16-03-2010
Waar zijn de aliens?
Hoe mysterieuzer en groter de ruimte blijkt, hoe meer mensen zich afvragen of we alleen zijn in dat immense heelal. De kans daarop lijkt erg klein. Vandaar dat wereldwijd veel mensen zoeken naar tekenen van buitenaardse beschaving. Op professionele wijze met radiotelescopen, of op een iets speculatievere manier zoals door het onlangs opgeheven Britse bureau voor UFO-waarnemingen.
Negen jaar lang luisterden drie grote radiotelescopen naar het heelal. Ze waren ooit gebouwd om te zoeken naar verre sterrenstelsels of om de raadsels van stergeboorte te ontwarren. Nu hebben ze een nieuwe taak, hen opgedragen door het Amerikaanse SETI-instituut. De radiotelescopen zijn afgestemd op de kosmische radio in de hoop een signaal op te vangen van E.T. aan de telefoon…
De Allen Telescope Array (ATA) is een large number of small dishes-telescoop. De reeks telescopen neemt radiogolven met een golflengte van ongeveer een centimeter waar. Een deel van zijn meettijd wordt door SETI gebruikt om naar signalen van buitenaardse intelligentie te zoeken. De rest van de tijd besteedt ATA aan ‘normale’ sterrenkunde. Afbeelding: © SETI
SETI staat voor Search for ExtraTerrestrial Intelligence en werd opgericht door Frank Drake, een astronoom die bezeten is door de zoektocht naar buitenaards leven. Hij bedacht een formule waarmee hij de kans inschatte dat er op andere planeten intelligent leven is. In de jaren ’60, toen Drake zijn werk deed, leek die kans nog niet bijzonder groot. De aarde was immers wel een héél bijzondere planeet. Tegenwoordig weten we dat minstens de helft van alle sterren een planetenstelsel heeft. Het aantal bewoonbare planeten bij die sterren moet daarom enorm zijn.
De vergelijking van Drake
Hierboven staat de beroemde vergelijking waarmee Frank Drake probeerde uit te rekenen hoe groot de kans op intelligent buitenaards leven is. Daarin staan de volgende symbolen:
R* = gemiddelde snelheid waarmee sterren worden gevormd
fp = fractie van die sterren met planeten
ne = gemiddelde aantal aarde-achtige planeten
fl = fractie van die planeten die leven ontwikkelt
fi = fractie van die planeten waar zich intelligent leven ontwikkelt
fc = fractie van die planeten die technologie ontwikkelt
L = levensduur van communicerende beschavingen in jaren.
Smeekbeden en Beatles
Er is nog nooit alienradio opgevangen, maar ondertussen sturen we zelf aan de lopende band signalen de ruimte in in de hoop dat zíj die oppikken. Zo organiseerde de sociale netwerksite Bebo een wedstrijd waarbij de origineelste inzendingen door een radiotelescoop de ruimte in gestuurd zouden worden. Het is niet erg moeilijk om een signaal de intergalactische ether in te sturen, en dat leidt tot een wildgroei aan berichten die volgens sommige sterrenkundigen zorgwekkend is.
Zo zweven er door de ruimte foto’s van menselijke genitaliën, smeekbeden om geld en reclames voor snacks. Een buitenaards wezen dat zo’n bericht opvangt zal zich vast achter de oren krabben voordat hij terugbelt. Het is natuurlijk de vraag of hij beter zou reageren op een Beatles-song, of een symbolisch plaatje waarop de positie van de aarde en de zon zijn geschetst – beide voorbeelden van zorgvuldig door ruimtevaartorganisaties geselecteerde berichten die de ruimte in zijn gestuurd.
De telefoon waarmee filmalien E.T. naar huis belde was een stuk minder geavanceerd dan de radiotelescopen van SETI. Afbeelding: © Mattingly23
.Terwijl een klein groepje astronomen zich zorgen maakt over het imago dat de mensheid door het heelal verspreidt, is er een grotere groep mensen die het probleem niet ziet: die aliens, die zijn er toch allang? Waarnemingen van vreemde vliegtuigen en getuigenissen over ontvoeringen door buitenaardse wezens bestaan al sinds de opkomst van de science fiction in de vroege twintigste eeuw. De Britse regering nam ze zelfs zó serieus dat er jarenlang een speciaal agentschap heeft bestaan om UFO-waarnemingen te documenteren.
Pizzapunten
Een opvallend detail in hun verslagen is dat de vorm die de zogenaamde buitenaardse ruimteschepen hebben lijkt te veranderen. In de jaren ’40 en ’50 zagen mensen vooral de typische vliegende schotels, ongetwijfeld geïnspireerd door de spannende films en boeken over buitenaardse wezens uit die tijd. Vanaf de jaren ’80 kregen pizzapuntvormige ruimteschepen de overhand – niet toevallig een vorm die lijkt op de spionagevliegtuigen die in spannende televisieseries voorbij kwamen.
In tientallen gedetailleerde rapportages hield de Britse regering jarenlang de waarnemingen van UFO’s bij. Dit is een voorbeeld van een ‘Saturnusachtige’ waarneming. Afbeelding: © The National Archives
Inmiddels kiezen ook de Britten voor meer wetenschappelijke manieren om op zoek te gaan naar aliens. Het UFO-agentschap is gesloten, en de Britse regering heeft de verslagen van de waarnemingen zelfs openbaar op internet gezet, ter lering en vermaak. De vraag blijft natuurlijk wel waarom de wetenschappelijke SETI-aanpak nog geen vrucht afwerpt. Misschien gebruiken intelligente buitenaardse wezens, waarvan er volgens de laatste schattingen heel wat moeten zijn, een ander communicatiemiddel dan radio. Of ze nemen al decennialang gniffelend ons geklungel waar, zonder de behoefte te voelen om in te grijpen.
(Kennislink)