Op donderdag 21 oktober 2010 23:46 schreef Daffodil31LE het volgende:Albanië (Albanees: Shqipëria of Shqipnija), officieel de Republiek Albanië, is een land in het westen van het Balkanschiereiland, grenzend aan de Adriatische en Ionische Zee en aan Griekenland, Macedonië, Kosovo en Montenegro.
Albanië is lid van de Verenigde Naties, de NAVO, de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa, de Raad van Europa, de Wereldhandelsorganisatie, de Organisatie van de Islamitische Conferentie en een van de oprichtende leden van de Unie voor het Middellandse Zeegebied. Op 28 april 2009 heeft het land bovendien officieel het EU-lidmaatschap aangevraagd.
Albanië is een parlementaire democratie. De Albanese hoofdstad Tirana is de thuisbasis van ongeveer 895.000 van de 3,6 miljoen inwoners van het land, en het is ook de financiële hoofdstad van het land. Vrijemarkthervormingen in het land hebben de weg opengesteld voor buitenlandse investeerders, met name in de energie- en vervoersinfrastructuursector.
Het was eeuwenlang een uithoek van het Ottomaanse Rijk. In 1912 werd het land onafhankelijk en na de Tweede Wereldoorlog kreeg het onder Enver Hoxha een dogmatisch communistisch regime dat zich steeds verder van de rest van de wereld isoleerde.
Inhoud
[verbergen]
* 1 Geschiedenis
* 2 Bestuurlijke indeling
* 3 Geografie
o 3.1 Steden
o 3.2 Klimaat
* 4 Demografie
o 4.1 Bevolking
o 4.2 Taal
o 4.3 Religie
* 5 Cultuur
* 6 Economie
o 6.1 Toerisme
* 7 Politiek
* 8 Verkeer en vervoer
* 9 Bekende Albanezen
* 10 Externe links
* 11 Bronnen, noten en/of referenties
[bewerken] Geschiedenis
1rightarrow.png Zie Geschiedenis van Albanië voor het hoofdartikel over dit onderwerp.
Het gebied werd in de oudheid geregeerd door Illyriërs en Thraciërs en kwam later onder Romeins, Byzantijns en Ottomaans bewind. Albanië werd in 1912 onafhankelijk.
In de eerste jaren na het uitroepen van de onafhankelijkheid werd Albanië door verschillende buurlanden bestookt met milities en militaire acties. In januari/februari 1916 werd Albanië bezet door Oostenrijk-Hongarije in het noorden, en door de Bulgaren in het oosten van het land. Montenegro begon met een beleg van de stad Shkodër in noord-Albanië.
Aan het einde van de Eerste Wereldoorlog trokken de verschillende partijen zich terug. Als laatste verlieten de Italianen in 1922 het land. In 1925 werd Albanië een republiek. Van 1928 tot 1939 was het een koninkrijk, echter werd het in de jaren dertig meer en meer afhankelijk van Italië, totdat Italië het land annexeerde in 1939. Na 1944 werd Albanië een satellietstaat van de Sovjet-Unie, waarmee het in 1961 brak vanwege de destalinisatiepolitiek van Nikita Chroesjtsjov. In 1968 verliet Albanië als eerste en enige land tijdens het koude oorlog het Warschaupact en werd het een bondgenoot van het communistische China, tot grote woede van de Sovjet-Unie.
De verkiezingen in 1992 maakten een eind aan de macht van de Communistische Partij en er werd een democratische overheid gevormd. In 1997 brak in het land anarchie uit, na de ineenstorting van piramidefondsen die veel beleggers tot een compleet bankroet had gedreven.
[bewerken] Bestuurlijke indeling
1rightarrow.png Zie ook: Prefecturen van Albanië en Districten van Albanië
Albanië is staatkundig onderverdeeld in 12 prefecturen die op hun beurt weer verdeeld zijn in 36 districten (rreth, meervoud rrethe) voor de bestuurlijke indeling.
[bewerken] Geografie
Satellietfoto van Albanië
Albanië is ruw en bergachtig, behalve de vruchtbare Adriatische kust. Korab (2763 m), op de grens met Macedonië, is het hoogste punt van het land.
De belangrijkste rivieren van Albanië zijn de Drin, Mat, Shkumbin, Vijose en Seman, maar zij zijn meestal onbevaarbaar. De grootste meren zijn het Meer van Shkodër, Meer van Ohrid en het Prespameer, allen ten dele buiten Albanië. Meer dan een derde van het land bestaat uit bossen en moerassen, meer dan een derde is weiland en slechts ongeveer een vijfde is gecultiveerd.
[bewerken] Steden
Tirana (343.078 inwoners (census 2001))[5] is de hoofdstad en grootste stad van het land. Andere grote steden zijn (met inwoneraantal census 2001[5]):
* Durrës (99.546)
* Elbasan (87.797)
* Shkodër (83.598)
* Vlorë (77.691)
* Fier (56.297)
* Korçë (55.130)
* Kamza (44.553)
* Berat (44.191)
* Lushnjë (37.872)
1rightarrow.png Zie voor meer steden Lijst van plaatsen in Albanië
[bewerken] Klimaat
Het kustklimaat is typisch mediterraan, met hete, droge zomers en milde, natte winters. Het bergachtige binnenland, vooral in het noorden, heeft strenge winters en milde zomers.
[bewerken] Demografie
[bewerken] Bevolking
Bevolkingsontwikkeling van Albanië
Het ruwe en ontoegankelijke terrein van het land heeft het traditionele Albanië van zijn buren geïsoleerd, waardoor de etnische homogeniteit werd behouden. Ongeveer 95% van de bevolking is etnisch Albanees, 3% is Grieks en er zijn verspreide Vlach-, Bulgaarse, Servische en Roma-minderheden.[6]
Albanië kan worden beschouwd als een typisch Balkanland, maar het onderscheidt zich in een aantal opzichten van zijn naaste buren. De bevolking is tamelijk homogeen, de islam is er de dominerende godsdienst en de Albanese taal neemt binnen de Indo-Europese taalfamilie een aparte positie in.
De bevolking is sinds 2000 sterk gegroeid en concentreert zich in toenemende mate in de steden.
* bevolkingsgroepen: Albanezen (95%), Grieken (3%), Macedoniërs, Serviërs, Bulgaren, Roma, Vlachen
* bevolkingsgroei: 0,8% (gemiddelde 1980-2001)
* analfabetisme: mannen 0,8%, vrouwen 1,7% [6]
Een groot deel van de etnische Albanezen woont buiten Albanië. In de eerste plaats in Kosovo ((al bezien sommigen dat nog altijd als deel van Servië), waarmee er lang een grensgeschil is geweest. Na afloop van de Kosovo-oorlog (juni 1999) werd Kosovo door de VN onder internationaal bestuur geplaatst. Dit heeft geresulteerd in autonomie voor Kosovo en de facto onafhankelijkheid van Servië. 88% van de inwoners van Kosovo zijn Albanees (2000). Op 17 februari 2008 verklaarde het parlement van Kosovo eenzijdig, in overleg met de Verenigde Staten en het Europese Parlement, de onafhankelijkheid. In eerste instantie leidde dat tot erkenning van het merendeel van de NAVO-landen en die van de Europese Unie, op een paar uitzonderingen na. Kosovo wordt sindsdien erkend door 62 landen.[7]
Tevens is 25% van de bevolking van Macedonië etnisch Albanees (2002). Daarnaast een aanzienlijk aantal in Griekenland (Epirus) en kleine aantallen in Montenegro en Servië (afgezien van Kosovo). Sinds de Turkse verovering wonen de Arbëresh in Zuid-Italië, eveneens van Albanese afkomst. De Albanese diaspora in West-Europa en in de Nieuwe Wereld is omvangrijk.
Albanië betekent: "Het land van de witte bergen". De Albanezen noemen hun land in hun eigen taal: "Shqipëria". Dat betekent "land van de adelaar". De adelaar staat ook op de vlag. De Albanese vlag is rood met een zwarte adelaar.
[bewerken] Taal
Albanees, de officiële taal, vormt een aparte tak van de Indo-Europese talen. Andere talen in Albanië zijn Grieks en Macedonisch. De rivier Shkumbin, die het land ongeveer in tweeën verdeelt, scheidt sprekers van het noordelijke dialect (Gegisch) van die van het zuidelijke dialect (Toskisch het officiële dialect). Een derde dialect, het Arberisch, wordt gesproken in Zuid-Italië waar een Albanese minderheid woont (Arbëria).
Het Albanees (het noordelijke dialect) wordt tevens in Kosovo gesproken (bij de Albanees-etnische meerderheid).
[bewerken] Religie
Et'hem Bei-moskee in Tirana
De kerk van Maagd Maria. De kerk dateert uit de 10 eeuw.
De religies in Albanië zijn overwegend de islam (tussen zo'n 12% en 75%)[1] en het christendom (ongeveer 30%). Van de christenen is ongeveer twee derde Albanees-Orthodox en een derde rooms-katholiek.[6] Slechts een gering percentage van de Albanezen praktiseert zijn religie. De statistieken van het aantal mensen die geen geloof aanhangen verschillen nogal. Schattingen lopen uiteen van 0% tot 74%. Deze grote statistische verschillen zijn ook zichtbaar bij het aantal moslims.[1] De Albanese overheid heeft zelf geen recente religieuze statistieken.
In 1967 werd Albanië officieel tot atheïstische staat uitgeroepen, en tot 1990 waren alle moskeeën en kerken gesloten. Gelovigen werden tijdens het regime van Enver Hoxha zwaar vervolgd.
[bewerken] Cultuur
Het Nationaal Historisch Museum in Tirana.
Het kasteel Petrela vlakbij Tirana.
Het standbeeld van "Skenderbeu", de nationale held van Albanië.
Archeologische plaatsen
* Apollonia
* Butrint
* Konispol grot
Bezienswaardigheden
* Monumenten op de Werelderfgoedlijst
* Lijst van Albaanse steden en bezienswaardigheden
Zie ook
* Albanië en het Eurovisiesongfestival
* Albanië op de Olympische Spelen
[bewerken] Economie
The Twin Towers
Verwoest in twee wereldoorlogen heeft Albanië van alle Europese landen de laagste levensstandaard. Ongeveer 58% van de arbeidskrachten houdt zich bezig met de landbouw[6]; de meerderheid van de rest van de bevolking is betrokken bij één of andere vorm van industrie.
De economie van het land haperde vooral in de vroege jaren negentig van de twintigste eeuw toen Albanië snel van een strak gecontroleerd systeem tot een markteconomie probeerde over te gaan. Tijdens deze periode was het werkloosheidscijfer ongeveer 40%, maar tegen het eind van het decennium was dit weer gedaald tot 20%.
De landbouw werd vroeger gesocialiseerd in de vorm van collectieve en staatslandbouwbedrijven, maar in 1992 was alle landbouwgrond geprivatiseerd. Tarwe en graan, katoen, tabak, aardappels en suikerbieten worden gekweekt en vee wordt gefokt. Albanië is rijk aan delfstoffen, in het bijzonder olie, bruinkool, koper, chroom, kalksteen, zout, bauxiet en aardgas. De chemische industrie, mijnbouw, landbouwverwerking en de vervaardiging van textiel, kleding, timmerhout en cement zijn de belangrijkste industriële sectoren. Het land heeft verscheidene hydro-elektrische installaties. Door de economische neergang tijdens de jaren 90 blijft Albanië hoofdzakelijk een ontwikkelingsland.
De buitenlandse handel geschiedt voornamelijk via de zee. De uitvoer van Albanië bestaat voornamelijk uit de natuurlijke rijkdommen en levensmiddelen en de invoer vooral uit machines, andere industrieproducten en consumptiegoederen. De belangrijkste handelspartners zijn Italië, Griekenland, Turkije, Duitsland en China.[6] In de vroege jaren negentig werd Albanië lid van het Internationaal Monetair Fonds en van de Wereldbank.
Economische cijfers[6]
* munteenheid: lek (ALL) = 100 qindarka; koers: 1 ALL=0,008 ¤ (2007)
* Bruto Nationaal Product: 12,96 miljard US$ ($6000 per inwoner (2008)
* Inflatie: 3,4% (2008)
* Werkloosheid: 12,5% (2008)
De export is: 1,34 miljard US$ (2008)
* Exportproducten: textiel (29%), schoenen (9%), metaal en metaalproducten (5%), leer en leerproducten (4%)
* Exportpartners: Italië (57%), Griekenland (11,8%) en China (5,8%) (2008)
De import: 4,90 miljard US$ (2008)[6]
* Importproducten: machines (16%), minerale stoffen (13%), textiel en textielproducten (11%), metaal en metaalproducten (9%), voedings- en genotmiddelen (9%)
* Importpartners: Italië (30,7%), Griekenland (12,5%), Turkije (6,9%), Duitsland (6,3%), Zwitserland (4,6%) en Rusland (4,2%) (2008)
* Ontwikkelingshulp: ontvangsten 319 miljoen US$ (2001)[bron?]
[bewerken] Toerisme
Het toerisme in Albanië staat nog in de kinderschoenen, en de infrastructuur is in veel gevallen beperkt, maar het neemt een steeds prominentere rol in de Albanese economie voor zijn rekening. De ongerepte Albanese kustlijn trekt voorlopig nog vooral Albanezen, Albaneestaligen uit Kosovo en Macedonië en echte pioniers aan, maar langzaam maar zeker wordt de toerisme-industrie er florissant.
Andere troeven van Albanië zijn vooral de unieke cultuur en dito taal, smeltkroezen van afwisselende overheersingen gedurende de lange geschiedenis, de ongerepte berggebieden, en de bruisende steden, met name Tirana.
[bewerken] Politiek
Albanië is een republiek met een parlement dat uit één Kamer bestaat, waarvan de afgevaardigden via algemene verkiezingen voor de termijn van vier jaar worden gekozen. Het parlement kiest de president voor een termijn van vijf jaar, en de president benoemt een premier. De uitvoerende macht wordt uitgeoefend door een Raad van Ministers, die door de premier wordt benoemd en door de president wordt goedgekeurd.
* president: Bamir Topi, sinds 23 juli 2007, termijn: 5 jaar 1
* regeringsleider: Sali Berisha, sinds / 2006
* minister van buitenlandse zaken: Lulzim Basha
* parlement: één kamer: Kuvendi (140 zetels, termijn: 4 jaar) 2
* zetelverdeling:
o PS (Socialistische Partij) 45 zetels
o PD (Democratische Partij) 50 zetels
o BF (combinatie van oppositiepartijen) 46
o overige partijen 19
o onafhankelijken 2
Staatshoofden van Albanië sinds 1925:
* Koning Zog 1925-1939 (tot 1928 president)
* Omer Nishani 1944-1953 (communist)
* Haxhi Lleshi 1953-1982 (communist)
* Ramiz Alia 1982-1992 (communist, socialist)
* Sali Berisha 1992-1997 (democraat)
* Skënder Gjinushi 1997 (interim)
* Rexhep Meidani 1997-2002 (socialist)
* Alfred Moisiu 2002-2007 (partijloos)
* Bamir Topi 2007 (democraat)
Sinds 1 april 2009 is Albanië lid van de NAVO [8] en op 28 april 2009 heeft het land officieel het lidmaatschap van de Europese Unie aangevraagd. [9]
[bewerken] Verkeer en vervoer
Luchthaven Tirana
Wegennetwerk
De luchthaven van Tirana is Tirana Rinas Mother Teresa. Het luchthavengebouw is ondergebracht in een nieuw gebouw, direct naast het oude gebouw dat gesloopt is in 2007. Daarnaast is er de in 2006 geopende luchthaven Kukes Airport. De luchtvaartmaatschappij is Ada Air.
De Albanese spoorwegen zijn circa 677 km lang (1986). Het spoorwegnet verkeert in slechte staat.
Het wegennet meet in totaal circa 18 000 km waarvan 5400 km geasfalteerd. Sinds 2006 zijn er drie nieuwe snelwegen in aanleg die oost-west en noord-zuid met elkaar verbinden. De noord-zuid route is 440 km lang en loopt van Hani i Hotit aan de grens met Montenegro via Gjirokastër tot aan de grens met Griekenland en Sarandë. De oost-west route begint bij de Griekse grens in Bilisht. De weg voert langs Pogradec vlakbij de Macedonische grens en Elbasan naar Durrës. De totale lengte is 279 km. De route die reeds in gebruik is genomen verbindt Durrës met Kukës en de grensplaats met Kosovo, Morine. De lengte van deze verbinding bedraagt 170 km.
Er zijn verbindingen per veerboot vanuit Korfu Griekenland naar Sarandë, vanuit Bari (Italië) naar Durrës of vanuit het Italiaanse Brindisi naar Durrës of Vlorë.
[bewerken] Bekende Albanezen
Bekende personen van Albanese komaf zijn en waren:
* Sali Berisha, huidig premier
* Lorik Cana, voetballer (FC Sunderland)
* Enver Hoxha, voormalig voorzitter van de Albanese Partij van de Arbeid en de facto staatshoofd van Albanië
* Mehmed Isa, hoofdarchitect van de Taj Mahal
* Ismail Kadare, schrijver
* Alexander Moisiu, acteur
* Ismail Qemali, eerste premier en sleutelfiguur bij het onafhankelijkheidsverklaring in 28 november 1912
* Edi Rama, voormalig minister van Cultuur, huidig burgemeester van Tirana en schilder, World Mayor 2004
* Ibrahim Rugova, voormalig Kosovaars president en schrijver
* Skanderbeg, volksheld
* Moeder Teresa, non, Nobelprijs voor de Vrede 1979