abonnement Unibet Coolblue
pi_77540455
Beste Fokkers,

Welkom in de Kosmos!
Laat je verwonderen door de sterren, planeten, zwarte gaten en nog meer...

Het astronomie topic #2

Het astronomie topic #3


(laatse post uit vorig topic)

29-01-2010

'Spaken' in ringen Saturnus bestaan uit waterijs



De spookachtige vegen of 'spaken' die in sommige seizoenen in de meest opvallende ring van Saturnus verschijnen, blijken gedeeltelijk uit grotere deeltjes te bestaan dan tot nog toe werd gedacht. De spaken, die op tijdschalen van uren verschijnen en ook weer verdwijnen, werden dertig jaar geleden voor het eerst waargenomen door de Voyager-ruimtesondes. Maar hun ontstaan wordt nog steeds niet goed begrepen.

Nieuwe metingen met instrumenten van de ruimtesonde Cassini hebben uitgewezen dat de spaken uit bevroren waterdeeltjes bestaan. En een aanzienlijk deel ervan blijkt groter dan een micrometer (een duizendste millimeter) te zijn. De belangrijkste theorie voor het ontstaan van de spaken stelt dat zij ontstaan doordat elektrostatische krachten microscopisch kleine deeltjes uit het ringvlak optillen. Maar de vraag is of die vlieger nog wel opgaat voor de waargenomen 'grote' ijsdeeltjes.


© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)

(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
pi_77540743
Ik ga hier even (als in voor de rest van het bestaan van Fok ) meelezen
pi_77541307
tvp
XBL: Koning Stoma
PSN: Koning_Stoma
pi_77557296
Centraal.
pi_77557627
Mijn jongensdroom was om ooit sterrenkundige te worden.

Buitengewoon interessante topic.

Weet iemand hoe je als hobbyist iets met sterrenkunde kan doen?
pi_77557667
quote:
Op dinsdag 2 februari 2010 17:12 schreef addictivebeat het volgende:
Mijn jongensdroom was om ooit sterrenkundige te worden.

Buitengewoon interessante topic.

Weet iemand hoe je als hobbyist iets met sterrenkunde kan doen?
Ik heb hier veel inleidende tienerbladen er over, als je interesse hebt laat maar weten.
pi_77561886
quote:
Suspected Asteroid Smashup!
NASA's Hubble Space Telescope has observed a mysterious X-shaped debris pattern and trailing streamers of dust that suggest a head-on collision between two asteroids. Astronomers have long thought the asteroid belt is being ground down through collisions, but such a smashup has never been seen before.

Asteroid collisions are energetic, with an average impact speed of more than 11,000 miles per hour, or five times faster than a rifle bullet. The comet-like object imaged by Hubble, called P/2010 A2, was first discovered by the Lincoln Near-Earth Asteroid Research, or LINEAR, program sky survey on Jan. 6. New Hubble images taken on Jan. 25 and 29 show a complex X-pattern of filamentary structures near the nucleus.

"This is quite different from the smooth dust envelopes of normal comets," said principal investigator David Jewitt of the University of California at Los Angeles. "The filaments are made of dust and gravel, presumably recently thrown out of the nucleus. Some are swept back by radiation pressure from sunlight to create straight dust streaks. Embedded in the filaments are co-moving blobs of dust that likely originated from tiny unseen parent bodies."

Hubble shows the main nucleus of P/2010 A2 lies outside its own halo of dust. This has never been seen before in a comet-like object. The nucleus is estimated to be 460 feet in diameter.

Normal comets fall into the inner regions of the solar system from icy reservoirs in the Kuiper belt and Oort cloud. As comets near the sun and warm up, ice near the surface vaporizes and ejects material from the solid comet nucleus via jets. But P/2010 A2 may have a different origin. It orbits in the warm, inner regions of the asteroid belt where its nearest neighbors are dry rocky bodies lacking volatile materials.

This leaves open the possibility that the complex debris tail is the result of an impact between two bodies, rather than ice simply melting from a parent body.

"If this interpretation is correct, two small and previously unknown asteroids recently collided, creating a shower of debris that is being swept back into a tail from the collision site by the pressure of sunlight," Jewitt said.

The main nucleus of P/2010 A2 would be the surviving remnant of this so-called hypervelocity collision.

"The filamentary appearance of P/2010 A2 is different from anything seen in Hubble images of normal comets, consistent with the action of a different process," Jewitt said. An impact origin also would be consistent with the absence of gas in spectra recorded using ground-based telescopes.

The asteroid belt contains abundant evidence of ancient collisions that have shattered precursor bodies into fragments. The orbit of P/2010 A2 is consistent with membership in the Flora asteroid family, produced by collisional shattering more than 100 million years ago. One fragment of that ancient smashup may have struck Earth 65 million years ago, triggering a mass extinction that wiped out the dinosaurs. But, until now, no such asteroid-asteroid collision has been caught "in the act."

At the time of the Hubble observations, the object was approximately 180 million miles from the sun and 90 million miles from Earth. The Hubble images were recorded with the new Wide Field Camera 3 (WFC3).

The Hubble Space Telescope is a project of international cooperation between NASA and the European Space Agency. NASA's Goddard Space Flight Center manages the telescope. The Space Telescope Science Institute conducts Hubble science operations. The institute is operated for NASA by the Association of Universities for Research in Astronomy, Inc. in Washington, D.C.
zie ook -->
Close encounters: Asteroiden op ramkoers

misschien komt er na deze botsing wel eentje onze kant op
pi_77579773
quote:
Op dinsdag 2 februari 2010 17:12 schreef addictivebeat het volgende:
Mijn jongensdroom was om ooit sterrenkundige te worden.

Buitengewoon interessante topic.

Weet iemand hoe je als hobbyist iets met sterrenkunde kan doen?
Dat was het van mij ook. Al 20 jaar. Ben nu 10+ jaar programmeur en ga volgend jaar toch nog voltijd sterrenkunde doen
pi_77580542
02-02-2010

NASA moet van koers veranderen



De regering van de VS heeft een streep gezet door de bestaande plannen voor de vervanging van de spaceshuttle en de terugkeer van de mens naar de maan. Hoewel deze beslissing nog door de Amerikaanse volksvertegenwoordiging moet worden goedgekeurd, lijkt daarmee een einde te zijn gekomen aan het zogeheten Constellation-programma. De belangrijkste elementen van dat programma waren de nieuwe ruimtecapsule Orion, de draagraketten Ares 1 en 5 en de maanlander Altair. In het licht van het 1,26 biljoen dollar grote begrotingstekort dat voor 2011 wordt verwacht, acht president Obama het ongepast om door te gaan met de peperdure plannen voor bemande vluchten naar de maan, om nog maar te zwijgen van Mars.

Afgaande op de reactie van NASA-topman Charlie Bolden krijg je niet de indruk dat het Amerikaanse ruimteagentschap erg rouwig is over deze beslissing. De ambitieuze maanplannen van de regering Bush legden een zware druk op alle overige NASA-activiteiten, en de ontwikkeling van de Ares-raketten verliep - op z'n zachtst gezegd - toch al niet vlekkeloos. Bolden omschrijft de opgelegde koersverandering dan ook slechts als een 'grote uitdaging'.

In de nieuwe Amerikaanse ruimteplannen is een belangrijke rol weggelegd voor aardgericht ruimteonderzoek en het internationale ruimtestation ISS, dat minimaal tot 2020 in bedrijf moet worden gehouden. Omdat nog dit jaar de laatste vlucht met een spaceshuttle plaatsvindt, betekent dit dat NASA bij het transport van mensen en goederen naar het ruimtestation voorlopig afhankelijk zal zijn van anderen. Aanvankelijk zullen dat vooral Russische Sojoez-capsules zijn, maar daarnaast zullen in samenwerking met commerciële partijen nieuwe transportmiddelen worden ontwikkeld, die de kosten van de bevoorrading en uitbreiding van het ISS moeten drukken.

Het geld dat vrijkomt door het schrappen van de maanplannen zal deels worden gebruikt om het Amerikaanse ruimtevaartprogramma drastisch de moderniseren. Zo zal onder meer onderzocht worden hoe de planeet Mars sneller bereikt kan worden, en of er ook minder kostbare bemande vluchten naar de maan, planetoïden en Mars mogelijk zijn. Daarbij zal nadrukkelijk naar internationale samenwerking en financiering worden gestreefd.

© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)

(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
pi_77587154
Terwijl de Marsrover Spirit zich wat kan bewegen
quote:
26-12-2009
View Forward of Spirit Backward Drives, Sols 2145-2154


This animation aids evaluation of NASA's Mars Exploration Rover Spirit's motion during five drives on sols 2145 through 2154 (Jan. 14 through Jan. 23, 2010).

The series of wide-angle views shown one after the other in this animation come from Spirit's front hazard-avoidance camera.

The view is toward the north, looking down at Spirit's front wheels.

Image Credit: NASA/JPL-Caltech
heeft de rover Oppotunity er alweer 12 mijl opzitten
quote:
01-02-2010
Opportunity Passes 12-Mile Marker


This artist's concept portrays NASA's Mars Exploration Rover Opportunity on the surface of Mars. On Jan. 28, 2010, Opportunity clicked over the 12-mile mark of driving on Mars.

Image Credit: NASA/JPL-Caltech
NASA.gov

[ Bericht 1% gewijzigd door -CRASH- op 03-02-2010 13:00:52 ]
<a href="http://www.vwkweb.nl/" rel="nofollow" target="_blank">Vereniging voor weerkunde en klimatologie</a>
<a href="http://www.estofex.org/" rel="nofollow" target="_blank">ESTOFEX</a>
pi_77592551
quote:
Op woensdag 3 februari 2010 12:54 schreef -CRASH- het volgende:
Terwijl de Marsrover Spirit zich wat kan bewegen
[..]

heeft de rover Oppotunity er alweer 12 mijl opzitten
[..]

NASA.gov
Daar hebben we een geheel eigen topic voor, gelieve dan ook daar te plaatsen*
MARS - De Missies! Deel 7
Dank u
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
pi_77594078
quote:
Op woensdag 3 februari 2010 15:05 schreef ExperimentalFrentalMental het volgende:

[..]

Daar hebben we een geheel eigen topic voor, gelieve dan ook daar te plaatsen*
MARS - De Missies! Deel 7
Dank u
Niet voor hrt een of andere
Maar dat had je het ook bij het ondewerp van Frutsel kunnen zetten.
<a href="http://www.vwkweb.nl/" rel="nofollow" target="_blank">Vereniging voor weerkunde en klimatologie</a>
<a href="http://www.estofex.org/" rel="nofollow" target="_blank">ESTOFEX</a>
pi_77594389
quote:
Op woensdag 3 februari 2010 15:44 schreef -CRASH- het volgende:

[..]

Niet voor hrt een of andere
Maar dat had je het ook bij het ondewerp van Frutsel kunnen zetten.
ok, het is je vergeven
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
pi_77619640
edit: op verzoek van frutsel
ga nou niet lopen te kutten ja
(nooit geweten dat dat topic bestond, laatste post uit dat topic 1mei 2008 )

[ Bericht 63% gewijzigd door ExperimentalFrentalMental op 05-02-2010 09:29:49 ]
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
pi_77620069
quote:
Op donderdag 4 februari 2010 08:35 schreef ExperimentalFrentalMental het volgende:
03-02-2010

Ruimtesonde Cassini tot 2017 in bedrijf
Dat had natuurlijk prima hierin gekunt
Cassini missie // Saturnus in de picture -part 2-


Maar in elk geval top dat het zolang goed gaat daar
pi_77659028
04-02-2010

Pluto vertoont seizoensveranderingen



De dwergplaneet Pluto is een stroopkleurige, vlekkerige ijswereld die seizoensveranderingen ondergaat. Dat blijkt uit de meest gedetailleerde opnamen die ooit van het hemellichaam zijn gemaakt. De foto's, gemaakt met de Hubble-ruimtetelescoop laten zien dat Pluto in korte tijd (de periode 2000-2002) aanzienlijk roder is geworden. Tegelijkertijd werd het door de zon beschenen noordelijke halfrond helderder van tint -waarschijnlijk door de verdamping van oppervlakte-ijs.

De Hubble-beelden onderstrepen dat Pluto geen saaie bal van ijs en gesteente is, maar een dynamische wereld die duidelijke atmosferische veranderingen ondergaat. Deze zijn het gevolg van de stand van zijn rotatie-as en de langgerekte vorm van zijn baan om de zon. Dit resulteert in zeer ongelijke seizoenen, waarbij de overgang van winter naar 'zomer' op het noordelijk halfrond veel korter duurt dan op het zuidelijk halfrond.

Pluto is dermate ver van ons verwijderd, dat er bijna geen details op zijn oppervlak te zien zijn. En zelfs dát lukt alleen met het nodige kunst- en vliegwerk. Op afzonderlijke Hubble-opnamen is het planeetje namelijk maar een paar pixels groot. Door de beeldgegevens van meerdere opnamen met elkaar te combineren, en computers flink aan het rekenen te zetten, kan een wat gedetailleerde reconstructie van het Pluto-oppervlak worden verkregen. Hierdoor zijn op de nieuwe opnamen 'details' van slechts enkele honderden kilometers groot te zien.

Over een jaar of vijf zullen overigens veel betere opnamen van Pluto gepresenteerd kunnen worden. Dan krijgt de dwergplaneet namelijk kortstondig bezoek van de ruimtesonde New Horizons.

© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)

(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
pi_77659058
04-02-2010

Verscheidenheid sterrenstelsels was vroeger duidelijk anders



Onderzoek door Europese sterrenkundigen heeft uitgewezen dat de populatie van sterrenstelsels in het heelal er vroeger heel anders uitzag dan nu. Op dit moment behoort bijna driekwart van alle sterrenstelsels tot de spiraalstelsels: schijfvormige objecten met een min of meer duidelijke spiraalstructuur. De overige soorten stelsels - elliptische, lensvormige en onregelmatige - zijn nu relatief schaars.

Uit een inventarisatie van 148 verre sterrenstelsels blijkt echter dat die verdeling 6 miljard jaar geleden heel anders was. Toen behoorde nog de helft van de stelsels tot de onregelmatige categorie en was slechts één op de drie stelsels spiraalvormig. Volgens de onderzoekers kan daaruit worden geconcludeerd dat in de tussentijd veel onregelmatige stelsels tot spiraalstelsels zijn geëvolueerd.

Hoewel al langer bekend was dat een botsing tussen onregelmatige stelsels tot de vorming van een spiraalstelsel kan leiden, komt dit resultaat toch als een verrassing. Verondersteld werd namelijk de uitdijing van het heelal, die de sterrenstelsels uiteendrijft, ertoe zou leiden dat zulke samensmeltingen steeds minder vaak optreden. Het lijkt er nu echter op dat dit proces veel langer is doorgegaan dan tot nog toe werd aangenomen.

Ook ons eigen Melkwegstelsel is een spiraalstelsel. Er zijn echter geen aanwijzingen dat het in recente tijden bij een grote botsing betrokken was. Daar komt echter verandering in: over 4 miljard zal het tot een botsing met het nu nog ruim 2 miljoen lichtjaar van ons verwijderde Andromedastelsel komen.

© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)

(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
pi_77667339
Is het niet handig om wat relaterende topics in de OP te zetten.

Cassini missie // Saturnus in de picture -part 2-
MARS - De Missies! Deel 7
Centraal Exo-Planeten Topic
Magneetstormen & Zonnevlammen
Close encounters: Asteroiden op ramkoers


Of een subforum voor ruimtevaart en astronomie

[ Bericht 40% gewijzigd door -CRASH- op 05-02-2010 15:34:37 ]
<a href="http://www.vwkweb.nl/" rel="nofollow" target="_blank">Vereniging voor weerkunde en klimatologie</a>
<a href="http://www.estofex.org/" rel="nofollow" target="_blank">ESTOFEX</a>
pi_77723945
06-02-2010

Brand in de oernevel rond de zon leidt tot koolstoftekort aarde

Het zonnestelsel ontstond 4,6 miljard jaar geleden uit een schijf van oermaterie rond de zon. Het binnenste, heetste deel van deze schijf heeft ooit ‘in brand gestaan’, aldus een groep astronomen uit Korea, Japan en de Verenigde Staten.


Impressie van de schijf oermaterie rond de zon. Het binnenste, heetste deel stond ooit in brand, denken astronomen.
Beeld NASA

Deze brand woedde nog vóór het ontstaan van de aarde en haar buurplaneten en had tot gevolg dat die veel minder koolstof uit de oernevel meekregen. Dit zou verklaren waarom de aarde slechts eenduizendste van de hoeveelheid koolstof bevat die te verwachten was, uitgaande van de samenstelling van de zon en van de materie tussen de sterren (Astrophysical Journal Letters, 10 februari).

Volgens het model van het ontstaan van de planeten was de schijf van oermaterie rond de zon aanvankelijk heel heet en waren alle stoffen daarin gasvormig. Door afkoeling ontstonden eerst microscopisch kleine silicaat- en koolstofdeeltjes, die zich door aangroei en samenklontering ontwikkelden tot grotere objecten. Maar de huidige samenstelling van planeten, planetoïden en kometen laat zien dat de materieklonters die zich tot planetoïden en aarde-achtige planeten ontwikkelden opmerkelijk weinig koolstof meekregen.

Volgens Jeong-Eun Lee en zijn collega’s is dit koolstoftekort ontstaan door de zuurstofatomen in de oernevel. De onderzoekers laten via berekeningen zien dat deze atomen als gevolg van de ultraviolette straling van de zon zo heet waren dat zij de pas gevormde koolstofdeeltjes tijdens botsingen weer uit elkaar sloegen tot losse koolstofatomen. Zo bleef vrijwel alle koolstof in het heetste deel van de oernevel in gasvorm bestaan en kwam er relatief weinig in de aarde-achtige planeten terecht. Silicaatdeeltjes konden niet worden ‘verbrand’ en werden daardoor wel een belangrijke grondstof voor deze planeten.

De verklaring roept wel een andere vraag op. Als de aarde op een te hete plek stond om veel koolstof uit de oernevel te vergaren, hoe kan het dat onze planeet, vooral in de oppervlaktelagen, toch een koolstofvoorraad heeft? Lee en collega’s opperen dat die vraag misschien samenhangt met die naar de herkomst van het oceaanwater op aarde. Misschien werd dit wel aangevoerd via inslagen van objecten die uit de koudere delen van de oernevel kwamen. Deze objecten bevatten waarschijnlijk wel veel koolstof en zouden dit dan tegelijk met het water(ijs) op aarde hebben afgeleverd.

(nrc)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
pi_77796549
08-02-2010

Water gelokaliseerd in schijf rond zonnestelsel in wording



Astronomen hebben voor het eerst de locatie vastgesteld van hete waterdamp in de roterende schijf rond een jong zusje van onze zon. De waarnemingen zijn gedaan met de IRAM Plateau de Bure interferometer in de Franse Alpen. De in Leiden gepromoveerde astronoom Jes Jorgensen en de Leidse professor Ewine van Dishoeck publiceren het resultaat op 10 februari in Astrophysical Journal Letters.

Normaal gesproken is water in de ruimte nauwelijks vanaf de aarde waar te nemen, doordat onze atmosfeer heel veel straling absorbeert. Om die reden is vorig jaar de Herschel-telescoop gelanceerd, die ver van de aarde op infraroodgolflengten dat water wel kan 'zien'. Een op de 500 watermoleculen in de ruimte bevat echter een zwaarder zuurstofisotoop dan normaal, en dit 'zware' water is wél in staat door te dringen in de aardatmosfeer en dus waarneembaar met aardse telescopen.

Met de IRAM Plateau de Bure radiotelescoop is nu gekeken naar het 'zware' water rond de jonge ster NGC 1333 IRAS4B, die pas 10.000 tot 50.000 jaar geleden is gevormd. De astronomen ontdekten dat de meeste waterdamp zich bevindt op een plaats in de schijf die correspondeert met de baan van Neptunus in ons eigen zonnestelsel.

Toegevoegd door Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)

(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
pi_77836325
09-02-2010

Interstellair gas in kaart gebracht



Een Frans-Amerikaans team van sterrenkundigen heeft de ruimtelijke verdeling van het ons omringende interstellaire gas tot op een afstand van ongeveer duizend lichtjaar in kaart gebracht. Daarbij is gebruik gemaakt van het feit dat interstellair gas donkere (absorptie)lijnen veroorzaakt in het lichtspectrum van achtergrondsterren. In combinatie met eerder gepubliceerde resultaten heeft dat geresulteerd in een catalogus van absorptiemetingen van 1857 sterren binnen een omtrek van ruwweg 2600 lichtjaar.

Op de overzichtskaart is duidelijk te zien dat onze zon zich in een relatief gasarme omgeving bevindt: de zogeheten Lokale Holte. Hoe deze leegte is ontstaan, is nog onduidelijk. Maar veel sterrenkundigen denken dat het lege gebied ontstaan is door een reeks nabije supernova-explosies die zich ongeveer 15 miljoen jaar geleden heeft voltrokken.

© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)

(allesversterrekunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
pi_77836366
09-02-2010

Spectaculaire overzichtsfoto van de Orionnevel gepresenteerd



Met behulp van de nieuwe Europese surveytelescoop VISTA is een indrukwekkende overzichtsfoto gemaakt van de Orionnevel, een bekend stervormingsgebied in het gelijknamige sterrenbeeld. Vergeleken met de meeste andere telescopen van dit kaliber heeft VISTA een enorm groot beeldveld. Bovendien is VISTA behalve voor zichtbaar licht ook gevoelig voor nabij-infrarode straling. Dat laatste betekent dat er diep in stofrijke stervormingsgebieden kan worden gekeken, om te zien wat zich daar afspeelt.

De Orionnevel bevindt zich op een afstand van 1350 lichtjaar en is al met een kleine telescoop te zien. Op zichtbare golflengten zijn de jonge sterren die zich in het hart van de nevel hebben gevormd echter moeilijk waarnembaar: alleen de vier helderste zijn te zien. De VISTA-opnamen tonen nog tal van andere sterren, waarvan vele nog onvoltooid zijn. Deze sterren-in-wording stoten gasstromen uit die snelheden van 700.000 km/uur kunnen bereiken.

Met de VISTA-telescoop zal de komende jaren de gehele zuidelijke sterrenhemel nauwkeurig in beeld worden gebracht.

© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)

(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
pi_77836392
09-02-2010

Helium ontdekt in 'echo' van de oerknal



Het is voor het eerst gelukt om vingerafdrukken van het element helium aan te tonen in de kosmische achtergrondstraling - het overblijfsel van de straling waarmee het heelal kort na de oerknal was gevuld. Helium is na waterstof het op één na meest voorkomende element in het heelal. Onderzoek van oude sterren en maagdelijke gaswolken heeft uitgewezen dat helium ongeveer een kwart uitmaakte van de normale materie die na de oerknal ontstond. Dat is nu voor het eerst ook bevestigd door metingen van de kosmische achtergrondstraling.

Die metingen zijn verricht met de WMAP-satelliet en twee telescopen op Antarctica. Daarmee zijn subtiele afwijkingen ontdekt in het patroon van de kosmische achtergrondstraling die aan de aanwezigheid van helium worden toegeschreven. Helium laat zijn eigen sporen in dat patroon achter doordat het zwaarder is dan waterstof en dus van invloed is op de wijze waarop drukgolven zich door het jonge heelal voortplantten.

Het onderzoek van dit 'oerhelium' staat nu nog in zijn kinderschoenen: de huidige meetresultaten zijn dan ook niet erg nauwkeurig. Maar de verwachting is dat de volgende generatie van instrumenten, zoals de vorig jaar gelanceerde Europese Planck-satelliet, hierin verbetering zal brengen.

© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)

(alesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
pi_77909229
11-02-2010

PC's brengen het Melkwegstelsel in kaart



Op dit moment werken tienduizenden pc's, verspreid over de hele wereld, aan het vaststellen van de exacte vorm van ons Melkwegstelsel. De gezamenlijke rekenkracht van dit MilkyWay@Home-project is reusachtig: onlangs werd de op één na snelste supercomputer op aarde in snelheid gepasseerd. Bij soortgelijke projecten wordt naar signalen van buitenaardse beschavingen gezocht (Seti@home) en de werking van eiwitten onderzocht (Folding@home).

Tegenwoordig worden bij sterrenkundige waarnemingscampagnes zo veel gegevens verzameld, dat er nooit voldoende supercomputers beschikbaar zijn om alles door te rekenen. Bij MilkyWay@Home wordt gebruik gemaakt van de database van de Sloan Digital Sky Survey. Elk van de deelnemende pc's verwerkt een kleine portie gegevens. Daarbij wordt de driedimensionale verdeling van sterren en andere materie in het Melkwegstelsel in kaart gebracht.

De projectwetenschappers zijn er vooral benieuwd naar hoe de sterren van de verschillende dwergstelsels die de afgelopen miljoenen jaren door het Melkwegstelsel zijn opgeslokt zich over het stelsel hebben verdeeld. Deze berekeningen leveren onder meer informatie op over de globale verdeling van de donkere materie in het Melkwegstelsel, waar nog weinig over bekend is.

© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)

(allesverserrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
pi_78046923
15-02-2010

Jonge supernovaresten produceren meest energierijke kosmische straling



Op nieuwe opnamen van de Amerikaanse gammasatelliet Fermi is te zien waar supernovaresten - de overblijfselen van ontplofte zware sterren - hun energierijke deeltjesstraling produceren. Deze ontdekking brengt sterrenkundigen een stap dichter bij het begrijpen van de oorsprong van zogeheten kosmische straling.

Kosmische straling bestaat voor het overgrote deel uit protonen die met bijna de snelheid van het licht door de ruimte razen. Op hun weg door het Melkwegstelsel worden deze deeltjes afgebogen door de alom aanwezige magnetische velden. Dat maakt het moeilijk om te achterhalen waar ze precies vandaan zijn gekomen. Maar waar de deeltjes in botsing komen met atomen van het interstellaire gas, ontstaat gammastraling.

Bekend is dat supernovaresten belangrijke leveranciers van energierijke protonen zijn. Met de Fermi-satelliet zijn vier van die supernovaresten - één jonge en drie oudere - nader bekeken. Daarbij is gebleken dat oude supernovaresten extreem veel gammastraling van betrekkelijk lage energie produceren, en relatief weinig gammastraling van hoge energie. Bij jonge supernovaresten is die verdeling anders.

Het lijkt erop dat jonge supernovaresten zowel sterkere magnetische velden als energierijkere kosmische straling hebben. En dat is in overeenstemming met de meest gangbare theorie voor het ontstaan van deze deeltjesstraling. Al in 1949 opperde de Italiaanse natuurkundige Enrico Fermi namelijk dat de deeltjes van de meest energierijke kosmische straling zijn versneld door magnetische velden in gaswolken.

© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)

(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
pi_78129089
17-02-2010

Botsende witte dwergen zijn belangrijk(st)e oorzaak van supernova-explosies



Nieuw onderzoek met de Amerikaanse röntgensatelliet Chandra heeft meer inzicht gegeven in de oorzaak van supernova-explosies die een belangrijke rol spelen bij afstandsbepalingen in het heelal. Uit het onderzoek blijkt dat veel van deze supernova's van type Ia ontstaan door botsingen tussen twee witte dwergen (Nature, 18 februari).

Supernova's van type Ia hebben de voor sterrenkundigen plezierige eigenschap dat ze altijd ongeveer dezelfde hoeveelheid licht produceren. Dat betekent dat de waargenomen helderheid van zo'n supernova een directe indicatie van zijn afstand geeft. Wat deze explosies veroorzaakt, is echter een punt van discussie.

De tot nog toe meest gangbare verklaring was dat een supernova van type Ia ontstaat als een witte dwergster - het ingestorte restant van een oude ster - zo veel materie van een andere ster heeft opgeslokt, dat hij een kritieke massalimiet overschrijdt, instabiel wordt en ontploft. Een tweede scenario, dat uitgaat van twee witte dwergsterren die om elkaar draaien en uiteindelijk met elkaar in botsing komen, leek minder waarschijnlijk.

Het probleem met het eerste scenario is dat zo'n witte dwerg miljoenen jaren bezig is met het verzamelen van materie, voordat het tot een explosie komt. En al die tijd zou hij een sterke bron van röntgenstraling moeten zijn. Dat zou betekenen dat grote sterrenstelsels wemelen van de röntgenstraling producerende supernova's-in-wording. Maar uit Chandra-waarnemingen van een aantal nabije grote stelsels blijkt dat daar geen sprake van kan zijn: de daarvan waargenomen hoeveelheid röntgenstraling is 30 tot 50 keer minder dan je zou verwachten als deze supernova's volgens het eerste scenario ontstaan.

Blijkbaar zijn botsende witte dwergen een belangrijke, zo niet de belangrijkste oorzaak van supernova-explosies van type Ia. Dat heeft overigens een nare consequentie voor de kosmische afstandsmetingen: het botsingsmodel laat veel meer ruimte voor variaties in de hoeveelheid licht die deze supernova's produceren. En dat maakt ze minder betrouwbaar als 'standaardkaarsen'.

© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)

(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
pi_78129105
17-02-2010

Primitieve sterren buiten het Melkwegstelsel ontdekt



Een team astronomen onder leiding van de Groningse sterrenkundige Else Starkenburg heeft met behulp van de Europese Very Large Telescope enkele uiterst primitieve sterren buiten het Melkwegstelsel ontdekt. Daarmee is een belangrijke astrofysisch vraagstuk over de oudste sterren in het nabije heelal opgelost.

Vermoed wordt dat de primitieve sterren net na de oerknal (13,7 miljard jaar geleden) zijn gevormd. Dergelijke sterren worden 'uiterst metaalarme sterren' genoemd. Ze bevatten minder dan een duizendste van de hoeveelheid chemische elementen zwaarder dan waterstof en helium, die aanwezig is in sterren zoals onze zon. Zulke sterren zijn heel zeldzaam en werden tot nog toe om onduidelijke redenen vrijwel uitsluitend binnen ons Melkwegstelsel waargenomen. Uit nieuwe computermodellen blijkt waarom dat zo is: de normale opsporingsmethode is gewoon niet nauwkeurig genoeg.

De relatieve hoeveelheid chemische elementen in sterren wordt vastgesteld door hun lichtspectra vast te leggen. Zo'n spectrum kan worden beschouwd als de chemische vingerafdruk van een ster. Bij verre sterren blijkt het echter niet mogelijk om 'vingerafdrukken' te verkrijgen die scherp genoeg zijn. Uit het onderzoek van Starkenburg en haar collega's blijkt dat je daartoe zeer gedetailleerde spectra moet vastleggen. Helaas is die verbeterde methode, waarbij een speciale, uiterst gevoelige spectrograaf wordt gebruikt, erg tijdrovend.

© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)

(allersoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
pi_78156174
quote:
Jongste planeet ooit ontdekt
Uitgegeven: 18 februari 2010 19:15
Laatst gewijzigd: 18 februari 2010 19:14
LONDEN - Britse wetenschappers hebben de jongste planeet ooit ontdekt. Hij is 'pas' 35 miljoen jaar oud, aldus de universiteit van het Engelse Hertfordshire donderdag.
© NASA

De tot nu toe bekendste jongste planeet is 105 miljoen jaar oud. Het nieuwe jonkie is BD+20 1790b gedoopt.

Hij bevindt zich op een afstand van 83 lichtjaren van de aarde en is vijf keer groter dan Jupiter.
http://www.nu.nl/wetensch(...)et-ooit-ontdekt.html
pi_78172172
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
pi_78172180
18-02-2010

Oude sterrenstelsels vinden elkaar na miljarden jaren alsnog



Een in 1982 ontdekte samenscholing van kleine sterrenstelsels blijkt een opmerkelijk rustige voorgeschiedenis te hebben. De leden van 'Hickson Compact Group 31' hebben elkaar meer dan 10 miljard jaar na de oerknal eindelijk gevonden, en zijn nu alsnog bezig om samen te klonteren tot één groot elliptisch sterrenstelsel. Dergelijke ontmoetingen spelen zich doorgaans af op afstanden van miljarden lichtjaren, en hebben zich dus ook miljarden jaren geleden afgespeeld, maar dit groepje is 'slechts' 166 miljoen lichtjaar van ons verwijderd.

Dat deze dwergstelsels elkaar in de greep hebben, was direct na hun ontdekking al duidelijk. Ze hebben langgerekte plukken gas en stof uit elkaar weggetrokken. En de helderste van het stel is het resultaat van een botsing tussen twee stelsels, die tot een explosie van stervorming heeft geleid. Maar nu is uit onderzoek met onder meer de Hubble-ruimtetelescoop gebleken dat de stelsels nog niet zo lang bij elkaar kunnen zijn. Alle leden van de groep zijn namelijk rijk aan sterren die hooguit enkele honderden miljoenen jaren geleden oud zijn. De helderste sterrenhopen zijn zelfs minder dan tien miljoen jaar oud. Bovendien zijn de sterrenstelsels nog rijk aan waterstofgas, wat erop wijst dat hun stervormingsactiviteit nog niet zo lang bezig is.

Onduidelijk is waarom de stelsels van de Hickson-groep de zwaartekracht zo lang ontsprongen zijn. Mogelijk is dat gewoon een kwestie van toeval: ze lijken te zijn ontstaan in een omgeving waar weinig sterrenstelsels zijn.

© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)

(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
pi_78172213
18-02-2010

Geboorte van zware sterren wordt beheerst door magneetvelden



Astronomen, onder wie de Nederlanders Wouter Vlemmings en Huib Jan van Langevelde, hebben met behulp van de MERLIN-radiotelescoop laten zien dat magneetvelden ook een belangrijke rol spelen bij de geboorte van zware sterren. Dat magneetvelden erg belangrijk zijn bij de vorming van lichtere sterren zoals onze zon, was al bekend. De nieuwe studie laat zien dat de manieren waarop zware en lichte sterren worden gevormd, veel meer op elkaar lijken dan eerder werd gedacht.

Zware sterren met een massa van meer dan acht keer die van de zon, zijn van cruciaal belang voor de vorming van andere sterren, planeten en het leven in het heelal. Hoewel ze zeldzaam zijn, bestieren ze de samenstelling en de evolutie van de interstellaire materie in de Melkweg en zijn ze verantwoordelijk voor de productie van zware elementen zoals ijzer. Astronomen dachten altijd dat straling en turbulentie de dominante factoren zijn bij de vorming van zware sterren, en dat hun vormingsproces daardoor heel anders verloopt dan dat van lichtere sterren. Maar uit onderzoek van een zware proto-ster in het sterrenbeeld Cepheus blijkt wat anders.

De ster, op 2300 lichtjaar afstand van de aarde, bevindt zich in een van de dichtstbijzijnde moleculaire wolken waar zware sterren worden gevormd. Bij eerdere waarnemingen van dit object werd de stofschijf ontdekt vanwaaruit gas op de proto-ster valt. In het nieuwe onderzoek hebben de astronomen ontdekt dat het magneetveld van de proto-ster verrassend regelmatig en sterk is. Dat impliceert dat het magneetveld bepaalt hoe materie wordt overgebracht van de schijf naar de groeiende protoster.

Toegevoegd door Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)

(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
pi_78220259
19-02-2010

Vampiristische pulsar ontdekt



Een pas opgestart project van het Max Planck Instituut voor Radioastronomie heeft al binnen enkele weken een eerste pulsar opgeleverd. Het object, dat de aanduiding PSR J1745+10 heeft gekregen, bevindt zich op de positie waar eerder met de gammasatelliet Fermi een heldere bron van gammastraling is ontdekt. Hij blijkt zich als een kosmische 'vampier' te gedragen.

Pulsars zijn de compacte restanten van zware sterren die met hoge snelheid om hun as tollen en aan beide magnetische polen een bundel van straling uitzenden. Doordat deze magnetische polen doorgaans niet aan de uiteinden van de rotatie-as liggen, zwiepen de beide bundels in de rondte als de lichtbundels van een vuurtoren. Bij sommige pulsars is één van de stralingsbundels bij elke draaiing eventjes op de aarde gericht, waardoor we de pulsar aan en uit zien knipperen. Tot nog toe zijn ongeveer 2000 van die knipperende objecten ontdekt, veelal met behulp van radiotelescopen.

Sommige pulsars maken deel uit van een dubbelstersysteem en slokken materie van de begeleidende ster op. Dat leidt ertoe dat zij steeds sneller gaan rondtollen. De nu ontdekte pulsar maakt al bijna 400 omwentelingen per seconde en behoort daarmee tot de klasse van millisecondepulsars. De pulsar en zijn begeleidende ster draaien in minder dan achttien uur om hun gezamenlijke zwaartepunt.

Het lijkt erop dat pulsar zijn begeleider al vrijwel geheel leeggezogen heeft. Op dit moment bevat de ster nog slechts een paar procent van een zonsmassa aan materie. Dat betekent dat de ster binnen afzienbare tijd geheel verdwenen zal zijn.

© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)

(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
pi_78332111
21-02-2010

Meeste manen van reuzenplaneten al lang vergaan

De vier grootste planeten van ons zonnestelsel – Jupiter, Saturnus, Uranus en Neptunus – hebben ook de meeste manen. Niet lang na hun ontstaan, zo’n 4,6 miljard jaar geleden, cirkelden er echter nog veel meer manen rond die reuzenplaneten. De meeste van die manen zijn later in onderlinge botsingen ‘vergaan’. Veel van hun puin ligt nu op andere manen (Astronomical Journal, maart).


De 1460 kilometer grote Saturnusmaan Japetus, gefotografeerd door de Saturnus-verkenner Cassini. De vele inslagkraters zijn de sporen van verdwenen satellieten.
foto NAS/JPL/SSI

Het zijn vooral de onregelmatige manen die vergingen. Dat zijn kleine ‘satellieten’ die op heel grote afstanden in heel onregelmatige banen rond de reuzenplaneten draaien. Hun banen zijn elliptisch en maken veelal grote hoeken met het evenaarsvlak van hun planeet. Sommige draaien zelfs in een richting tegengesteld aan de aswenteling van de planeet. Ze onderscheiden zich duidelijk van de regelmatige manen die in veel kleinere banen keurig in het vlak van de evenaar draaien.

Terwijl de regelmatige manen in het restmateriaal rond de reuzenplaneten zijn ontstaan, ontstonden de onregelmatige manen in een schijf van oermaterie rond de zon en zijn ze pas later onder invloed van de zwaartekracht door de reuzenplaneten ‘ingevangen’. Computersimulaties laten zien dat die planeten zo heel veel ‘allochtone objecten’ om zich hebben verzameld, waardoor de kans op onderlinge botsingen heel groot was: wel tienduizend maal zo groot als de kans op botsingen tussen objecten in de huidige planetoïdengordel, tussen Mars en Jupiter.

Veruit de meeste (meer dan 99%) van deze allochtone objecten is in de loop van enkele honderden miljoenen jaren als gevolg van botsingen tot puin en stof uiteen gevallen. Dit materiaal spiraliseerde vervolgens naar de betreffende planeet toe, waarbij het ook terechtkwam op de vaste manen. Dat zou de aanwezigheid van veel donker materiaal op bijvoorbeeld Callisto (bij Jupiter), Titan en Japetus (Saturnus) en Oberon en Titania (Uranus) verklaren. Ook de vele kraters zouden door het puin van verdwenen satellieten ontstaan kunnen zijn.

(nrc)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
pi_78424421
24-02-2010

ESO fotografeert 'kosmisch kunstwerk'



De Europese Zuidelijke Sterrenwacht (ESO) heeft een opname vrijgegeven van NGC 346, het helderste stervormingsgebied in de Kleine Magelhaense Wolk, een begeleider van het Melkwegstelsel op 210.000 lichtjaar afstand in het sterrenbeeld Tucana (Toekan).
Het licht en de wind en hitte die de zware sterren uitstralen hebben het gloeiende gas verspreid, zodat er een nevelachtige structuur is ontstaan die eruitziet als een spinnenweb.

NGC 346 is, net zoals andere mooie hemelgebieden, een werk in uitvoering dat in de loop der miljoenen jaren steeds verandert. Ook nieuwe sterren die zich hier vormen zullen ontvlammen, gas en stof verlichten en de aanblik van dit schitterende gebied veranderen.

Toegevoegd door Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)

(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
pi_78424452
23-02-2010

Ruimtesonde ontdekt bronnen van ijsfonteinen op Saturnusmaan



Op 21 november 2009 vloog de Amerikaanse ruimtesonde Cassini op een afstand van 1600 kilometer langs de actieve Saturnusmaan Enceladus. Bij die gelegenheid zijn zeer gedetailleerde opnamen gemaakt van het zuidpoolgebied van deze maan, waar fonteinen van waterdamp en ijsdeeltjes de ruimte in worden geblazen. Dit materiaal ontsnapt via breuken in de ijskorst van Enceladus.

Wetenschappers wilden de flyby van Cassini gebruiken om nieuwe en/of kleine fonteinen te ontdekken die op eerdere opnamen niet te zien waren geweest. Dat is meer dan gelukt: één van de overzichtsmozaïeken toont meer dan dertig ijsfonteinen, waarvan tweederde niet eerder was gezien. Ook lijken sommige reeds bekende fonteinen in intensiteit te zijn afgenomen.

De temperatuur rond de breuken in het zuidpoolgebied van Enceladus liggen bij 100 tot 135 graden onder nul. Dat is tamelijk warm: op de rest van het maanoppervlak is het nog eens honderd graden kouder. Waarschijnlijk zijn deze hogere temperaturen te danken aan de relatief warme waterdamp die hier vanuit het binnenste van Enceladus naar buiten wordt geperst.

De beelden die Cassini van het gebied heeft gemaakt, zullen voorlopig de laatste zijn. De komende vijftien jaar is de zuidpool van Enceladus in duisternis gehuld.

© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)

(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
pi_78579938
25-02-2010

Nieuwe neutrinodetector doet eerste detectie



Het internationale T2K-project, dat ontworpen is om zogeheten neutrino's te detecteren, heeft voor het eerst een neutrino waargenomen dat ondergronds de 295 kilometer tussen het dorp Tokai en de Super-Kamiokande-detector heeft overbrugd. Neutrino's zijn uiterst lichte, ongeladen deeltjes die in drie soorten voorkomen. Het heelal wemelt ervan, maar doordat ze nauwelijks door normale materie worden beïnvloed, zijn neutrino's uiterst moeilijk detecteerbaar.

Lange tijd werd gedacht dat neutrino's onveranderlijke deeltjes waren, maar sinds 2001 staat vast dat de ene soort spontaan in de andere kan veranderen. T2K is speciaal opgezet om deze 'neutrino-oscillaties' te onderzoeken. Ook willen de onderzoekers vaststellen of neutrino's anders oscilleren dan hun antideeltjes, de antineutrino's. Dat laatste zou een van de belangrijkste kwesties in de natuurkunde kunnen helpen oplossen: de vraag waarom er in het heelal veel meer materie aanwezig is dan antimaterie.

© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)

(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
pi_78669038
03-03-2010

Indiase Maansonde vindt ijs aan noordpool van Maan



Een Amerikaanse radar op de Indiase Maansonde Chandrayaan-1 heeft ijs gevonden ter hoogte van de noordpool van de Maan, zo heeft het Amerikaanse ruimtevaartbureau NASA bekendgemaakt.

600 miljoen kubieke meter ijs
De Mini-SAR op de onbemande Maanverkenner stootte op meer dan 40 kleine kraters met waterijs. De diameter van de kraters varieert van 1,6 tot 15 km. Naar schatting bevatten ze samen 600 miljoen kubieke meter waterijs.

Voordien had de Amerikaanse sonde LCROSS al waterdamp op de zuidelijke pool van de Maan ontdekt, terwijl de "waterkaart" van Chandrayaan-1 zowat overal op het hemellicham sporen van water vertoont.

Permanente basis
Wetenschappers vermoeden dat er op de Maan water ontstaat dankzij de zonnewind die ook het Maanoppervlak treft. De waterstofdeeltjes bosten daarbij met grote snelheid op zuurstof dat in rotsen en stenen steekt. Beiden verbinden zich dan tot water.

"De nieuwe ontdekkingen tonen aan dat de Maan nog een interessantere en attractieve bestemming voor wetenschap en exploratie is dan men vooraf dacht", zo citeert het communiqué Paul Spudis, hoofdonderzoeker met de kleine radar op de Chandrayaan-1. Dat er water is op de Maan is van groot belang voor bemande missies of permanente bases op de natuurlijke satelliet van de Aarde. (belga/sps)

(HLN)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
pi_78669102
01-03-2010

Leeftijd heelal afgeleid uit kosmische 'fata morgana'



Amerikaanse en Europese sterrenkundigen, onder wie Leon Koopmans van het Kapteyn Instituut in Groningen, hebben een nieuwe meting gedaan van de zogeheten Hubble-constante - een maat voor de leeftijd en grootte van het heelal. Bij deze meting is gebruik gemaakt van een gravitatielens: een sterrenstelsel dat met zijn zwaartekracht het licht van een verder weg gelegen stelsel afbuigt, waardoor vervormde afbeeldingen van dit stelsel ontstaan. In het geval van het object B1608+656 zijn vier vervormde afbeeldingen van één en hetzelfde achtergrondstelsel te zien.

Omdat B1608+656 al tien jaar lang onderzocht wordt, is de materieverdeling in het voorgrondstelsel, dat als lens fungeert, goed bekend. Dat maakt het mogelijk om heel nauwkeurig te reconstrueren welke trajecten het licht van het achtergrondstelsel heeft gevolgd, en daarmee kan de werkelijke afstand van het achtergrondstelsel worden berekend. Uit die afstand volgt dan weer de grootte van de Hubble-constante.

Uit de nieuwe meting blijkt dat het heelal 13,75 miljard jaar oud is. En dat is in goede overeenstemming met eerdere bepalingen, die gebaseerd zijn op waarnemingen van verre supernova-explosies en van de kosmische achtergrondstraling - het restant van de straling die kort na de oerknal vrijkwam.

© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)

(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
pi_78717690
03-03-2010

Oude ster bevestigt ontstaanstheorie Melkwegstelsel



Een pas ontdekte ster in een klein naburig sterrenstelsels heeft belangrijke aanwijzingen opgeleverd over de evolutie van ons Melkwegstelsel. De ster maakt deel uit van een dwergstelsel in het sterrenbeeld Sculptor (Beeldhouwer), op een afstand van 280.000 lichtjaar. Hij blijkt vrijwel dezelfde chemische samenstelling te hebben als de oudste sterren in het Melkwegstelsel (Nature, 4 maart). Dat versterkt het vermoeden dat ons stelsel is ontstaan door de geleidelijke samenklontering van dwergstelsels.

Het buitenste omhulsel van ons Melkwegstelsel, de halo, bestaat uit sterren die - anders dan bijvoorbeeld onze zon - arm zijn aan elementen zwaarder dan helium. Omdat aangenomen werd dat deze sterren afkomstig zijn van recent opgeslokte dwergstelsels, werd verwacht dat in nog bestaande nabije dwergstelsels sterren met weinig zware elementen te vinden zouden zijn. Maar die sterren bleven spoorloos, waardoor enige twijfel ontstond over het samenklonteringsscenario.

Die twijfel lijkt nu te zijn weggenomen: de vermeende verschillen in chemische samenstelling kunnen voor een belangrijk deel worden toegeschreven aan de gebruikte opsporingstechnieken. Hierdoor werden de sterren met de minste zware elementen juist over het hoofd gezien. De nu onderzochte ster in het Sculptor-stelsel bevat meer dan 4000 keer zo weinig elementen zwaarder dan helium dan onze zon. De verwachting is dat in de nabije toekomst, als grotere telescopen beschikbaar komen, meer van die 'metaalarme' sterren in nabije dwergstelsels kunnen worden opgespoord.

© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)

(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
pi_78761285
04-03-2010

Ook in de kosmos zijn er eigenwijze bullebakken



Sterrenstelsels zijn normaal gesproken vrij "sociaal" want ze hangen rond in groepen en gaan ook vaak in interactie met elkaar. Maar sommige sterrenstelsels lijken daar niet - of niet meer - aan mee te doen, zo blijkt uit een foto van de Hubble Ruimtetelescoop en is meegedeeld door het Hubble Informatiecentrum in Garching.

De Amerikaans-Europese Hubble zoomde in op het enorme en heldere elliptisch sterrenstelsel ESO 306-17 dat zich op 500 miljoen lichtjaar van ons bevindt. Er zijn ook tal van andere sterrenstelsels te zien, maar die bevinden zich ver op de voor- of achtergrond. ESO 306-17 lijkt eigenwijs te zijn.

Zijn eenzaamheid heeft hij waarschijnlijk aan zichzelf te danken: in de loop van miljarden jaren heeft hij alle kleinere stelsels die te dicht in zijn buurt kwamen, opgeslokt.

Wetenschappers gebruiken de foto onder meer om te zoeken naar de eventuele nabije aanwezigheid van ultracompacte dwergstelsels, de schamele restanten van stelsels die het slachtoffer zijn geworden van deze kosmische bullebak.

Overigens zijn er ook aanwijzingen dat onze eigen Melkweg talrijke kleinere sterrenstelsels die zich te dichtbij waagden, heeft verorberd. (belga/jv)

(HLN)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
pi_78761375
04-03-2010

Herschel vindt vingerafdrukken van bouwstenen van leven



De Europese ruimtetelescoop Herschel heeft in de Orionnevel de chemische vingerafdrukken gevonden van vele organische en anorganische moleculen. HIFI, het Nederlandse meetinstrument van Herschel, onthulde deze vingerafdrukken in de vorm van een zeer gedetailleerd spectrum van de Orionnevel, een van de dichtstbijzijnde kraamkamers van sterren en planeten in ons Melkwegstelsel. Het spectrum geeft een goede indruk van de schat aan nieuwe informatie die Herschel-HIFI gaat opleveren over hoe organische moleculen zich vormen in de ruimte.

Het Orion-spectrum - een grafiek die weergeeft hoeveel licht er van iedere kleur is gemeten - maakt duidelijk dat HIFI uitstekend werkt sinds het ruimte-instrument weer operationeel is (vanaf januari 2010). Een opvallend kenmerk van het HIFI-spectrum van Orion is het rijke, dichte patroon van 'pieken'. Elke piek in het spectrum vertegenwoordigt licht met een hele specifieke kleur. Doordat ieder molecuul zijn eigen serie kleuren heeft, vertegenwoordigt iedere piek dan ook een specifiek molecuul. De Orionnevel staat bekend als een van de meest veelzijdige chemische fabrieken in de ruimte, en omdat we de chemische processen en de vorming van moleculen nog niet volledig begrijpen is de nevel een ideaal studieobject. Na eerste bestudering van het patroon van pieken hebben sterrenkundigen een aantal 'gewone' moleculen geïdentificeerd zoals water, koolmonoxide, formaldehyde, methanol, dimethylether, waterstofcyanide, zwaveldioxide, zwavelmonoxide en hun bijbehorende isotopen. Naar verwachting zullen ook nieuwe organische moleculen opduiken.

Toegevoegd door Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)

(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
pi_78761410
04-03-2010

RAVE breidt kaart van de Melkweg verder uit



Een team van astronomen, onder leiding van de Groningse sterrenkundige Maarten Breddels, heeft de afstanden van twintigduizend nabijgelegen sterren in de Melkweg bepaald voor RAVE, het Radial Velocity Experiment. Deze stercatalogus is beschikbaar voor sterrenkundigen over de hele wereld om ons sterrenstelsel te doorgronden. Uiteindelijk zal de catalogus groeien tot een miljoen sterren.

Bijna twaalf jaar geleden produceerde de Europese satelliet Hipparcos een catalogus met de geprojecteerde snelheden van de sterren op de hemelbol. Later, toen de snelheden van deze sterren in de gezichtslijn werden gemeten, kregen astronomen een compleet beeld van de nabije sterren en hun bewegingen. Dankzij de nalatenschap van Hipparcos, andere missies en de nieuwste gegevens van RAVE is er een nieuwe catalogus beschikbaar met kinematische gegevens voor een veel groter gebied van de Melkweg.



Het is relatief makkelijk de posities van sterren op de hemelbol te meten, maar het bepalen van de afstand van een ster tot de aarde stelt eisen aan de observatietijd en modelleertechnieken. Alleen wanneer de afstand bekend is, is het mogelijk te bepalen hoe snel de sterren echt bewegen. Dit maakt het bijvoorbeeld mogelijk te bepalen hoeveel massa de Melkweg bevat, of om sterstromen te ontdekken waarmee we de geschiedenis van ons sterrenstelsel beter leren begrijpen.

De kaart met posities en snelheden waarover astronomen tot nu toe de beschikking hadden, was beperkt tot de strikte nabijheid van onze zon (vergelijkbaar met de straten rondom ons huis). Wat nu in kaart is gebracht met RAVE geeft als het ware een beeld van een compleet stadsdeel, en waar en hoe snel de auto’s rijden.

(Astronomie.nl)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
pi_78761428
03-03-2010

Centraal zwart gat verstoort stervorming in sterrenstelsel



Nieuwe waarnemingen met de Amerikaanse röntgensatelliet Chandra bevestigen het al bestaande vermoeden dat het zwarte gat in het centrum van een sterrenstelsel een belangrijke rol speelt bij de ontwikkeling van dat stelsel. Ook een niet extreem zwaar gat produceert al zo'n hevige 'wind' van energierijke deeltjes, dat het ontstaan van nieuwe sterren tot in de wijde omgeving wordt belemmerd.

Dat de allerzwaarste centrale zwarte gaten een grote invloed uitoefenen op hun moederstelsel was al geruime tijd duidelijk. Deze kolossale monsters produceren vaak een intense bundel van supersnelle deeltjes, die tot ver buiten de grenzen van het eigenlijke sterrenstelsel reikt. Maar uit Chandra-waarnemingen van het sterrenstelsel NGC 1068 blijkt nu dat ook superzware zwarte gaten van 'gemiddelde' afmetingen al de nodige invloed hebben.

Uit het centrum van NGC 1068 worden deeltjes weggeblazen met snelheden van anderhalf miljoen kilometer per uur. Deze wind komt voort uit heet gas dat zich rond het zwarte gat heeft verzameld. Een deel van dat gas zal uiteindelijk ook door het zwarte gat worden opgeslokt, maar een ander deel wordt de omgeving in geblazen. Bij NGC 1068 gaat het daarbij om enkele zonsmassa's materie per jaar, die duizenden lichtjaren ver het omringende stelsel binnendringt - voldoende om de stervorming tot op grote afstand te verstoren.

© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)

(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
  zondag 7 maart 2010 @ 20:14:28 #44
254558 tomtomkortom
ik maak plaatjes
pi_78858948
Ik zag zojuist een heldere 'ster' op een 'rustige' constante snelheid over vliegen. Voor mijn beleving ongeveer net zo snel als wanneer je een vliegtuig over ziet vliegen. Echter ontbraken aan deze ster de bekende vlieglichtjes. En net zoals bij de spaceshuttle verdween de ster langzaam (zoals een fade-out). Nu heb ik de NASA tracker geraadpleegd en kon het in principe niet het ISS zijn. Heeft iemand een idee wat zojuist over Nederland is gevlogen? Kleine 5 minuten geleden.
pi_78919170
quote:
Op zondag 7 maart 2010 20:14 schreef tomtomkortom het volgende:
Ik zag zojuist een heldere 'ster' op een 'rustige' constante snelheid over vliegen. Voor mijn beleving ongeveer net zo snel als wanneer je een vliegtuig over ziet vliegen. Echter ontbraken aan deze ster de bekende vlieglichtjes. En net zoals bij de spaceshuttle verdween de ster langzaam (zoals een fade-out). Nu heb ik de NASA tracker geraadpleegd en kon het in principe niet het ISS zijn. Heeft iemand een idee wat zojuist over Nederland is gevlogen? Kleine 5 minuten geleden.
Een satelliet ofzo
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
pi_78919187
04-03-2010

Maanpolen bepokt met ijskraters

Ja ja, dat er water op de maan is weten we nu wel. Maar dat het ook genoeg is om een maanbasis langdurig van te onderhouden is wel groot nieuws. Een NASA-instrument aan boord van de Indiase satelliet Chandrayaan-1 ontdekte het.

Chandrayaan-1 is een Indiaas wonderkindje. In eerste instantie werd de maansatelliet nog vooral gezien als een vehikel om India te lanceren als nieuwe speler in de internationale ruimtevaart. Toen de satelliet als eerste water op de maan vaststelde stond ook het wetenschappelijk nut niet meer buiten kijf. Inmiddels heeft Chandrayaan-1 zijn tweede overwinning binnengesleept: het eerder ontdekte water blijkt in tientallen kraters te zitten op het poolgebied van de maan. Het is genoeg om mensen die een maanbasis zouden gaan bemannen van drinkwater te voorzien. Bovendien kan het met een beetje moeite in raketbrandstof of zelfs adembare zuurstof om worden gezet.


De Indiase satelliet Chandrayaan-1 werd in oktober 2008 gelanceerd en cirkelt sindsdien in een baan om de maan. Het is de eerste grote missie van de Indiase ruimtevaartorganisatie ISRO. Afbeelding: © ISRO

.De ontdekking werd gedaan met een radarapparaat van NASA-makelij. Deze radar, de mini-SAR, was aan boord om de beschaduwde kraters op de maanpolen te onderzoeken. Het is een simpel apparaat van zo’n 10 kilo dat de polarisatie van weerkaatste radiogolven analyseert. Mini-SAR zendt linksom gepolariseerde golven uit. Normaal maanoppervlak kaatst die golven terug met een omkering van de polarisatie, maar sommige stoffen zorgen voor een ander signaal. IJs bijvoorbeeld, maar ook jonge en ruwe oppervlakken die nog doorzichtig zijn voor radiostraling. Mini-SAR zocht punten op die zijn straling vreemd weerkaatsen. Daarna werden die punten opgezocht op een gedetailleerde foto van het oppervlakte van de maan. Het bleek te gaan over kraters waarvan het binnenste de radiogolven vreemd reflecteerde, terwijl de randen zich als gewoon maanoppervlak gedragen. Daarom kan het niet om piepjonge kraters gaan, en heeft Chandrayaan-1 daadwerkelijk ijs gevonden.


Op deze foto zijn de kraters te zien waarin Mini-SAR een afwijkende terugkaatsing van radiogolven detecteerde. De rood-omcirkelde kraters blijken erg jong te zijn, en bevatten dus waarschijnlijk geen ijs. De groen-omcirkelde kraters zijn ouder en dus gevuld met waterijs. Afbeelding: © NASA

.Het goede nieuws komt kort na de beslissing van de Amerikaanse regering om de geplande bemande maanvluchten te laten vervallen. Waarschijnlijk zal het nog lang duren totdat mensen gebruik kunnen maken van de naar schatting 600 miljoen ton ijs die op de polen van de maan in donkere kraters zit. Maar voor toekomstige maanmissies is er in ieder geval een obstakel minder: eten moet je zelf meenemen, maar voor drinken wordt gezorgd.

(Kennislink)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
pi_78919341
07-03-2010

Diamanten ijsbergen en dito oceanen

Volgens een artikel in het vakblad Nature Physics zouden er zich op Neptunus en Uranus oceanen uit vloeibaar diamant met drijvende vaste diamanten ijsbergen kunnen bevinden. De studie baseert zich op de eerste gedetailleerde resultaten van het onderzoek naar het smeltpunt van diamant. Uit de resultaten blijkt dat diamant zich bij smelten en bevriezen net als water gedraagt, met vaste vormen die op een vloeibare toestand drijven. De verrassende onthulling bezorgt wetenschappers niet alleen nieuwe informatie over diamant, maar ook nieuw begrip over enkele van de buitenste planeten van ons zonnestelsel.



Op aarde is diamant relatief gezien een ruim voorkomend materiaal, maar toch is het smeltpunt nooit gemeten. Bij het smelten van diamant moet er naast een hoge temperatuur ook een enorme druk ontwikkeld worden. Het is de hoge druk die het meten van de temperatuur bemoeilijkt. Wetenschappers bij de Sandia National Laboratories slaagden er al jaren geleden in om diamant te smelten, maar ze konden de druk en de temperatuur waarbij het diamant van vast naar vloeibaar overging niet meten.

Diamant is zoals je weet een ongelooflijk hard materiaal. Alleen al die eigenschap maakt het smelten van diamant een bijna onmogelijke opdracht. Maar diamant heeft nog een belangrijke eigenschap die het meten van het smeltpunt bemoeilijkt: diamant houdt er bij extreme verhitting namelijk niet van om diamant te blijven; diamant zal zich bij extreem hoge temperaturen transformeren naar grafiet. Het is niet het diamant, maar het grafiet dat smelt naar een vloeibare vorm. Wetenschappers moeten tijdens het verhitten van diamant er constant voor zorgen dat het diamant niet transformeert naar grafiet.



De benodigde ultrahoge temperaturen en extreem hoge druk die nodig zijn om diamant van vaste naar vloeibare toestand te veranderen zijn van nature aanwezig op reusachtige gasplaneten zoals Neptunus en Uranus. Een oceaan van vloeibaar diamant kan de oriëntatie van het magnetische veld van deze planeten verklaren.

Voor onze planeet kan men ruwweg zeggen dat de magnetische polen overeenkomen met de geografische polen. Dat kan niet gezegd worden van Neptunus noch Uranus: daar kunnen ze tot 60 graden afwijken van de noord-zuid as. Mocht het magnetische veld van de aarde zich oriënteren volgens wat er op Neptunus gebeurt, dan zou de magnetische Noordpool van de aarde ergens in Texas liggen in plaats van de Arctische Oceaan.



Neptunus en Uranus zouden naar schatting uit 10 procent koolstof bestaan. Een reusachtige oceaan van vloeibaar diamant op de juiste plaats kan het magnetisch veld doen afwijken van - of overhellen uit - zijn alignatie met de rotatie van de planeet.

(Grenswetenschap)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
pi_78956742
09-03-2010

Dubbelster draait in slechts vijf minuten zijn rondjes



Astronomen van onder meer de Radboud Universiteit Nijmegen hebben ontdekt dat de twee sterren in de dubbelster HM Cancri in slechts 5,4 minuten om elkaar heen draaien. Daarmee is HM Cancri de dubbelster met veruit de kortst bekende baanperiode. Het is ook een van de allerkleinst mogelijke dubbelsterren, met een totale afmeting van niet meer dan 8 maal de diameter van de aarde.

Het dubbelstersysteem HM Cancri bestaat uit twee witte dwergen, die zo dicht bij elkaar zitten dat er massa overstroomt van de ene naar de andere. Witte dwergen zijn de uitgebrande sintels van sterren zoals de zon en bestaan uit helium, of koolstof en zuurstof. HM Cancri werd in 1999 door ROSAT als zwakke röntgenbron ontdekt. In 2001 werd de 5,4 minuten-periode gevonden uit lichtvariaties in het röntgen en het optische licht. Of deze periode ook de baanperiode van de dubbelster was, is echter lang onduidelijk gebleven. Het zou zo kort zijn dat veel astronomen niet konden geloven dat dit klopte.

Een internationaal team van astronomen, onder leiding van Gijs Roelofs van het Harvard-Smithsonian Center for Astrophysics, heeft nu met behulp van de grootste telescoop ter wereld, de 10-m Keck telescoop op Hawaï, kunnen aantonen dat ook de baanperiode daadwerkelijk 5,4 minuten is. Dit is gedaan door de snelheidsvariaties in de spectraallijnen van HM Cancri te detecteren.

Toegevoegd door Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)

(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
pi_79002166
10-03-2010

Relativiteitstheorie is ook op drie miljard lichtjaar afstand geldig



Een analyse van meer dan 70.000 sterrenstelsels, uitgevoerd door Amerikaanse en Zwitserse sterrenkundigen, heeft aangetoond dat de regels van Einsteins relativiteitstheorie ook op afstanden van meer dan drie miljard lichtjaar geldig zijn. Verder toont hun analyse aan dat de aanwezigheid van donkere materie nog steeds de beste verklaring is voor het feit dat sterrenstelsels en clusters bewegen alsof ze de invloed ondervinden van een onzichtbare massa. Alternatieve zwaartekrachtstheorieën zoals de tensor-vector-scalar-zwaartekracht (TeVeS), die het bestaan van donkere materie proberen te omzeilen, kunnen de waargenomen zwaartekrachtseigenschappen van clusters van sterrenstelsels niet verklaren.

Het nieuwe resultaat, dat deze week in Nature staat, is overigens in strijd met een ander onderzoek, dat eind vorig jaar werd gepubliceerd. Uit dat onderzoek, dat zich op het nog verdere heelal richtte, bleek dat de relativistische beschrijving van de zwaartekracht op afstanden van 8 tot 11 miljard lichtjaar niet voldoet. Hoe deze eindjes aan elkaar geknoopt moeten worden, is nog onduidelijk. Mogelijk zal gewacht moeten worden op een nieuwe generatie ruimtemissies, zoals de Joint Dark Energy Mission (JDEM) en Euclid. De resultaten daarvan worden echter pas over tien tot vijftien jaar verwacht.

© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)

(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
pi_79048293
11-03-2010

Optocht van sterrenstelsels is nog groter dan gedacht



In 2008 ontdekten sterrenkundigen dat een aantal verre clusters van sterrenstelsels met een snelheid van ongeveer 3 miljoen kilometer per uur gezamenlijk dezelfde kant op bewegen. Nader onderzoek heeft het bestaan van deze intergalactische optocht bevestigd. Sterker nog: hij blijkt nog veel omvangrijker te zijn dan aanvankelijk al het geval leek. De collectieve beweging van sterrenstelsels - die de 'donkere stroom' wordt genoemd - blijkt zich uit te strekken over een afstand van zeker 2,5 miljard lichtjaar.

De verre clusters hebben een kleine maar meetbare snelheid die losstaat van de uitdijing van het heelal en niet groter is naarmate ze zich verder van ons vandaan bevinden. Dat blijkt uit de manier waarop het hete gas in deze clusters de fotonen van de zogeheten kosmische achtergrondstraling verstrooit. Omdat de clusters niet exact de uitdijing van de ruimte volgen, treden er in de golflengten van de verstrooide fotonen veranderingen op, waaruit een extra snelheidscomponent kan worden afgeleid.

De snelheid waarmee de clusters bewegen kan redelijk goed worden bepaald. Ook staat vast dat de optocht ruwweg in het verlengde beweegt van de verbindingslijn tussen ons en het sterrenbeeld Centaurus. Maar op basis van de beschikbare gegevens kan niet met zekerheid worden vastgesteld of de clusters naar ons toe komen of van ons af bewegen (al lijkt dat laatste het meest waarschijnlijk).

Wat de oorzaak is van de collectieve beweging is nog volkomen onduidelijk. De materieverdeling in het zichtbare heelal kan deze niet verklaren. Het lijkt er op dat zich voorbij de 'horizon' van het zichtbare heelal een massaconcentratie bevindt die de stelsels aantrekt.

© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)

(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
abonnement Unibet Coolblue
Forum Opties
Forumhop:
Hop naar:
(afkorting, bv 'KLB')