WATASHI GA ORANDAJIN DESU
ik (pt.) Nederlander zijn ik (pt.) Nederlander zijn
Ik ben een Nederlander Ik ben een Nederlander
(en het kan zomaar zijn dat er wel meer Nederlanders zijn) (en van iedereen die tot aan bod is gekomen ben ik de enige)

quote:

Op woensdag 22 februari 2012 00:39 schreef JAM het volgende:
Wat het probleem met jullie mensen allemaal is is dat jullie je gevoel voor humor helemaal verloren zijn! Gisteren zag ik een neger uitglijden over een hondendrol; daar moesten we het beslist een keer over hebben.