De LHC deel 3: Collision day...

21-12-2012

Huh, twéé Higgsdeeltjes?

Heeft het Higgsdeeltje een gespleten persoonlijkheid? Dat is de vraag nu de laatste resultaten van de LHC-experimenten de indruk lijken te wekken dat er twéé Higgsdeeltjes zijn. Ook al is het waarschijnlijk een meetfout, het deeltje blijft de gemoederen bezig houden.


De ring van de 27-kilometer lange LHC-deeltjesversneller, waar naar het Higgsdeeltje wordt gespeurd.
CERN

En zo was er toch nog even een beetje opwinding aan het einde van een jaar waar de grootste opschudding in juli plaatsvond. Deeltjeslab CERN presenteerde toen de ontdekking van een deeltje dat sterk leek op het langgezochte Higgsdeeltje. Volledig zeker was men nog niet of het om het Higgsdeeltje ging en in hoeverre het dan overeenkwam met wat de voornaamste theorie erover, het Standaardmodel, voorspelt. Sinds de ontdekking zijn de afgelopen maanden nog volop metingen uitgevoerd in de LHC-deeltjesversneller in de hoop de eigenschappen van dit ‘Higgsachtige’ deeltje boven tafel te krijgen.

Vervalkanalen
De onderzoekers kunnen het Higgsdeeltje alleen niet direct waarnemen. Eenmaal gevormd vervalt het ogenblikkelijk naar andere deeltjes. Met de enorme detectoren (ATLAS en CMS) speuren ze in de brokstukken van de botsingen tussen protonen naar deze vervalproducten.

Wat het lastig maakt is dat andere deeltjes vergelijkbare vervalreacties veroorzaken, dus de onderzoekers moeten uitpuzzelen bij welke reactie een Higgsdeeltje aan de basis stond en bij welke niet. Uit het Standaardmodel kun je voor een Higgsdeeltje met een bepaalde massa uitrekenen hoe vaak het in elk type vervalproduct zou moeten vervallen. Deze vervalkanalen, zoals de metingen naar deze vervalreacties worden genoemd, kunnen ons dus iets leren over de eigenschappen van het deeltje.


Een meting van CMS, mogelijk het verval van een Higgsdeeltje naar twee Z-bosonen. Eén vervalt naar een paar elektronen (groen) en de ander in een paar muonen (rood).
CMS

In november presenteerden de onderzoekers al eens nieuwe metingen. Dit leverde geen spektakel op: het deeltje leek alleen nog maar méér op het Higgsdeeltje zoals door het Standaardmodel voorspeld wordt. Goed nieuws in zekere zin, maar ook ‘saai’. Natuurkundigen hopen stiekem op een exotischer Higgsdeeltje, één die eventueel de deur kan openen naar nieuwe natuurkunde. Echter, van één vervalkanaal hielden de onderzoekers de metingen achterwege, die waarin het Higgsdeeltje vervalt naar twee fotonen (lichtdeeltjes). En juist dit was het kanaal wat in juli de meeste aandacht had getrokken, omdat deze reactie opvallend vaker optrad dan gedacht.

Twee piekjes
Inmiddels weten we waarom. In metingen van de ATLAS-detector hadden de onderzoekers iets bizars gevonden. In plaats van één piek ontstonden er twéé pieken in de data. De vervalreactie naar twee fotonen duidde op een andere massa van het Higgsdeeltje dan de reactie waarin het deeltje naar twee zogenoemde Z-bosonen vervalt. Bij de eerstgenoemde rolde er een massa van 126,6 GeV uit (een proton weegt ongeveer 1 GeV), bij de tweede een massa van 123,5 GeV. Nu is een verschil tussen vervalkanalen normaal, maar in dit geval zit er zo’n groot gat tussen dat hier iets aan de hand is. De onderzoekers zijn een maand bezig geweest een mogelijke fout op te sporen. Zonder succes, en dus presenteerden ze de data nu alsnog.


Data van de ATLAS-detector. De blauwe lijnen duiden op het verval naar twee Z-bosonen. De rode lijnen op het verval naar twee fotonen.
ATLAS

Een nieuwe versneller?
De LHC mag dan succesvol zijn in zijn zeer waarschijnlijk ontdekking van het Higgsdeeltje, maar om de complete eigenschappen van het nieuwe deeltje uit de doeken te doen schiet de versneller waarschijnlijk te kort. Dat komt door het gebruik van protonen bij de botsingen, die gunstig zijn voor het vínden van het deeltje, maar voor de specifieke eigenschappen teveel extra brokstukken oplevert. Er gaan daarom plannen op voor een nieuw te bouwen deeltjesversneller, de International Linear Collider, een 31-kilometer lange buis waar elektronen en positronen (anti-elektronen) op elkaar botsen. Met geschatte kosten tussen de 7 en 8 miljard is dat wel een dure grap. Volgens de laatste berichten lijkt Japan echter de meeste kans te maken dit prestigieuze project te gaan starten.

De eerste, en spannendste ingeving is natuurlijk: twéé Higgsdeeltjes? Dat lijkt echter zeer onwaarschijnlijk, al is het maar omdat er in de theorie vooralsnog geen plaats is voor zo’n duo. Ze zijn er wel hoor, theorieën over meerdere Higgsdeeltjes, maar in geen enkele liggen de massa’s zo dicht bij elkaar. Nee, het meest waarschijnlijk is een systematisch of statistisch foutje de oorzaak, luidt de consensus onder natuurkundigen. Ze geloven niet dat er twee Higgsdeeltjes bestaan die zo op elkaar lijken, waarbij de één de voorkeur heeft om in Z-bosonen te vervallen en de ander in fotonen.

Upgrade
Los van deze dubieuze ‘dubbelpiek’ is het interessant dat het verhoogde verval naar twee fotonen nog steeds overeind staat, iets waarvan men aanvankelijk dacht dat het met meer data wel zou verdwijnen. Dit zou eventueel kunnen wijzen op de aanwezigheid van andere, nieuwe deeltjes. Voorlopig is het nu eerst wachten wat het team van de ándere detector, CMS, voor data heeft over het verval naar twee fotonen. Zij hielden de resultaten nog even geheim, omdat ze naar eigen zeggen meer tijd nodig hadden om de analyse rond te krijgen.

En verder? Van de data die tot nu toe is verzameld in 2012 is nog slechts een fractie geanalyseerd, dus daar zijn de onderzoekers nog even zoet mee. Ergens in maart zullen de nieuwste resultaten daarvan gepresenteerd worden. Voor nieuwe experimenten is het voorlopig even geduld hebben. De LHC is inmiddels gesloten voor de winterstop en in het voorjaar zullen andere experimenten met botsingen tussen zware loodionen plaatsvinden. Dan gaat de deeltjesversneller dicht voor een upgrade, en zullen in 2015 pas weer Higgsmetingen gedaan worden. Maar dan wel met nóg hogere energieën dan tot nu toe, dus hopelijk krijgen we dan nieuwe antwoorden

(Kennislink)

quote:

CERN's LHC Powers Down For Two Years
"Excitement and the media surrounded the Higgs boson particle for weeks when it was discovered in part by the Large Hadron Collider (LHC). But now, the collider that makes its home with CERN, the famed international organizational that operates the world's largest particle physics laboratory, is powering down. The Higgs boson particle was first discovered by the LHC in 2012. The particle, essentially, interacts with everything that has mass as the objects interact with the all-powerful Higgs field, a concept which, in theory, occupies the entire universe."

quote:

Op vrijdag 15 februari 2013 09:16 schreef Aether het volgende:

[..]

14-02-2013

Deeltjesversneller neemt twee jaar pauze


De installaties zullen gerenoveerd worden en de LHC zal voorbereid worden om tijdens de volgende explotatiecyclus met een hoger energieniveau te werken. © afp.

Het Centrum voor Kernonderzoek CERN last vanaf vandaag een pauze in van ongeveer 2 jaar. Tijdens de onderbreking zal het Centrum renovatiewerken uitvoeren en de deeltjesversneller LHC verbeteren. In juli kondigde het instituut nog aan dat het Higgs-bosondeeltje werd gevonden, waar al een halve eeuw naar werd gezocht.

De Large Hadron Collider (LHC), de grootste deeltjesversneller ter wereld, laat vanaf nu even geen deeltjes meer tegen elkaar botsen. Zaterdag zal de apparatuur volledig worden stilgelegd.

Het is de eerste keer dat de versneller wordt stilgelegd sinds hij november 2009 in gebruik werd genomen. In 3 jaar tijd heeft CERN al 6 miljoen miljard botsingen tussen deeltjes doen plaatsvinden. Vijf miljoen miljard botsingen werden als "interessant" beschouwd. Slechts 400 botsingen hebben geleid tot de ontdekking van het Higgs-deeltje.

Tijdens de pauze van twee jaar zullen er geen botsingen plaatsvinden in de tunnel. De installaties zullen gerenoveerd worden en de LHC zal voorbereid worden om tijdens de volgende explotatiecyclus met een hoger energieniveau te werken. Daarnaast zullen er ook werken uitgevoerd worden aan andere deeltjesversnellers van CERN.

(HLN)

quote:

Does the Higgs Boson Reveal Our Universe's Doomsday?
"If calculations of the newly discovered Higgs boson particle are correct, one day, tens of billions of years from now, the universe will disappear at the speed of light, replaced by a strange, alternative dimension, one theoretical physicist calls boring. 'It may be that the universe we live in is inherently unstable and at some point billions of years from now it's all going to get wiped out. This has to do with the Higgs energy field itself,' Joseph Lykken, with the Fermi National Accelerator Laboratory in Batavia, Ill., said. 'This calculation tells you that many tens of billions of years from now there'll be a catastrophe.'"

06-03-2013

'Bijna zekerheid over Higgs-boson'

Wetenschappers zijn bijna zover dat ze kunnen concluderen dat het deeltje dat vorig jaar werd gevonden met de deeltjesversneller van het Europese onderzoekscentrum CERN in Genève daadwerkelijk het illustere Higgs-boson is.


Foto: AFP Dat hebben de wetenschappers woensdag gezegd op een persconferentie in de Italiaanse Alpen, waar de vorderingen van het onderzoek werden toegelicht.

Het Higgs-boson is zo belangrijk, dat het ook wel het God-deeltje wordt genoemd. Massa beïnvloedt hoe deeltjes zich gedragen. Higgs-bosonen bepalen dus uiteindelijk wat wij om ons heen zien, van de kleinste levende wezens tot de grootste sterrenstelsels.

Vorig jaar juli maakten wetenschappers bekend dat ze met behulp van de deeltjesversneller, de Large Hadron Collider, een deeltje hadden aangetroffen dat erg leek op het Higgs-deeltje. Sindsdien is de wetenschap op zoek naar de bevestiging van de vondst.

Het deeltje is vernoemd naar de Britse natuurkundige Peter Higgs, die in 1964 met de theorie kwam dat een dergelijk deeltje moet bestaan.

(nu.nl)

FP: 'Higgs-boson is nu echt gevonden'

quote:

Higgs Data Could Spell Trouble For Leading Big Bang Theory
"Paul Steinhardt, an astrophysicist at Princeton University in New Jersey, and colleagues have posted a controversial paper on ArXiv arguing, based on the latest Higgs data and the cosmic microwave background map from the Planck mission, that the leading theory explaining the first moments of the Big Bang ('inflation') is fatally flawed. In short, Steinhardt says that the models that best fit the Planck data — known as 'plateau models' because their potential-energy profiles level off at relatively low energies — are far less likely to occur naturally than the models that Planck ruled out. Secondly, he says, the news for these plateau models gets dramatically worse when the results are analyzed in conjunction with the latest results about the Higgs field coming from CERN's Large Hadron Collider. Particle physicists working at the LHC have calculated that the Higgs field is likely to have started out in a high-energy, 'metastable' state rather than in a stable, low-energy configuration. Steinhardt likens the odds of the Higgs field initially being perched in the precarious metastable state as to those of dropping out of the sky over the Matterhorn and conveniently landing in a 'dimple near the top,' rather than crashing down to the mountain's base."

13-05-2013

"Ontdekking CERN opent deur voor nieuwe fysica"


© afp.

Atoomkernen kunnen een meer gevarieerde vorm aannemen dan tot nu toe gedacht: ze zijn niet noodzakelijk rond of hebben niet noodzakelijk de courante vorm van een rugbybal, maar kunnen ook asymmetrisch zijn, zoals een peer. Dit heeft een groep wetenschappers kunnen aantonen met een installatie van het CERN in Genève, zo heeft het Europees onderzoekscentrum voor deeltjesfysica meegedeeld. Sommige theorieën staan met de ontdekking op hun kop.

Tot nu toe was het moeilijk om peervormige atoomkernen waar te nemen, hoewel het bestaan van asymmetrische vormen was voorspeld. Want bij zo een vorm is er aan het ene eind van de kern meer massa dan aan de andere.

Een team rond Peter Butler van de Universiteit van Liverpool heeft nu een techniek ontwikkeld om met het ISOLDE-instrument van het CERN de vorm te bestuderen van de kortlevende isotopen radon 220 en radium 224. De eerste is wel degelijk peervormig, de tweede heeft er kenmerken van.

Nieuwe fysica
De observatie is niet alleen van belang voor het begrijpen van de nucleaire structuur, maar kan ook de zoektocht naar eventuele elektrische dipoolmomenten (EDM) in atomen vooruithelpen, zegt het CERN. Een EDM komt overeen met een scheiding van de positieve en negatieve ladingen in een atoom.

Volgens het Standaard Model omtrent het wezen van de materie is de waarde van een EDM zo klein dat het zich onder de waarneembare grens bevindt. Vele theorieën, die het model willen verfijnen, voorspellen wel meetbare waarden. Wat nu gebeurde en de deur openzet voor nieuwe fysica.

(HLN)

31-05-2013

CERN klaar voor toekomst



De nieuwe toekomststrategie van CERN onderstreept het succes van dit Europese model van grensoverschrijdend onderzoek. Men benadrukt het plan om dit model voort te zetten, ook in vorm van Europese betrokkenheid in globale deeltjesfysica projecten in regio’s buiten Europa.

De CERN Raad van bestuur heeft een actualisering van de Europese strategie voor deeltjesfysica aangenomen tijdens een speciale vergadering in Brussel. Nederland is een van de oprichters van CERN. Sinds de originele Europese strategie uit 2006, heeft de deeltjesfysica enorme vooruitgang geboekt.

Cruciale resultaten

CERN’s Large Hadron Collider (LHC) leverde de afgelopen jaren cruciale resultaten op, zoals de ontdekking van het Higgs-deeltje waar Nikhef-onderzoekers nauw bij betrokken waren. De deeltjesfysica ontwikkelt zich op globale schaal verder. De geactualiseerde strategie houdt daar rekening mee.

De Europese deeltjesfysica gemeenschap is een drijvende kracht achter innovatie in Europa, met CERN als de bakermat van het World Wide Web en talloze andere high-tech innovaties. Deze gemeenschap besteedt ook veel aandacht aan onderwijs, training en wetenschapscommunicatie naar het grote publiek. De nieuwe strategie geeft aanzet om deze kwaliteiten van de Europese deeltjesfysica verder uit te bouwen.

Nederlandse betrokkenheid

Vanuit Nederland waren zowel Frank Linde (directeur Nikhef) als Sijbrand de Jong (Nikhef-onderzoeker, hoogleraar van de Radboud Universiteit Nijmegen en wetenschappelijk afgevaardigde van Nederland in de CERN Raad) betrokken bij het opstellen van de vernieuwde strategie. Het Nikhef strategisch plan voor de komende jaren sluit hier uitstekend bij aan.

Frank Linde is vol goede moed: “Big Science, zoals de elementaire deeltjes fysica, vereist excellente planning en long-term commitment. CERN, en in het bijzonder de Large Hadron Collider (LHC), zijn hier het toonbeeld van. Het is fantastisch dat de LHC al in zijn eerste run-periode een mega ontdekking heeft gedaan: de Higgs. Voor mij geen verrassing dat de LHC ook het komend decennium de topprioriteit blijft. Ik kijk uit naar de volgende ontdekking bij de LHC! Donkere materie? “

CERN als schoolvoorbeeld

Hij wijst er met zijn collega’s op dat grensoverschrijdende samenwerking in wetenschappelijk onderzoek voordeel oplevert op het gebied van kennis, innovatie, onderwijs en training. Prof. dr. Sijbrand de Jong, de wetenschappelijk afgevaardigde van Nederland in de CERN Raad zegt:

“De laatste resultaten van de LHC maken nog duidelijker dat er meer moet zijn dan de deeltjes en interacties die nu bekend zijn. De LHC is de eerste aanval in de jacht op nieuwe deeltjes en verschijnselen, maar nieuwe, grote versnellers moeten ons in de toekomst nog verder gaan helpen. De Europese gemeenschap van deeltjesfysici omarmt die toekomst en staat open voor het bouwen van en deelnemen aan nieuwe faciliteiten op wereldschaal.”

Dr. Jos Rokx, ministerieel gedelegeerde van OCW in de CERN Raad: “CERN is het schoolvoorbeeld van een effectieve wetenschappelijke organisatie. Dat blijkt wel uit de belangstelling van landen buiten Europa, een samenwerking waar CERN nu ook open voor staat.”

(scienceguide.nl)

quote:

The International Linear Collider will be a Higgs factory
Planning moves forward for new collider to follow up on LHC's discoveries

The Large Hadron Collider (LHC) is currently undergoing upgrades that will allow it to finally reach its intended top energy of 14TeV. When it comes back online, researchers will use it to probe the properties of the Higgs boson it discovered and to continue the search for particles beyond those described by the Standard Model. But no matter how many Higgs particles pop out of the machine, there's a limit to how much we can discover there.

That's because the hadrons it uses create messy collisions that are hard to characterize. The solution to this is to switch to leptons, a class of particles that includes the familiar electron. Leptons present their own challenges but allow for clean collisions at precise energies, allowing the machine to produce little beyond the intended particles. So now, the international physics community is putting agreements in place that will see a new lepton collider start construction before the decade is out, most likely in Japan.

[...]

19-07-2013

Solidere verklaring universum na ontdekkingen

Na een jarenlange zoektzocht zijn wetenschappers erachter gekomen hoe een bepaald subatomair deeltje vervalt tot iets anders.


Foto: AFP

Uit de enorme hoeveelheid gegevens die is verzameld met de deeltjesversneller Large Hadron Collider maten zij hoe het meson Bs vervalt tot twee andere elementaire deeltjes, die muons worden genoemd, aldus het onderzoekscentrum CERN vrijdag.

De opgedane kennis staaft het standaardmodel van de deeltjesfysica.

Het standaardmodel biedt een verklaring voor de bouwstenen van materie en is van toepassing op het allergrootste, zoals sterrenstelsels, tot het allerkleinste in de microkosmos. Met het model kunnen antwoorden worden gegeven op vragen als het ontstaan van deeltjes en hun functioneren.

Het onderzoek naar het Bs-meson toont dat slechte enkele Bs-deeltjes per miljard vervallen tot muon-paren, wat in het standaardmodel al werd voorspeld.

Derde wijze

Op dezelfde conferentie in Stockholm waarop de CERN-wetenschappers hun vondst presenteerden, kondigde een team wetenschappers van de Japanse Proton Accelerator Research Complex aan de transformatie van muon-neutrino's naar elektron-neutrino's in kaart te hebben gebracht.

Het gaat hierbij om een nog niet bekende derde wijze waarop neutrino's, deeltjes die door hun extreem lage massa zeer moeilijk zijn waar te nemen, spontaan van identiteit kunnen wisselen.

Deze doorbraak is van groot belang, aldus de wetenschappers, omdat hiermee verklaard kan worden waarom alles van het kleine tot het zeer grote uit materie bestaat, maar er vrijwel geen antimaterie meer is in het universum.

(nu.nl)

quote:

Op zaterdag 20 juli 2013 13:21 schreef Iwanius het volgende:
Een vraag onder deze lawine aan wetenschappelijke informatie:

Word het niet gevaarlijk als Defensie hiermee aan de haal gaat?

Waarmee?

quote:

Op zaterdag 20 juli 2013 13:21 schreef Iwanius het volgende:
Een vraag onder deze lawine aan wetenschappelijke informatie:

Word het niet gevaarlijk als Defensie hiermee aan de haal gaat?

Higgs gun

20-08-2013

Luister hoe materie verandert in antimaterie


In het Europees Centrum voor Deeltjesonderzoek is waargenomen hoe deeltjes van materie in antimaterie zijn veranderd en terug. De wetenschappelijke paper is nu ook "op muziek gezet", twittert het CERN.

Voor elk fundamenteel deeltje is er een corresponderend antideeltje. Antimaterie heeft dezelfde massa als de tegenhanger in materie, maar vooral de elektrische lading verschilt. Hoewel de meeste deeltjes ofwel als materie ofwel als antimaterie bestaan, kunnen sommige deeltjes van het een wijzigen in het ander.

Specialisten van het CERN in Genève zijn erin geslaagd dit nu voor het menselijk oor om te zetten zodat de oscillatie te horen is.

(HLN)

Als ik het standaard model ooit wil begrijpen, welk boek kan ik dan het beste gaan lezen?

quote:

Op dinsdag 27 augustus 2013 08:33 schreef Pakspul het volgende:
Als ik het standaard model ooit wil begrijpen, welk boek kan ik dan het beste gaan lezen?

was er maar zo'n boek ;-)

http://en.wikipedia.org/wiki/Standard_Model

alleen de eerste allinea kost de gemiddelde mens al tientallen boeken om te begrijpen

Vandaag was er een open dag bij CERN. Wat had ik daar graag bij willen zijn. Iemand hier toevallig geweest?

quote:

Higgs en Englert krijgen Nobelprijs voor Natuurkunde
De Nobelprijs voor de Natuurkunde gaat dit jaar naar de Britse wetenschapper Peter Higgs (84) en zijn Belgische collega-wetenschapper François Englert (80).

Dat heeft de Zweedse Koninklijke Academie van Wetenschappen dinsdag in Stockholm bekendgemaakt.

Englert en Higgs voorspelden het bestaan van het Higgs-boson, ook bekend als het 'goddeeltje', meer dan veertig jaar geleden afzonderlijk van elkaar. Het deeltje moet verklaren waarom atomen, en al het andere in het universum, massa hebben.

Daarmee zou het de belangrijkste bouwsteen van het universum zijn. Natuurkundigen na hen concludeerden keer op keer dat de berekeningen van Higgs en Englert moest kloppen, maar het Higgs-boson bleef lang onvindbaar.

Vorig jaar juli maakten wetenschappers bekend dat ze met behulp van de deeltjesversneller van CERN, de Large Hadron Collider, een deeltje hadden aangetroffen dat erg leek op het Higgs-deeltje. Sindsdien is de wetenschap op zoek naar de bevestiging van de vondst.

Higgs-deeltje
Zonder het Higgs-deeltje zou het standaardmodel op de schop moeten, waarmee natuurkundigen de structuur van al het materiaal in het universum verklaren. Dat model kon zonder Higgsdeeltje namelijk niet verklaren waarom deeltjes massa hebben.

Het universum kent magnetische velden en elektrische velden, die deeltjes kunnen beïnvloeden, maar ze verklaren niet dat die deeltjes een massa hebben. Daarvoor, bedachten Englert en Higgs in 1961 afzonderlijk van elkaar, is nóg een veld nodig: het Higgsveld. Zo’n veld zou deeltjes afremmen, waardoor ze massa krijgen.

Quarks en leptonen
Volgens dit model bestaat materie uit quarks en leptonen (waaronder elektronen) die op hun beurt worden beïnvloed door bosonen, die natuurkrachten kunnen overbrengen.

Dat is vergelijkbaar met de manier waarop water ons afremt wanneer we er doorheen lopen. Higgsvelden zijn nog nooit aangetoond. Wel zijn verschillende deeltjes aangetoond die de delen van het Higgsveld dragen.

Het enige van deze vier deeltjes dat nog niet aangetoond was, is het Higgs-boson. Met het aantonen van het Higgs-deeltje is het bestaan van het Higgsveld natuurkundig bewezen.

In 2012 werd de Nobelprijs voor de Natuurkunde uitgereikt aan de Fransman Serge Haroche en de Amerikaan David J. Wineland. De wetenschappers zorgden los van elkaar voor een doorbraak op het gebied van de quantummechanica. Voor het eerst bleek het mogelijk om quantumdeeltjes te bestuderen en te manipuleren zonder ze te vernietigen.

Streetview CERN:
https://www.google.com/maps/views/streetview/cern

Scientific Method / Science & Exploration
Elusive Higgs decay channel spotted; particle looks ever more standard.

CERN contest to give students access to accelerator’s proton beam
Got an idea for a bunch of 25GeV protons? Now's your chance to use them

12-02-2014

CERN denkt aan 100 km lange deeltjesversneller


© epa.

Het Europees Centrum voor Deeltjesonderzoek CERN heeft een haalbaarheidsstudie naar een tot 100 km lange deeltjesversneller opgestart. De tijd is rijp voor een opvolger voor de huidige cyclotron van 27 km, de LHC, zo heeft het onderzoeksinstituut vandaag bekendgemaakt. Binnen vijf jaar moet een rapport omtrent de Future Circular Collider (FCC) voorliggen, meent Joachim Mnich van het onderzoekscentrum Desy in Hamburg dat net als vele wetenschappers van over de hele wereld aan de studie zal deelnemen. De specialisten moeten technische vragen uitklaren en een eerste raming van de kosten maken.

De FCC moet energie van 100 TeV bereiken, zeven keer meer als het niveau dat de LHC voor 2015 moet halen. De natuurkundigen willen daarbij de omstandigheden van vlak na de Oerknal simuleren. Het programma van de LHC duurt nog tot 2035. De cyclotron zal vanaf volgend jaar protonen met rond 14 TeV - dubbel zo veel als tot nu toe - tegen elkaar laten knallen. Er zijn dan nog nieuwe verrassingen en resultaten te verwachten, aldus Mnich.

In 2012 slaagde het CERN erin het mede door de Belgen François Englert en Robert Brout gepostuleerde Higgs-bosondeeltje te vinden. Het CERN is in 1954 opgericht én is één van de meest gerenommeerde labo's ter wereld. De LHC is de langste deeltjesversneller op de planeet.


© epa.

(HLN)